İçeriğe atla

Hasta hakları

Hasta hakları, hastaların sağlık kurumları ve sağlık çalışanlarıyla ilişkilerinde bir insan ve hasta olarak sahip olduğu haklar bütünüdür.

Kapsamı

  • Sağlık hizmetlerinden faydalanma
  • Eşit hizmet alma (Dil, din,ırk,etnik köken, cinsiyet vb ayrımcılığa uğramadan hizmet alma)
  • Güvenlik
  • Hizmet alacağı kurumu seçme
  • Hizmet göreceği personeli seçme, değiştirme
  • Tedaviye rıza
  • Tedaviyi reddetme
  • Mahremiyet
  • Bilgi edinme
  • Ziyaretçi
  • Refakatçi
  • Rahatlık
  • Dini ibadet
  • Başvuru, şikayet ve dava açma

Tarihi gelişimi

Dünyada hasta hakları

  • 1972 Amerika Hastaneler Birliği Hasta Hakları Bildirgesi: Hastanın hastalığı, sağaltım yöntemleri hakkında bilgilendirilmesi ve seçim yapma hakkının sağlaması vurgulanmıştır.
  • 1981 Dünya Tıp Birliği Lizbon Hasta Hakları Bildirgesi:Dünya Tıp Birliği'nin 34. Genel Kurulunda dünyadaki ilk uluslararası hasta hakları belgesidir.[1] Hekim seçme, önerilen sağaltımı kabul veya red, onulmaz hastalık durumunda onurlu biçimde ölme gibi hakları belirtmiştir.
  • 1993 Hasta haklarına ilişkin ilk yasa:Finlandiya Hasta Hakları Kanunu.[1]
  • 1994 Dünya Tıp Birliği Amsterdam Hasta Hakları Bildirgesi
  • 1995 Dünya Tıp Birliği Bali Hasta Hakları Bildirgesi(Lizbon II Bildirgesi olarak da adlandırılır.

Türkiye'de gelişimi

  • 1928 Tababet ve Şuabatı Sanatlarının Tarz-ı İcrasına Dair Kanun
  • 1960 Tıbbi Deontoloji Nizamnamesi
  • 1987 Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu (3359 sayılı yasa)
  • 1993 İlaç Araştırmaları Hakkında Yönetmelik
  • 1998 Hasta Hakları Yönetmeliği
  • 1998 Türk Tabipler Birliği "Hekimlik ve Meslek Etiği Kuralları".TTB'nin 47. Büyük Kongresi'nde kabul edilmiştir.[1]
  • 2003 Sağlık Tesislerinde Hasta Hakları Uygulamalarına İlişkin Yönerge (yürürlükte değil)
  • 2003 Sözleşmeli Sağlık Personelinin Uymakla Yükümlü Olduğu Mesleki ve Etik Kurallar
  • 2005 Hasta Hakları Uygulama Yönergesi (yürürlükte değil)
  • 2014 Hasta Hakları Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (8 Mayıs 2014 tarih ve 28994 sayılı Resmî Gazete)
  • 2014/32 Hasta Hakları Uygulamaları Genelgesi

Türkiye'de hasta hakları

Türkiye'de hasta hakları ile ilgili olarak 01 Ağustos 1998 tarih ve 23420 sayılı Resmî Gazete'de Hasta Hakları Yönetmeliği yayınlanmıştır.[2] Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü bu yönetmelikte geçen başvuru, şikayet hakkının kullanımını kolaylaştırmak için bir web sitesi hazırlamıştır. Hasta Başvuru Takip Sistemi (HBTS)'ne bağlı olan sitedir.[3] Bu siteden kişisel başvuruların takibi yapılabilir.

Ötanazi bazı ülkelerde bir insan ve hasta hakkı olarak kabul edilirken Türkiye'de yasaktır (HHY m.2-13).

Kaynakça

  1. ^ a b c Aydın, Nizamettin. "Hasta Haklarının Hukuki Boyutu". 4 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2015. 
  2. ^ "Hasta Hakları Yönetmeliği". Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü - Mevzuat Bilgi Sistemi - e.mevzuat. 16 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2015. 
  3. ^ "Hasta Başvuru Bildirim Sistemi". TC Sağlık Bakanlığı. 19 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2022. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Tıp</span> hastalıkların teşhisi, tedavisi ve önlenmesi için çalışma alanı

Tıp, bir hastaya bakma, teşhis, prognoz, önleme, tedavi, yaralanma veya hastalıklarının palyasyonunu yönetme ve sağlığını geliştirme bilimi ve uygulamasıdır. Tıp, hastalıkların önlenmesi ve tedavisi yoluyla sağlığı korumak ve iyileştirmek için geliştirilen çeşitli sağlık uygulamalarını kapsar. Çağdaş tıp, yaralanma ve hastalıkları teşhis etmek, tedavi etmek ve önlemek için biyomedikal bilimleri, biyomedikal araştırmaları, genetiği ve tıbbi teknolojiyi, tipik olarak farmasötikler veya cerrahi yoluyla, ancak aynı zamanda psikoterapi, harici ateller ve traksiyon, tıbbi cihazlar, biyolojikler ve iyonlaştırıcı radyasyon gibi çeşitli tedaviler yoluyla uygular.

<span class="mw-page-title-main">Sultan II. Bayezid Külliyesi Sağlık Müzesi</span> Müze

"Sultan II. Bayezıd Külliyesi Sağlık Müzesi", "Edirne Sağlık Müzesi", Edirne'de, İkinci Beyazıt Külliyesi'nin Darüşşifa ve Tıp medresesi yapıları içinde hizmet veren, Trakya Üniversitesi bünyesindeki müze.

<span class="mw-page-title-main">Akdeniz Üniversitesi</span> Antalyada kurulu devlet üniversitesi

Akdeniz Üniversitesi, Antalya'da kurulu bir devlet üniversitesidir. 20 Temmuz 1982 yılında Batı Akdeniz bölgesi Antalya'da kurulmuştur. Türkiye'nin köklü üniversitelerinden biridir. Kampüsünün geniş ve yeşil bir araziye sahip olması ve Konyaaltı Sahili'ne yakınlığı ile Boğaziçi Üniversitesi'nden sonra Türkiye'nin en güzel ikinci kampüsü seçilmiştir.

Ötanazi, bir kişinin veya bir hayvanın yaşamını, yaşamlarının dayanılamayacak durumda olarak algılanması sebebiyle, acısız veya çok az acıtan bir ölümcül enjeksiyon yaparak, yüksek dozda ilaç vererek veya kişiyi yaşam destek ünitesinden ayırarak sonlandırmak. Ötanazi uygulaması bu üçü dışında farklı formlarda da olabilir; örneğin pasif ötanaziye kişinin tedavi edilebilecek ama ölümcül bir bulaşıcı hastalığının tedavi edilmeyerek kişinin, pasif olarak, ölümüne yol açılması dahildir. Ötanazinin farklı tipleri farklı yasal uygulamalara tabidir. Pasif ötanazi genelde birçok ülkede, farklı koşullar altında yasalken, aktif ötanazi çoğu ülkede yasaktır. Genellikle ötanazi başlığı altında tartışılan hekim destekli intihar genel olarak yasa dışı olmakla birlikte, Amerika Birleşik Devletleri'nin Washington, Oregon, Montana ve Vermont eyaletlerinde yasaldır. Aktif ötanazi Türkiye'de yasal değildir. Yürürlükte olan 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'na göre, hastaya ötanazi uygulayan fail (hekim), tasarlayarak (taammüden) adam öldürme hükümlerine göre yargılanır ve ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasıyla cezalandırılır. Bazı ülkelerde ötanazi yasal olmasa da, ötanazi faili cezaya çarptırılmaz.

<span class="mw-page-title-main">Aile hekimliği</span> tıbbi uzmanlık dalı

Aile hekimliği, bir tıp disiplinidir. Diğer tıp branşları gibi kendine özgü bir eğitimi, uygulaması ve araştırma konuları bulunan, dahili tıp bilimleri içinde değerlendirilebilinen klinik bir branştır. Çocuk, genç ve yaşlı tüm bireylere hem koruyucu hem de tedavi edici sağlık hizmetleri sunan bir tıp uzmanlık dalıdır.

Karayolları Trafik Kanunu, Türkiye Cumhuriyeti'nin 2918 sayılı kanunu olup karayollarındaki trafik düzenini ve güvenliğini sağlamak amacı ile oluşturulan yasadır. Bu yasa 13 Ekim 1983 tarihinde ülkenin yasama organı TBMM tarafından kabul edilmiş ve 18 Ekim 1983'te yürürlüğe girmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Hastane</span> sağlık kurumu

Hastane ya da sayrılarevi, hasta ve yaralılara acil sağlık hizmetlerini ayakta veya yatarak veren tıp merkezi ve sağlık kurumu. Devlet hastaneleri, özel sağlık kuruluşları, vakıf hastaneleri ve üniversite hastaneleri gibi çok çeşitli sağlık kuruluşu işletme türleri vardır. Uzman sağlık bilimi ve yardımcı sağlık personeli ve tıbbi ekipman ile hasta tedavisi sağlar.

<span class="mw-page-title-main">Artvin Çoruh Üniversitesi</span> Artvinde kurulu devlet üniversitesi

Artvin Çoruh Üniversitesi (AÇÜ), 5662 Sayılı, "Yükseköğretim Kurumları Teşkilatı Kanununda ve Yükseköğretim Kurumları Öğretim Elemanlarının Kadroları Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile Genel Kadro ve Usulü Hakkında Kanun Hükmünde Kararnameye Ekli Cetvellerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunla kurulan KTÜ’den ayrılarak 29 Mayıs 2007 tarihinde Ahmet Necdet Sezer tarafından onaylanan, yeni üniversitelerden bir tanesidir. Artvin ilinde bulunmaktadır. Üniversitenin kurulmasına ilişkin karar 26536 sayılı resmî gazetede yayınlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Hemşirelik</span> Sağlık hizmetleri mesleği

Hemşirelik; birey, aile ve toplumun sağlığını koruma ve geliştirmeye odaklanan, ideal sağlık düzeyine ve yaşam kalitesine ulaştırmayı hedefleyen bir sağlık profesyoneli'dir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Psikiyatri Derneği</span>

Türkiye Psikiyatri Derneği, Ankara'da yerleşik bir Sivil toplum kuruluşudur.

Sağlık Memuru (Halk Sağlığı Teknisyenliği veya Toplum Sağlığı Teknisyenliği), sağlık kurum ve kuruluşlarında halk sağlığı alanında çalışması planlanmış olan Türkiye'de çeşitli dönemlerde lise ve/veya lisans eğitimi alarak çalışan personeldir.

Engelli Kamu Personeli Seçme Sınavı veya kısa adıyla EKPSS, resmî gazetede yer alan "Özürlü" tanımı yerine "engelli" ibaresinin kullanılması hükmüne göre; ÖSYM 2014 sınavlar takviminde ÖMSS tanımı yerine Engelli Kamu Personeli Seçme Sınavı (EKPSS) tanımı resmî olarak kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Yardımcı veteriner sağlık çalışanları</span>

Yardımcı veteriner sağlık çalışanları, veteriner sağlık sistemindeki hayvan sağlığı prosedürleri çerçevesindeki otonom işleri yaparak veteriner hekimlere yardımcı olan personeldir.

<span class="mw-page-title-main">Paramedik</span> Acil tıbbi durumlarda çalışan sağlık profesyoneli

Paramedik acil tıp hizmetlerinde, yaşam zincirinin anahtarı olarak tanımlanan ve Hastane Öncesi Acil Bakımın en önemli parçasını oluşturan; genellikle kritik durumdaki hastaya ya da yaralıya ilk anda müdahale eden sağlık profesyonelidir.

Tıpta Uzmanlık Eğitimi veya Tıp ihtisası, mezuniyet sonrası tıp eğitiminin bir aşamasıdır. Tıp eğitimini başarı ile tamamlayan hekimler Tıpta Uzmanlık Sınavına (TUS) girerek yapacakları tercih doğrultusunda sınav sonuç sıralamalarına göre bir eğitim programına yerleştirilirler ve eğitimleri sonrasında uzman hekim ünvanını alırlar. TUS yılda iki defa ve YDUS yılda en az bir defa olmak üzere ÖSYM tarafından sıralama esasına dayanan mesleki bilgi sınavı şeklinde yapılır

Hemşirelik etiği, uygulama etiğinin hemşirelik alanındaki faaliyetlerle ilgilenen bir dalıdır. Hemşirelik etiği, fayda, zarardan koruma ve özerkliğe saygı gibi tıp etiği ile birçok ilkeyi paylaşır. İlişkilere, insan onuruna ve işbirlikçi bakıma verdiği vurgu ile ayırt edilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Sağlık hizmetleri</span> hastalığın önlenmesi ve refahın teşviki

Sağlık, sağlık hizmetleri veya sağlık hizmeti, insanlarda hastalık, rahatsızlık, yaralanma ve diğer fiziksel ve zihinsel bozuklukların önlenmesi, teşhisi, tedavisi yoluyla sağlığın korunması veya iyileştirilmesidir. Sağlık hizmetleri, sağlık profesyonelleri ve ilgili sağlık kuruluşları tarafından verilmektedir. Doktorlar ve diğer sağlık çalışanları bu sağlık hizmetinin bir parçasıdır. Diş hekimliği, eczacılık, diyetisyenlik, ebelik, hemşirelik, tıp, optometri, odyoloji, psikoloji, mesleki terapi, fizik tedavi, atletik eğitim ve diğer sağlık meslekleri sağlık hizmetlerinin bir parçasıdır. Birinci basamak, ikinci basamak ve üçüncü basamak sağlık hizmetlerinin yanı sıra halk sağlığında yapılan çalışmaları kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Tıp hukuku</span>

Tıp hukuku sağlık çalışanı ve hastaların hak ve yükümlülüklerini konu alan hukuk dalıdır. Sağlık hukuku bünyesinde yer almaktadır.

Aydınlatılmış rıza, tıp etiği ve tıp hukukunda bir hastanın tıbbi bakımı hakkında karar vermeden önce yeterli bilgi ve anlayışa sahip olması gerektiğine dair bir ilkedir. İlgili bilgiler arasında tedavilerin riskleri ve faydaları, alternatif tedaviler, hastanın tedavideki rolü ve tedaviyi reddetme hakkı yer alabilir. Böylece hasta bilgilendirilmiş olarak tedaviyi reddedebilir bilgilendirilmiş olarak tedaviyi reddedebilir. Çoğu sistemde, sağlık hizmeti sağlayıcılarının hastanın rızasının aydınlatılmış olmasını sağlamak için yasal ve etik bir sorumluluğu vardır.

Fizyoterapide etik, fizyoterapistlerin mesleki uygulamalarında rehberlik eden ahlaki ilkeleri ve davranış kurallarını kapsar. Etik, fizyoterapistlerin hasta haklarına, mesleki sorumluluklarına ve topluma karşı görevlerine uygun şekilde hareket etmelerini sağlar. Fizyoterapide etik kurallar, meslek mensuplarının profesyonelliklerini korumalarına ve hastalarına en yüksek düzeyde bakım sunmalarına yardımcı olur.