İçeriğe atla

Hassan ayaklanması

Hasan (Hassan) Ayaklanması
Moro İsyanı (1899-1913)
TarihEkim 1903- Mart 1904
Bölge
Sonuç ABD zaferi
Taraflar
Morolar
Sulu Sultanlığı
 ABD
Komutanlar ve liderler
Datu Panglima Hassan[1][2]
Usap
Laksamana[3]
Albay H. Scott
Güçler
Bilinmiyor 400- 500

Hassan ayaklanması ya da Hassan ayaklanması, Moro İsyanı 'nın bir parçası olarak Jolo'nun Moro halkı arasında bir isyandı.[4] Büyük Raja Muda Ammang'ın en küçük oğlu Datu Hassan (Hasan) adlı Müslüman bir datu bu ayaklanmaya önderlik ediyordu. Panglima Hassan, Jolo'nun Krater Gölü bölgesinde, Jolo'da ABD'den topraklarını geri almaya yönelik mücadelede, saldırmaya hazırlanan takipçilerini toplamıştı.[5] :100 Ancak ABDliler ondan önce davrandı. Leonard Wood, Robert L. Bullard'ın 28. Piyade Bölükleri de dahil olmak üzere 1.250 kişilik bir ABD kuvveti, " Sulu Takımadaları'ndaki en güçlü cotta (Kale niteliğinde yerleşim yeri) " olan "Hassan'ın Yeri" adı verilen kaleye yapılan bir saldırıda bulundular.[5] :100–101 Morolar kaçtı ve Amerikalılar kaleyi yaktı.[5] :101Hassan teslim oldu, ama sonra kaçmayı başardı,[6] bu da Wood'un karşılaştığı düşman gördüğü her Moro yerleşimi ve kalesini (yani cotta'yı) yok etmesine yol açtı ve bu faaliyeti Suliman Dağı'nda Datu Andung'un ölümüyle sonuçlandı.[5] :101 ABD'nin atadığı Bölge valisi Wood, bu yaptığı hareketlerle, Hasan'ı asla yakalayamamasına rağmen, aralarında kadın ve çocuklarında bulunduğu 1.500 Moro'yu öldürüp bir katliama imza attı.[5] :102

Bu ayaklanma, Mart 1904'te Hassan ve diğer iki lider olan Lusap ve Laksama'nın, Bud Bagsak'ta Scott'ın komutasındaki 400 ABD askeri tarafından köşeye sıkıştırılmasıyla sona erdi.[5] :102Sonunda Hassan'ı öldürmek için 34 el ateş edildi.[5] :103[7] Moroların yalnızca birkaç tüfeği ve kris bıçağı vardı. Juramentado dene Moro savaşçıları intihar saldırısında bulunuyorlardı. Hasan da ağzında bir kris tutarak yaralı halde ABD'lilere saldırdı ve neredeyse yaralı bir Amerikan askerine ulaşıyordu.[8][9][10][11] Bir Amerikalı, Krag tüfek mermileri tarafından 32 kez vurulmasına rağmen, Hassan tarafından kullanılan bir barong ile saldırıya uğramak üzereydi. Hasan 45 kalibrelik bir tabanca mermisi ile kafasından vurulup öldürüldü.[12]

Kaynakça

  1. ^ Pamana. Cultural Center of the Philippines. 1971. s. 16. 
  2. ^ Michael Salman (2001). The Embarrassment of Slavery: Controversies Over Bondage and Nationalism in the American Colonial Philippines. University of California Press. ss. 102-103. ISBN 978-0-520-22077-5. 
  3. ^ "MINDANAO, SULU and ARMM Unsung Heroes". 19 Ağustos 2000 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ Moshe Yegar (2002). Between Integration and Secession: The Muslim Communities of the Southern Philippines, Southern Thailand, and Western Burma/Myanmar. Lexington Books. ISBN 9780739103562. Erişim tarihi: 28 Kasım 2011. 
  5. ^ a b c d e f g Arnold, J.R., 2011, The Moro War, New York: Bloomsbury Press, 9781608190249
  6. ^ Douglas V. Meed (2003). Soldier of Fortune: Adventuring in Latin America and Mexico with Emil Lewis Holmdahl. Halcyon Press Ltd. ss. 24-. ISBN 978-1-931823-05-0. 
  7. ^ Philippine History. Rex Bookstore. 2004. ISBN 9789712339349. Erişim tarihi: 28 Kasım 2011. 
  8. ^ http://filipinoamericanwar.com/stallingmororesistance.htm 25 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. https://claimsabah.wordpress.com/2011/08/30/sultanate-history-1904-panglima-hassan/ 24 Ocak 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  9. ^ "5.The Moros c1900". 12 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2016. 
  10. ^ "-World events (1900-1920)Sulu Panglima Hassan Revolt". 29 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  11. ^ https://www.flickr.com/photos/32784697@N02/3061205826 24 Ocak 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. https://www.pinterest.com/pin/400468591842002778/ 24 Ocak 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. http://www.manilatimes.net/juramentados-and-the-development-of-the-colt-45-caliber-model-1911/107609/ 15 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. https://www.pinterest.com/pin/12807180161569337/ 24 Ocak 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  12. ^ Paul Kirchner (1 Ocak 2009). More of the Deadliest Men Who Ever Lived. Paladin Press. ss. 134-. ISBN 978-1-61004-694-7. []

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Filipinler</span> Güneydoğu Asya ülkesi

Filipinler, resmî adıyla Filipinler Cumhuriyeti, Pasifik Okyanusu'nun batısındaki coğrafyada konumlanan bir Güneydoğu Asya devletidir. Ülke irili ufaklı 7.641 adet ada ve adacıktan oluşur. Ancak ülkeyi oluşturan üç ana coğrafi kara parçası vardır. Bunlar Luzon, Visayas ve Mindanao'dur. Ülkenin başkenti Manila iken, en kalabalık şehri Quezon City'tir. Bu iki kent de Büyükşehir Manila yönetimsel birimine bağlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Hasan Sabbah</span> Nizârî–İsmaili Devletinin ve Haşhaşî fedai tarikatının kurucusu ve ilk lideri (1050–1124)

Hasan Sabbah, Nizârî-İsmaili Devleti'nin ve Haşhaşî fedai tarikatının kurucusu ve ilk lideridir. Şii mezhebine bağlı olan İsmaililik alt mezhebindendir.

<span class="mw-page-title-main">Alamut Kalesi</span> Haşhaşîler tarikatının merkezi olan kale

Alamut Kalesi, ya da Elemût – Belde't-ûl'İkbâl ; Nizârî-İsmaili Devleti'nin ve Haşhaşîler tarikatının yönetim merkezi konumunda olan ve Hazar Denizi güneyinde, İran'ın Kazvin şehri sınırları içerisinde yer alan bir kaledir. Kelime mânâsı olarak "Kartal Yuvası" anlamına gelmektedir. Rivayete göre Cüstânîler kralı Veşudan İbn-i Cüstan tarafından inşa ettirilmiştir. Ebced hesabına göre ise "Elemût", Hicrî 483 yılına tekâbül etmektedir ki, bu sayı da kalenin tarikat kurucusu Hasan Sabbah tarafından zaptedildiği yıla karşılık gelmektedir. Alamut Kalesi, Hasan bin Sabbah tarafından fethedilene kadar Cüstânîler'in denetimi altında kalmıştır. Hasan Sabbah'ın eline geçen kale, Haşhaşiler'in karargâhı hâline gelmiştir. Kale, 1256 yılında, Bağdat İşgali'ne giden Hülâgû Han komutasındaki Moğol ordusu tarafından Haşhaşiler'i yok etmek amacıyla ele geçirilmiş ve kalede bulunan neredeyse tüm Haşhaşiler öldürülmüştür. Kale tahrip edilmiş, içinde bulunan ünlü kütüphanesi de yakılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kanije Savunması</span> Sayı üstünlüğü olmasına rağmen Haçlıların Tiryaki Hasan Paşa tarafından bozguna uğratıldığı kuşatma

Kanije Savunması, 1593-1606 Osmanlı-Avusturya Savaşı sırasında, 1601 yılında 73 gün boyunca Kanije Kalesini kuşatan Habsburg Ordusuna karşı Osmanlıların yaptığı savunma ve karşı saldırıdır.

<span class="mw-page-title-main">Moro İslami Kurtuluş Cephesi</span>

Moro İslami Kurtuluş Cephesi Filipinler merkezi hükümetinden Mindanao bölgesinde yaşayan Moro halkı için özerk bölge isteyen teşkilat. Uzun yıllar Moro halkı için bağımsızlık isteyen Moro İslami Kurtuluş Cephesi 2010 yılında bu hedefinden vazgeçerek geniş kapsamlı özerkliği yeni hedef olarak benimsedi. Teşkilat 2016'da Filipinler Devlet Başkanı Benigno Aquino III ve MİKC lideri Hacı Murat İbrahim'in de katıldığı bir törenle silah bıraktı. Bu teşkilat Bangsamoro, Mindanao, Sulu Takımadaları, Palawan, Basilan bölgelerinde ve diğer çevre adalarda kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Amerikalılar</span> Amerika Birleşik Devletlerinde doğan veya sonradan vatandaşı olan Amerika yerlileri

Amerikalılar veya Amerikanlar, Birleşik Devletler'de doğan ya da sonradan vatandaşı olanları kapsayan diplomatik bir topluluktur. Birleşik Devletler, çoğunlukla son 500 yıl içinde kıtaya göçen Avrupalılar, Asyalılar, Afrikalılar ve Orta Doğululardan oluştuğu için belirli bir etnisite değil, belirli bir yasa çerçevesi içinde ilerlemiş bir demonime sahiptir. Bir diğer bakış açısıyla birçok farklı etnik gruba ev sahipliği yaptığı için kültürü, yasası ve ulusu ırksal ya da etnik şekilde değil, diplomatik değerler topluluğu şekilde yorumlanır.

Pinterest, görüntü paylaşımı özellikli, her türlü görselin paylaşıldığı ve pano sistemiyle çalışan bir sosyal ağ platformudur. İlk kez Aralık 2009'da Ben Silbermann, Evan Sharp ve Paul Sciarra tarafından kavramsallaştırılmıştır. Görüntüleri ve daha küçük ölçekte GIF'leri ve videoları bülten tahtası biçiminde kullanır. 2010 yılında sosyal medya platformları arasına dahil olan Pinterest, 2011 yılında büyük bir patlama ile popülerlik kazanmıştır. 70 milyon üzeri kullanıcıya sahiptir. Kullanıcıların çoğunluğunu kadınlar oluşturmaktadır, ancak yayın yaptığı birçok kategori ile erkeklerin de ilgisini rahatlıkla çekebilecek bir sitedir. Ağustos 2020 itibarıyla 400 milyonun üzerinde aylık aktif kullanıcıya sahipti. Pinterest 2016 yılında Instapaper, 2017 yılında Jelly uygulamasını satın almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Moro İsyanı</span>

Moro İsyanı, Filipinler'in Mindanao bölgesinde Müslüman Morolar ile Filipinler Ordusu arasındaki çatışmalardır.

Osmanlı İmparatorluğu–Amerika Birleşik Devletleri ilişkileri 1780'te başlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Moro İsyanı (1899-1913)</span>

Moro İsyanı (1899-1913) Filipin-Amerikan Savaşı sırasında Moro halkı ile ABD ordusu arasında yaşanan silahlı bir çatışmadır. Özerk fiilen bağımsız konumdaki Moroların Filippinlerle birlikte, kendi bölgelerinde ABD işgaline uğraması neticesi başlayan bu ayaklanma, ABD ordusunca güç kullanılarak bastırılmış, bölgenin tümden ABD işgaline uğraması ve sonuçta Moroların özerkliklerini ve fiili bağımsızlıklarını tamamen kaybetmesi ile son bulmuştur. "Moro" kelimesi - İspanyolca "Moor" - Mindanao, Jolo ve komşu Sulu Takımadalarını içeren bir bölge olan Güney Filipinler'de yaşayan Müslüman halk için kullanılan bir terimdir. Sulu müslümanları olarak da bilinmektedir. II. Abdülhamid'in halife sıfatıyla Morolara yönelik olarak ABD Büyükelçisinin İstanbul'daki diplomatik faaliyetleri neticesinde, ABD lehine hazırlamış olduğu, sözde dini özgürlüklerine izin verilmiş olmak kayıtlı Abd'ye karşı gelmemelerini belirten fetva da Moroların o sırada ABD'ye karşı mücadele veren Hristiyan Filipinliler ve diğer yerli halk ile birleşmesini de engelleyerek bu isyanın başarısız olmasında önemli rol oynamıştır.

<span class="mw-page-title-main">İspanyol- Moro çatışması</span>

İspanyol-Moro çatışması anlamına yani manasına gelmektedir ve bu şekilde anlaşılır Filipinler'in 1565'te İspanya tarafından işgali ile başlayan ve 1898'e kadar bütün İspanyol hakimiyeti boyunca süre gelen; Sulu Müslümanları olarak da bilinen Morolar ile İspanyol kuvvetleri ile birkaç yüzyıl boyunca süren bir dizi muharebe ve çatışma silsilesidir. İspanya'nın yüzyıllar süren zayıf girişimlerinin ardından nihayet Moro halkına boyun eğdirmeye başladığı ve onlara zulum kin nefret beslediler İspanyol-Amerikan Savaşı'na kadar sürmüştür. İspanya nihayetinde Mindanao ve Jolo adalarının bir kısmını fethetti ve Sulu Sultanlığı'nı bir protektora özerk devlet haline getirerek İspanyol-Amerikan Savaşı'na kadar bölge üzerinde coğrafi hakimiyet kurdu. Ancak Moro direnişi bu dönemde de sonrasında ABD'ye karşı da devam etti.

Bates Antlaşması olarak da bilinen Kiram-Bates Antlaşması, Filipin-Amerikan Savaşı sırasında Amerika Birleşik Devletleri ve Sulu Sultanlığı tarafından imzalanan bir antlaşmadır. Antlaşma, Amerika Birleşik Devletleri kuvvetlerini kuzey Luzon'da yoğunlaştırırken Sulu Sultanlığı'nın Filipin-Amerikan Savaşı'na girmesini önleme işlevi gördü.

Filipin tarihinde Juramentado, işgalci ve istilacı polis ve askerlere saldıran ve öldüren, kendisinin de öldürülmesini bekleyen, cihadın bir biçimi olarak üstlenilen şehitlik, bir intihar saldırısı biçimi olarak kabul edilen saldırıları yapan erkek Moro kılıç ustası anlamına gelir. Hem Müslümanlara hem de gayrimüslimlere karşı rastgele şiddet eylemleri gerçekleştiren bir amoktan farklı olarak, bir juramentado, kendini adamış, önceden planlanmış ve bazen son derece yetenekli bir katildi. Yalnızca keskin silahlarla donanmış pervasız saldırılar gerçekleştirmek için bağlanma, tıraş olma ve dua etme ritüelleriyle kendini hazırlardı.

<span class="mw-page-title-main">Birinci Bud Dajo Muharebesi</span>

Moro Krateri Katliamı olarak da bilinen Birinci Bud Dajo Muharebesi, Mart 1906'da Filipinler'in güneybatısındaki Moro İsyanı sırasında Birleşik Devletler Ordusu tarafından Morolara karşı yapılan bir kontrgerilla eylemiydi. Bud Dajo sakinlerinin ABD kuvvetlerine düşman olup olmadıkları tartışmalıdır, zira Jolo Adası sakinleri daha önce kutsal saydıkları bu krateri İspanyol saldırıları sırasında sığınak olarak kullanmışlardır. Olayın meydana geldiği Sulu Eyaleti Yöneticisi Binbaşı Hugh Scott, kratere kaçanların "savaşmak gibi bir niyetleri olmadığını beyan ettiklerini, oraya sadece korkudan kaçtıklarını, [ve] bazı ekinler ektiklerini ve onları yetiştirmek istediklerini " anlatmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Bud Bagsak Muharebesi</span>

Bud Bagsak Muharebesi, Filipin-Amerikan Savaşı'nın Moro İsyanı safhasında 11 Haziran ve 15 Haziran 1913 tarihleri arasında gerçekleşen bir muharebedir. Bölgeyi savunan Moro savaşçıları Sulu, Jolo adasındaki Bagsak Dağı'nın tepesinde tahkim kurmuşlardı. Saldıran Amerikalılar General John 'Black Jack' Pershing tarafından yönetiliyordu. Buradaki Morolar, liderleri Datu Amil de dahil olmak üzere tamamen ortadan kaldırıldı.

<span class="mw-page-title-main">Leonard Wood (Asker)</span>

Leonard Wood Amerika Birleşik Devletler Ordusu'nda tümgeneral, doktor ve kamu görevlisiydi. Birleşik Devletler Ordusu Genelkurmay Başkanlığı, Küba Askeri Valiliği ve Filipinler Genel Valiliği görevlerinde bulunmuştur. Askeri kariyerine sınırda ordu doktoru olarak başladı ve burada Onur Madalyası aldı. İspanyol-Amerikan Savaşı sırasında, Theodore Roosevelt'in ikinci komutanı olduğu Rough Riders'a komuta etti. Wood, I. Dünya Savaşı'nda gerekli meziyetlere sahip olsa da ABD ordusunun başkomutanı yapılmadı, ancak daha sonra önde gelen bir Cumhuriyetçi Parti lideri ve 1920 başkanlık adaylığı için önde gelen bir aday oldu.

Taraca Muharebesi, Filipin-Amerikan Savaşı sırasında Mindanao'nun Moro halkı ile Amerika Birleşik Devletleri arasında Filipinler'de şu anda Taraka, Lanao del Sur olarak bilinen yerde yapıldı. General Leonard Wood bölgenin Datus'unu bir barış konferansına davet etti, ancak Taraca Sultanı katılmayı reddetti. Sultana bağlı Datu Ampuanagus ve en cüretkar savaşçı Datu Duli'nin de aralarında bulunduğu Moroların çoğu da Taraca Nehri Vadisi, Lanao Gölü Moroların çevresinde yaşamaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Bayang Muharebesi</span>

Bayang Muharebesi ,Pandapatan Muharebesi, Moro İsyanı'nın fiili anlamda ilk büyük çatışmasıydı. Bu ABD iddialarına göre Moroların Malabang'da ve Parang'ın Mindanao adasında işlediği cinayetlere misilleme olarak Albay Frank D. Baldwin liderliğindeki ABDlilerce düzenlenen bir cezalandırma harekâtıydı. Albay Baldwin, özellikle Bayang köyü olan Lanao Gölü'nün güney kıyısında Morolara karşı 27. Piyade Taburu ve 25. Hafif Topçu Bataryası 'nın yedi bölüğüne liderlik etti. Amerikalılar, Fort Pandapatan'ı ve Datu Binadayan'ın cottasını (kalesini) alarak bu süreçte Bayang Sultanını öldürdüler.

<span class="mw-page-title-main">Datu Ali</span>

Datu Ali,, 1899'dan 1905'e kadar Buayan Sultanı olarak kuzeni Datu Uto'nun yerini almadan önce, büyük ayrıcalıklara sahip önde gelen bir Moro Reisi ve Tinukop'un Rajahmuda'sıydı. O, Datu Djimbangan ve Kudarangan Sultanı Tambilawan'ın kardeşiydi ve yükselen bir lider olarak Datu Ali, Kudarangan'ı yönetmek için kardeşlerini yenip liderliğe yükseldi.

<span class="mw-page-title-main">Jolo</span>

Jolo güneybatı Filipinler'de volkanik bir adadır ve aynı adı taşıyan başkentin bulunduğu Sulu eyaletinin birincil adasıdır. Sulu Takımadalarında, Borneo ve Mindanao arasında yer alır ve yaklaşık 500.000 kişilik bir nüfusa sahiptir.