İçeriğe atla

Hassân bin Sâbit

Hassân b. Sâbit (Arapça: حسان بن ثابت, d. 563? - ö. 682?), hem İslam öncesinde hem de İslam sonrasında şiir söylemiş önemli bir Arap şairiydi. Özellikle Müslüman olduktan sonra Muhammed'i ve Müslümanları desteklemek için söylediği şiirleriyle ün kazanmıştır. Bu yüzden Muhammed'in baş şairi olarak anılmaktadır. Özellikle methiye ve hicviye şairi olarak bilinmektedir.[1]

Babası Sabit de şair ve kabilesinin önde gelenlerindendi. Hassan'ın yaşamı ile ilgili bilgiler daha çok Divan'ındaki şiirlerinde anlattıklarına dayanır. İslam öncesi dönemin parlak ve önde gelen şairlerinden sayılır. Bu dönemde kabileler arasındaki çatışmalarda kendi kabilesini, yazdığı şiirlerle başarılı bir biçimde savundu. 60 yaşına doğru Müslümanlığı kabul etti ve bu tarihten sonra sürekli olarak Muhammed'in yanında kaldı. Savaşlara katılmamakla birlikte Muhammed'i hicvetmeye kalkışanları karşı hicivleriyle bastırdı. Peygamberi öven şiirler yazdı. Tamim Kabilesi'nin hatip ve şairlerini de bir kasidesi ile alt ettiği gibi bu kabilenin Müslümanlığı kabul etmesini sağladı. Bu nedenlerle İslam topluluğunda büyük saygınlık gördü ve "Peygamberin Şairi" olarak ünlendi. Arada Gittiği Gassaniler'in sarayında da iyi kabul gördü. Halife Ömer döneminde (634-644) ilerlemiş yaşına ve gözleri kör olmasına karşın şiir söylemeyi sürdürdü. Halife Osman'ı destekledi ve ölümünde (656) onun için bir mersiye yazdı. Ali'ye biat etmeyerek Şam'a gidip bir süre Muaviye'nin yanında kaldı, sonra yine Medine'ye döndü. Divan'ın hangi tarihte düzenlendiği saptanamamıştır.

Konuyla ilgili yayınlar

Ayyıldız, Esat. “Hassân b. Sâbit’in Methiyeleri”. ICHES Uluslararası İnsani Bilimler ve Eğitim Bilimleri Kongresi. ed. Meriç Eraslan. 286-298. İzmir: Asos Yayınevi, 2019.

Ayyıldız, Esat. Klasik Arap Şiirinde Emevî Dönemine Kadar Hiciv. Ankara: Gece Kitaplığı, 2020, s.335-360.

Kaynakça

  1. ^ Ayyıldız, Esat. “Hassân b. Sâbit’in Methiyeleri”. ICHES Uluslararası İnsani Bilimler ve Eğitim Bilimleri Kongresi. ed. Meriç Eraslan. 286-298. İzmir: Asos Yayınevi, 2019.

İlgili Araştırma Makaleleri

Kaside, genellikle din ve devlet büyüklerini övmek amacıyla yazılan bir şiir formudur. Ancak kaside biçiminin şiirin farklı konuları için de kullanıldığı vakidir. Kaside sanatı, öncelikli olarak Araplar tarafından geliştirilmiştir. Kaside, klasik Arap şiirinin en yüksek hali kabul edilmektedir. Eski Arap edebiyatında kasideler birkaç farklı dahili kısımdan oluşacak şekilde nazmedilmiştir.

Divan-ı Hikmet, Hoca Ahmed Yesevî'nin söylediği "hikmet" adlı şiirleri bir araya getiren Türk tasavvuf edebiyatının bilinen en eski örneklerini içeren kitaptır.

<span class="mw-page-title-main">Ebu Nuvas</span> Fars şair

Ebu Nuvas veya tam ismiyle Ebu Nuvas el-Hasen b. Hani el-Hakami, Abbâsî Döneminin en meşhur şairidir. Özellikle hamriyyâtı ile tanınmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ebu Süfyan</span> Kureyşli kabile lideri ve tüccar

Sahr bin Harb bilinen adıyla Ebu Süfyan, Mekke'nin fethi sırasında Müslüman olmuş ve 624-630 yılları arasında Mekke lideri. Tam adı "Ebu Süfyan Sahr bin Harb bin Ümeyye"dir.

Arap Edebiyatı, anadili Arapça olan ulusların ortaya koymuş oldukları edebiyat eserlerini kapsar. Arapça Arap Yarımadası'nda ilkçağlardan beri kullanılan bir dildir. İslam dininin ortaya çıkışından sonra yayılarak İspanya'dan Endonezya'ya kadar uzanan bir alanda 600 yıl boyunca kültür dili durumuna gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Hiciv</span> bir kişi, bir olay ya da durumun, iğneleyici sözlerle, alaylı ifadelerle eleştirildiği bir tür

Hiciv, hicviye ya da yergi, edebiyat ve sanatta, bir kişi, bir olay ya da durumun, iğneleyici sözlerle, alaylı ifadelerle eleştirildiği bir türdür..

<span class="mw-page-title-main">Abdullah bin Revaha</span> sahabe

Abdullah b. Revâha el-Hazrecî, Sadru'l-İslam döneminin en meşhur şairlerinden birisidir. İslam peygamberi Muhammed'in sahabilerindendir ve İslam'ın müdafaası için şiirler söylemiştir. Döneminde özellikle bu bağlamda söylediği hiciv şiirleriyle tanınmıştır.

Lebîd b. Rebî'a el-'Âmirî (ö.660?), Câhiliye döneminin en meşhur şairlerinden biridir. Muallaka şairlerinden biri kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Müseylime</span> din kurucusu

Müseylime bin Habib veya Mesleme, 7. yüzyılda Arabistan'da peygamberliğini ilan etmiş dini liderdir. Müseylime, İslam'a göre sahte peygamber olarak tanımlanır ve bazı Müslüman kaynaklarda "büyük yalancı" manasına gelen el-Kezzâb (اَلْكَذَّابُ) adıyla anılır.

Ka'b bin Eşref, Arap-Yahudi şair. Klasik kaynaklarda Ka'b'ın kentin hahamlarından birisi olduğu kaydedilmektedir. İslam öncesinde söylediği şiirlerden beş beyitlik bir parça günümüze ulaşmıştır.

Tuleyha bin Huveylid bin Nevfel el-Esedî, peygamber olduğunu iddia etmiş Arap şair.

Tarafe b. e-'Abd Câhiliye döneminin en meşhur Arap şairlerinden biridir. Muallaka şairleri arasında sınıflandırılmakta ve yetenekli bir hiciv şairi olarak tanınmaktadır.

el-Hutay'a Arap edebiyatındaki en meşhur muhadram şairlerden biridir. Özellikle hicviyeleri sayesinde şöhret kazanmıştır.

Medîh, klasik Arap şiirinde, şiirin temel konularından birisi olarak kabul görmektedir. Methiye sanatı için kullanılan tabirlerden birisidir ve aynı anlama gelmektedir. Klasik Arap edebiyatında, övgü şiirleri oldukça erken bir dönemde yaygın şekilde icra edilen bir tür haline gelmiştir.

el-Mehâsin ve'l-Mesâvi', Arap edebiyatında kullanılan edebî bir terimdir. Bu terim, Arapçada "iyilikler ve kötülükler" anlamına gelmektedir. İslam'ın ilk yüzyılında, Arap-İslam medeniyetinden etkilenerek şekillenen edebî bir türdür. Arap edebiyatında iki farklı nesnenin iyi ve kötü cihetleriyle karşılaştırılarak işlendiği türlerden biridir. Bazı araştırmacılar, Arap edebiyatındaki bu türün, şâyest nâ-şâyest adındaki kadim İran modelinden ilham alındığını öne sürmüşlerdir, ama bu iddia doğru kabul edilmemektedir. Meşhur Arap edebiyatçısı el-Câhiz'in bu türde kaleme alınmış çeşitli kitapları bulunmaktadır. el-Câhiz bu eserlerinde, tacirlerle memurları, zencilerle beyazları, kızlarla oğlanları, Abdu Şems kabilesiyle Mahzûm kabilelerini birbirleriyle kıyaslamıştır.

Ka'b b. Zuheyr, Sadru'l-İslam döneminin en meşhur şairlerinden biridir. Özellikle Kasîdetu'l-Burde adlı methiyesiyle tanınmıştır.

Urve b. el-Verd, İslam öncesinde yaşamış meşhur Arap şairlerden biridir. Sa'âlîk yani yağmacı şairlerden kabul edilmektedir. Bazı şiirlerinde kendi akrabalarını dahi hicvettiği bilinmektedir.

el-Farazdak, Emevî döneminin en meşhur Arap şairlerinden biridir. Nazmettiği nakâ'id şiirleri geniş bir tanınırlığa ulaşmıştır. Öyle ki bu dönemde nakâ'id türünün daha ziyade el-Ahtal, Cerîr ve el-Farazdak ile özdeşleştirildiğini söylemek mümkündür.

Sebra b. 'Amr el-Fak'asi, İslam öncesi dönemde yaşamış, çok tanınmayan Arap şairlerinden biridir. Damra b. Damra en-Nehşelî için nazmettiği bir hicviyesi meşhurdur. Onun bu şiiri, kişi hicvine örnek olarak kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Ebu Temmam</span>

Ebû Temmâm, Abbasi döneminde yaşamış meşhur Arap şairlerinden biridir.