İçeriğe atla

Haseki Külliyesi

Haseki Külliyesi

Haseki Külliyesi, İstanbul'un Haseki semtinde bulunan bir külliyedir.

Tarihçesi

Haseki Hürrem Sultan, bu külliyeyi 1551'de Mimar Sinan'a yaptırmıştır. İlk cami, Sinan'dan önce, 1539'da yapılmış olup tek kubbeli, kare mekânlıdır; önünde beş kubbeli son cemaat yeri vardır. I. Ahmet, 1612'de yapının doğusuna kubbeli bir bölüm ekletmiştir. Pencere alınlıklarını süsleyen çini panoların bir bölümü Topkapı Sarayı Müzesi'nde bulunmaktadır. Günümüzde dispanser olarak kullanılan darüşşifa sekiz köşeli avluyu doğu, güney ve batıdan çeviren odalardan oluşmaktadır. Avlunun güneyinde bir köşesi kesik, kare eyvanlar biçiminde, kubbeli iki salon bulunmaktadır.

Külliye, Osmanlı döneminde asırlar boyu vakfiyesine uygun şekilde özellikle şifahane olarak hizmet vermiş, ayrıca hamam, aşevi, imarethane, sıbyan mektebi gibi bölümleriyle de faaliyette bulunmuştur. 1920'lerden sonra bir süre atıl kalmış, 1976 yılında Diyanet İşleri Başkanlığı’na tahsisinden sonra "Haseki Eğitim Merkezi" adıyla uzun yıllar vaizlik ve müftülük kursları ile kıraat eğitimi kursları düzenlenmiştir. Bu kurumun 2002 yılında Pendik ilçesine taşınmasıyla boş kalan binanın 2010 yılından sonra Vakıflar Bakanlığı tarafından restore edilerek çeşitli eserlerin sergileneceği bir müzeye dönüştürülmesi planlanmış, ancak bu amaçla kullanımının vakfiyesine uygun olmayacağı düşüncesiyle yeniden Diyanet İşleri Başkanlığına tahsis edilerek 2014 yılında "İstanbul Haseki Reisülkurra Abdurrahman Gürses Dini İhtisas Merkezi" adıyla hizmetiçi eğitim kursları düzenlenen bir merkez olarak açılmıştır. Günümüzde “Diyanet Akademisi İstanbul Haseki Reisülkurra Abdurrahman Gürses Dini İhtisas Merkezi” adıyla hizmet vermeye devam etmektedir.[]

Mimari özellikleri

Cami, medrese, sıbyan mektebi, imaret, darüşşifa ve çeşme yapılarından oluşmaktadır. Onarılan mihrap mukarnas dolgulu, barok süslemelidir. Minber kürsüsü ahşap geometrik geçme süslemelidir. Medrese ortada avlu, çevresinde revaklı odalar bulunan klasik üslupta yapılmıştır. İmaret, dikdörtgen planlı avlu çevresinde kubbeli revaklar ve iki yanda bulunan odalar planındadır.

Restorasyonu

Vakıflar Genel Müdürlüğü, 2010 yılında yapının restore edilerek müzeye dönüştürüleceğini açıkladı.[1]

Kaynakça

  1. ^ "Müze olacağı açıklanmıştı: Bir bölümü 'Külli-ye' ismiyle kahvaltı salonu olmuş". soL. 26 Nisan 2021. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2021. 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Haseki Külliyesi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sultan II. Bayezid Külliyesi Sağlık Müzesi</span> Müze

"Sultan II. Bayezıd Külliyesi Sağlık Müzesi", "Edirne Sağlık Müzesi", Edirne'de, İkinci Beyazıt Külliyesi'nin Darüşşifa ve Tıp medresesi yapıları içinde hizmet veren, Trakya Üniversitesi bünyesindeki müze.

<span class="mw-page-title-main">Mimar Sinan</span> 16. yüzyıl Osmanlı başmimarı ve inşaat mühendisi

Mimar Sinan veya Koca Mi'mâr Sinân Ağa, Osmanlı İmparatorluğu'nun 16. yüzyılda görevli başmimarı ve inşaat mühendisidir. Kariyerinde önemli eserler veren ve Kanuni Sultan Süleyman, II. Selim ve III. Murad dönemlerinde başmimar olarak görev yapan Mimar Sinan, yapıtlarıyla geçmişte ve günümüzde dünyaca tanınmıştır. Başyapıtı, "ustalık eserim" olarak tanımladığı, Edirne'deki Selimiye Camii'dir.

<span class="mw-page-title-main">Fatih Camii</span> İstanbul, Fatihte Fatih Sultan Mehmed tarafından yaptırılmış olan cami ve külliye

Fatih Camii ve Külliyesi, İstanbul'un Fatih ilçesinde II. Mehmed tarafından yaptırılmış olan cami ve külliyedir. Külliye içinde 16 adet medrese, darüşşifa (hastane), tabhane (konukevi) imaret (aşevi), kütüphane ve hamam bulunmaktadır. Şehrin yedi tepesinden birinde inşa edilmiştir. Cami 1766 depreminde yıkıldıktan sonra onarılarak 1771'de bugünkü halini almıştır. 1999 Gölcük Depreminde zemininde kaymalar tespit edilen camide 2008 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından zemin güçlendirme ve restorasyon çalışmalarına başlandı ve 2012 yılında tekrar ibadete açılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Selimiye Camii</span> Edirnede tarihi bir cami

Selimiye Camii, Osmanlı padişahı II. Selim döneminde Mimar Sinan'ın yaptığı ve Osmanlı'nın önceki başkenti Edirne'de bulunan bir külliyedir. Mimar Sinan'ın 80 yaşında yaptığı ve "ustalık eserim" şeklinde nitelendirdiği Selimiye Camii, gerek Mimar Sinan'ın, gerek Osmanlı mimarisinin en önemli eserleri arasında sayılır.

<span class="mw-page-title-main">Külliye</span>

Külliye, cami ile birlikte hamam, medrese, mektep, imaret, türbe, kütüphane, aşevi, darüşşifa, çarşı, tekke, zaviye binalarından oluşan yapılar topluluğu.

<span class="mw-page-title-main">II. Bayezid Külliyesi</span>

II. Bayezid Külliyesi, Edirne'de tarihi külliye. İkinci başkent konumundaki Edirne'yi darüşşifaya kavuşturmak amacıyla Sultan II. Bayezid tarafından 1484-1488 yıllarında Mimar Hayreddin'e yaptırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Süleymaniye Camii</span> İstanbulda bulunan bir cami

Süleymaniye Camii, Kanuni Sultan Süleyman adına 1551-1557 yılları arasında İstanbul'da Mimar Sinan tarafından inşa edilen camidir.

Ömer Paşa Camii, Osmanlı döneminde Elmalı merkezinde yapılmış cami.

Sahn-ı Seman, Fatih Sultan Mehmed'in İstanbul'u fethinden sonra kurduğu eğitim kurumları arasında en üst düzeyde eğitim veren yükseköğrenim kurumudur. Sahn-ı Seman; Kur'an, hadis, kelâm, fıkıh, tefsir gibi İslam bilimlerinin yanı sıra fizik, kimya, matematik, astronomi gibi aklî bilimlerde dersler verirdi. Fatih Külliyesi içerisinde yer alan Sahn-ı Seman, külliye bütünlüğü içerisinde yapılmıştır. İnşaatı 1462 ile 1470 yılları arasında sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Gülbahar Hatun Camii</span>

Gülbahar Hâtûn Camii ya da Büyük İmaret Cami ya da Hâtûniye Camii Osmanlı padişahı Yavuz Sultan Selim tarafından annesi Gülbahar Hatun adına 1514 yılında Trabzon'da yaptırılmış bir camidir.

<span class="mw-page-title-main">Eski Valide Camii</span> İstanbulda tarihi bir cami

Eski Valide Camii ve Külliyesi İstanbul'un Üsküdar ilçesinin hakim konumu Toptaşı sırtına II. Selim'in eşi, III. Murat'ın ise annesi Afife Nur-Bânû Valide Sultan tarafından Mimar Sinan'a yaptırılmıştır. Camii, medrese, tekke, dârüşşifa, dârulhadis, dârulkurrâ, sıbyan mektebi ve imaretten oluşan tesis, Mimar Sinan'ın inşa ettiği tam teşekküllü ve tek parça kalabilmiş son külliye olarak kabul edilmektedir. Mimar Sinan'ın inşa ettiği cami vefatından sonra talebesi Davud Ağa tarafından genişletilmiştir. Son olarak da II. Mahmud döneminde eski İstanbul evlerini andıran ve müstakil bir girişi bulunan hünkâr kasrı ve mahfili eklenmiştir. Yapılış tarihi 1570-1579 tarihleri arasını kapsamakla 1583 yılında Mimar Sinan'ın talebesi Davud Ağa tarafından genişletilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Sokollu Mehmed Paşa Külliyesi</span>

Sokollu Mehmet Paşa Külliyesi, Mimar Sinan'ın İstanbul Kadırga'da Şehit Mehmet Paşa yokuşunda bulunan ve cami ile külliyeden oluşan bir eseri. Sinan'ın en güzel eserlerinden biri sayılır. Üç padişaha sadrazamlık yapan Sokollu Mehmet Paşa adına 1571'de karısı tarafından yaptırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Gazi Ahmed Paşa Camii</span> İstanbulda 1558 tarihli cami

Gazi Ahmed Paşa Camii ya da Kara Ahmed Paşa Camii, İstanbul'un Topkapı semtinde Fatma Sultan mahallesinde 1558 yılında tamamlanmış bir camidir. Caminin banisi Kara Ahmed Paşa, Yavuz Selim'in damadıdır. Caminin yapımı 1555 yılında Edirnekapı civarında başlanmıştır. 1555'te muhtemelen Rüstem Paşa ile husumeti yüzünden idam edilmiş; ölümünen az önce yapımı başlayan caminin tamamlandığını görmemiştir. İnşaat Mihrimah Sultan'ın isteği üzerine durdurulmuştur ve bölgede Mihrimah Sultan Camii'nin inşaatına başlanmıştır. Bunun üzerine cami ve türbenin inşaatı Topkapı'daki yeni bir vakıf arazisinde yapılmuştır. Kara Ahmed'in türbesi caminin 50 metre batısında müstakil bir yapıdır. Cami, medrese, türbe ve sıbyan mektebinden oluşan bir külliye şeklinde yapılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kurşunlu Külliyesi</span>

Kurşunlu Külliyesi, Eskişehir'de Odunpazarı semtinde bulunan külliye. Çoban, Gazi, Melek lakapları ile bilinen Çoban Mustafa Paşa tarafından yaptırılmıştır. Cami kapısındaki kitabesine göre 1525 yılında yaptırılmıştır. Cami, 20 odalık zaviye, öğretim yeri, misafir yeri, misafir odaları olan imaret, halk arasında ve çeşitli yayınlarda zaviye ve medrese olarak bilinmektedir. Zaviyenin ilk açıldığı zaman hangi tarikat için olduğunu bilinmemektedir. Ancak daha sonra mevlevi dergahına çevrilmiş, tekke ve zaviyelerin kapatılmasına kadar devam etmiştir. Külliyeye ait olan kervansaray da Vakfiyede geçmemektedir. Tuhfetül Mimarin'de Mimar Sinan'ın Eskişehir'de bir kervansaray yaptığı kayıtlıdır. Cami Mimar Sinan'a mal edilmekle birlikte Mimar Sinan'ın eserlerine ait listelerde bu külliyeden sadece kervansarayın ismi geçmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Çoban Mustafa Paşa Külliyesi</span> Acem İsa tarafından yapılmış, sonradan Mimar Sinan tarafından onarılmıştır

Çoban Mustafa Paşa Külliyesi, 16. yüzyılda Kocaeli'nin Gebze ilçe merkezinde, Bağdat Caddesi, Şeftali Sokak'ta yer alan, kesin olmamakla birlikte Mimar Sinan tarafından inşa edilmiş bir Osmanlı külliyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Gazanfer Ağa Medresesi</span>

Gazanfer Ağa Medresesi, III. Mehmed'in Macar asıllı kapıağalarından Gazanfer Ağa'nın (ö.1602/03) yaptırdığı, İstanbul Fatih'te bulunan medresedir. Atatürk Bulvarı ve Kovacılar Caddesi'nin Eminönü'ne inen yolunun sol kenarında kalmaktadır. Bozdoğan Kemeri'nin de dibinde kalmakla beraber etrafında Unkapanı ve İstanbul Manifaturacılar Çarşısı (İMÇ) bulunmaktadır. Medresenin inşa tarihi kesin olarak bilinmemektedir. Vakfiyesi ise 1595/96'da düzenlenmiştir. Bazı kaynaklarda mimarının Davud Ağa olduğu yönünde görüşler vardır. Medrese, dönemin bir külliye içinde yer almayan bağımsız kurumlarındandır.

<span class="mw-page-title-main">Yıldırım Külliyesi</span>

Yıldırım Külliyesi, Bursa'da 14. yüzyıl sonunda Osmanlı padişahı Yıldırım Bayezid ve Sultan Süleyman Han tarafından yaptırılmış yapı topluluğu.

<span class="mw-page-title-main">Koca Sinan Paşa Külliyesi</span> İstanbul Beyazıt’ta XVI. yüzyıla ait külliye

Koca Sinan Paşa Külliyesi, İstanbul Beyazıt’ta XVI. yüzyıla ait külliyedir.

Sinan Paşa Külliyesi, Çorum'da Sinan Paşa tarafından 1506-1507 yılları arasında yapılmıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.