Hasan bin Ziyad (734-814), Hanefi fıkıh bilgini.
Kufe'de Ebu Hanife'nin derslerinde yetişti. Hadis bilimini ise İbn-i Cureyh'ten aldı. Daha sonra Bağdat'a giderek bu şehrin kadısı olduysa da bu görevinden istifa etti.
Hanefi mezhebinde müctehid seviyesinde bir bilgindi. Görüşlerinin tamamını Ebu Hanife'ye dayandırmıştır.
Ebû Hanîfe veya tam adıyla Ebû Hanîfe Numân bin Sâbit bin Zûtâ bin Mâh İslam dininin dört fıkıh mezhebinden birisi olan Hanefi mezhebinin kurucusu ve Sünni fıkhının en büyük üstâdlarından biri sayılan İslam fıkıh ve hadis bilgini. Asıl adı "Nu’man bin Sâbit" olup sevenlerince ismi "İmâm-ı Â’zam" unvanıyla birlikte anılır.
İslâm dîni fıkhî mezhepleri; İslam coğrafyasında dînî bölünmeleri ifade etmekle birlikte bu bölünmelerin başlangıcı dînî değil, siyâsî ve sosyal bölünmelerden oluşmaktadır.
Mâtürîdî ya da tam adıyla Ebû Mansûr Muhammed bin Muhammed bin Mahmûd el-Mâtürîdî es-Semerkandî,, İslam dininin iki itikadi mezhebinden birisi olan Mâtürîdîlik mezhebinin kurucusu ve Hanefîlik mezhebine bağlı olanların itikad imamı sayılan İslâm alimi.
Mâtüridîlik, Matüridî'nin kurduğu, Hanefî Mezhebi'nin kurucusu İmam-ı A'zam'ın düşüncesini tâkip eden, akla önemli bir yer veren İslam dini itikad mezhebidir. Türkiye, Afganistan, Pakistan, Hindistan ve Orta Asya ülkelerinde yaygındır.
Ebû Yûsuf Yâkûb İbn-i İbrâhîm-i Ensâri Hanefî fıkıh ve hadis bilgini.
Hanefîlik ya da Hanefî mezhebi, İslam dininin Sünnî (fıkıh) mezheplerinden biri. Hanefilerin itikatta (inançta) mezhepleri ise Mâtürîdîliktir. İsmini asıl adı Nûman bin Sâbit olan kurucusu Ebu Hanife'den (699-767) alır. Başta Türkiye, Türkmenistan, Özbekistan, Kazakistan ve Kırgızistan gibi Türkî ülkeler olmak üzere Balkanlar, Tacikistan, Afganistan, Suriye, Ürdün, Bangladeş ve Pakistan'da yaygındır. Dört Sünnî mezhebin nüfus açısından en genişidir. Takipçileri, Sünni nüfusun yarısından fazlasını oluşturmaktadır. Hanefîlik, günümüzde en çok bağlısı bulunan fıkıh mezhebidir. Mezhebin görüşleri El-İhtiyar adlı eserde bir araya toplanmıştır.
Muvatta, dört mezhep imamlarından biri olan fakih ve muhaddis İmam Malik b. Enes'in, ahkam hadislerini topladığı hadis kitabıdır. Kitabın günümüze ulaşan dokuz farklı nüshası mevcuttur. Bunlardan bazıları Endülüslü alim Yahya b. Yahya el-Leysî nüshası -ki mutlak olarak "Muvatta" dendiğinde bu nüsha kastedilir- ve Hanefi mezhebinin kurucusu sayılan Ebu Hanife'nin gözde talebelerinden olan Iraklı alim Muhammed b. Hasan eş-Şeybanî nüshasıdır.
İbrahim en-Nehai, Tabiun dönemi hadis ve fıkıh bilgini. Ebu Hanife'nin zamanında esasları belirlenen ve onun öğrencilerinin temele oturttuğu 'içtihatta akılcılığı' esas alan ve 'rey ehli' olarak bilinen Irak Ekolü'nün kurucusudur.
Hammâd bin Ebî Süleyman, Tabiun dönemi hadis ve fıkıh bilgini.
Züfer bin Hüzeyl, Hanefi fıkıh ve hadis bilgini.
Kitâbü'l-Asl veya El-Mebsut, Ebu Hanife'nin öğrencilerinden Şeybanî tarafından yazılan ve Hanefi mezhebinin esaslarını belirleyen Zahirü’r Rivaye denilen altı kitaptan birisidir.
Ehl-i Rey yasal kararlara varmak için muhakemenin kullanılmasını savunan erken bir İslami hareketti. Bunlar, İslam'ın ikinci yüzyılında ehl-i kelam ve ehl-i hadis yanında İslam hukukunun kaynaklarını tartışan üç ana gruptan biriydi. Ehl-i Re'y ya da Dirâyet Ehli, Ehl-i Hadis ekolüne karşı olarak kurulmuş olan, o günün anlayışında Modernist ya da Akılcı İslâm olarak da tanımlanan İslâmî düşünce ekolüdür.
İslam dünyasında sarhoşluk verici özelliği sebebiyle alkollü içecek kullanımı dinen meşru görülmemektedir. İslam mezheplerinin günümüzdeki çoğunluğu alkolün azı veya damlasının kullanımını dahi meşru görmemekteyken tarih içinde farklı mezhepler konuya farklı yaklaşmışlardır. Ayrıca tarih boyunca Müslüman ülkelerde bu yasağa karşın alkol kullanımının olduğu hatta bazı dönemlerde oldukça yaygın kullanıldığı bilinmektedir.
Zahirü'r Rivaye veya Mesail i Usul Ebu Hanife'nin öğrencisi İmam Muhammet El Şeybani tarafından yazılan, Hanefi Mezhebi'nin en mutemed kitaplarını ifade eder. Bu kitaplar Kitab-ul Asl, Cami-us Sağir, Cami-ul Kebir, El Ziyadat, Siyer-i Sağir ve Siyer-i Kebir olmak üzere altı kitaptır.
Câmiu's Sağîr İmam Muhammet El Şeybani'nin, Hanefi Mezhebinde Kuran-ı Kerim'den sonra en güvenilir kitap kabul edilen Zahirü'r Rivaye adlı altı kitaplık külliyatının ikinci kitabıdır.
Aşağıdakiler, Hanefi İslam mezhebini takip eden önemli dini şahsiyetlerin listesi ve ardından kronolojik sırayla Çağdaş yaşayan Hanefi alimleri bölümüdür:
Ebu Hanife Camii veya İmam Azam Camii, Irak'ın başkenti Bağdat'ta bulunan bir camidir. Cami, 10. yüzyılın sonlarında Hanefi mezhebinin kurucusu Ebu Hanife'nin türbesi etrafında inşa edilmiştir. Cami, Azamiye ilçesinde yer almaktadır.