İçeriğe atla

Hasan bin Yahya

Seyfülislam
Hasan bin Yahya
الحسن بن يحيى
3. Yemen Krallığı Veziri
Görev süresi
Nisan 1948 - 18 Haziran 1955
Yerine geldiğiAbdullah el-Vezîr
Yerine gelenmakam kaldırıldı
Yemen Krallığı Birleşmiş Milletler Daimî Temsilcisi
Görev süresi
1955-1962
Yerine geldiğimakam kuruldu
Yerine gelenmakam kaldırıldı
1. Yemen Krallığı Sürgün Hükûmeti Veziri
Görev süresi
Ekim 1962 - 17 Ekim 1962
Yerine geldiğiAhmed el-Sayarî
Yerine gelenAbdurrahman bin Yahya
3. Yemen Krallığı Sürgün Hükûmeti Veziri
Görev süresi
15 Ocak 1969 - 1 Aralık 1970
Yerine geldiğiAbdurrahman bin Yahya
Yerine gelenmakam kaldırıldı
Kişisel bilgiler
Doğum 13 Haziran 1908
Sana'a, Yemen Vilayeti
Ölüm 13 Haziran 2003 (95 yaşında)
Cidde, Suudi Arabistan
Defin yeri Medine, Suudi Arabistan
Vatandaşlığı Osmanlı İmparatorluğu
Yemen Mütevekkilî Krallığı
Suudi Arabistan
Milliyeti Arap
Evlilik(ler) 4
Çocuk(lar) 7
Ebeveyn(ler) İmam Yahya
Fatma Fatma El Vasl
Mesleği Diplomat
Politikacı
Vezir
Dini Zeydi Şii İslamı
Ödülleri İtalya Liyakat Nişanı
Aile ‏‏‏‏‏‏‏‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏ Rassid Hanedanlığı
Hasan bin Yahya, Birleşik Krallık Kahire Büyükelçisi ile görüşürken fotoğrafı

Hasan bin Yahya (Arapça:سيف الإسلام الحسن بن الإمام يحيى بن الإمام محمد حميد الدين romanize:el-Hasan ibn el-İmam Yahya ibn el-İmam Muhammed Hamideddin) Yemenli diplomat ve Yemen Mütevekkilî Krallığı'nın eski veziri.[1]

Hayatı

Hasan bin Yahya, Rassid hanedanlığı'nın reisi olan İmam Yahya'nın 3. oğlu olarak 13 Haziran 1908 tarihinde Osmanlı'nın San'a kentinde dünyaya geldi. Yemen Meşrutiyet Devrimi'nde İmam Yahya'nın öldürülmesine kadar İbb, Sana'a ve Hudeyde (1938-1948) eyaletlerinin valisi olarak görev yaptı. 1948'deki Devrim sırasında hanedana bağlı güçlerin Ahmed'in yanında toplanmasında büyük bir rol oynadı.[2]

Nisan 1948'den 18 Haziran 1955'e kadar Yemen Krallığı'nın veziri olarak görev yaptı. 1955 Kardeşi Abdullah'ın darbe girişiminden sonra darbe girişimini desteklediği şüphesiyle görevinden ihraç edilip Yemen Krallığı Birleşmiş Milletler Daimî Temsilciliği'ne atandı.[3][4][5] Bu pozisyona gelince Prens Hasan, ülkenin çıkarlarını daimî bir şekilde savundu. Yemen Mütevekilî Krallığı 23 Ocak 1958'de; 30 Aralık 1957'de İngiliz birliklerinin Yemen'e yeni bir saldırı düzenlediğini ve zaiyatler verildiğini duyurdu. İngilizlerin eylemini protesto eden Hasan bin Yahya, BM Genel Sekreteri Dag Hammarskjöld'e bir muhtıra gönderdi.[6]

Monarşi'nin devrilmesi ve iç savaş

27 Eylül 1962 tarihinde Muhammed el-Bedir Albay Abdullah es-Sallal tarafından indirildi ve Yemen Arap Cumhuriyeti ilan edildi. Böylece 1000 yılı aşkın Yemen imamları devri bitmiş oldu.[7]

Darbenin ardından Hasan bin Yahya kendisini Kral ilan etti fakat sonra iddiasını geri çekti ve 30 Eylül'de Suudi Arabistan, Cidde'ye gitti. Buradan cumhuriyetçilere ve "Mısırlı işgalcilere"[Not 1] karşı bir ayaklanma çağrısında bulundu.[8] Darbecilerin halk desteği olmayan küçük bir ordudan oluştuğunu belirterek Yemen Krallığı'nı kurtaracağına söz verdi.[9] Böylece Kuzey Yemen İç Savaşı başlamış oldu.

Kralcılar için af getiren barış antlaşmasının Mart 1969'da Muhammed el-Bedir ile birlikte imzalanmasından sonra Yemen'den ayrıldı. 13 Haziran 2003 yılında Cidde'de sürgünde iken öldü ve Medine'de defnedildi.

Ayrıca bakınız

Not

  1. ^ Darbeyi yapan subaylar Mısır Cumhuriyeti başkanı Abdünnâsır ekolünden gelmektedir.

Kaynakça

  1. ^ "Yemen3". web.archive.org. 24 Aralık 2017. 24 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2022. 
  2. ^ Eagle, ABDR (25 Temmuz 2003). "Obituary: Prince Al-Hasan Hamid al-Din". the Guardian (İngilizce). 27 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2022. 
  3. ^ Der Spiegel (10.10.1962): Onkel Lebt 3 Ağustos 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  4. ^ Mallakh, Ragaei el (30 Ekim 2014). The Economic Development of the Yemen Arab Republic (RLE Economy of Middle East) (İngilizce). Routledge. ISBN 978-1-317-59811-4. 3 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2022. 
  5. ^ Tom Little. "South Arabia: Arena of Conflict", Pall Mall P., (1968), p. 93.
  6. ^ "Yemen Reports Attack". New York Times Gazetesi. 24 Haziran 1958. 3 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  7. ^ Terrill, W. Andrew (2011). "The Conflicts in Yemen And U.S. National Security". 3 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2022. 
  8. ^ Times, Dana Adams Schmidt Special To the New York (8 Aralık 1962). "YEMEN RECOVERY VOWED BY PRINCE; Hassan Calls Revolt Work of 'Egyptian Invaders'". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 3 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2022. 
  9. ^ Al-Hayat (29 September, 1962).

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Yemen</span> Orta Doğuda yer alan bir ülke

Yemen, resmî adıyla Yemen Cumhuriyeti, Orta Doğu'da yer alan bir ülke. Kuzeyinde Suudi Arabistan, kuzeydoğusunda Umman ile komşudur. Batısını Eritre ve Cibuti, güneybatısını Somali çevreler. Yemen; 555.000 km2 yüz ölçümüne sahiptir ve 1.200 km uzunluğunda sahil şeridiyle Arap Yarımadası'nın güney ucunda yer almaktadır. Güneyinde Hint Okyanusu'nun uzantısı Aden Körfezi, kuzeyinde Kızıldeniz, güneybatısında ise bu ikisini ayıran Babülmendep Boğazı bulunmaktadır. Yemen'in Umman Denizi ile Kızıldeniz'de en büyükleri Haniş ve Sokotra olmak üzere 200'e yakın adası bulunmaktadır. En büyük şehri ve başkenti San'a'dır. 2022 yılı itibarıyla Yemen'in nüfusunun yaklaşık 31 milyon olduğu tahmin edilmektedir. Yemen; Arap Birliği, Birleşmiş Milletler, Bağlantısızlar Hareketi ve İslam İşbirliği Teşkilatı üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Yemen bayrağı</span> Ulusal bayrak

Yemen bayrağı, Kuzey ve Güney Yemen'in birleştiği gün olan 22 Mayıs 1990 tarihinde kabul edilmiş ve yeni devletin simgesi hâline getirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Mâlik bin Enes</span> Mâlikî mezhebinin kurucusu ve imamı olan din bilgini

Mâlik bin Enes, Mâliki mezhebinin kurucusu, müctehid ve muhaddis.

<span class="mw-page-title-main">Yahya Muhammed Hamideddin</span> Yemen İmamı (1869–1948)

Emirû'l-Müminin el-Mütevekkil Alellah Rab'ül-Alemin İmam Yahya bin el-Mansur Bi'llah Muhammed Hamideddin, kısaca Yahya Muhammed Hamideddin ya da Osmanlı kaynaklarında geçtiği gibi İmam Yahya; Yemenli imam ve siyasetçi ve 1918-1948 arası Yemen Mütevekkilî Krallığı kralı ve kurucusu. Yemen'in büyük bölümünü ve bugünkü Suudi Arabistan'ın güney bölgesini 900 yılı aşkın bir süre yöneten Kasımî hanedanının Hamideddin kolundan dünyaya geldi. Babasının ölümünden sonra 4 Haziran 1904'te Yemen imamı olup Zeydi yönetimini tanımayan Osmanlı İmparatorluğu'na karşı çeşitli isyanlar düzenledi. 1911 yılında imzalanan Da'an Mukavelesi'nde tanınmasıyla Osmanlı'yla uyumlu bir politika yürütmeye başladı. I. Dünya Savaşı'nda tertiplenen Arap Ayaklanması'na katılmayarak Osmanlı İmparatorluğu'na bağlı kaldı. Savaşın Osmanlı'nın yenilgisiyle sonuçlanması ve Mondros Ateşkes Anlaşması hükümleri uyarınca Osmanlı Ordusunun Kasım 1918'de diğer Arap vilayetlerinden olduğu gibi Yemen'den de çekilmesi üzerine İmam Yahya 17 Kasım 1918'de San'a'ya girdi ve Yemen'in bağımsızlığını ilan etti. 30 Ekim 1918 tarihinde ise kendini Yemen Emiri ilan ederek Yemen Zeydi Emirliği'ni kurdu. Osmanlı Ordusu'nun bıraktığı ve silah tacirlerinden temin ettiği silahlar ile Birleşik Krallık'a karşı direndi. Kasımiler döneminden kalan Büyük Yemen idealini gerçekleştirmek isteyen Yahya Osmanlı ile Birleşik Krallık arasında belirlenen sınır olan Menekşe Hattı'nı tanımadığını ilan ederecek Aden Protektorası'na birçok baskın düzenledi. Bunun yanı sıra Asir Emirliği ve daha sonra Suudi Arabistan olacak Hicaz ve Necid Krallığı'yle karşı karşıya geldi. Asir Emirliği'nin İmam Yahya'nın baskılarına dayanamayıp Suudi Arabistan'ın himayesine girmesinin ardından Asir Emirliği'nin isyan edip başarısız olunca Yemen'e kaçmasıyla İbn Suud ile İmam Yahya arasında bir çatışma başladı. Bu çatışma Suudi-Yemen Savaşı'na dönüştü ve sonucunda İmam Yahya yenilerek büyük bir otorite kaybına uğradı. Bu yenilgiden sonra izolasyonist bir politika izledi. II. Dünya Savaşı'nda tarafsız bir politika izledi ve herhangi bir agresif tutum sergilemedi. 17 Şubat 1948 tarihinde San'a yakınında damadı tarafından suikastle öldürüldü. İmam Yahya Yemen'i kasıp kavuran ve Yahudiler dahil olmak üzere halka acılar çektiren anarşi ve şiddet ortamına son vermeyi başarmıştır. Onun saltanatı döneminde Yahudiler nispeten elverişli koşullara sahiptiler. Fotoğraf çekinmeyi sevmediğinden hiçbir fotoğrafı bulunmamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Yemen Arap Cumhuriyeti</span> 1962-1990 yılları arasında Kuzey Yemende var olmuş devlet

Yemen Arap Cumhuriyeti veya bilindik ismiyle Kuzey Yemen, 1962 ile 1990 yılları arasında günümüz Yemen topraklarında var olmuş devlet.

<span class="mw-page-title-main">Yemen Mütevekkilî Krallığı</span> 1918 ve 1970 yılları arasında Arap Yarımadasında var olmuş bir krallık

Yemen Mütevekkilî Krallığı, ilk dönem adıyla Yemen Zeydi Emirliği veya bilindik isimleriyle Yemen Krallığı ve Kuzey Yemen, kısaca ise Yemen ; İmam Yahya önderliğindeki Zeydîlerce Osmanlı İmparatorluğu'nun Yemen'den çekilmesinden sonra 1918 yılında kurulan ve 1970'e dek varlığını sürdürmüş devlet. Orta Doğu'da yer alan Yemen Krallığı 195,000 km2 yüzölçümüne sahipti. Kuzeyinde Suudi Arabistan, güneyinde İngiliz hamiliğinde Güney Yemen yer alıyordu. Krallığın başkenti 1918'den 1948'e kadar günümüzde Yemen'in başkenti olan San'a, 1948'den 1962'ye kadar Taiz, para birimi ise Yemen riyaliydi.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Yemen İç Savaşı</span>

Kuzey Yemen İç Savaşı, Kuzey Yemen'de 1962-1970 yılları arasında kraliyet yanlıları ile cumhuriyetçiler arasında meydana gelen bir savaştır. Savaş, 1962 yılında Abdullah es-Sellal liderliğindeki cumhuriyetçi devrimciler tarafından gerçekleştirilen askeri darbe sonucu İmam Muhammed el-Bedir'in tahtından indirilip cumhuriyet ilan edilmesiyle başladı. İmam daha sonra Suudi Arabistan sınırına kaçarak yönetimi tekrar ele geçirmek için kuzeydeki Şii aşiretlerin desteğini alarak karşı saldırı başlatması kısa bir süre sonra iç savaşı tırmandırmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Yemen Hava Kuvvetleri</span>

Yemen Hava Kuvvetleri, Yemen'i havadan gelebilecek her türlü saldırıya karşı korumakla görevlidir. Yemen Silahlı Kuvvetleri komutası altındaki en büyük 2.kuvvettir.

Bu sayfada, İslam dininin peygamberi Muhammed'in amcasının oğlu ve damadı ileriki dönemde İslam Devleti'nin dördüncü halifesi Ali bin Ebu Talib (599-661)'in soy ağacı yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İtalya-Yemen Antlaşması</span> İtalya ve Yemen arasındaki 1926 antlaşması

1926 İtalya-Yemen Antlaşması, İtalya Krallığı ile Yemen Mütevekkilî Krallığı arasında, bir dostluk antlaşmasıdır. Antlaşma 2 Eylül 1926'da imzalandı. Antlaşma ile İtalya, İmam Yahya Muhammed Hamideddin'ini Yemen kralı olarak tanıdı ve Yemen Mütevekkilî Krallığı'nın Aden'deki iddalarını yani İmam Yahya'nın Aden'in kralı olduğunu kabul etti. Antlaşma aynı yılın 22 Aralık'ında yürürlüğe girdi. Antlaşma İtalya Habeşistan'a tekrar saldırdıktan - II. İtalya-Habeşistan Savaşı'ndan sonra - 15 Ekim 1937'de yenilendi.

<span class="mw-page-title-main">Yemen imamları</span> Yemeni yönetmiş Zeydi imamlar

Yemen imamları ve daha sonra Yemen kralları, Yemen'de Zeydi Şii İslam'ının kutsanmış dini ve siyasi liderleridir. Tarihçi İbn Haldun imamlardan başa gelmelerini sağlayan kabileden, Banu Rassi veya Rassiler, telaffuza göre Banu Ressî veya Ressîler olarak bahseder. Orijinal Arap kaynaklarında Rassi terimi pek kullanılmaz. El-Mansur el-Kasım bin Muhammed'in kurduğu Rassidilerin alt kolu olan Kasımîler olarak da bilinir. 897'den itibaren Yemen'in bazı bölgelerinde dini ve siyasi yönetimini ellerinde tuttular. Bazen yönetim gücü imamlara değil, Memlûklerin, Osmanlıların valilerine aitti. İmamların; dini ilimler konusunda bilgili olması, savaşlarda Yemen'in reisi olduğunu kanıtlaması gerekiyordu. İmamlık iddiasında bulunanlar İslam'a çağrıda bulunurlardı. Bazen aynı anda iki imam olabiliyordu fakat bu durum çok nadirdir. Birçok İmami'nin aksine, Zeydiler İmamlarına ilahi veya insanüstü nitelikler atfetmezler. Zeydîler’in, kendine özgü bir sosyokültürel yapısı olan Yemen bölgesine intikal edip devlet kurmalarından itibaren günümüze kadar devam eden varlığı, siyasî bakımdan dönem dönem muğlak ve istikrarsız bir seyir izleyerek kesintilere uğramıştır.

<span class="mw-page-title-main">Dârü'l-Hacer</span>

Dârü'l-Hacer ya da halk arasındaki ismiyle İmam'ın Kaya Sarayı, Yemen'in San'a kentine yaklaşık 15 kilometre uzaklıkta Dahr Vadisi'nde bulunan eski bir kraliyet sarayıdır. San'a manzarasının ikonik bir parçasıdır ve mimarisi ve tarihi ile dünyanın dört bir yanındaki Yemen meraklılarının ilgisini çekmektedir. Saray şu an hükûmetin müzesidir ve ücret karşılığında gezilebilir durumdadır.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Yemen</span> Arap Yarımadasının Güneyinde Yer Alan Coğrafî Bölge

Büyük Yemen şuanki Yemen Cumhuriyeti toprakları yanı sıra Asir, Necran, Güney Tihâme, Zufar bölgelerini ve Kızıldeniz'deki adalarını tek bir çatıda toplamaya yönelik irredanist siyasi ve coğrafi bir bölgedir.

<span class="mw-page-title-main">Ahmed bin Yahya</span>

Ahmed bin Yahya Hamideddin, 1948'den 1962'ye kadar hüküm süren Yemen İmamı ve Yemen Mütevekkilî Krallığı Kralı.

El-Vezirî Darbesi diğer adıyla Yemen Meşrutiyet Devrimi, 17 Şubat 1948 sabahı öldürülene kadar 40 yılı aşkın bir süre Yemen Mütevekkilî Krallığı'nı yöneten İmam Yahya'ya karşı darbe girişimidir.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed el-Bedir</span>

Muhammed el-Bedir, babası Ahmed bin Yahya'nın ölümünden sonra 7 gün boyunca hüküm süren Yemen İmamı ve Yemen Mütevekkilî Krallığı Kralı.

<span class="mw-page-title-main">Yemen arması</span> Ulusal arma

Yemen arması, 1990 yılından beri Yemen Cumhuriyeti tarafından kullanılan resmî devlet arması. Yemen'in arması arap ülkelerindeki gibi altın Selahaddin Kartalı ve Yemen Mütevekkilî Krallığı'nın hanedan kalkanı kullanılmıştır.Selahaddin Kartalı'nın göğsünde kahve bitkisini ve Marib Barajı'nı tasvir eden bir kalkan bulunur. Parşömen üzerinde ülkenin adı yazılıdır .Kartalın sağındaki ve solundaki Yemen bayrağını taşır.

<span class="mw-page-title-main">İbrahim bin Yahya Hamideddin</span>

Seyfülisam İbrahim bin Yahya Hamideddin Yemenli devrimci ve vezirdir. İmam Yahya'nın sekizinci ve kardeşi İsmail bin Yahya ile en sevmediği çocuğuydu. Babasına karşı 1948'de yapılan Yemen Meşrutiyet Devrimi'ne katıldı. Yönetimi ele geçirmiş Abdullah el-Vezir tarafından 1 günlüğüne Yemen veziri oldu. Darbe'nin ardından aşiret destekli Ahmed bin Yahya'nın karşılığıyla darbe başarısız oldu ve İbrahim bin Yahya zehirlenene kadar 2 ay boyunca gözaltında kaldı.

<span class="mw-page-title-main">Abdullah el-Vezir</span>

Abdullah bin Ahmed el-Vezir, Yemenli darbeci ve İslam alimidir. el-Vezirî Darbesi'nde kendini kral ilan etmiştir. Daha önceden 1920'lerde Yemen ordusunun komutanı ve 1930'larda Hamar ve el-Hudeyde'nin valiliği görevlerini yaptı. Hessen ekonomi bakanı Tarık el-Vezir onun torunudur.

<span class="mw-page-title-main">Ali Nasır el-Kardey</span> Yemenli şair, aşiret lideri

Ali bin Nasır bin Mas'ad el-Kardey el-Murad-i, Yemenli şair ve aşiret lideri. İmam Yahya'ya Sana'a'nın güneyindeki Hiziz bölgesinde bir pusu kurarak onu öldürmesiyle tanınır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.