Hasan Tahsin Abakan
Hasan Tahsin Abakan (1920, Üsküp - 24 Eylül 2019), Türk öğretmen.
Abakan'ın yaşamı Yücel İzmirli ve Zühal İzmirli tarafından 2008'de yazılan Makedonya'dan Esen İmbat kitabına konu olmuştur.
Yaşamı
Yüzyıllardır Üsküp'te yaşayan bir ailenin kızı olan Kamile Hanım ile yine Üsküp yakınlarında Pagaruşa köyünden, Torbeş (Türkbaş) kökenli, tüccar Salih Ömer Bey'in oğlu olarak 1920'de Üsküp'te doğdu.
Balkan Savaşları sırasında, Osmanlı Devleti idaresi altındaki Üsküp'e giren Sırplardan kaçan aile, geçici olarak Selanik'e göç etmişti. II. Balkan Savaşı sonrasında ise Üsküp'e dönmek zorunda kalmışlardı. I. Dünya Savaşı'nı da burada yaşayan aile, Almanlar ve yanlarında savaşa katılan devletlerin yenilmesi sonucu Sırpların tekrar Üsküp'e girmesiyle Sırbistan'da, Sırp, Hırvat ve Sloven Krallığı (Yugoslavya Krallığı) şeklinde ortaya çıkan yeni oluşumun yönetimi altında yaşamaya başlamışlardı.
Hasan Tahsin Abakan sekiz yaşındayken Türkiye'ye göçmeye karar veren aile, Kütahya'ya yerleşip burada tuhafiye dükkânı açtı.
Hasan Tahsin Abakan, ilkokulu Kütahya'daki "Gazi Mustafa Kemal İlkokulu"nda okumuş, Kütahya Ortaokulu'na devam etmiş, orta son sınıfta, okulu Kütahya Lisesi olmuştu. Bu okulda, Eflatun Cem Güney onun Türkçe öğretmeni olmuştu.
Babasının işleri dolayısıyla bir süre Eskişehir'de okuyan Hasan Tahsin Abakan, ailesinin İzmir'e yerleşmesiyle Buca Ortaokulu ve 1934-1935 öğretim yılından itibaren de İzmir Erkek Lisesi'ne (Şimdiki İzmir Atatürk Lisesi) devam ederek buradan mezun oldu. Öğretmenleri arasında sonradan milletvekilliği yapan; Sait Odyak, Nazmi İlker, Esat Çınar, Behzat Bilgin gibi isimler yer aldı.
Hasan Tahsin Abakan, Mustafa Kemal Atatürk'ü, hem Kütahya Ortaokulu'na geldiğinde hem de 1934 baharında, İran Şahı ile İzmir'e gelişinde çok yakından gördü.
Öğretmenlik kariyeri
1928'de Latin alfabesinin kabul edilmesi ile başlatılan eğitim seferberliği içinde, öğretmen ihtiyacını sadece Gazi Eğitim Enstitüsü ve Yüksek Öğretmen Okulu gibi az sayıda kurumla karşılamakta güçlük çekilmekteydi. 1930'lu yıllarda Türkiye Cumhuriyeti Millî Eğitim Bakanlığı çareyi, ortaokul mezunlarına ilkokullarda, lise mezunlarına da ortaokullarda yardımcı öğretmenlik yapabilme imkânı tanımakta bulmuştu. Hasan Tahsin Abakan bu kapsamda 1938 Eylül'ünde tavsiye yolu ile başvurduğu Karşıyaka Ortaokulu'nda yardımcı matematik öğretmeni olarak kariyerine ilk adımını attı.
Daha sonra 1940 yılı yazında, İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi'nde, orta dereceli okullar matematik öğretmenliği yeterlilik sınavında, Profesör Kerim Erim ve Cahit Arf'ın da yer aldığı imtihan komisyonundan geçerek matematik öğretmeni oldu.
1941 yılının Ocak ayında, Vodina, İştip kökenli bir Türk ailesinin kızı olan Müşerref Hanım'la evlendi.
Öğretmenlik stajını tamamlayan Hasan Tahsin Abakan, 1942 yılının Eylül'ünde Ankara'daki Yedek Subay Okulu'na gitti ve Nisan 1943'te kurasının İstanbul Hadımköy Trakya Tahkim Komutanlığı'na çıkmasıyla, Babanakkaş köyünde yerleşik Merkez İstihkam İnşaat Taburu'na levazım subayı olarak tayin edildi. II. Dünya Savaşı şartlarında askerliğini tamamladıktan sonra Nisan 1945'te terhis oldu ve aynı yıl Karşıyaka Lisesi adını alan okulunda döndü.
1974'ten emekliye ayrılışına kadar ders verdiği bu okulda, idarecilik görevlerinde de bulundu. 1952-1957 yılları arasında, Karşıyaka'da ilklerden sayılabilecek bir anaokulunun kuruluşunda rol oynadı. 1958'de arkadaşlarıyla beraber Numune Kız Koleji'ni kurdular. 1963'te açtığı Karşıyaka'nın ilk dershanesi olan Ulus Dershanesi'nin fikir babası ve kurucularındandı.
Yazlarını ailecek 1953 yılından beri Ödemiş-Bozdağ'da geçiren aile, Karşıyaka'da bir ev sahibi olduktan sonra 1967 yılında Urla Zeytinalanı'nda bir ev yaptırıp yaz-kış vakitlerinin çoğunu burada geçirmeye başladılar.
Tam otuz altı yıla yakın aynı okulda görev yapan Hasan Tahsin Abakan, 1974'te emekli olduktan sonra 1984'ten bu yana yirmi dört yıldır karşılıksız matematik dersleri vermeye devam etti. Hasan Tahsin Abakan'ın oğlu Tankut Abakan, özel bir fabrikada yöneticilik yaparak emekli olmuştur. Kızı Ayça Abakan da BBC'de çalışmaya başlayarak Londra'ya yerleşmiştir.
Hasan Tahsin Abakan, altmış yedi yıllık hayat arkadaşı Müşerref Hanım'ı, 19 Eylül 2007'de kaybetti.
Karşıyaka Lisesi ve öğrencileri, onun adına her yıl "Cevdet Bilsay ve Hasan Tahsin Abakan Matematik Yarışması"nı düzenlemektedirler. Ayrıca, Ocak 2011'de adının Karşıyaka ilçesinde uygun bir sokak veya parka verilmesi Karşıyaka Belediye Meclisi tarafından kararlaştırıldı.[]
