İçeriğe atla

Hasan Polatkan

Hasan Polatkan
Türkiye Maliye Bakanı
Görev süresi
3 Aralık 1956 - 27 Mayıs 1960
Başbakan Adnan Menderes
Yerine geldiğiNedim Ökmen
Yerine gelenEkrem Alican
Görev süresi
14 Aralık 1950 - 9 Aralık 1955
Başbakan Adnan Menderes
Yerine geldiğiHalil Ayan
Yerine gelenNedim Ökmen
Türkiye Çalışma Bakanı
Görev süresi
22 Mayıs 1950[1] - 14 Aralık 1950[1]
Yerine geldiğiReşat Şemsettin Sirer
Yerine gelenAhmet Hulusi Köymen
Türkiye Büyük Millet Meclisi
8., 9., 10. ve 11. Dönem Milletvekili
Görev süresi
5 Ağustos 1946 - 25 Mayıs 1960
Seçim bölgesi1946 – Eskişehir
1950 – Eskişehir
1954 – Eskişehir
1957 – Eskişehir
Kişisel bilgiler
Doğum 1915
Eskişehir, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm 16 Eylül 1961 (46 yaşında)
İmralı, Bursa, Türkiye
Defin yeri Adnan Menderes Anıt Mezarı, İstanbul
Partisi Demokrat Parti
Evlilik(ler)
Mutahhare Polatkan
(e. 1948; ö. 1961)
[2]
Akraba(lar) Servet Bilir (eniştesi)[2]
Ali Harputlu (bacanağı)[2]
Hüsamettin Cindoruk (baldızının damadı)[2]
Çocuk(lar) Sema Polatkan (1950)[2]
Nilgün Polatkan Atlı (1955)[2]
Ebeveyn(ler) Mehmet Abdülbari Polatkan[2][3]
Ümmügülsüm Polatkan[2][3]
Bitirdiği okul Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi
Mesleği Siyasetçi, maliyeci
Dini İslam
İmzası

Hasan Polatkan[3] (1915, Eskişehir[3] – 16 Eylül 1961,İmralı, Bursa), Kırım Tatarı kökenli Türk siyasetçi ve maliyeci.[4] Mayıs ile Aralık 1950 arasında kısa bir dönem Çalışma Bakanlığı görevine getirildi. 1950-60 yılları arasında ise Maliye Bakanlığı görevinde bulundu. 27 Mayıs Darbesi sonrası başlatılan Yassıada Yargılamaları sonrası Başbakan Adnan Menderes ve Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu ile birlikte İmralı adasında idam edildi.

Yaşamı

1946'da Polatkan.

İlk ve orta öğrenimini Eskişehir'de tamamladı. 1936 yılında Siyasal Bilgiler Okulunu bitirdi. Aynı yıl Ziraat Bankası'nda müfettiş yardımcısı olarak göreve başladı. Üç yıl sonra müfettiş oldu.

21 Temmuz 1946'da Demokrat Parti'den (DP) Eskişehir milletvekili seçildi. 14 Mayıs 1950 genel seçimlerinde yeniden Eskişehir milletvekili seçildi ve Adnan Menderes'in 22 Mayıs'ta kurduğu ilk hükûmette çalışma bakanı olarak görev aldı. 14 Aralık'ta maliye bakanlığına getirildi. Daha sonra kurulan dört Menderes hükûmetinde de bu görevi sürüdürdü. Polatkan'ın katkısıyla benimsenen mali politikalar yüksek ve sürekli enflasyona neden oldu. Hızlı büyüme hedefi ön planda olduğundan denk bütçe göz ardı edilerek yatırımlar ertelenmedi. Giderek artan bütçe açıklarının önce dış kaynaklarla karşılanması hedeflendi. Ancak gelişmeler istenilen yönde olmayınca iç kaynaklara dönüldü. 1955 yılından itibaren para arzı hızla arttı. Enflasyonu körükleyen bu uygulamalar sabit ve dar gelirlilerin, asker ve sivil bürokratların tepkisine yol açtı.[5]

Hakkında söylenenler

Dönemin muhalif yazarlarından Metin Toker'in yönetimindeki Akis dergisinin 1 Ocak 1955 tarihli sayısında Hasan Polatkan için şu ifadeler kullanılıyordu:

"Hasan Polatkan bir çalışkan vekildir. Çok zaman saat sekizde (akşam ve sabah) onu makamında bulmak kabildir. Demokrat Parti iktidarının bütçesini derleyip toplamak o kadar kolay olmasa gerek... Polatkan bunu muvaffakiyetle yaptığı için kabinenin en sağlam vekillerinden biridir ve sarsılması için hiç ama hiçbir sebep mevcut değildir. Türkiye'ye denk bir bütçe hediye eden ilk kabinenin Maliye Vekili olması kendisine daima şeref verecektir."[6]

İdamı

27 Mayıs Darbesi'nde Kütahya'da Menderes'le birlikte tutuklanarak Yassıada'ya gönderildi. Cumhurbaşkanı Celal Bayar, Başbakan Adnan Menderes, öbür hükûmet üyeleri ve DP milletvekilleriyle birlikte anayasal düzeni bozma ve değiştirmeye kalkışmak suçundan yargılandı. Yüksek Adalet Divanı'nca Yassıada'da yapılan yargılama sonunda ölüm cezasına çarptırıldı. Millî Birlik Komitesi (MBK) tarafından onaylanan ceza ertesi gün İmralı Adasında yerine getirildi.

Mezarının uygun bir yere nakledilmesi için 1987'de bir yasa çıkarıldı. 1990'da çıkarılan bir yasa ile de, hüküm giymiş tüm Demokrat Partililer'le birlikte itibarı iade edildi. Polatkan, Adnan Menderes ve Fatin Rüştü Zorlu'nun naaşları devlet töreniyle İmralı Adası'ndaki mezarlarından alınarak 17 Eylül 1990 tarihinde İstanbul'da Topkapı'da yaptırılan anıt mezara nakledildi.

Kaynakça

  1. ^ a b Kolektif (16 Ocak 1985). Sağlık Hizmetinde 25 Yıl. Sosyal Sigortalar Kurumu İstanbul Hastanesi. s. 27. 
  2. ^ a b c d e f g h "TÜRK PARLAMENTO TARİHİ - TBMM - IX. DÖNEM 1950 - 1954 VII. CİLT" (PDF). 21 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  3. ^ a b c d "TBMM Albümü 2. Cilt (1950-1980)" (PDF). TBMM Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü. 12 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). 
  4. ^ "Anadolu Havalimanı'nın ismi "Hasan Polatkan Havalimanı" oldu". Eskişehir: Kırım Haber Ajansı. 9 Temmuz 2015. 29 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2016. 
  5. ^ Nevin Polat. "Demokrat Parti dönemi maliye politikası" (PDF). Yıldız Teknik Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi. 3 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 22 Kasım 2013. 
  6. ^ Akis dergisinin 1 Ocak 1955 Tarihli Sayısı, Metin TOKER
Siyasi görevi
Önce gelen:
Nedim Ökmen		Türkiye Maliye Bakanı
3 Aralık 1956 - 27 Mayıs 1960 		Sonra gelen:
Ekrem Alican
Önce gelen:
Halil Ayan		Türkiye Maliye Bakanı
14 Aralık 1950 - 9 Aralık 1955 		Sonra gelen:
Nedim Ökmen
Önce gelen:
Reşat Şemsettin Sirer		Türkiye Çalışma Bakanı
22 Mayıs 1950 - 22 Aralık 1950 		Sonra gelen:
Ahmet Hulusi Köymen

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Adnan Menderes</span> 9. Türkiye başbakanı

Ali Adnan Menderes, Türk siyasetçi. 1950-60 yılları arasında Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlığı görevinde bulundu. Ayrıca, aynı tarihler arasında kurucuları arasında yer aldığı Demokrat Parti (DP) Genel Başkanlığını yürüttü. Menderes, Türkiye siyasi tarihinde idam edilen ilk ve tek Türkiye Cumhuriyeti başbakanı olarak tarihe geçti. 1990'da Türkiye Büyük Millet Meclisi çıkardığı yasayla, Menderes ve onunla beraber idam edilen Maliye Bakanı Hasan Polatkan ve Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu'ya itibarlarını iade etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Fatin Rüştü Zorlu</span> Türk diplomat ve siyasetçi

Ahmet Fatin Zorlu, Türk siyasetçi ve diplomattır. 1957-1960 yılları arasında Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı olarak görev aldı. Bundan önce ise 1954-55 yılları arasında Başbakan Yardımcılığı yaptı. 27 Mayıs Darbesi sonrası başlatılan Yassıada Yargılamaları sonrası Başbakan Adnan Menderes ve Maliye Bakanı Hasan Polatkan ile birlikte İmralı adasında idam edildi.

<span class="mw-page-title-main">Demokrat Parti (1946)</span> Türkiyede bir siyasi parti (1946–1960)

Demokrat Parti, 7 Ocak 1946'da kurulan, kurulduğu yıl yapılan seçimlerde azınlıkta kalıp 4 yıl sonra yapılan seçimlerde 27 yıllık tek parti dönemini sona erdiren Türk siyasi partisi olarak bilinir. Sırasıyla 1950, 1954 ve 1957 seçimlerini kazanmış ve 10 yıl boyunca iktidar olmuştur. Demokrat Parti, 27 Mayıs 1960 askeri darbesi ile iktidardan düşürülmüş ve 29 Eylül 1960'ta kapatılmıştır. Demokrat Parti'nin kısaltması DP olarak yazılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Demokrasi ve Özgürlükler Adası</span> Marmara Denizinde İstanbula yakın küçük bir ada

Demokrasi ve Özgürlükler Adası ya da önceki adıyla Yassıada veya Plati, Marmara Denizi'nde İstanbul'a yakın küçük bir adadır. Biri sivri, diğeri yassı görünümlü olan, birbirine yakın iki metruk adadan yassı olanıdır. Eni 185, boyu 740 metre, yüzölçümü 18.3 hektar olan adanın arazisi düzdür, ancak sahilleri genellikle denize dik olarak iner. Sivriada'ya 0,9 deniz mili (1,66 km), Burgazada'ya 2,67 deniz mili (4,94 km) ve Kadıköy kıyısındaki Fenerbahçe Adası'na 6,27 deniz mili (11,6 km) uzaklıktadır. 27 Mayıs Darbesi döneminde burada gerçekleştirilen ve Demokrat Partililerin (DP) yargılandığı Yassıada Yargılamaları ile de tanınır. Darbenin izlerini silmek için adanın adı; 2013 yılında Kadir Topbaş'ın ikinci döneminde İBB Meclisi kararıyla Demokrasi ve Özgürlükler Adası olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Refik Koraltan</span> 8. Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanı

Bekir Refik Koraltan, Türk bürokrat ve siyasetçi. Demokrat Parti döneminde, 1950 ile 1960 yılları arasında Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı görevinde bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Refik Şevket İnce</span>

Mehmet Refik İnce, Türk siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">27 Mayıs Darbesi</span> Demokrat Parti hükûmetinin artan otoriterleşmesine karşı yapılan askerî darbe

27 Mayıs Darbesi, 27 Mayıs 1960 tarihinde yapılan ve Türkiye Cumhuriyeti tarihinde gerçekleşmiş ilk askerî darbe. Ayrıca 27 Mayıs Askerî Müdahalesi, 27 Mayıs İhtilali veya 27 Mayıs Devrimi olarak da anılır. Darbe emir komuta zinciri içinde yapılmamıştır, 37 düşük rütbeli subayın planları ile Tümgeneral Cemal Madanoğlu'nun komutanlığında icra edilmiştir. Kritik mevziler bu subayların ellerindeki asker ve silahlarla önce ordudaki Komuta Kademesinin etkisiz hâle getirilmesi ile ele geçirilmiştir. Cumhurbaşkanı Celal Bayar, Başbakan Adnan Menderes ve bazı hükûmet üyeleri tutuklanmıştır. 235 general ve 3.500 civarında subay emekliye sevk edilmiş, üniversitede bulunan 147 öğretim görevlisi görevden alınmış ve bazı üniversiteler kapatılmıştır. Bununla beraber 520 savcı ve yargıç görevden alınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">1954 Türkiye genel seçimleri</span> TBMM 10. dönem milletvekillerini belirleyen seçim

1954 Türkiye genel seçimleri, 2 Mayıs 1954 tarihinde TBMM'de görev yapacak 10. dönem milletvekilleri için yapılan seçimlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Hayrettin Erkmen</span> Türk siyasetçi

Hayrettin Erkmen, Türk siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Yassıada Yargılamaları</span> 1960 darbesinden sonraki mahkeme süreci

Yassıada Yargılamaları, 27 Mayıs 1960 Darbesi'nden sonra iktidardan uzaklaştırılan Demokrat Parti yönetiminin, darbeyi gerçekleştiren cunta tarafından kurulan özel bir mahkemede yargılandığı davalar dizisi. Yargılamalar Demokrasi ve Özgürlük Adası 'nda yapıldığı için bu isimle anılırlar. İki eski bakan ve bir başbakanın idam edilmesiyle sonuçlanan yargılamalar, Türk siyasi hayatında çok önemli bir yere sahiptir ve bu konudaki tartışmalar günümüzde de sürmektedir.

Ahmet Mükerrem Sarol, Türk doktor, siyasetçi, milletvekili ve devlet bakanı.

Salim Başol Türk hukukçu.

<span class="mw-page-title-main">20. Türkiye Hükûmeti</span> II. Menderes Hükûmeti (1951–1954)

20. Türkiye Hükûmeti veya II. Menderes Hükûmeti, 9 Mart 1951 - 17 Mayıs 1954 tarihleri arasında görev yaptı.

Servet Bilir, Türk doktor ve akademisyen.

Mustafa Çürük, Türk siyasetçidir. TBMM XI.Dönem Eskişehir milletvekilidir.

<span class="mw-page-title-main">Berrin Menderes</span> Adnan Menderesin eşi

Fatma Berrin Menderes, Türkiye'nin eski başbakanlarından Adnan Menderes'in eşi.

Geyikli Olayları, Çanakkale'nin Ezine ilçesi Geyikli beldesinde Demokrat Parti ile Cumhuriyet Halk Partisi üyeleri arasında yaşanan tartışmanın büyüyerek ilçe geneline yayılması ve sıkı güvenlik tedbirlerinin alınmasına yol açan 11 Eylül 1959 tarihli olaylardır. Bu olaylar 27 Mayıs Darbesi'ne giden süreçte Türkiye'deki siyasi gerginliklerden biri olmuş ve darbe sonrasında başlayan Yassıada Yargılamaları'nda Adnan Menderes ve arkadaşlarına yönelik suçlamalardan birini oluşturmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Adnan Menderes Anıt Mezarı</span>

Adnan Menderes Anıt Mezarı, İstanbul'un Topkapı semtinde Vatan Caddesi üzerindeki Türkiye'nin eski başbakanlarından Adnan Menderes'in mozolesinin bulunduğu Topkapı Mezarlığı içinde yer alan anıt mezar.

Adnan Menderes, 27 Mayıs Darbesi sonrası Başbakanlık görevinden alındı ve Yüce Divanda yargılandı. Mahkemede suçlu bulunan 62 yaşındaki Menderes, İmralı Cezaevi'ne nakledilerek 17 Eylül 1961, Pazar günü asılarak idam edildi.

Bu sayfada 1961 yılında Türkiye'de görevdeki siyasi kurumlar ve kişiler, yaşanan olaylar, doğan ve ölen kişiler yer alır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.