İçeriğe atla

Hasan Kulesi

Koordinatlar: 34°01′26.98″K 6°49′22.17″B / 34.0241611°K 6.8228250°B / 34.0241611; -6.8228250
Hasan Kulesi
Yerel ad
KonumRabat, Fas
Koordinatlar34°01′26.98″K 6°49′22.17″B / 34.0241611°K 6.8228250°B / 34.0241611; -6.8228250
İnşası1199
Mimari tarzıMuvahhid mimarisi
Fas mimarisi
Berberi mimarisi


Hasan Kulesi (Arapça: صومعة حسان, romanize: Savmaye Hasan), Fas'ın başkenti Rabat'ta bulunan bir minaredir.[1] Minare, 1199 yılında Muvahhid Halifeliğinin üçüncü halifesi Yakub el-Mansur tarafından inşa edilmiştir ve tamamlanamamış bir caminin bir parçasıdır.

Kulenin dünyanın en büyük minaresi olması amaçlandı ve cami tamamlandığında batı İslam dünyasının en büyüğü olması planlandı.[2] Ancak Yakub el-Mansur'un 1199'da ölümünden sonra caminin inşaatı durdu. Minare 44 metre yükseklikte ayakta bırakılmıştır.[3] Caminin geri kalanı da birkaç duvarın sadece başlangıcı ve 348 sütunun inşa edilmesiyle yarım kaldı.[4] Kule, caminin kalıntıları ve modern V. Muhammed Mozolesi ile birlikte Rabat'ta önemli bir tarihi ve turistik kompleksi oluşturmaktadır.

Minare, Ebu Yusuf Yakub el-Mansur tarafından yaptırılmış olmasına rağmen, "Hasan" Kulesi veya "el-Hasan Camii" olarak bilinmektedir.[5] Anıta bu ismin nasıl verildiği bilinmemekle birlikte, bu ismin 13. yüzyıl kadar erken bir tarihte kullanıldığı görülmektedir.

Tarihi

1916'da Hasan Kulesi ve cami kalıntıları

Hasan Kulesi'ni inşa ettiren kişi, Mağrip ve İberya'da bir Berberi Müslüman imparatorluğu olan Muvahhid Halifeliği'nin hükümdarı Yakub el-Mansur'dur. El-Mansur, şu anda Rabat'ın medinesi (eski şehir) olan yerde, eski Kasbah'ın ötesinde geniş bir alana yayılan yeni surlarla, el-Mehdiyye veya Ribat el-Feth adı verilen yeni bir müstahkem imparatorluk başkenti inşa etmeye karar verdi. Bu proje aynı zamanda bu başkent için Hasan Kulesi'nin minaresi olacağı muazzam bir caminin inşasını da içeriyordu. Caminin inşaatı 1191 yılında başladı,[5] ancak El-Mansur'un Alarcos Savaşı'ndaki zaferini anmak için tasarlandığını iddia eden bazı tarihi raporlar nedeniyle, inşa yılı 1195 olarak geçmektedir.[6]

Kule, Endülüs'teki (günümüz İspanya'sı) Sevilla Giralda'sı gibi, Marakeş'teki Kutubiyye Camii'nin minaresi örnek alınarak yapılmış, ancak yüksekliği ve bir dizi rampadan oluşan yükselme yöntemi açısından eski Mısır'daki İskenderiye Deniz Feneri'nden de esinlenmiştir.[7] Yakub el-Mansur, Rabat'ta, özellikle yeni şehir surları ve kapılarının inşası ve Avdaya Kasbahı'na eklemeler olmak üzere başka çalışmalar da yaptı.[8] Tüm bu çalışma ve harcamalara rağmen Muvahhid başkenti Marakeş'te kaldı ve hiçbir zaman Rabat'a taşınmadı.[3]

Yakub el-Mansur'un 1199'da ölümünden sonra cami ve yeni başkent tamamlanmadan kaldı ve halefleri camiyi bitirecek kaynaklardan ya da iradeden yoksun kaldı. Yapıdan geriye sadece duvarlarının başlangıcı ve 348 sütun kalmıştır. Terk edilmeden önce camiye bir miktar kiremit çatı eklendiğine dair kanıtlar olsa da, taşınabilen neredeyse tüm malzemeler başka bir yerde inşaatta yeniden kullanılmak üzere sonunda alandan çıkarıldı. Tamamlanmamış olmasının yanı sıra, cami 1755 Lizbon Depremi'nde bir miktar hasar gördü.[9]

20. yüzyılda sömürgeci Fransız ve Faslı arkeologlar bölgeyi kazarak geriye kalanları dikkatlice yeniden inşa ettiler.[3] 1960'larda cami kalıntılarının bulunduğu alan, modern bir cami ve kompleksin güney tarafının geri kalanını kaplayan başka bir köşkle birlikte güneydoğu köşesinde V. Muhammed'in Türbesi'nin inşaatına yer verecek şekilde dönüştürüldü. Modern türbe ve cami, Vietnamlı mimar Cong Vo Toan tarafından tasarlandı ve 1971'de tamamlandı.[10] Kule ve caminin bulunduğu alan, 1 Temmuz 1995'te Kültür kategorisinde UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'ne eklendi. Tarihi Rabat'ı kapsayan daha büyük alanın bir parçası olarak 2012 yılında Dünya Mirası Statüsü'ne layık görüldü.[11]

Tasarımı

Cami

Yarım kalan caminin duvar ve sütunlarının günümüzdeki kalıntıları

Cami, kilometrelerce öteden görülebilen heybetli bir manzara sağlamak için Ebu Rekrek Nehri'nin yüksek güney kıyısına stratejik bir şekilde yerleştirilmiştir.[9] İnşaat sırasında çevredeki bölge banliyö olduğundan ve camiyi düzenli olarak dolduracak nüfustan yoksun olduğundan, tarihçiler buranın seferlere çıkmadan önce Muvahhid birliklerine hizmet etmek için yapıldığını düşünmektedirler.[9]

Caminin toplam boyutları o dönem için muazzamdı: 183'e 139 metre (600'e 456 ft). Eğer tamamlanmış olsaydı, İslam dünyasının batı kesimindeki en büyük cami olacaktı, hatta Kurtuba Ulu Camii'nden bile daha büyük olacaktı.[12] Caminin çevresi, 100 metreden daha uzakta olduğu kuzey tarafı hariç, her tarafta caminin kendisinden yaklaşık 50 metre uzakta duran başka bir duvarla çevriliydi.

Kaynakça

  1. ^ "Encyclopædia Britannica online". 16 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2023. 
  2. ^ The mosque : history, architectural development & regional diversity. Frishman, Martin., Khan, Hasan-Uddin., Al-Asad, Mohammad. Londra: Thames & Hudson. 2002. ISBN 0500283451. OCLC 630140824. 
  3. ^ a b c Bloom, Jonathan M. (2020). Architecture of the Islamic West: North Africa and the Iberian Peninsula, 700-1800. Yale University Press. ss. 137-141. ISBN 9780300218701. 14 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2023. 
  4. ^ Rosser-Owen, Mariam (27 Mart 2014). "Andalusi Spolia in Medieval Morocco: "Architectural Politics, Political Architecture"". Medieval Encounters. 20 (2). ss. 152-198. doi:10.1163/15700674-12342164. 
  5. ^ a b Bloom, Jonathan M. (2020). Architecture of the Islamic West: North Africa and the Iberian Peninsula, 700-1800. Yale University Press. ss. 137-141. ISBN 9780300218701. 14 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2023. 
  6. ^ Lakhdar, Kamal. "Hasan Mosque". Discover Islamic Art, Museum With No Frontiers. 5 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2021. 
  7. ^ Salem, El-Sayed Abdel Aziz (1991). "The Influence of the Lighthouse of Alexandria on the Minarets of North Africa and Spain". Islamic Studies. 30 (1/2): 149-156. 
  8. ^ Bennison, Amira K. (2016). The Almoravid and Almohad Empires. Edinburgh University Press. ss. 309-10, 322-25. 
  9. ^ a b c Bennison, Amira K. (2016). The Almoravid and Almohad Empires. Edinburgh University Press. s. 322. ISBN 9780748646807. 
  10. ^ Bloom, Jonathan M. (2020). Architecture of the Islamic West: North Africa and the Iberian Peninsula, 700-1800. Yale University Press. s. 275. ISBN 9780300218701. 14 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2023. 
  11. ^ "Rabat, Modern Capital and Historic City: a Shared Heritage". UNESCO. 2012. 3 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2013. 
  12. ^ Ewert, Christian (1992). "The Architectural Heritage of Islamic Spain in North Africa". Dodds, Jerrilynn D. (Ed.). Al-Andalus: The Art of Islamic Spain. New York: The Metropolitan Museum of Art. ss. 85-95. ISBN 0870996371. 31 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2023. 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Hasan Kulesi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bodrum Kalesi</span> Bodrum ilçesinde tarihi bir yapı

Bodrum Kalesi, Türkiye'nin liman kenti Bodrum'da yer alan ve 1402 yılında St. Jean Şövalyeleri tarafından Aziz Peter Kalesi adıyla inşa edilmiş kale. Bodrum'un simgesi haline gelmiş kale, 1960 yılından beri "Sualtı Arkeoloji Müzesi" olarak kullanılanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Muvahhidler</span>

Muvahhidler, bugünkü Kuzey Afrika, İspanya ve Batı Sahra topraklarına egemen olan Murabıtlar Devleti'ni yıkarak onun yerine geçen Berberi hanedan ve devletidir. 1146 ila 1248 yılları arasında, bugünkü İspanya topraklarının büyük bölümünün yanı sıra Kuzey Afrika'daki bazı toprakları da denetimleri altında tutmuşlardır. Hristiyan saldırıları ve bazı iç karışıklıklar sonucu 1269'da yıkılmışlardır. İber Yarımadası üzerinde egemen olmuş son büyük Müslüman devlettir.

<span class="mw-page-title-main">Sevilla Katedrali</span> İspanyada bulunan bir Roma Katolik katedrali

Sevilla Katedrali veya Azize Meryem Katedrali İspanya’nın Endülüs bölgesinin Sevilla şehrinde yer alan bir Roma Katolik katedralidir. Dünyanın en büyük gotik kilisesi ve en büyük üçüncü kilisesidir. Ayrıca dünyanın en büyük katedrali olan bu dini yapı 1987 yılında UNESCO tarafından Alcázar ve Batı Hint Adaları Genel Arşivi yapıları ile birlikte Dünya Mirası ilan edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Murat Paşa Camii (Şam)</span>

Şam Murat Paşa Camii, Şam, Suriye'de El-Midan mahallesinin Suveyka kesiminde bulunan erken Osmanlı devri cami ve türbe. 1568-1569 yılları arasında Osmanlı Şam Valisi olarak hizmet etmiş Murad Paşa adına 1568'de inşa edilmiştir. Cami Nakşibendi tarikatının merkezi olarak faaliyet gördüğü için Nakşibendi Camii olarak da bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Fâtıma el-Fihrî</span> Karaviyyin Camii ve medresesinin kurucusu

Fâtıma el-Fihrî, günümüzde Tunus sınırlarındaki Kayravan'da doğan ve 859 yılında Fas'ın Fes şehrinde inşa edilmiş Karaviyyîn Camii ve medresesinin kurucusu.

<span class="mw-page-title-main">Tilimsan Ulu Camii</span>

Tlemcen Büyük Camii, ilk olarak 1082 yılında Cezayir'de Tilimsan'da inşa edildi, ancak daha sonra birkaç kez yenilendi ve eklemeler yapıldı. Murabıt mimarisinin en iyi korunmuş örneklerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Amr bin Âs Camii</span> Mısırda bir camii

Amr bin Âs Camii Hicrî takvime göre 22, miladi takvime göre 642/643 yılında Kahire'nin güneyinde yeni kurulan şehir Fustat'ta Amr bin Âs tarafından inşa edilmiş bir camidir. Amr bin Âs Camii, Mısır ve Afrika'da inşa edilen ilk cami olma özelliğini taşımaktadır. Cami, Amr bin Âs'ın ordugâhının kurulduğu nokta üzerine inşa edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Po-i-Kalan</span>

Po-i-Kalan veya Poi Kalan, Buhara, Özbekistan'daki Kalan Minaresi çevresinde bulunan bir İslami dini kompleksidir.

<span class="mw-page-title-main">Kalan Minaresi</span>

Kalan Minaresi Buhara, Özbekistan'daki Po-i-Kalan Cami kompleksinin minaresi ve şehrin en önemli simgelerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Kutluğ Timur Minaresi</span>

Kutluğ-Timur Minaresi, Türkmenistan'daki Köhne Ürgenç'te yer alan bir minaredir. 1011 yılında Harezm Hanedanlığı döneminde inşa edilmiştir. Minarenin yüksekliği 60 metre, çapı tabanda 12 metre, tepede 2 metredir. 2005 yılında, minarenin bulunduğu Eski Ürgenç kalıntıları UNESCO tarafından Dünya Mirası olarak listelenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed Laz (dayı)</span>

Muhammed Laz, 1647 ve 1653 yılları arasında Tunus'ta Dayılık yapan Osmanlı devlet adamıdır. Ahmed Hoca'nın ölümüyle Dayı olmuştur. Rivayetlere göre hayır sahibi ve dayılık yaptığı dönemde çok sevilen biriydi. 1631'den 1705'e kadar Tunus'un yönetiminde söz sahibi olan Muradi ailesine mensuptu.

<span class="mw-page-title-main">Xi'an Ulu Cami</span>

Xi'an Ulu Cami Çin'deki en büyük camidir. İlk olarak 742 yılında inşa edilmiştir.. Xi'an Müslüman Mahallesi'nde aktif bir ibadet yeri olarak kullanılır. Külliye biçimde yapılmış cami aynı zamanda popüler bir turistik yerdir. Caminin büyük bölümü Ming Hanedanı başlarında inşa edildi. 12.000 metrekare alanda yerleşik olup, beş avlusunda yirmiden fazla bina barındırıyor.

<span class="mw-page-title-main">Üç Kapılı Camii</span>

Üç Kapılı Camii veya Muhammed bin Hayrun Camii, Tunus'un Kayrevan kentinde bulunan bir camidir. Cami, MS 866 yılında Ağlebîler döneminde Muhammed bin Hayrun tarafından inşa edilmiş olup şehir merkezinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Mehdiye Ulu Camii</span> Tunusta Bir Cami

Mehdiye Ulu Camii, Tunus'un Mehdiye kentinde bulunan bir camidir. Cami, MS 916 yılında Fâtımî halifesi Ubeydullâh el-Mehdî tarafından inşa edilmiş olup tarihi kent merkezinde yer almaktadır. Mevcut cami, korunmuş giriş cephesi dışında, 1960'larda arkeologlar tarafından büyük ölçüde yeniden inşa edildi.

<span class="mw-page-title-main">Kasbah Camii</span>

Kasbah Camii, Tunus'un başkenti Tunus'ta bulunan bir camidir. Cami, 1233 yılında Hafsîler döneminde Ebu Zekeriya Yahya tarafından inşa edilmiş olup Tunus Medinesi'nde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kutubiyye Camii</span>

Kutubiyye Camii, Fas'ın Marakeş kentinde bulunan bir camidir. Cami, 1147 yılında Muvahhidler döneminde Abdülmü'min tarafından inşa edilmiştir ve medine mahallesinde Câmiü'l-Fenâ yakınında yer almaktadır.

V. Muhammed Mozolesi, Fas'ın başkenti Rabat'ta bulunan bir anıt mezardır. 1971 yılında inşa edilmiş olup Kral V. Muhammed ve iki oğlu Kral II. Hasan ve Prens Abdullah'ın mezarları bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Avdaya Kasbahı</span>

Avdaya Kasbahı, Fas'ın başkenti Rabat'ta bulunan bir kasbahtır. 12. yüzyılda Muvahhidler döneminde inşa edilmiştir ve medine mahallesinde Ebu Rekrek Nehri vadisinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Şella</span>

Şella, Fas'ın başkenti Rabat'ta bulunan bir nekropol ve arkeolojik sittir. Ebu Rekrek Nehri'nin sol kıyısında yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Dongsi Camii</span>

Dongsi Camii, Çin'in başkenti Pekin'de bulunan bir camidir. Cami, Liao Hanedanı döneminde inşa edildiği tahmin edilmekte olup Dongcheng semtinde yer almaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.