İbn Rüşd, Endülüslü-Arap felsefeci, hekim, fıkıhçı, matematikçi ve tıpçı. Tercüme ve yorumlamalarıyla Aristo'yu Avrupa'ya yeniden tanıtmıştır. İslam felsefesinde Aristocu akım olan meşşailiğin temsilcilerindendir.
İbn Haldun, modern tarihyazımının, sosyolojinin ve iktisatın öncülerinden kabul edilen 14. yüzyıl düşünürü, devlet adamı ve tarihçisidir. Ayrıca İslam aleminde Liberalizm ilkelerini kitaplarında bulunduran ilk Müslüman düşünür. Köklü bir aileden geldiği için iyi bir eğitim aldı. Tunus ve Fas'ta devlet görevlerinde bulunduktan sonra Gırnata ve Mısır'da çalıştı. Kuzey Afrika'nın o dönem istikrarsız ve entrikalarla dolu siyasal yaşamı 2 yıl hapiste yatmasına neden oldu. Bedevi kabilelerini çok iyi tanımasından dolayı aranan bir devlet adamı ve danışman oldu. Mısır'da 6 defa Maliki kadılığı yaptı. Şam'ı işgal eden Timur ile görüşmesi bir fatih ile bir bilginin ilginç buluşması olarak tarihe geçti.
Kâtip Çelebi ya da Hacı Halife ; tarih, coğrafya, bibliyografya ve biyografya ile ilgili çalışmalar yapmış Türk-Osmanlı bilim insanı ve aydını. Dünya bilim edebiyatında en ünlü ve bilinen eseri; İslam dünyasının en değerli eserlerini içeren 15.000'e yakın kitabı ve 10.000'e yakın müellifi (yazar) alfabetik dizin sistemine göre tanıtan Keşf ez-zunûn 'an esâmî el-kutub ve'l-fünûn ve daha sonra İbrahim Müteferrika tarafından basılan meşhur coğrafya ansiklopedisi Cihannümâ ile tanınır. Kâtip Çelebi, az sayıdaki 17. yüzyıl Osmanlı nesir yazarları arasındadır.
Dâvûd-i Kayserî, Osmanlı devletinin kuruluş döneminde yaşamış İran'lı mutasavvıf, filozof ve yazar.
Gelibolulu Mustafa Âlî, Osmanlı bir şair, yazar ve tarihçidir.
Abdurrezzak Kemaleddin b. Ebi'l-Ganâim el-Kâşânî. Tam adı Abdürrezzâk b. Ebi'l-Ganâim b. Ahmed Ebi'l-Fazâil b. Muhammed el-Kāşânî'dir.
Kenzü'l-Küberâ ve Mehekkü'l-'Ulemâ, Türk düşünürlerinden Şeyhoğlu Sadrüddîn Mustafa'nın siyasetnâmesi. 1401 yılında yazılmış olan eser Kutadgu Bilig'den sonra siyaset felsefesine dair konuları inceleyen ikinci Türkçe eserdir. Eser aslında tanınmış düşünür Necmeddîn-i Râzî'nin Mirsâd el-'İbâd isimli eserinden yararlanılarak kaleme alınmıştır. Fakat eseri Mirsâd el-'İbâd'ın Türkçe tercümesi olarak tanımlamak yanlış olur; eser daha çok bir uyarlama niteliğindedir. Necmüddîn-i Râzî'nin siyasi görüşlerinin Osmanlı Devleti'nde yayılmasına katkıda bulunmuş olan Kenzü'l-Küberâ ve Mehekkü'l-'Ulemâ; dönemin toplumsal yapısının bozulduğuna işaret eder ve geleneksel siyaset anlayışı açısından devlet yönetiminin temel makamlarında bulunan kişilerin yapması ve yapmaması gerekenleri ifade eder. Ayrıca âlimleri konu alan kısımlarında ilimlerin tasnifi yapılmakta ve şerî'ata göre yararlı ve yararlı olmayan ilimler belirtilmektedir. Eserde yer alan bu ilimler tasnifi ve ilgili hususlar yine daha önce farklı birçok düşünür tarafından ortaya atılmış olan şekillerdendir ve orijinal değildir.
Usûl el-Hikem fî Nizâm el-'Âlem, Osmanlı alimi Hasan Kâfî el-Akhisârî'nin ünlü siyaset konulu eseri. Bir tür siyasetnâme veya ıslahatnâme olarak tanımlanabilecek Usûl el-Hikem, 1596 yılında yazarın dünya düzeninde bozulma olarak yorumladığı, çağına dair sorunlar hakkında yazılmış bir eserdir. Yazar birçok farklı eserden alıntı yapmıştır, fakat bu eserin bir tür derleme olarak görülmesi gerektiği anlamına gelmez, zira eserde yazarın birçok özgün fikri de bulunmaktadır. Nitekim bu fikrî yapı ve yaklaşım taraftar toplamış, eserden sonra aynı konuya benzer metotlarla yaklaşan kısacası eserdeki geleneği sürdüren iki eser daha kaleme alınmıştır. Bunlardan ilkini Hasan Beyzâde kaleme almıştır ve ismi Usûl el-Hikem fî Nizâm el'Âlem'dir. Bu eser Hasan Kâfî’nin eserine, gerek biçim, gerek yaklaşım, gerekse içerik açısında büyük benzerlik göstermektedir. İkinci eser ise İbrahim Müteferrika'nın Usûl el-Hikem fî Nizâm el-Ümem isimli eseridir. Bu eser de Hasan Kâfî’nin konulara yaklaşım biçiminden kopmamış olsa da, içerik açısından farklılıklar ve yenilikler barındırır.
Siyasetname veya Siyeru'l-mülk (سیرالملوك), Nizamülmülk tarafından kaleme alınmış siyaset konulu eser. 51 fasıldan oluşmaktadır. Fakat Nizamülmülk başlangıç faslında kitabın 50 fasıldan oluştuğunu yazmıştır. Eserde yoğun bir dinî bağlam içerisinde genelde devlet işleri, devlete ve hükmetmeye dair temel ilke ve düşüncelere yer verilir. Hemen her faslında kısa hikâyelere ve hadis alıntılarına yer verilir.
Nizâmülmülk veya gerçek adıyla Ebu Ali Kıvamuddin Hasan bin Ali bin İshak et-Tûsî, Büyük Selçuklu İmparatorluğu'nun baş veziri ve Siyâsetnâme adlı eserin yazarı olan Fars devlet adamı ve siyaset bilimcisidir. Devlet yönetiminde bir hayli etkili olan Nizâmülmülk; Alp Arslan ve Melikşah dönemlerinde vezirlik yapmıştır. "Nizâmülmülk" ismi, "devletin düzeni" anlamına gelir.
Fatih Kanunnâmesi, Osmanlı İmparatorluğu'nun devlet örgütü ile örgüt yapısının işleyişi hakkında düzenleyici nitelikteki temel kanun. II. Mehmed döneminde oluşturulması nedeniyle padişahın lakabı olan "Fatih" adıyla anılmakta olup o zamana dek yürürlükte olan ancak derlenmemiş olan örfi ve şeri kurallar dayanak alınarak oluşturulmuştur.
Teftazanî ya da tam adıyla Sadeddîn Messud b. Fahrüddîn Ömer b. Burhâneddîn Abdullâh el-Herevî el-Horâsânî et-Teftâzânî eş-Şâfiî, 14. yüzyıl'da yaşamış Fars mutasavvıf ve İslam düşünürü.
Beyzavî veya Kadı Beyzavî, İranlı hukukçu, bilim insanı ve Şafi'i-Eş'ari müfessir.
Kutbüddin Şirazî, İranlı din ve astronomi bilgini. Tam adı 'Kutbeddin Mahmud İbn Mes'ud İbn Muslih eş-Şirazî' olan alim, hicri 634 (1236) yılında güzümüzde İran sınırları içinde bulunan Şiraz şehrinde dünyaya gelmiştir. İlk eğitiminin ardından Anadolu'ya geçerek Sivas ve Malatya kadılıklarında bulunmuştur. Ardından Şam'a gitmiş sonra ise Tebriz'e yerleşmiş ve hicri 710 (1310) yılında Tebriz'de, ölmüştür. Şafiî mezhebinden olan Kutbeddin Şirazî, Sadreddin Konevî'nin derslerinde bulunmuş ve Feth'ül Mennân isimli büyük bir tefsir yazmıştır. Tefsir, havass, felsefe ve astronomiye dair eserleri bulunmaktadır.
Kuleynî, Şii hadis ve fıkıh bilgini.
Büyük Ayetullah Seyyid Sadık Hüseyni Şirazi, Iraklı-İranlı taklit merciidir. 1942'de Irak'ın Kerbela şehrinde dünyaya geldi. Kum ve Necef'te dini eğitim aldı. Günümüzde Kum şehrinde dini eğitim vermektedir.
Taşköprülüzade Ahmed, Taşköprüzade Ahmed Efendi ya da tam adıyla Taşköprülüzade İsameddin Ahmed bin Mustafa, Osmanlı Devleti'nin ilk bilim tarihçisi ve ilk ansiklopedi yazarıdır. Osmanlı ulemasından olan Taşköprülüzade Ahmet Efendi, Biri "ilimler"i, diğeri ise "bilginler"i konu edinen eserleri kaleme almıştır. İlimleri ele alan cildi Miftâhü’s-Sa‘âde, bilginleri konu edinen cildi ise Şakâyık-i Nu’mâniyye adını taşımaktadır.
Kemaleddin Hasan ibn Ali ibn Hasan el Farisi ya da tam daha bilinen adıyla Kemaleddin El Farisi, İranlı matematikçi ve fizikçi.
Nasîhatnâme, Osmanlı edebiyatında, padişahlar için yazılan bir tür nasihat mektubudur. Specula principum'lara benzemektedir. Nasihatnameler çeşitli tarihi ve dini kaynaklardan yararlanmışlardır. Selçuklu Türkleri gibi önceki devletlerin yönetimlerinden, erken Müslüman tarihinden ve çağdaş olaylardan etkilenmişlerdir.
Şirvanlı Ahmed Hamdi Efendi, 19. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde yaşamış çok yönlü bir devlet ve bilim insanı.
Osmanlı İmparatorluğu