İçeriğe atla

Hasan Helimişi

Hasan Helimişi
Hasan Helimişi'nin otoportresi
Genel bilgiler
DoğumKasım 1907(1907-11-00)
Ortahopa, Lazistan Sancağı, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm2 Mart 1976 (68 yaşında)
Sarpi, Gürcistan SSC, SSCB
UyrukLaz
AlanıRessam, şair
Katıldığı akımlarToplumcu şiir
Hasan Helimişi'nin Gürcü alfabesini kullanarak Lazca yazdığı bir yazı

Hasan Helimişi (Gürcüce: ჰასან ჰელიმიში) Laz ressam ve şairdir.[1] Lazca ve Türkçe yazdığı şiirleri ve Laz motiflerini temel alan resimleriyle tanınmıştır.

Hayatı

Laz ressam ve şair Hasan Helimişi, Osmanlı İmparatorluğu'nun Ortahopa köyünde doğdu. İlkokul, ortaokul ve lise öğrenimini Türkiye'de tamamladı. 1925-1931 yılları arasında Hopa ve Pazar arasındaki Laz köylerinden derlemeler yaptı. 1932'de TKP üyesi olduğu için Sovyetler Birliği'ne çağrıldı ve Batum'a gitti. Aynı yıl Leningrad'da bulunan SSCB-Ulusal Azınlıklar Enstitüsü'ne gönderildi. Burada dans, müzik ve tiyatro gibi konularda eğitim aldı. Leningrad'da "Lazuri Grupa" adında bir horon ekibi kurdu. 1935 yılında tramvaydan düşerek sağ bacağını kaybeden Helimişi, Batum'a dönmek zorunda kaldı. Batum'da iken evlendi. Batum'da kaldığı yıllarda baba mesleği olan kunduracılıkla geçimini sağlarken 1938'de sebep gösterilmeden hapse atıldı. 3 ay Batum Hapishanesi ve bir süre Tiflis'teki bir hapishanede hapis yattıktan sonra "yanlışlık olduğu" belirtilerek hapisten çıkarıldı. 1949-1954 yılları arasında, güvenilmez ve “şüpheli” bir kişi olduğu için, Sibirya'daki Vasünggan (Tomsky Bölgesi) şehrine gönderildi. 1961'den 1967'ye kadar, Tiflis Devlet Üniversitesi (TSU) Doğu Çalışmaları Fakültesinde Türkçe öğretmenliği yaptı. 2 Mart 1976'da 68 yaşında ölen Helimişi, Sarpi köyüne götürülüp burada defnedildi.

Şiiri

Lazca ve Türkçe yazan Hasan Helimişi'nin şiirleri, diğer metinlerle birlikte Lazlar üzerine araştırmalar yapan Arnold Çikobava ve Sergi Cikia tarafından farklı zamanlarda yayımlandı. Bütün şiirleri İntelekti yayınevinin "100 Şiir" dizisi kapsamında Laz Şiiri (ლაზური პოეზია / Lazuri Poezia, 2007; Yayına hazırlayan: Tea Kalandia) adlı kitapta yer aldı. Hasan Helimişi'nin şiirinde başlıca konulardan biri doğduğu yer olan Lazistan'dır. Şiirlerinde sıkça çocukluk ve gençlik dönemini konu edinmiştir. Ozan geleneğinin temsilcisi olan Helimişi, “Ben Bir Âşığım” adlı şiirinde, halkından uzak olmasından ve memleketi Hopa'ya duyduğu özlemden dolayı kendini yuvası bozulmuş dertli bir bülbül olarak anlatır.[2]

Resmi

Daha çok Laz motiflerini temel alan resimler yapan Hasan Helimişi'nin bir ressam olarak kabul edilmesi ölümünün ardından 1979 yılında, Batum'a Tiflis'ten gelen sanat tarihçilerinin Sarpi'deki kütüphanede korunan tabloları görmesinden sonra gerçekleşti. Aynı yıl Gürcistan Devlet Sanat Müzesi'nde tabloları sergilendi ve bu sergi büyük ses getirdi.[2] Helimişi'nin resimleri günümüzde Sarpi köyündeki Sarpi Ortaokulu Sergi Salonu'nda sergilenmektedir. Ayrıca çok sayıda resmi, koleksiyoncuların koleksiyonlarında kendine yer buluyor.

Eserleri

  • Wori nenape - Kısa dörtlükleri
  • Xopurepes - Hopalılara
  • Moleni lazi - Berideki Laz
  • Çandaş gverdi - Yarım kalan düğün
  • N3ana - Sene
  • Mu ôat e skiri - Ne yapalim oğlum
  • Onçamure
  • Möita walona
  • Mşkiridoni
  • Yamo
  • Hek noxro3kare
  • Leningradi - Leningrad
  • Semercis
  • Marşalis
  • Boğerdinare ğormoti
  • Masuma fara
  • İa var meskirun
  • Leninis
  • Var gomdunur
  • Şirak komolis gyamgars
  • Bâirom
  • Kvaomxaze
  • Zoğas mo munâinam
  • Sinoriş ğali

Kaynakça

  1. ^ nplg.gov.ge 19 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - ჰასან ჰელიმიში; The National Parliamentary Library of Georgia
  2. ^ a b Tina Şioşvili, "Laz ozan Hasan Helimişi", Pirosmani dergisi, sayı 11, s. 9-14.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bedri Rahmi Eyüboğlu</span> Türk ressam, şair ve yazar

Bedri Rahmi Eyüboğlu Türk ressam, yazar ve şairdir.

İbrahim Balaban, Türk ressam ve yazardır.

Hasan Nazım Balaban, Türk ressamdır.

<span class="mw-page-title-main">Lazca</span> Laz halkı tarafından kullanılan dil

Lazca Türkiye'nin Doğu Karadeniz kıyı şeridinde Rize ilinin Pazar ilçesinde bulunan Melyat Deresi'nden itibaren ve Gürcistan'ın Türkiye ile paylaştığı Sarp köyüne uzanan bölgede yaşayan Laz halkı tarafından konuşulan ve eski Kolhis dilinin devamı olduğu düşünülen Zanik bir Güney Kafkas dilidir.

Abidin Dino Türk ressam, karikatürist, yazar ve film yönetmenidir.

<span class="mw-page-title-main">Embiya Çavuş</span>

Embiya Çavuş, Bulgaristan Türkü ressam ve porselen sanatçısıdır.

<span class="mw-page-title-main">Lazlar</span> Etnik grup

Lazlar (Lazca: Lazepe, Lazi Güney Kafkas dillerinden Lazca konuşan ve Türkiye ve Gürcistan'ın Karadeniz kıyısındaki bölgelerinde yaşayan bir etnik gruptur.

<span class="mw-page-title-main">Hasan Kavruk</span>

Hasan Kavruk,, Türk ressamı ve eğitimcisi. Çağdaş Türk resim sanatında lirik soyutlamacı anlayışın öncülerinden olan ressam, Modern Figüratif akımın en ısrarlı icracı ve takipçilerindendir.

<span class="mw-page-title-main">Metin Eloğlu</span> Türk şair ve ressam

Metin Eloğlu,, Türk şair ve ressam.

Kayıhan Keskinok, Türk ressam, eğitimci.

<span class="mw-page-title-main">Sarpi, Gürcistan</span>

Sarpi, Gürcistan'da, Türkiye ve Gürcistan sınırında, Karadeniz kıyısında köy. Türkiye-Sovyetler Birliği sınırının belirlendiği 1921'de tek köyün ikiye bölünmesi sonucunda iki köy ortaya çıkmıştır. Bu köyün Türkiye'de kalan bölümü Sarp köyüdür. Sovyet döneminde, Sarpi bölgesine girmek için özel izin gerekiyordu. Bu rejim, 1995’e kadar geçerli olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Namık İsmail</span> Türk ressam

Namık İsmail, Türk ressam.

<span class="mw-page-title-main">Celal Tutant</span>

Celal Tutant, Türk ressam.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed Vanilişi</span>

Muhammed Vanilişi Laz kültürü üzerine çalışmalarıyla bilinen Gürcistan'lı Laz yazardır. Kendi döneminde İskender Chitaşi'den sonra Laz kültürüne en çok katkıda bulunmuş kişi kabul edilen Vanilişi, Ali Tandilava ile birlikte yazdığı ve Lazların Tarihi adıyla Türkçeye çevrilmiş kitabıyla tanınmaktadır. Vanilişi, Sovyetler Birliği'nin Türkiye'den toprak alması durumunda Gürcistan SSC'sine bağlı olarak kurulması planlanan Lazistan ÖSSC'sinin lideri olarak seçilmişti.

Sarpi Etnografya Müzesi, Gürcistan'ın Sarpi köyünde yer alan, 2012'den beri hizmet veren etnografya müzesidir.

Münir Yılmaz Avcı Laz kültürü üzerine yazdığı eserleriyle tanınan Laz kökenli Türk yazar ve şair.

<span class="mw-page-title-main">Alexander Bajbeuk-Melikyan</span>

Alexander Bajbeuk-Melikyan, Ermeni kökenli Gürcü ressam, grafik tasarımcı ve heykeltıraş.

Aydın Karahasan, Türk yazar, çevirmen ve ressam.

Mustafa Papila, Laz asıllı Türk şair ve yazar.

<span class="mw-page-title-main">Reşit Hilmi Pehlivanoğlu</span>

Reşit Hilmi Pehlivanoğlu veya Pehlivanoğlu Reşîdî, Nikolay Marr'ın Lazistan'a Yolculuk adlı kitabında en iyi Laz ozan olarak bahsettiği Laz şair.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.