Hasan Dede Türbesi - Turkipedia

Hasan Dede Türbesi veya Hasan Efendi Türbesi, Rize'nin Ardeşen ilçesine bağlı Seslikaya (Ağvan) köyünde bulunan bir türbedir.^[1]

Tarihçe

Türbenin yapım tarihine dair kesin bir bilgi olmamakla birlikte, giriş kapısı üzerindeki 1262/1845 tarihli işaret, türbe içerisindeki bir mezar taşına aittir. Hasan Dede'nin yaşam süresi ve ölüm tarihi hakkındaki bilgiler, Hasan Dede'nin oğlu Osman Dede'nin eşinin anlatımına dayanmaktadır. Bu anlatıma göre Hasan Dede'nin 1845 yılında öldüğü ve yaklaşık 120 yıl yaşadığı anlaşılmaktadır. Hasan Dede, Kulaberoğlu ailesinden Temurcu Molla Osman'ın oğludur. Hasan Dede'nin soyu, Süleyman Dede, Salih Dede ve Osman Dede gibi isimlerle devam etmektedir. Türbenin yapımıyla ilgili bazı kaynaklar 1852 yılında inşa edildiğini, 1978 yılında ise iç ve dış mimarideki bezemelerin eklendiğini belirtmektedir.^[2] Buna karşın, mimari özellikler ve süslemeler, yapının 1852'ye ait olmadığını göstermektedir, yapı muhtemelen 20. yüzyılın ortalarında yeniden yapılmış olabilir.

Mimari özellikleri

Türbenin mimari yapısı, kuzey-güney istikametinde 4,25 x 3,10 metre ölçülerinde dikdörtgen planlıdır. Dış mimari, yeşile boyanmış beton duvarlar, kuzeydoğu ve kuzeybatıda düzenlenmiş dikdörtgen pencereler ve kubbe kasnağındaki yuvarlak kemerli, yeşil ve mavi renkli camlı pencereler ile şekillenmektedir.

İç mekân

İç mekân, kuzey-güney olarak ikiye bölünmüş olup, ara duvarın üstünde tek sıra halinde ahşap bir korkuluk bulunmaktadır. Orijinal ahşap kapı, Hasan Dede'nin mezarına erişimi sağlamaktadır. Mezar, baş ve ayak şahidelerinden oluşmakta olup, baş şahidesi sülüs hatlı Osmanlıca Kitabesi ile süslenmiştir.

Süslemeler ve detaylar

Türbede, dış çini süslemelerinin yanı sıra kubbe içinde yazılar ve çeşitli motifler bulunmaktadır. Cephede çini ile kaplı süslemeler bulunmakta olup, lale, bahar açmış dalların oluşturduğu bitkisel motifler ve içleri hatayi, lale ve penç motiflerinin bulunduğu bir bordür çerçevesine alınmıştır. Üstü kurşun ile kaplanmış bir kubbe türbeyi koruma altına almaktadır.^[3]

Kaynakça

^ Caner Cangül. "Hasan Efendi Türbesi, Ardeşen". kulturenvanteri.com. 25 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2023.
^ "Hasan Eefendi Türbesi". karadeniz.gov.tr. 25 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2023.
^ Burak Muhammet Gökler (2023). "Rize'nin Üç Uleması ve Mezar Anıtı". dergipark.org.tr. 21 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2023.

41°08′37″N 41°02′01″E / 41.1437°K 41.0337°D / 41.1437; 41.0337

İlgili Araştırma Makaleleri

Galata Mevlevihanesi veya diğer adıyla Kulekapı Mevlevihanesi, Türkiye'nin İstanbul ilinin Beyoğlu ilçesinde bulunan eski bir mevlevihane. Günümüzde Galata Mevlevihanesi Müzesi adıyla müze olarak faaliyet göstermektedir.

İshak Paşa Sarayı; Ağrı'nın Doğubayazıt ilçesinde bulunan bir saraydır. Yapımına 1685 yılında başlanan ve 1784'te tamamlanan saray; içinde barındırdığı cami, türbe, kütüphane, mahzenler, koğuşlar, harem ve selamlık bölümleri ile büyük bir yapı kompleksidir. Osmanlı İmparatorluğu döneminde inşa edilmesine karşın genel olarak Selçuklu mimarisinden izler taşıyan İshak Paşa Sarayı'nda; Batı kökenli barok, gotik, rokoko ve ampir gibi sanat akımlarının etkileri de gözlemlenir. 2000 yılından beri UNESCO'nun Dünya Mirası Geçici Listesi'nde bulunmaktadır.

III. Ahmet Çeşmesi, İstanbul'da Topkapı Sarayı'nın giriş kapısı ile Ayasofya arasında Nevşehirli Damat İbrahim Paşa'nın önerisiyle III. Ahmed tarafından Perayton isimli bir Bizans çeşmesinin yerine inşa ettirilen çeşmedir. Türk rokoko tarzının en güzel örneklerinden olan çeşmenin yapım tarihi 1728'dir. Mimar Ahmet Ağa tarafından yapılmıştır.

Zeynep Sultan Camii 1769 yılında III. Ahmed'in kızı Zeynep Sultan tarafından Ayazma Camii'nin de mîmarı olan Mehmed Tahir Ağa'ya yaptırılmış barok tarzındaki câmidir. Mîmârî tarzına bulunduğu mekân göz önüne alınarak karar verilmiştir. Bu özel tarzı ve yapımında kullanılan malzemeler nedeniyle Bizans kiliselerini anımsatır.

Eyüp Sultan Camii, İstanbul'un Konstantinopolis Surları dışındaki, Haliç kıyısında yer alan ilçesi Eyüpsultan'daki bir camidir. Külliyede, İslam peygamberi Muhammed'in sancaktarı ve sahabesi Ebu Eyyûb el-Ensarî'nin gömüldüğü türbe de yer almaktadır. Çok daha eski bir alanda bulunan mevcut yapı 19. yüzyılın başlarından kalmadır.

Cerrah Mehmed Paşa Camii, İstanbul ili Fatih ilçesi Aksaray Mahallesinde bulunan tarihi cami. 1594'te Cerrah Mehmed Paşa tarafından yaptırılmıştır. Mimarı Mimar Davud Ağa'dır.

Şişli Camii, İstanbul, Türkiye'de, Şişli ilçesinde bulunan bir camidir. Halâskârgazi Caddesi ile Abide-i Hürriyet Caddesi'nin kesişmesiyle oluşan bir adacıkta konumlanır.

Emir Sultan Camii, Bursa'da Yıldırım Bayezid'ın kızı Hundi Fatma Hatun tarafından kocası Emir Sultan adına, muhtemelen Çelebi Sultan Mehmed'in hükümdarlığı sırasında inşa ettirilmiştir.

Hacı Bayram Câmii, Ankara'nın Altındağ ilçesinin Ulus semtinde bulunan tarihi cami. Augustus (Ogüst) Tapınağı'nın bitişiğindedir. İlk zaviye olarak yapılış tarihi hicri 831 yılı (1427-1428) olan caminin ilk mimarı Mimar Mehmet Bey hakkında bilgi bulunmamaktadır. Günümüzdeki mimari yapısı XVII. ve XVIII. yüzyıl camilerinin karakterlerini taşımaktadır. Uzunlamasına dikdörtgen bir plana sahip yapı, taş kaideli, tuğla duvarlı ve kiremit çatılıdır.

Melikgazi Türbesi, Tokat ili Niksar ilçesinde bulunmaktadır. Niksar'ın fatihi Danişmendliler'in kurucusu olan Melik Danişmend Gümüştekin Ahmet Gazi olmuştur. Danişmend Gazi fetihten sonra Niksar'ı sahil Rumlarına karşı mücadelede kendisine hem bir üs hem de bu devletin başkenti olarak seçmiştir. Melik Gazi Türbesi Kayapaşa mahallesinde ziyaret edilmektedir.

Ramazan Efendi Camii İstanbul'un Kocamustafapaşa semtinde bir camidir. 1585'te Mimar Sinan tarafından yapılan cami, Kuvayı Milliye caddesinin otobüs duraklarında biten yönündedir. Tek minareli, kırma çatılıdır. Çeşitli tamirler görmüştür. Dede Efendi bu caminin tamirine destek vermiştir. Hüsrev Çelebi Camii, Bezirganbaşı Camii adıyla da bilinir. Ramazan Efendi denmesinin sebebi buradaki tekke şeyhinin adının Ramazan Efendi oluşundandır. Ramazan Efendi, cami giriş kapısının solunda yapıya bitişik türbesinde yatmaktadır.

Muradiye Külliyesi, Sultan II. Murad'ın Bursa'da 1425-1426 yıllarında yaptırdığı külliye. Bulunduğu semte de ismini verir.

Cem Sultan Türbesi, başta Sultan II. Murad'ınki olmak üzere Muradiye Camii'nin içinde bulunan pek çok türbeden biridir. Çoğu sanat açısından üstün bir değerde olan bu türbeler arasında Cem Sultan Türbesi diye anılan yapı iç süslemesi bakımından en zariflerindendir. Kitabesi olmayan türbe, kubbe içindeki nakışlarda bulunan "Sultan Mustafa" ve "rahmetullah" yazılarından anlaşıldığına göre Fâtih Sultan Mehmed'in büyük oğlu Şehzade Mustafa için yaptırılmıştır. Ancak maceralı bir sürgün hayatından sonra 1495'te İtalya'da ölen Cem Sultan'ın cenazesi 1499'da yurda getirildikten sonra buraya defnedilmiş ve türbe, daha ünlü olduğu için onun adıyla anılır olmuştur.

Mümine Hatun Türbesi Azerbaycan Cumhuriyeti, NÖC, Nahçıvan şehrinde bulunan ve "Atabey Kubbesi" olarak da bilinen İldenizliler dönemine ait tarihi-mimari bir anıttır. Türbe, Azerbaycan Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından dünya çapında önemli bir anıt olarak tescil edilmiştir. 1998 yılında Mümine Hatun Türbesi diğer Nahçıvan türbeleriyle birlikte UNESCO Rezerv listesine alındı.

Pertev Paşa Türbesi, Eyüpsultan, semtindedir. Eyüp Camii'nin Haliç yönünde, Beybaba Sokağı üzerindedir. Kanûnî ve II. Selim dönemi vezirlerinden Pertev Paşa vefat etmeden evvel Mimar Sinan’a inşa ettirilmiştir. Dikdörtgen planlıdır. Evliya Çelebi, Türbenin süslü bir kubbeye sahip olduğunu zikreder. Evliya Çelebinin bahsettiği kubbenin olup olmadığını bilmediğimiz ahşap kubbesi 1930’lu yıllarda yıkılmıştır. Günümüzde üstü hala açıktır. Klasik demir parmaklıklı pencereleri vardır. Kıble yönünde bir mihrapçığı bulunur. Kemerli kapısı üzerinde sülüs hatla dört satır halinde yazılmış altı beyitlik mermer kitâbe yer almaktadır. Şair Nihâdî’ye ait olan bu kitâbe de Pertev Paşa’nın vefatı detaylarına kadar verilmiştir. Kitabe bu yönüyle belge özelliği taşımaktadır. Yapıda 1570-1600 yıllarına ait oldukları kabul edilen on beş adet mezar bulunmaktadır. Bunların Pertev Paşa’nın çocukları ve diğer aile fertlerine ait olduğu tahmin edilmektedir. Sandukalar kabartma rozetler, bitki ve çiçek kabartmaları ile süslenmiştir. Bazı sandukaların mermer malzemeden ayakları zarif oymalıdır. Kavuklar adeta birer heykeli anımsatır derece iyi işlenmiştir.

Zeynel Bey Türbesi, Batman'ın Hasankeyf ilçesinde bulunan tarihi türbe. Akkoyunlu hükümdarı Uzun Hasan'ın 1473'te Otlukbeli Savaşı'nda ölen oğlu Zeynel Bey için yaptırılmıştır.

İttik Dede Türbesi, Yitik Dede Türbesi veya İsmail Çavuş Türbesi, Lefkoşa'nın kuzey kesiminde yer alan bir türbedir. Selimiye Mahallesi'nde, Selimiye Meydanı'nın güney tarafında yer alır.

Yeni Cami, Lefkoşa'nın kuzey kesiminde yer alan bir camidir. İçinde bulunduğu Yenicami Mahallesi'ne adını verir. Mevcut cami 1898-1899 yılında tamamlanmış olup, yanında bulunan ve günümüze kalıntıları ulaşan eski cami ise kiliseden çevrilmişti.

Şeyh Nusrettin Türbesi ve Camii, Tokat ilinin, Zile ilçesinde, Şeyhnusrettin köyünde bulunan bir cami ve türbedir. Yöre halkının çabalarıyla günümüze kadar korunmuştur. Minare, gömme depo ve avludan oluşan bir külliye içinde yer alan türbe ve cami, her yıl nisan ayında yapılan dini törenler dışında yıl boyunca sürekli olarak ziyaret edilmektedir.

Pir Sücaeddin İlyas Türbesi ya da diğer adıyla Yukarı Pirler Türbesi, Amasya'daki Çilehane Cami'nin güneyinde Pirler Parkı içinde bulunan bir türbedir. 1486 yılında Şeyh Pir Sücaeddin İlyas anısına Gümüşlüzade Ahmet Bey tarafından yaptırılmıştır. Türbenin içinde Pir İlyas'ın Damadı Pir Celaleddin Abdurrahman, torunu Pir Hayreddin Hızır Çelebi ve ailelerinin mezarları bulunmaktadır. 1895 yılı depreminde yıkılmış ve hasar görmüş olsa da tekrar restore edilip bugünkü halini almıştır.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.