İçeriğe atla

Hasan Ali Han Kaçar

Hasan Ali Han Kaçar
İrevan Hanı
Hüküm süresi1755 - 1759
Önce gelenHalil Han Özbek
Sonra gelenHüseyn Ali Han Kaçar
Doğumİrevan
Ölüm1759
İrevan
HanedanKaçarlar
BabasıHalil Han
Diniİslam

Hasan Ali Han Kaçar (Azerbaycanca: Həsənəli xan Ziyadlı-Qacar), 1755-1759 yıllarında İrevan Hanlığı'nın hükümdarı.[1][2]

Hayatı

Hasan Ali Han İrevan şehrinde Halil Han Özbey'in ailesinde dünyaya gelmiştir. Ailesi Kaçarların Kovanlı ve ya Ziyadlı oymağına mensup olmuştur.[3] O, yönetime Halil Han'ın halk isyanı neticesinde 1755 yılında devrilmesinden sonra gelmiştir. Ona bunun için zamanında Nadir Şah Avşar'ın yakın adamlarından olmuş Azad Han Afgan yardım etmişti. Kaynakların bildirdiğine göre, 1755 yılında İrevan beyleri Halil Hanın Kerim Han Zend tarafından desteklenmediyini anlayıb, onu tahtdan indirerek Hasan Ali'ni han yapmıştırlar.[4] İvan Şopen'in bildirdiğine göre, Hasan Ali Han Kaçar'ın yönetiminden sonra İrevan'da hanlık ve ya hakimlik babadan oğula geçmeye başlamıştır.[4][2]

Onun yönetimi döneminde Kartli-Kaheti Krallığı İrevan Hanlığı üzerine yaptığı yağma seferlerini daha da sıklaştırmaya başlamışdı. Bu yıkıcı seferlerin sonuçu olarak İrevan Hanlığı 1759 yılından itibaren gürcülere haraç ödemeyi kabul etti. Bu haraç gürcü hükümdarı II. Erekle'nin hazinesine gitmekteydi.[5] Hasan Ali Han şehrin savunmasını iyileştirmek için Makulu Ahmed Han Bayatı kendi yanına davet etmiş ve o, Hoy hanı Şahbaz Han'ın riçası üzerine İrevenlılara yardım etmeye hazır olduğunu bildirmiştir.[3]

Hasan Ali 1759 yılında hastalık yüzünden İrevan'da ölmüştür.[6] Onun yerine yönetime kardeşi Hüseyn Ali Han Kaçar geçmiştir.[2]

Kilse ile ilişkileri

Hasan Ali Han Eçmiyazin Katalikosluğu'ndan vergi almaya başlamıştı. Bundan önce, Azad Han'a ve Halil Han'a tabi olan kilsenin başı Aleksandr kilsenin vergi muafiyyeti altına alınması ricasında bulundu. Hasan Ali Han onun ricasını kabul etmiş ve kilse üzerine koyulmuş vergileri kaldırmıştır. Hanın böyle davranmasının nedeninin Ermenileri Gürcülerle yaklaşmaya itmekten çekinmesiydi. Han vergi vermeye mecbur bırakılmış Ermeni rühban sınfının kendileri gibi Hristiyan olan Gürcülerle yaklaşmasından çekiniyordu.[3]

Ailesi

Hasan Ali Hanın Muhammed Han ve Muhammed Ali Han adlı iki oğlu olmuştur.[3]

Kaynakça

  1. ^ Əliyev və Həsənov 1997, s. 58.
  2. ^ a b c Qarayev 2010, s. 39-40.
  3. ^ a b c d Çingizoğlu 2008.
  4. ^ a b Chopin 1852, s. 161.
  5. ^ Markov 1966, s. 129.
  6. ^ Qarayev 2016, s. 60.

Kaynak

  • Elçin Qarayev (2016). Azərbaycan İrəvan bölgəsinin tarixindən (XVII yüzilliyin sonu–XIX yüzilliyin ortalarında). Bakü: Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasi. A. A. Bakixanov adina tarix institutu. 
  • O. P. Markov (1966). Россия, Закавказье и международные отношения в XVIII веке. Moskova: Наука. 
  • Ivan Chopin (1852). Исторический памятник состояния армянской области в эпоху ее присоединения к Российской империи. St. Petersburg. 
  • F. Əliyev, U. Həsənov (1997). İrəvan xanlığı. Bakü. 
  • Ənvər Çingizoğlu (2008). Qacarlar və Qacar kəndi. Bakü: Şuşa. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Karabağ Hanlığı</span>

Karabağ Hanlığı, 1748-1805 yılları arası bugünkü Azerbaycan topraklarında yer almış ve İran'ın Kaçar Hanedanı egemenliği altında fiilen bağımsız olmuş Azeri feodal devletidir.

<span class="mw-page-title-main">Revan Hanlığı</span> 1747 ile 1828 yıllarında faaliyet gösteren Türk hanlığıdır. Kökeni Türk olan hanlığın bayrağında elinde kılıç tutan bir aslan sembolü vardır.

Revan Hanlığı, merkezi günümüzdeki Erivan şehrini başkent olarak seçen ve 1747 ile 1828 yıllarında faaliyet gösteren hanlıktır.

<i>Cevat Han</i> (film) film

Cevat Han, başrollerini Nureddin Mehdihanlı, Elçin Allahverdiyev, Amaliya Penahova ve Ramiz Novruzov'un paylaştığı, Sabir Rüstemhanlı'ın senarist, Revşen Almuradlı'nın yönetmenlik, Haydar Dadaşov'un yapımcılığını üstlendiği 2008 Azerbaycan yapımı savaş, tarih ve biyografi filmidir.

<span class="mw-page-title-main">Karadağ Hanlığı</span>

Karadağ Hanlığı, 1747 yılında bugün İran'a bağlı Azerbaycan bölgesindeki Karadağ (Karacadağ) topraklarında kurulmuş feodal devlettir. Karadağ kelimesi büyük dağ veya dağlık yer anlamına gelmektedir. Hanlığın başkenti Ahar şehri olup bir ara Kürdeşt'e taşınmıştır. Hanlığın batısında Hoy Hanlığı, doğusunda Lenkeran Hanlığı, kuzeyinde Karabağ Hanlığı, güneyinde Tebriz Hanlığı ve Erdebil Hanlığı vardır.

Muhammed Kulu Han, son Karadağ Hanı. 1813 ile 1828 yılları arası Karadağ Hanlığı yapmıştır. Soyu Tokmaklı oymağından gelmektedir.

İsmail Han, Karadağ Hanı. 1782 ile 1783 yılları arası ve 1791 ile 1797 yılları arası Karadağ Hanlığı yapmıştır. Soyu Tokmaklı oymağından gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Şeki Hanlığı</span> Azerbaycanda kurulmuş bir hanlık

Şeki Hanlığı ya da Nuha Hanlığı adları da verilen Azerbaycan hanlıklarından biri 1747 tarihinde kurulmuş ve 1819'de kadar yaşamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Tebriz Hanlığı</span>

Tebriz Hanlığı, İran'ın kuzeybatısındaki Güney Azerbaycan bölgesinde yer almış eski hanlıktır. Hanlık, Dunbuli Aşireti reisi Necef Kulu tarafından 1757 yılında kuruldu. Hanlık zaman içerisinde bölgedeki Türklerle akrabalık bağları kurmuştur,1802'de hanlık lağvedildi ve toprakları Hoy Hanlığı'na katıldı.

<span class="mw-page-title-main">Ağa Muhammed Şah</span> Türk Kaçar Hanedanının kurucusudur.

Ağa Muhammed Şah, Kaçar Aşireti'nin reisi; 1794-1925 yılları arasında İran'a hakim olan Kaçar Hanedanı'nın kurucusudur. Aslen Kaçar kabilesinden Koyunlu kolunun aşiret reisiydi. Ağa Muhammed Han 1789'da İran Şahı olarak tahta çıktı, ancak Mart 1796'ya kadar resmen taç giymedi, 1794'te Zend hanedanlığından Lotf Ali Han'ı öldürmesiyle tahta çıktı. 17 Haziran 1797'de suikasta kurban gitti ve yeğeni Feth Ali Şah Tahta çıktı. Ağa Muhammed Han'ın Saltanatında başkenti Tahran yaparak İran'ın tekrar merkezi otoriteye kavuşmasını sağladı. Gürcistan'ın bağımsızlık ilan etmesiyle Tiflis'e şiddetli bir saldırı düzenleyerek 15,000 Gürcü esir İle İran'a geri döndü.

<span class="mw-page-title-main">Feth Ali Şah</span>

Feth Ali Şah, Kaçar Hanedanı'ndan olup 1797-1834 yılları arasında İran'da hüküm süren ikinci şah. Yönetimi sırasında Kuzey Kafkasya'yı Gülistan ve Türkmençay Antlaşması'yla geri alınamayacak şekilde Rusya'ya bırakmıştır. Feth Ali Şah Tarihçi Joseph M. Upton'a göre, "uzun sakalıyla, ince beliyle, evlatlarıyla İranlılar arasında meşhurdur." Feth Ali Şah'ın saltanatının sonlarında, ekonomik sıkıntılar, askeri ve teknolojik yükümlülük İran'ı parçalanmanın eşiğine getirdi, ölümünden sonra yaşanan taht mücadelesiyle çözülme hızlandı.

<span class="mw-page-title-main">Cevad Han</span> Gence Hanı

Cevad Han veya Cevad Han Ziyadoğlu-Kaçar Kaçar hanedanından büyük bir Azerbaycan generali, İran devletinin ordu komutanı, devlet adamı, Gence Hanlığı'nın son hükümdarıdır. Gence şehrini 1786'dan beri yöneten Cevad Han Ziyadoğlu, 3-4 Ocak 1804 gecesi General Pavel Sisianov önderliğinde şehri uzun süre kuşatan işgalci Rus birlikleriyle yapılan kanlı savaşta kahramanca şehit düştü.

<span class="mw-page-title-main">Mirza Kadim İrevani</span>

Mirza Kadim İrevani - 19. yüzyılda yaşamış Azeri portreci ve bezeme sanatçısı. Azerbaycan pano resminin temelini attı, yaratıcılığı Azerbaycan'ın modern görsel sanatında önemli bir değişiklik olarak hafızalarda kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Penahali Han</span>

Penah Ali Han, Azerbaycan'ın Terter şehrinde doğan Karabağ Hanlığı'nın kurucusu ve ilk hanıdır.

I. Mirza Muhammed Han, Bakü Hanlığı'nın kurucu hanıydı.

Mehdikulu Han Cevanşir, Karabağ Hanlığı'nın sonuncu ve dördüncü hanı. Karabağ Hanı olan İbrahim Halil Han ve eşi Hurşid Beyüm'ün oğludur.

Karabağnameler Karabağ Hanlığı'nın tarihinden bahs eden ve genellikle XIX. yüzyıl'da yazılmış tarihî eserler türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Kürekçay Antlaşması</span> Kürekçay Anlaşması, 1805te Rus İmparatorluğu ve Karabağ Hanlığı arasında imzalandı. Anlaşma ile Kürekçay Nehrinin doğusundaki topraklar Rusyanın kontrolüne geçti ve Karabağın tarihi sürecinde önemli bir yere sahip oldu

Kürekçay Antlaşması, Karabağ Hanlığı'nın Rus İmparatorluğu'na entegrasyonunu onaylayan sözleşmedir. İmza töreni 14 Mayıs 1805'te Gence'ye yakın Kürekçay Nehri kıyısında bir Rus askeri kampında gerçekleşmiştir. Anlaşma İbrahim Halil Han ve Rus Başkomutanı General Pavel Tsitsianov tarafından imzalanmıştır.

Mirmehdi Han - 1747'den 1752'ye kadar hüküm süren İrevan Hanlığı'nın ilk hanı. Nadir Şah'ın ölümünden sonra iktidara gelmiştir. Ancak bazı kaynaklarda Nadir Şah döneminde bile İrevan hakimi olduğu yazılmaktadır. Mirmehdi Han aslen Azerbaycan Türklerinin Afşar boyunun Kasımlı tayfasındandır.

Mirza Yusuf han Cavanşir Memmedbeyov, Azerbaycanlı bir devlet adamı, mühendis ve Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin bakan yardımcısıydı.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed Hasan Han Kaçar</span>

Muhammed Hasan Han Kaçar (1715-1759), Astarabad civarında Hazar kıyılarındaki Türkmenlerin Kaçar aşiretinin Koyunlu kolunun şefi, Fath Ali Han'ın oğlu ve Ağa Muhammed Han Kaçar'ın babasıydı. İran'ın Kaçar hanedanını kuran kişidir.