İçeriğe atla

Harry S. Truman

Harry S. Truman
Resmî portre, 1945
33. Amerika Birleşik Devletleri başkanı
Görev süresi
12 Nisan 1945 - 20 Ocak 1953
Başkan YardımcısıYok (1945-49)
Alben W. Barkley (1949-53)
Yerine geldiğiFranklin D. Roosevelt
Yerine gelenDwight D. Eisenhower
34. Amerika Birleşik Devletleri Başkan Yardımcısı
Görev süresi
20 Ocak 1945 - 12 Nisan 1945
BaşkanFranklin D. Roosevelt
Yerine geldiğiHenry A. Wallace
Yerine gelenAlben W. Barkley
Missouri Senatörü[1]
Görev süresi
3 Ocak 1935 - 17 Ocak 1945
Yerine geldiğiRoscoe C. Patterson
Yerine gelenFrank P. Briggs
Kişisel bilgiler
Doğum 8 Mayıs 1884(1884-05-08)
Lamar, Missouri, ABD
Ölüm 26 Aralık 1972 (88 yaşında)
Kansas City, Missouri, ABD
Partisi Demokratik
Evlilik(ler) Bess Wallace Truman
Çocuk(lar) Margaret
Bitirdiği okul Missouri–Kansas City Üniversitesi (bıraktı)
Mesleği Tuhafiyeci, Çiftçi
İmzası
Askerî hizmeti
Bağlılığı  ABD
Branşı Missouri Ulusal Muhafızları
Amerika Birleşik Devletleri Ordusu
Amerika Birleşik Devletleri Ordusu Yedek Kuvvetleri
Hizmet yılları 1905-1911
1917-1919
1920-1953 (Yedek)
Rütbesi Binbaşı
Albay (Yedek)
Komutası D Bataryası, 129. Topçu, 60. Tugay, 35. Piyade Tümeni
Çatışma/savaşları I. Dünya Savaşı
 •Batı Cephesi

Harry S. Truman[2] (d. 8 Mayıs 1884 - ö. 26 Aralık 1972), Amerika Birleşik Devletleri'nin 33. başkanıdır. Göreve 1945 yılında o zamanki başkan olan Franklin D. Roosevelt'in görev başında ölmesi sonucu başkan yardımcısı iken gelmiştir. Başkanlığa geldiğinde II. Dünya Savaşı'nın son ayları yaşanıyordu.

Truman, 1945 yılının Ağustos ayında savaşı daha çabuk sona erdirerek can kayıplarını azaltmak gerekçesiyle Hiroşima ve Nagazaki'ye atom bombası atılması kararını verdi. Saldırılar sonucu binlerce kişi öldü ve bombaların etkileri gelecek kuşak Japonların büyük sıkıntılar çekmelerine neden oldu.[3]

Three men in suits standing with several men in the background
Joseph Stalin, Harry S. Truman ve Winston Churchill Potsdam'da, 1945
Başkan Truman Japonya'nın teslim olduğunu açıklarken, 14 Ağustos 1945

II. Dünya Savaşı sonunda SSCB ile ABD arasında bir kutuplaşma ortamı doğdu. Böylece Soğuk Savaş başlamış oldu. Batı Avrupa ülkeleri 1949 yılında ABD'nin başını çektiği NATO örgütünü kurdu. Doğu Avrupa ülkeleri ise SSCB'nin başını çektiği Varşova Paktı'nı oluşturdu.

1950 yılında ikiye bölünmüş olan Kore yarımadasında SSCB ve Çin destekli Kuzey Kore kuvvetleri Güney Kore'ye saldırarak büyük bir bölümünü işgal etti. Amerika Birleşik Devletleri Güney Kore'yi desteklemek için savaşa girdi. Yeni kurulmuş olan Birleşmiş Milletler'e üye olan 15 ülke de ABD'nin yanı sıra savaşa katıldı. Türkiye bu 15 ülke arasında 5.000'i aşkın askeriyle 4. büyük katılımı oluşturdu. Kore Savaşı Truman'ın başkanlığı süresince devam etti. Savaş kayıpları devam ettikçe halkın desteğini kaybettiği kanısına vardı. 1952 yılındaki başkanlık seçimlerinde adaylığını geri çekti ve 1953 yılında başkanlığa veda etti.

Başkan Truman Amerika Birleşik Devletleri'nin Kore Savaşı'na katılmasına izin veren kararnameyi imzalarken

Truman, SSCB'ye ve Sovyet yanlısı ülkelere karşı ne pahasına olursa olsun mücadele edilmesi gerektiği ilkesine inanıyordu. Bu ilkeye Truman Doktrini adı verildi. Bu amaçla Truman, Dışişleri Bakanı General George C. Marshall ile birlikte II. Dünya Savaşı'ndan sonra Batı Avrupa ülkelerinin ekonomik durumunu düzeltmek amacıyla Marshall Planı denilen bir yardım paketi geliştirdi. Aynı amaçla 1947 yılında Yunanistan'la birlikte Türkiye'ye de 400 milyon dolarlık bir askeri ve ekonomik yardımı öngören ilk Amerikan yardımını başlattı. Bu yardımın 300 milyon doları Yunanistan'a, 100 milyon doları da Türkiye'ye ödenmiştir.

Truman, dış politikada izolasyonizme karşı enternasyonalist politikalar izlemenin yanı sıra, içeride Roosevelt'in New Deal politikalarına bağlı kalarak New Deal koalisyonu sayesinde 1948 seçimlerinde sürpriz bir başarı kazanmıştır. Cumhuriyetçi Parti'nin bu politikaları "sosyalizm" olarak suçlamaları karşısında ise "Sosyalizm son 20 yılda halkın her ileri adımına karşı onların insanları korkutmak için kulladıkları bir kelimedir. Kamu elektrik kuruluşu için dedikleri, sosyalizm. Sosyal güvenlik için dedikleri, sosyalizm. Çiftçilere fiyat desteği için dedikleri, sosyalizm. Banka mevduat sigortası için dedikleri, sosyalizm. Özgür ve bağımsız işçi sendikalarının gelişmesi için dedikleri, sosyalizm. Tüm halkın yararına olan hemen her şey için sosyalizm diyorlar" demiş[4] ve bu tür iddialara karşı "eğer bu kılık değiştirmiş sosyalizm ise, ben ondan yanayım" demiştir.[5]

Ölümü

Truman'ın tabutunun yanındaki çelenk, 27 Aralık 1972

5 Aralık 1972'de Truman, zatürree teşhisi ile Kansas Şehri Araştırma Hastanesi ve Tıp Merkezine kaldırıldı. Çoklu organ yetmezliği gelişti, komaya girdi ve 26 Aralık sabah 07:50'de 88 yaşında öldü.[6][7]

Eşi Bess Truman, Washington'da bir devlet cenazesi yerine kütüphanede basit bir özel ayini tercih etti. Cenazeden bir hafta sonra, yabancı ileri gelenler ve Washington yetkilileri, Washington Ulusal Katedrali'ndeki bir anma törenine katıldı.

Bess Truman 1982'de öldü ve Independence, Missouri'deki Harry S. Truman Kütüphanesi ve Müzesi'nde kocasının yanına gömüldü.[8][9]

Kaynakça

  1. ^ "Harry S. Truman, 34th Vice President (1945)". 3 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2017. 
  2. ^ "Use of the Period After the "S" in Harry S. Truman's Name". Harry S. Truman Library & Museum. Retrieved April 13, 2021.
  3. ^ "Why Did Japan Attack Pearl Harbor?". 6 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2012. 
  4. ^ "Rear Platform and Other Informal Remarks in New York, October 10, 1952". Truman Library. 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2020. 
  5. ^ "Address in Montana at the Dedication of the Hungry Horse Dam, October 1, 1952". Truman Library. 30 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2020. 
  6. ^ "6:00 p.m." CBS Radio News. CBS. 25 Aralık 1972. 14 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2017 – YouTube vasıtasıyla. 
  7. ^ Truman Library 2012i.
  8. ^ Washington National Cathedral 2012.
  9. ^ Wooten 1973, s. 1.
Vikisöz'de Harry Truman ile ilgili sözleri bulabilirsiniz.
Siyasi görevi
Önce gelen
Henry A. Wallace		Amerika Birleşik Devletleri Başkan Yardımcısı
1945 		Sonra gelen
Alben W. Barkley
Önce gelen
Franklin D. Roosevelt		Amerika Birleşik Devletleri başkanı
1945-1953 		Sonra gelen
Dwight D. Eisenhower
Parti siyasi görevi
Önce gelen
Henry A. Wallace		Amerika Birleşik Devletleri Başkan Yardımcısı Adayı
Demokratik
1944		Sonra gelen
Alben W. Barkley
Önce gelen
Franklin D. Roosevelt		Amerika Birleşik Devletleri Başkan Adayı
Demokratik
1948		Sonra gelen
Adlai Stevenson II

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Dwight D. Eisenhower</span> 34. Amerika Birleşik Devletleri başkanı (1953–1961)

Dwight David Eisenhower , lakabı "Ike", ABD'nin 34. başkanı (1953-1961). II. Dünya Savaşı'nda 1944-45 yıllarında Batı Avrupa'daki Müttefik kuvvetlerinin başkomutanlığını yapmıştır. 1951'de NATO'nun ilk başkomutanı olmuştur. Alman asıllıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kim İl-sung</span> Kuzey Kore diktatörü (1948–1994)

Kim Il-sung, asıl adı Kim Song Ju Kuzey Kore'nin eski devlet başkanı ve Kore İşçi Partisi'nin eski Genel Sekreteri.

<span class="mw-page-title-main">Franklin D. Roosevelt</span> 32. Amerika Birleşik Devletleri başkanı (1933–1945)

Franklin Delano Roosevelt, adının ve soyadının baş harfleri FDR ile de anılır, 1933'ten 1945'teki ölümüne kadar 32. Amerika Birleşik Devletleri başkanı olarak görev yapan Amerikalı siyasetçi. En uzun süre görev yapan ABD başkanı olan FDR, iki dönemden fazla görev yapan tek başkandır. İlk iki dönemi Büyük Buhran'la mücadeleye odaklanırken, üçüncü ve dördüncü dönemlerinde odağını Amerika'nın İkinci Dünya Savaşı'na katılmasına çevirdi.

<span class="mw-page-title-main">Truman Doktrini</span>

Truman Doktrini, 1947 yılında Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Harry Truman tarafından Sovyet tehdidine karşı hazırlanmış plandır. Truman Doktrini, Amerika Birleşik Devletleri'nin uluslararası politikasının değiştiğini ve Sovyet karşıtlığının bu yeni politikada temel esas olduğunu ilan etmiştir. Bu doktrin ile Amerika Birleşik Devletleri "komünizm tehdidi" altındaki devletlere mali ve askeri yardım yapacağını açıklamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Stalinizm</span> Marksist-Leninist ideolojinin teori ve pratiği

Stalinizm veya Stalincilik, Marksist-Leninist ideolojinin 1928-1953 yılları arasında Sovyetler Birliği’ni yöneten Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri Josef Stalin’in uyguladığı siyasi sistemde kullanılan teori ve pratiğine verilen addır.

<span class="mw-page-title-main">Douglas MacArthur</span> Amerikalı general (1880 – 1964)

Douglas MacArthur, II. Dünya Savaşı'nda Pasifik Cephesi'ndeki Müttefik kuvvetlere komuta eden Amerikalı 5-yıldızlı "Ordu Generali". Savaş sonrasında Japonya'daki Müttefik işgal kuvvetlerinin komutanı olarak bu ülkeyi yönetmiş ve Kore Savaşı'nın ilk dokuz ayında Birleşmiş Milletler kuvvetlerinin komutanlığını yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">George Marshall</span>

George Catlett Marshall, II. Dünya Savaşı sırasında ABD Genelkurmay Başkanı (1939-1945). Daha sonra dışişleri (1947-1949) ve savunma bakanı (1950-1951) olarak hükûmette görev almıştır. Türkiye ve diğer 15 Avrupa ülkesinin ekonomik bağlılığını başlatan Marshall Planı olarak bilinen Avrupa Kalkınma Programı'nın yaratıcısıdır.

<span class="mw-page-title-main">Harold L. Ickes</span> Amerikalı siyasetçi (1874 – 1952)

Harold LeClair Ickes, Franklin D. Roosevelt döneminde New Deal programındaki çalışmalarıyla tanınan Amerikalı siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Dean Acheson</span> Amerikalı siyasetçi ve avukat

Dean Gooderham Acheson, Amerikalı devlet adamı ve avukat; ABD dışişleri bakanı (1949-1953), ABD başkanlarından dördünün danışmanı. II. Dünya Savaşı'nı izleten Soğuk Savaş döneminde ABD'nin dış politikasının mimarlığını yapmış, Sovyetler Birliği ve öteki komünist ülkelere karşı Batı İttifakı'nın oluşturulmasında etkili olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Marshall Planı</span> Amerikan merkezli ekonomik yardım planı

Marshall Planı, II. Dünya Savaşı sonrasında 1947 yılında önerilen ve 1948-1951 yılları arasında yürürlüğe konmuş ABD kaynaklı, antikomünist hedefleri olan bir ekonomik yardım paketidir. 16 ülke, bu plan uyarınca ABD'den ekonomik kalkınma yardımı almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Tito-Stalin ayrılığı</span>

Tito–Stalin ayrılığı Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti ve SSCB liderleri arasında baş gösteren ve 1948 yılında Yugoslavya'nın Kominform'dan ihraç edilmesiyle sonuçlanan görüş ayrılığına ve uzlaşmazlık sürecine verilen isimdir. Bu aynı zamanda, Yugoslavya'da Informbiro dönemi adıyla anılacak, SSCB ile olan ilişkilerin iyice zayıfladığı, 1955 yılına kadar devam edecek bir dönemin başlangıcıydı.

<span class="mw-page-title-main">Titoizm</span> komünist ideoloji

Titoizm 1948 yılında, yeni bir doktrin olarak Stalin tarafından zorla dayatılan dünya komünizmi anlayışına bir tepki olarak, Yugoslavya'nın komünist lideri J. B. Tito tarafın­dan geliştirilen ve komünizmi, sosyalist ülkelerin ulusal ba­ğımsızlıklarını kazanmalarına katkıda bulunan bir ideoloji ola­rak gören, ulusal komünizmin teorisi ve uygulamasıdır.

<span class="mw-page-title-main">İşgal Japonyası</span> Japonyanın II. Dünya Savaşından sonra 1945-1952 yılları arasında Müttefik Devletler tarafından kontrol edildiği dönem

İşgal Japonyası, Japonya'nın II. Dünya Savaşı'ndan sonra 1945-1952 yılları arasında Müttefik Devletler tarafından kontrol edildiği dönemdir. 1945'te Japonya'nın teslim olmasının ardından ülke General Douglas MacArthur önderliğinde ABD tarafından İngiliz Milletler Topluluğu'nun da desteği ile işgal edildi. Almanya'nın işgal edilmesinden farklı olarak, Sovyetler Birliği'nin Japonya üzerinde büyük bir etkisi olmamıştır. Ülkedeki yabancı askeri varlık Japonya tarihinde ülkenin yabancı bir güç tarafından işgal edildiği tek dönem olmuştur. Bu dönemde Japonya militarist bir diktatörlükten Roosevelt'in 1930'lardaki politikaları olan "New Deal" önceliklerini çağrıştıran bir parlamenter demokrasi haline geldi.

<span class="mw-page-title-main">Nükleer silahlanma yarışı</span> Soğuk Savaş döneminde yaşanan çekişme

Nükleer silahlanma yarışı, Amerika Birleşik Devletleri, Sovyetler Birliği ve müttefiklerinin Soğuk Savaş süresince nükleer savaşta üstünlük kurmak için girdikleri bir silahlanma yarışıydı. Bu dönemde, ABD ve Sovyetler'in yanı sıra diğer ülkeler de nükleer silah geliştirmeye başladı, ancak hiçbiri savaş başlığı üretiminde diğer iki süper güç kadar etkin olmadı.

<span class="mw-page-title-main">Edward Stettinius Jr.</span>

Edward Reilly Stettinius Jr, Franklin D. Roosevelt ve Harry S. Truman başkanlıkları zamanında Dışişleri Bakanlığı görevini 1944-1945 arasında yapmış ve 1945-1946 yılları arasında ABD'nin ilk Birleşmiş Milletler Daimi Temsilciliği görevini yürütmüş Amerikalı siyasetçi ve iş insanıdır.

<span class="mw-page-title-main">James F. Byrnes</span> Amerikalı siyasetçi (1882 – 1972)

James Francis Byrnes, Güney Karolina eyaletinden Amerikalı yargıç ve politikacıdır. Demokrat Parti'nin bir üyesi olan Byrnes, Amerika Birleşik Devletleri Kongresinde, yürütme kolunda ve Amerika Birleşik Devletleri Yüksek Mahkemesinde görev yaptı. Aynı zamanda Güney Carolina'nın 104. valisi idi ve onu Amerikan federal hükûmetinin her üç şubesinin en üst kademelerinde görev yaparken aynı zamanda eyalet hükûmetinde de faal olan çok az sayıda politikacıdan biri yaptı.

Eski Sağ, Amerikan muhafazakârlığının, en belirgin olan bir kolu için kullanılan gayri resmî bir isimdir.

<span class="mw-page-title-main">Morgenthau Planı</span>

Morgenthau Planı veya asıl adıyla Suggested Post-Surrender Program for Germany, II. Dünya Savaşı sonrasında Nazi Almanyası'nın ardından kurulacak olan Almanya'nın silah sanayiinin tamamen ortadan kaldırılmasını ve ilgili endüstriyel üretimin sınırlandırılmasını öneren tasarıdır. 1944 yılında dönemin Amerika Birleşik Devletleri hazine bakanı Henry Morgenthau Jr. tarafından önerilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Henry Morgenthau Jr.</span> Amerikalı siyasetçi (1891 – 1967)

Henry Morgenthau Jr. Franklin D. Roosevelt'in ABD Başkanı olduğu dönem boyunca Amerika Birleşik Devletleri hazine bakanı görevinde bulunmuş olan devlet adamı. Roosevelt dönemindeki New Deal programının mimarlarındandır. ABD'nin II. Dünya Savaşı'na katılımının ekonomik arka planını örmüştür. Savaş sırasında uyguladığı Lend-Lease programıyla bilinir. Ayrıca savaşın ardından Nazi Almanyası'nın savunma sanayii alanındaki altyapısının tamamen tasfiye edilmesini savunan Morgenthau Planı'nın mimarıdır. Roosevelt'in ölümünün ardından ABD Başkanı olan Harry S. Truman görevden alınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Üç Büyük</span>

II. Dünya Savaşı sırasında 28 Kasım 1943 - 1 Aralık 1943 tarihleri arasında düzenlenen Tahran Konferansı, 4 Şubat 1945 - 11 Şubat 1945 tarihleri arasında düzenlenen Yalta Konferansı ve 17 Temmuz 1945 - 2 Ağustos 1945 tarihleri arasında düzenlenen Postdam Konferansı'nda dünya tarihinde ilk defa Amerika Birleşik Devletleri, Birleşik Krallık ve SSCB liderleri fiilen bir araya geldiler. Liderler ve liderlerin bu konferanslarda bir arada verdikleri pozlar ikonik hale geldi ve dönemin en güçlü üç devletine atıfla "Üç Büyük" olarak anılmaya başlandı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.