İçeriğe atla

Harry Ricardo

Harry Ricardo
DoğumHarry Ralph Ricardo
26 Ocak 1885(1885-01-26)
Londra, İngiltere
Ölüm18 Mayıs 1974 (89 yaşında)
Milliyetİngiliz
EğitimRugby School
Trinity College, Cambridge
EvlilikBeatrice Bertha Hale
Çocuk(lar)3

Sir Harry Ralph Ricardo (26 Ocak 1885 - 18 Mayıs 1974), içten yanmalı motorun gelişiminin ilk yıllarında önde gelen motor tasarımcılarından ve araştırmacılarından biri olan İngiliz mühendis.

Önemli olan çalışmalarından birisi tanklarda kullanılan motorları geliştirmesidir. Oktan değerlerinin kullanılmasına yol açan içten yanma fiziği araştırmalarını denetlemiş, kovanlı valf motor tasarımını icat ederek geliştirilmesinde etkili olmuştur. Yüksek hızlı dizel motorları ekonomik olarak mümkün kılan Dizel "Comet" Girdap odası da kendisine ait bir tasarımdır.

Hayatının ilk yılları

Harry Ricardo, 1885'te Londra, 13 Bedford Meydanı'nda, Mimar Halsey Ricardo ile inşaat mühendisi Sir Alexander Meadows Rendel'in kızı olan Catherine Jane'in tek oğlu olarak dünyaya geldi. Ricardo, Portekiz kökenli bir Sefarad Yahudisi olan ünlü politik ekonomist David Ricardo'nun erkek kardeşinin soyundandır. Büyükbabası 1898'de bir otomobil almıştır ve Ricardo İngiltere'de otomobil gören ilk insanlardan birisi olmuştur. Nispeten varlıklı bir aileden gelen Ricardo, Rugby Okulu'nda eğitim gördü . Ekim 1903'te Cambridge'deki Trinity College'dainşaat mühendisliği bölümüne kaydoldu. On yaşından beri aletler kullanan ve motorlar yapması bu tercihimde etkili oldu.[1]

Evlilik

1911'de Ricardo, Londra'daki Slade Sanat Okulu'nda sanat öğrencisi olan Beatrice Bertha Hale ile evlendi. Eşinin babası Charles Bowdich Hale, aybı zamanda Ricardos'un aile doktoruydu. Bu evlilikten üç kızları oldu ve evlilik hayatlarının çoğunu Batı Sussex'teki Lancing ve Edburton'da geçirdiler.[1]

Araba motorları

1904'te, Cambridge'deki ilk yılının sonunda Ricardo, Üniversite Otomobil Kulübü'nün 1 İngiliz kuartı (1,14 L) benzin ile en uzağa gidebilecek bir makine tasarlama yarışması olan etkinliğine katılmaya karar verdi. Motorunun tek silindiri vardı ve yarışmadaki en ağır motor olmasına rağmen motosiklet tasarımı 40 mil (64 km) bir mesafe kat ederek yarışmayı kazandı. Yarışmadan sonra motor performansını araştırmak üzere Mekanizma ve Uygulamalı Mekanik Profesörü Bertram Hopkinson'a katıldı. 1906'da mezun olduktan sonra okulfan ayrılmayarak bir yılını daha Cambridge'de araştırma yaparak geçirdi.[1]

Vauxhall'ın eş genel müdürü olan Percy Kidner, Ricardo'nun Laurence Pomeroy tarafından RAC 2.000 mil (3.200 km) 1908 yılı denemesi için tasarlanan Vauxhall motorunun tasarımında parmağı olduğunu söyledi.[2]

Mezun olmadan önce karışım kuvvetinin yanma süreci üzerindeki etkisini incelemek amacıyla tasarladığı iki zamanlı bir motosiklet motorunu Messrs Lloyd ve Plaister'ın küçük firması Ricardo mezun olduktan sonra üretebileceğini söyledi. Ricardo bu firma için iki farklı motor boyutu tasarımlar yaptı ve daha küçük olan, savaşın üretimi durdurduğu 1914 yılına kadar yaklaşık 50 adet sattı.[3]

1909'da Ricardo, Shoreham-by-Sea'de küçük bir otomobil üretim şirketi olan "Two Stroke Engine Company"yi kuran kuzeni Ralph Ricardo için iki zamanlı 3,3 litrelik bir motor tasarladı. Bu motor, Dolphin arabasında kullanılmak üzere tasarlandı ve üretildi.[4] Arabalar iyi ve kaliteli üretilmesine rağmen üretim maliyeti satış fiyatından daha pahalıya üretildi. Şirket, balıkçı tekneleri için iki zamanlı motorlar yapmakta başarılıydı. 1911'de firma bu süreci atlatamayarak iflas etti ve Ralph Hindistan'a gitti. Ricardo, küçük elektrikli aydınlatma setleri için motorlar tasarlamaya devam etti ve bu tasarımları iki şirket tarafından 1914 yılına kadar üretildi.[3]

Uçak motorları

Harry Ricardo'nun tank motoru

1917'de, şu anda Hava Bakanlığı'nda Teknik Direktör olan eski akıl hocası Bertram Hopkinson, Ricardo'yu daha sonra RAE ismini alacak olan Askeri Havacılık Departmanındaki yeni motor araştırma tesisine katılmaya davet etti. 1918'de Hopkinson, bir Bristol Fighter'ı uçururken öldürüldükten sonra Ricardo onun yerini aldı. Bu değişimden sonra departman, İngiliz ve dünya motor endüstrisini sürekli olarak yönlendiren bir dizi deneysel motor ve araştırma raporu üretti.[5]

Ricardo'nun ilk büyük araştırma projelerinden biri, vuruntu veya tınlama olarak bilinen düzensiz yanma sorunları üzerine yaptığı çalışmalardı. Sorunu çözmek için benzersiz bir değişken sıkıştırmalı test motoru tasarladı. Bu proje, yakıtlar için bir oktan derecelendirme sisteminin geliştirilmesine ve oktan iyileştirici katkı maddeleri ile arıtma sistemlerine önemli ölçüde yatırım yapılmasını sağladı. Bubaraştırmalar sonucunda ortaya çıkan daha yüksek oktanlı yakıtın sayesinde yakıt kullanımındaki çarpıcı azalma, Alcock ve Brown'ın kendi modifikasyonlarına göre uyarlanmış Vickers Vimy bombardıman uçaklarının Atlantik'i geçmesini sağladı.[6]

Motor tasarımındaki gelişmeler

Ricardo'nun "Çalkantılı Kafası" ile yan valf motoru

1919'da Ricardo, benzinli motor ve dizel motordaki yanmayı etkileyen olaylar üzerinde çalışmalar yapmaktaydı. Yanma odasındaki türbülansın alev hızını artırdığını ve bunu silindir kafasını dengeleyerek çözebileceğini ve odayı olabildiğince kompakt hale getirmenin alevin kat etmesi gereken mesafeyi azaltacağını ve patlama olasılığını azaltacağını da fark etti. Daha sonra, bir dizel motorda düzenli hava hareketi elde etme girişimi olan indüksiyon girdap odasını ve havanın odaya giriş şekillerini geliştirdi. Bu geliştirmelerin sonucunda dizel motorlar için sıkıştırma girdap odasını ortaya çıktı. Bu tasarım, makul bir basınç artışı ve iyi yakıt tüketimi ile yoğun girdapları bünyesinde barındırıyordu.[7]

Sıkıştırma girdap odası tasarımına "Comet" tasarımı adı verildi (1931'de patenti alındı) ve daha sonra kamyonlar, otobüsler, traktörler ve vinçlerin yanı sıra özel arabalarda ve taksilerde kullanılmak üzere çok sayıda şirkete lisans verildi. Comet yanma odalı motorlar London Passenger Transport Board / London Transport'un bir parçası olan London General Omnibus Co tarafından 1931'de işletilen ilk Associated Equipment Company (AEC) dizel otobüslerinde kullanıldı. Daha sonraki bir geliştirmesi, dünyanın ilk seri üretim dizel binek otomobili olan 1934 Citroën Rosalie'de kullanılmaya başlandı. Bu, İngiltere'nin o zamanlar karayolu taşımacılığı için yüksek hızlı dizel alanında dünyaya liderlik ettiği anlamına gelmekteydi. Bu avantaj, 1938 bütçesiyle motorine uygulanan ağır vergi sonucunda Birleşik Krallığa kaptırıldı.[7]

Ricardo, 1922 RAC TT O Payne'de Motor Sport'ta Cecil Clutton tarafından bir tur de force[8] olarak tanımlanan 1921 TT Vauxhall motorunun tasarımını yaptı.[9] Motor daha sonra, bir süper şarj cihazı takan ve on beş yıl sonra hala kazanan Mays ve Villiers tarafından daha da geliştirildi.[10]

1922 ve 1923'te Ricardo, "İçten Yanmalı Motor" adlı iki ciltlik bir çalışma yayınladı.[11]

1927'de Ricardo, dünya çapında önde gelen otomotiv danışmanlık firmalarından biri haline gelen ve Londra Menkul Kıymetler Borsası'nda halka açık olan Shoreham-by-Sea'de Ricardo Consulting Engineers (şimdiki adıyla Ricardo plc) adlı şirketini kurdu.

Ricardo, kovan valfini icat etmemiş olsa da, 1927'de kovan valfinin avantajlarını özetleyen ufuk açıcı bir araştırma makalesi hazırladı ve popet valf motorlarının 1500 beygirden fazla güç çıkışı sağlayamayacağını öne sürdü. hp (1.100 kW). Bu makalenin ardından, özellikle Napier, Bristol ve Rolls-Royce tarafından bir dizi kovanlı valfli uçak motoru geliştirilmiştir. Bristol Perseus, Hercules, Taurus ve Centaurus'u üretti, Napier Napier Sabre'yi üretti ve Rolls-Royce Eagle ve Crecy'yi üretti, hepsi de manşonlu valfler kullanmaktaydı.[12]

1929'da Ricardo, Royal Society üyeliğine seçildi.

II. Dünya Savaşı

Ricardo'nun manşon valfi üzerindeki çalışması, otuzlu yıllarda ve savaş sırasında İngiliz uçak motorlarının gelişimini önemli ölçüde etkiledi. Mosquito'daki Rolls-Royce Merlin motorunu, performansını iyileştirmek için bir oksijen zenginleştirme sistemiyle destekleyerek geliştirdi.[13]

Ricardo'nun bu geliştirmeleri dünya çapında büyük etki yarattı. Çalışmaları İngiltere'ye 1930'larda sürekli artan güçte bir yakıt tedarikini garanti ederken, aynı zamanda Almanya'nın sentetik yüksek oktanlı havacılık yakıtı geliştirmesine de yardımcı oldu. Buna RAF'ın Supermarine Spitfire'ları arasında ağır kayıplara neden olan Focke-Wulf Fw 190 örnek verilebilir. Aynı şekilde, Ricardo'nun su enjeksiyonunun patlamayı önleyici nitelikleri üzerine yaptığı araştırma, Alman mühendisler (MW 50 ) tarafından uçak motorlarına yüksek acil durum güç arttırması sağlamak için kullanıldı.

1941–1945 yılları arasında Ricardo, Savaş Kabinesi mühendislik danışma komitesinin üyeliğini yaptı.

Ricardo, aynı zamanda Sir Frank Whittle'ın jet motorunun yanma odalarının ve yakıt kontrol sisteminin tasarımına da yardımcı oldu.[13]

Savaş sonrası dönem

1944'te Ricardo, Makine Mühendisleri Enstitüsü'nün başkanı olarak seçildi. 1945'te eşiyle Shoreham-by-Sea'den yine Batı Sussex'teki Graffham'a taşındı. 1948'de içten yanmalı mühendislik alanındaki çalışmaları nedeniyle şövalye ilan edildi.

1964'te Ricardo, Ricardo Consulting Engineers'daki aktif işinden emekli oldu fakat şirket içindeki çeşitli mühendislerle iletişimini sürdürdü.

1974'te, 89 yaşındayken, düşerek leğen kemiğinden yaralandı. Altı hafta sonra 18 Mayıs'ta hayatını kaybetti.[14]

13 Bedford Square, Londra'daki mavi plaket

16 Haziran 2005'te Londra, Bedford Meydanı'nda bulunan Ricardo'nun doğduğu evin önüne mavi bir plaket yerleştirildi. 1 Temmuz 2010'da Makine Mühendisleri Enstitüsü, Sir Harry Ricardo'ya yirminci yüzyılın önde gelen mühendislerinden biri olarak yaşamı ve çalışmaları nedeniyle bir Mühendislik Mirası Ödülü verdi. Harry Ricardo'nun öğrenciyken tasarlayıp ürettiği ilk içten yanmalı motor şu anda Ricardo plc şirketinin sergi alanında bu Mühendislik Mirası plaketiyle birlikte sergilenmektedir.[15]

Ricardo plc

1915'te Ricardo, bugün Ricardo plc olarak bilinen Engine Patents Ltd şirketini kurdu. Aynı yıl içinde, savaş tanklarını demiryolu vagonlarında konumlandıracak bir cihazın tasarımına yardımcı olması için Kraliyet Donanma Hava Servisi onunla temasa geçti.[16] Tanklar için yaklaşık 8000 motor üretildi ve bu motor, İngiltere'nin ilk seri üretilen içten yanmalı motoru ünvanını aldı. Bu motorların çoğu aynı zamanda atölyelerde, hastanelerde ve kamplarda jeneratörlere güç sağlamak için de kullanıldı. Bu girişimin başarısı, telif ücreti olarak 30.000 £ getirdi ve Ricardo'nun şirketi 1919'da şu anki yerinin arazisini alarak şirketini buraya kurmasını sağladı.[17]

Kitapları

  • Ricardo, Harry R. Sir (1922). The Internal Combustion Engine: Slow-Speed Engines. I (1. bas.). Londra: Blackie. 
  • — (1923). The Internal Combustion Engine: High-Speed Engines. II (1. bas.). Londra: Blackie. 
  • — (1926). Engines of High Output: thermo-dynamic considerations. Macdonald and Evans. 
  • — (1931). The High-Speed Internal Combustion Engine (2. bas.). Glasgow: Blackie.  revised
  • —; revised by Glyde, H. S. (1941). The High-Speed Internal Combustion Engine (3. bas.). Glasgow: Blackie. 
  • — (1953). The High-Speed Internal Combustion Engine (4. bas.). Glasgow: Blackie. ...an entirely fresh start. 
  • — (1968). Memories and Machines: The Pattern of my Life. Londra: Constable. 

Kaynakça

  1. ^ a b c Hawthorne, W. (2004). "Ricardo, Sir Harry Ralph (1885–1974)". Oxford Ulusal Biyografi Sözlüğü (çevrimiçi bas.). Oxford University Press. doi:10.1093/ref:odnb/31599.  Birleşik Krallık Halk Kütüphanesi abonelik veya üyeliği gereklidir
  2. ^ T.R. Nicholson, Sprint – Speed Hillclimbs and Speed Trials in Britain: 1899–1925, David & Charles, 1969, Page 106.
  3. ^ a b "Full Text". www-g.eng.cam.ac.uk. 26 Ocak 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ Motor Sport, October 1968, Page 911.
  5. ^ "Harry Ricardo". www-g.eng.cam.ac.uk. 21 Mayıs 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  6. ^ "Archived copy". 17 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2006. 
  7. ^ a b "The Ricardo Exhibition". www-g.eng.cam.ac.uk. 24 Ocak 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  8. ^ Motor Sport, April 1942, Page 77. See also: Motor Sport, April 1969, Page 350; Motor Sport, July 1969, Page 747.
  9. ^ Kelly, Robert (1966). T. T. Pioneers. The Manx Experience. P.166
  10. ^ S.E. Cummings won the Brighton Speed Trials in the Vauxhall-Villiers in 1936.
  11. ^ The internal-combustion engine by Harry Ralph Ricardo, Blackie and Son Limited.
  12. ^ "The Ricardo Exhibition". www-g.eng.cam.ac.uk. 24 Ocak 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  13. ^ a b "Blue Plaque for Mechanical Engineer Sir Harry Ricardo: Blue Plaques News: Blue Plaques: Research & Conservation: English Heritage". www.english-heritage.org.uk. 10 Aralık 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  14. ^ The Guardian, 21 May 1974, Obituary.
  15. ^ Harry Ricardo – A Passion for Efficiency. The Newcomen Society. April 2011. ss. 153-176. ISBN 978-0-904685-15-2. 
  16. ^ Memories and Machines, The Pattern of My Life. 1st. Constable London. 1968. ss. 165, 166. 
  17. ^ Engines and Enterprise – The Life and Work of Sir Harry Ricardo. Sutton Publishing. 1999. ISBN 0750917121. 

Dış bağlantılar

Kâr amacı gütmeyen kuruluş görevi
Önce gelen
Frederick Charles Lea
Makine Mühendisleri Kurumu Başkanı
1944
Sonra gelen
Andrew Robertson


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Otomobil</span> yolcu veya yük taşımak üzere tasarlanmış, motorlu ve tekerlekli kara ulaşım aracı

Otomobil, yolcu veya yük taşımak üzere tasarlanmış, motorlu ve tekerlekli kara ulaşım aracı. Otomobil, yakıtla çalışan bir motor sayesinde hayvan gücü kullanılmadan, itmeden veya çekmeden hareket edebilen ve üzerindekileri de taşıyabilen bir taşıttır. Halk arasında -ve bundan sonra bu maddede de- "araba" olarak isimlendirilir ve bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Dizel motor</span> motor çeşiti

Dizel motor, içten yanmalı bir motor tipidir. Daha özel bir tanımla, dizel motor oksijen içeren bir gazın sıkıştırılarak yüksek basınç ve sıcaklığa ulaşması ve silindir içine püskürtülen yakıtın bu sayede alev alması ve patlaması prensibi ile çalışan bir motordur. Bu yüzden benzinli motorlardan farklı olarak ateşleme için bujiye ve yakıt oksijen karışımını oluşturmak için karbüratöre ihtiyaç yoktur.

<span class="mw-page-title-main">İçten yanmalı motor</span> yakıtın yanma odasında oksitleyici ile yandığı motor

İçten yanmalı motorlar, yakıt'ın motor içinde yanma odası adı verilen sınırlı bir alan içinde yakılması ile oluşan basıncın, piston denen parçayı hareket ettirmesi ile oluşan makinelerdir.

<span class="mw-page-title-main">Stirling motoru</span>

Stirling motoru, sıcak hava motoru olarak da bilinir. Dıştan yanmalı motorlu bir ısı makinesi tipidir. Isı değişimi prosesi, ısının mekanik harekete dönüşümünün ideal verime yakın olmasına izin verir.

<span class="mw-page-title-main">Dört zamanlı motor</span>

Dört zamanlı motorlar, pistonun bir çevriminin (cycle) 4 aşamada tamamlandığı motor tipleridir. İçten yanmalı motorlar (internal combustion engines) sınıfında yer alırlar.

<span class="mw-page-title-main">Nikolaus Otto</span>

Nikolaus August Otto, içten yanmalı motoru bulan Alman makine mühendisidir.

<span class="mw-page-title-main">Turbofan</span> jet motor türü

Turbofan, itişi egzoz gazıyla beraber, ön kısımdaki geniş fanla da sağlanan güvenilir ve bakımı kolay jet motoru tipidir. Ön kısmı büyük, arka kısmı koni şeklinde ve daha küçüktür. Genelde yolcu uçaklarında kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Pulse jet motoru</span>

Pulse jet motoru, en basit anlamda yanma sonucu oluşan etkiden yararlanan jet motorlardır. Bu motorlar az sayıda hareketli parçalardan oluşabildiği gibi tamamen hareketsiz parçalardan da oluşabilir ve statik çalışabilmektedirler.

<span class="mw-page-title-main">TDI</span> Dizel Motor

TDI , Volkswagen Grubu'nun turbo kompresöre ek olarak bir ara soğutucuya sahip common rail doğrudan enjeksiyonlu turbo dizel motor serisi için kullandığı terimdir.

<span class="mw-page-title-main">Gaz türbini</span> içten yanmalı motor tipi

Gaz türbini, bir tür sürekli ve içten yanmalı motordur. Bütün gaz türbinlerinde ortak bulunan ana bileşenler aşağıdaki gibidir:

<span class="mw-page-title-main">Scramjet</span> jet motor türü

Scramjet bir ramjet çeşidi olup farklı olarak supersonik yanma odasına sahiptir. Havanın sıkıştırılarak alındığı, yakıtın yakıldığı yanma odası ve egzozun giriş hızından daha hızlı ayrıldığı lüleye (nozzle) sahiptir. Ticari jet motorları havanın motor içine alınıp sıkıştırılması için kompresör kullanır, daha sonra sprey halindeki yakıt sıkıştırılmış havayla birlikte ateşlenerek geriye doğru gider ve thrust oluşturur. Scramjet havayı sıkıştırmak için uçağın hızını kullanır, yani çok az hareketli parçaya ihtiyaç duymaktadır.

François Isaac de Rivaz İsviçreli mucit. 1806 yılında ilk başarılı içten yanmalı motoru bulup yapmasıyla tanınır. Bu motor hidrojen ve oksijen karışımı ile çalışmaktaydı. Bir yıl sonra Isaac de Rivaz yeni motorunun çalıştırdığı ilk otomobillerden birini de yapmıştır. Ayrıca buharlı otomobiller ile de denemeler yapmıştır.

Raptor (Türkçe: Yırtıcı Kuş),SpaceX tarafından geliştirilen, Kriyojenik metan-yakıtlı roket motorları ailesinin ilk üyesidir. Özel olarak, SpaceX süper-ağır fırlatma araçlarının yüksek verimli aşağı ve yukarı aşamalarında kullanılması hedeflenmektedir. Merlin 1C & D motorlarına sahip daha önceki tüm Falcon 9 roketlerinde kullanılmış olan RP-1 kerosen ve LOX karışımı yerine; Raptor motoru yakıt olarak sıvı metan ve sıvı oksijen (LOX), kullanacaktır. Başlangıç tasarımlarında Raptor motorunun metan'dan ziyade sıvı hidrojen (LH2) kullanması öngörülüyordu.

<span class="mw-page-title-main">Dizel lokomotif</span>

Dizel lokomotif, dizel motorla çalışan bir demiryolu lokomotifidir. Temel olarak mekanik gücün tekerleklere iletilme şekli bakımından farklı olan birkaç tip dizel lokomotif geliştirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Gaz motoru</span>

Gaz motoru; kömür gazı, üretim gazı, biyogaz, çöplük gazı veya Doğalgaz gibi gaz halindeki bir yakıt ile çalışan içten yanmalı bir motordur. İngilterede, terim çok net ve açık iken ABD'de, benzinin İngilizcesi olan "Gasoline" kelimesinin kısaltması olarak çok sıklıkla "gaz" kelimesi kullanılmasından dolayı, böyle bir motor için gaz-halinde-yakıt-kullanan motor ya da doğalgaz motoru terimlerinin kullanımına rastlanılabilir.

Sentez gazı veya sentetik gaz, başta hidrojen ve karbon monoksit olmak üzere karbon dioksit, metan gibi bileşenleri içeren bir yakıt gazı karışımı. İsmini sentetik doğalgaz (SNG) oluşturmak ve amonyak veya metanol üretilmesi için ara ürün olarak kullanılmasından alır. Genellikle kömür gazlaştırmasıyla elde edilir ve ana kullanım alanı elektrik üretimidir. Ayrıca yanıcı özelliği sayesinde içten yanmalı motorlarda yakıt olarak kullanılabilir. Nitekim benzin tedarikinin yetersiz olduğu dönemlerde sentez gazı benzin yerine kullanılmıştır: Örneğin, 2. Dünya Savaşı zamanında Avrupa'daki araçlarda odun gazı kullanılmıştır. Öte yandan sentez gazının enerji yoğunluğu doğalgazın enerji yoğunluğunun yarısı kadar bile değildir.

<span class="mw-page-title-main">Turbo dizel</span>

Turbo dizel, basitçe turboşarj ile donatılmış bir sıkıştırma ateşlemeli motor anlamına gelir. Diğer motor türlerinde olduğu gibi, bir dizel motora turboşarj uygulamak, motorun güç ve tork çıkışını büyük ölçüde artırabilir.

<span class="mw-page-title-main">Pratt & Whitney J48</span>

Pratt & Whitney J48, Rolls-Royce Tay'ın lisanslı bir versiyonu olarak Pratt & Whitney tarafından geliştirilen bir turbojet motorudur. Tay / J48, Rolls-Royce Nene'nin genişletilmiş bir geliştirmesiydi.

<span class="mw-page-title-main">Pratt & Whitney TF30</span>

Pratt & Whitney TF30, aslen Pratt & Whitney tarafından ses altı F6D Füze filosu savunma avcı uçağı için tasarlanmış askeri bir düşük baypaslı turbofan motorudur, ancak bu proje iptal edilmiştir. Daha sonra süpersonik tasarımlar için bir afterburner ile uyarlandı ve bu formda, F-111 ve F-14A Tomcat'i çalıştırmanın yanı sıra A'nın ilk versiyonlarında da kullanılmaya devam eden dünyanın ilk yanma sonrası turbofan üretimi oldu. -7 Art yakıcı olmadan Corsair II. TF30'un ilk uçuşu 1964'te yapıldı ve üretim 1986 yılına kadar devam etti.

<span class="mw-page-title-main">Rolls-Royce Nene</span> uçak motoru

Rolls-Royce RB.41 Nene, 1940'ların İngiliz santrifüj kompresörlü turbojet motorudur. Nene ölçeklendirilmiş bir Rolls-Royce Derwent yerine 5.000 lbf tasarım hedefi ile tamamıyla bir yeniden tasarımdı ve bu da onu çağının en güçlü motoru yapıyor. Rolls-Royce'un üretime giren üçüncü jet motoruydu ve ilk olarak tasarımın başlamasından itibaren 6 aydan daha kısa bir sürede çalıştı. Adını, şirketin jet motorlarına nehirlerden sonra isim verme geleneği doğrultusunda Nene Nehri'nden almıştır.