İçeriğe atla

Harry Hay

Harry Hay, Anza-Borrego Çölü'nde bir Radical Faeries toplantısında iken.

Harry Hay (d. 7 Nisan 1912, Worthing, Batı Sussex, Birleşik Krallık; ö. 24 Ekim 2002, San Francisco, ABD), Amerikalı LGBT hakları eylemcisi. ABD Komünist Partisi üyesi olmanın yanı sıra başta 1950'lerde ve 1960'larda faaliyet göstermiş Mattachine Society olmak üzere bir sürü eşcinsel siyasi örgütün kurucusu idi.

Hayatı

1912 yılında Birleşik Krallık'taki Worthing, Batı Sussex kasabasında dünyaya gelmiş Harry Hay, 1919'da ebeveynleri ile ABD'ye göç etti. Stanford Üniversitesi'nde okudu ve üniversiteyi bıraktıktan sonra sanatçı ve film yapımcısı olarak çalışarak San Francisco'ya yerleşti. Hay evlendi fakat 1951'de boşandı ve 1962'den sonra ölümüne kadar partneri John Burnside ile yaşadı. 2002'de San Francisco'da akciğer kanserinden öldü.

Mattachine Society'nin kuruluşu

1948'de Harry Hay, LGBT haklarını talep eden ABD tarihindeki ilk halka çık manifestoyu tasarladı. Bu dönemde eşcinselleri içine almayan ABD Komünist Partisi (CPUSA) üyesi idi. Sonraki onyıllar boyunca Hay, gittikçe daha açık bir şekilde eşcinsel gruplara katılır iken CPUSA başkanlığına kendini gruptan attırıldı. Ancak parti onu eşcinsel olması değil, sözde güvenlik riski olması nedeni ile attı.

Hay, diğer eylemciler ile birlikte Mattachine Society'i kurması ile eşcinsellerin eşitliği için çabalayan ABD'deki ilk siyasi örgütü kurdu. Örgütün yapısı ile siyasi yaklaşımı Komünist Partisi'nin McCarthy dönemindeki yönergelerinden esinlenmişti. Devlet tacizinden korunmak için grup hücreleri birbirinden oldukça izole idi fakat eşcinsellerin bir azınlığın üyeleri olarak özbilinç duymalarını güçlendirmek amacı ile eşcinselliğin hem görünürlüğü hem de toplum tarafından kabul edilmesi için çabaladılar. Böylece örgüt, eşcinsellerin baskı altında bir kültürel azınlık olup bu statüyü aşabilmenin ortak bir siyasi özbilinç gerektiğini savunan Hay'in dönemdeki oldukça radikal vizyonunu takip etti.

Sonraki siyasî eylemleri

Mattachine Society'nin büyümesi ile grup, kendini kurucuların radikal yaklaşımlarından uzak tutmayı başladı. Grubun büyük kısımları daha ılımlı bir kamu yaklaşım ve, McCarthy dönemi sırasındaki halk görüşlerinden etkilenmek üzere radikal kuvvetlerden uzak durmayı tercih ettiler. Hay'in grup üyeleri sonra kendi öncülük pozisyonlarından istifa etmeye zorunda kaldılar. Hay ile kendisine yakın diğer kurucu üyeleri 1953'te gruptan ayrıldılar.[1]

Hay'in Amerikan Karşıtı Faaliyetleri İzleme Komitesi'nin önüne çıkmaya zorunda olması ile zorluk çekerek onu savunabilen ancak bir tane solcu avukat bulabildi. Hay bu sırada kendini hem sol hem de erken LGBTQ hareketi tarafından terk edilmiş hissetti. Sonradan Vietnam Savaşı sırasındaki barış hareketi ve Amerikan Yerlisi eylemcileri gibi bir sürü diğer gaye için çaba harcadı. 1979'da Hay, diğerler ile birlikte Radical Faeries grubunu kurdu.[2][3]

Literatür

  • Vern Leroy Bullough: Before Stonewall: Activists for Gay and Lesbian Rights in Historical Context. Harrington Park Press, 2002, ISBN 1-5602-3193-9
  • Stuart Timmons: The Trouble with Harry Hay: Founder of the Modern Gay Movement. Alyson Publications, 1990, ISBN 1-5558-3175-3
  • Owen Keehnen: Remembering the Amazing Harry Hay, 24. März 2005[4]
  • Harry Hay, Will Roscoe (Hrsg.): Radically Gay: Gay Liberation in the Words of its Founder, Boston, Beacon Press, 1996, ISBN 0-8070-7080-7

Kaynakça

  1. ^ Kahn, Michael (25 Ekim 2002). "Gay Rights Pioneer Harry Hay Dies at the Age of 90" (İngilizce). San Francisco: Reuters. 22 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2011. 
  2. ^ Timmons, Stuart (25 Ekim 2002). "Harry Hay Dies at 90" (İngilizce). Counter Punch. 5 Mart 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2011. 
  3. ^ Hoare, Philip (29 Ekim 2002). "Harry Hay - 'Founder' of gay liberation" (İngilizce). The Independent. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2011. 
  4. ^ Owen Keehnen ile görüşmeler 11 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Homofobi</span> homoseksüel ve LGBT bireylere karşı hoşnutsuzluk veya ön yargı

Homofobi, eşcinsellere veya eşcinselliğe karşı duyulan nefret, önyargı, hoşnutsuzluk, korku veya ayrımcılıktır. Geniş manası ile diğer cinsel yönelimlere sahip olan LGBT kişileri de içerir. Sıfat olarak, homofobisi olan kişiler homofobik olarak anılır. Homofobik davranış ilkelerini sergileyen kişinin gerçekleştirdiği eylemler bütünü "homofobi" sadece psikiyatrik bir kavram değildir. Her 48 saatte bir, eşcinsel bir kişinin homofobiyle bağlantılı şiddete maruz kalarak öldürüldüğü tahmin edilmektedir. Uluslararası Af Örgütü'ne göre yaklaşık 70 ülkede eşcinsellere şiddet uygulanmaktadır ve 8 ülkede eşcinsellere idam cezası verilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Hayvan Kurtuluş Cephesi</span> aktivist grup

Hayvan Kurtuluş Cephesi, 1976'da radikal hayvan hakları eylemcisi Ronnie Lee'nin kurduğu aktivist gruptur.

Pedofili ya da sübyancılık, belirli yaştaki bir kimsenin ergenlik öncesi çocukları cinsel açıdan çekici bulması ve cinsel eğiliminin çocuklara yönelik olmasına neden olan psikoseksüel rahatsızlık. Bu rahatsızlığa sahip kişilere pedofili ya da sübyancı denir. Bu terimi daha iyi tanımlayabilmemiz için ICD kodları ve DSM kodları mevcuttur. DSM-V verilerine göre pedofili, "Ergenlik öncesi çocuklara karşı 6 ay boyunca tekrar eden, şiddetli, önüne geçilemez cinsel dürtüler." olarak tanımlanır ve yine DSM-V verilerine göre bir kişiye pedofili tanısı koyulabilmesi için en az 16 yaşında ve ilgi duyduğu çocuklar 11 yaşından küçük olmalıdır. Ek olarak da geç adolesan dönemindeki birisiyle 12 ve 13 yaşındaki bir kişinin birlikteliği pedofili olarak tanımlanmamaktadır. Burada dikkat etmek gerekir ki, adolesan dönem insanlarda 25 yaşına kadar sürmektedir. Ortalama ergenliğe girme yaşı da kızlar için 9 - 11 yaş arası, erkekler için 11'dir. Kızlar da 14 yaşlarına girdiklerinde genellikle pubertal dönemden çıkmış olurlar. Bu konuda ICD kaynağı olarak en detaylı yazıda pedofili, özellikle veya çoğunlukla 11 yaş ve altına duyulan cinsel çekim olarak tanımlanır. Ancak tıbbi tanı olarak 13 yaş sınır olarak kullanıldığı, DSM verilerindeki gibi en az 16 yaşında olup, karşısındaki kişinin 11 yaş ve altında olması gerektiği de belirtilir. ICD bu konularda çok kısa ve yetersiz bilgi verdiği için kaynak olarak DSM verilerini kullanmak daha doğrudur.

Mor El, 31 Ekim 1969'da San Francisco'da bir grup ofis çalışanın homofobik editörlerini protesto amacıyla ellerini mor mürekkeple boyayarak, kâğıtlara basarak ve çalıştıkları binanın her yanına bunları yapıştırarak oluşturulmuş sembol New York'lu Siyah El adlı bir çeteden ilham alan bazı aktivistler tarafından Mor El ismi eşcinsellerin sembolü olarak o tarihten bu yana kullanılmaya başlandı; fakat isim günümüze değin çok fazla popüler olmadı.

<span class="mw-page-title-main">Stonewall ayaklanmaları</span> 1969da eşcinsel hakları adına New Yorkta kendiliğinden ortaya çıkmış olan isyanlar

Stonewall ayaklanmaları, ABD'nin New York şehrinin Greenwich Village semtinde yer alan Stonewall Inn adındaki bir bara 28 Haziran 1969'da yapılan bir polis baskınından sonra başlayan bir dizi gösteri ve direniş eylemleridir. Bu gösteriler ABD tarihinde eşcinsellere ve cinsel azınlıklara baskı uygulayan bir sisteme karşı ilk açık direniş olarak tanımlanmaktadır. Başta Amerika Birleşik Devletleri olmak üzere tüm dünyadaki eşcinsel hakları hareketini tetikleyen olay olarak da kabul edilir.

Gey dostu; LGBT kültürü içerisinde eşcinseller arasındaki bireysel ilişkileri ifade eden eşcinsel ilişki ve eşcinsel seksi destekleyen, tüm yönelimlere saygılı olan, eşit davranan ve onları yargılamayan bir çevre yaratmak amacıyla eşcinsellere ve LGBT topluluğunun her üyesi dahil olmak üzere; açık ve onları hoş karşılayan, diğer mekanlardaki olabilecek homofobik tavırlara ve yasaklara karşı gey mekanları, politikaları, insanları veya kurumları ifade eder. Gelişmiş batı ülkelerinde ve yine birçok medeni ülkede eşcinsellerin kendilerini rahat hissettikleri, onlara özel; saunalar, sinemalar ve gey dostu konaklama ile diğer LGBT mekanları bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Mattachine Society</span>

Mattachine Society, ABD'nin ilk homofil örgütlerindendir.

Daughters of Bilitis, ABD'deki ilk lezbiyen hakları örgütü. 1955 yılında San Francisco kentinde kuruldu. 1950'li yıllarda lezbiyen barlar kuşku uyandıran meşruiyete sahip oldukları ve bu nedenle polis baskınlarına maruz kaldıkları için DOB, lezbiyen barlarına bir alternatif sağlamak için kuruldu. Daughters of Bilitis'in kurucuları, kuruluş döneminde Mattachine Society gibi eşcinsel gruplarından haberdar olmadıklarını iddia ederler, zira lezbiyen ve gey hareketinin her iki tarafı arasında henüz irtibat yoktu.

Gay Liberation Front, Stonewall ayaklanmalarına karşılık olarak Haziran 1969 ayında New York'ta kurulan bir lezbiyen ve gey siyasi örgütü idi. İsmi Vietnam Ulusal Kurtuluş Cephesi ismine benzerliğinden dolayı seçilmiştir.

Craig L. Rodwell, Amerikalı gey hakları eylemcisi idi. 24 Kasım 1967 tarihinde kurulan ve gey ile lezbiyen yazarların eserlerinden oluşan ilk kitapçı dükkânı olan Oscar Wilde Memorial Bookshop'ın kurucusu ve New York şehrindeki onur gösterisinin ana düzenleyicisi olarak tanınır.

Zap, 1970'ler boyunca ABD'de kullanıma giren bir tür doğrudan eylemdir. Gey kurtuluş grubu Gay Activists Alliance'ın popüler ettiği zap, hem eşcinseller hem de heteroseksüellerin dikkatlerini LGBT haklarına çevirmek amacı ile bir kamu şahsiyeti utandırmak için tasarlanan gürültülü bir kamu gösteri idi.

Annual Reminder 'lar, homofil örgütleri tarafından düzenlenen bir dizi pankartlı protesto idi. 1965'ten itibaren her yıl 4 Temmuz tarihinde Philadelphia'daki Independence Hall'ın önünde yer alırdı ve ABD'deki ilk LGBT gösterilerinden idi. Bu etkinlikler, LGBT kişilerin temel sivil haklar korumalarına sahip olmamalarına dair ABD vatandaşlarına bildirmek ve onları hatırlatmak için tasarlandılar.

28 Haziran 1969 tarihinde yer alan Stonewall ayaklanmalarının çağdaş gey kurtuluş hareketinin başlangıç noktası olarak sayılmalarına rağmen bu tarihten önce bir sürü gösteri ve eylem yer almıştır. Genelde homophile örgütleri tarafından düzenlenmiş fakat bazen de hazırlıksız bir şekilde yer almış bu eylemler iş almada ve kamu konaklamada gey karşıtı ayrımcılık, ABD Silahlı Kuvvetleri'nden eşcinsellerin hariç tutulmaları, polis şiddeti ve devrimci Küba'da eşcinsellere yapılan muameleler gibi konular ile ilgileniyordular. Bu erken eylemler, LGBT topluluğunu Stonewall için hazırlamaları ve ayaklanmalarının simgesel gücüne katmaları için itibar edilmişlerdir.

ONE, Inc., Amerika Birleşik Devletleri'ndeki ilk gey hakları örgütlerinden biri idi.

Randolfe Hayden "Randy" Wicker, Amerikalı yazar, eylemci ve blogcu. Erken homophile ve gey kurtuluş hareketlerine katılmasının ardından Wicker, insan klonlaması konusunda etkin oldu.

Jean O'Leary, Amerikalı gey ve lezbiyen hakları eylemcisi.

2002 yılında yer alan LGBT tarihi ile ilgili önemli bilgilerin bulunduğu listedir.

LGBT sembolleri, Lezbiyen, Gey, Biseksüel, Transgender birliğini göstermek ve cinsel kimlik ve cinsel yönelimleri tanımlamak için semboller kabul edilir, semboller gey gurur, değerler ve tanımlamaları temsil eder. II. Dünya Savaşı'nda Naziler tarafından kullanılan pembe üçgen de bir eşcinsellik sembolüdür ancak Nazi Soykırımı'ndaki çağrışımları yinelemektedir.

LGBT topluluğu veya LGBT toplumu, lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) bireylerin ortak çıkarları, sorunları ve hedefleri doğrultusunda birleşmesi, bir bütün haline gelmesi. LGBT olup farklı sorunları olan gruplar, topluluklar, altkültürel hareketler, gey mahalleleri ve LGBT örgütlerinden oluşmaktadır. Bu amaçla oluşturulan LGBT topluluğu eşcinsel bireylerin insan hakları hareketinin temelini attı.

<span class="mw-page-title-main">Amerika Birleşik Devletleri'nde LGBT tarihi</span>

Amerika Birleşik Devletleri'nde LGBT tarihi, 20. yüzyıla kadar cezai takibat, toplumsal kınama ve ayrımcılığın karşısında kendi cinsel yönelimlerini çoğunlukla ancak gizlice ifade edebilen kişilerin tarihidir. İngilizcede "in the closet" ifadesine sebep olan bu gizlilik nedeniyle tarih araştırmacıları çoğunlukla yetersiz kaynaklarla çalışmaya zorundalar. Özellikle 20. yüzyılın ikinci yarısına kadar eşcinsel kadınların hayatları yeterince belgelenmemiştir. Eşcinsel topluluğu, eşcinsellerin kendilerini ifade edebildikleri altkültürel ortamlardan oluştu ve bunun daha 20. yüzyılın ilk yıllarında var olduğu tespit edilmiştir.