İçeriğe atla

Harpasa

Harpasa
Arpasa
Diğer adıArpasoz / Harpa sus
KonumTürkiye Aydın, Nazilli
BölgeKarya
Koordinatlar37°48′8″K 28°21′9″D / 37.80222°K 28.35250°D / 37.80222; 28.35250
TürYerleşim
Tarihçe
KuruluşMÖ.6.yüzyıl
Devir(ler)İlk Çağ
Kültür(ler)Helenistik dönem, Roma Dönemi, Bizans dönemi
Olay(lar)Selevkos’lar savaşı
Sit ayrıntıları
Buluntu(lar)Antik kent tiyatrosu, kent surları, kule, gymnasion, agora
Kazı tarihleri1990
ArkeologlarProf. Dr. Ender Varinlioğlu
DurumRestore
Harpasa antik kentinde darb edilmiş antik sikke. Ön yüzde miğferli Athena tasviri, arka tip Artemis Ephesia'nın kült heykeli ayakta, sağdan sola antik kentin ismi ΑΡΠΑ CΗΝΩΝ-ARPASENON lejantı.

Harpasa (Arpasa) Antik Kenti, Aydın İli, Nazilli İlçesi, Esenköy sınırları içerisinde yer almış yüksekçe bir tepe üzerine kurulu olan eski bir Karya kentidir.

Adı

Eski adı Arpaz ve yeni adı Esenköy yakınındaki bir ilk çağ kentidir. Bu antik kentin, yakınlarında bugün Akçay olarak adlandırılan ve Karia döneminde Arpasoz / Harpa sus adına sahip bir akarsu bulanmaktadır.

Tarihçe

Kentin tarihin deki en önemli olaylardan biri I.O. 229 ya da 228 yılında Bergama Krallık ordusu ile Selevkos’ların çayın kıyısında yaptıkları savaştır. Harpasa kentinin Roma dönemi'nde bastığı bazı paralar üzerinde ırmak ‘tanrısı Arpassos’u canlandıran kabartmaların da bulunması kentin kenarında ki akarsuyun kent yaşamı için ne derece önemli olduğunu ortaya çıkarmaktadır.[1] Kent tarihindeki en önemli olaylardan biri İ.Ö. 229 ya da 228 yılında Bergama Krallık ordusu ile Selevkos’ların çayın kıyısında yaptıkları savaştır.

Kalıntılar

Antik kentte ayakta kalmış en önemli yapının kent surları olduğu gözükmekte. M.Ö.6.yüzyıl'da inşa edilmiş kent surlarının sadece bir bölümü ayakta kalmıştır.Antik kent tiyatrosu eski surların dışında olup oturma sıraları gözükmektedir. Ören yeri araştırma kazılarında tespit edilen Bizans Dönemi'nde kullanılan akropolis Arkaik Dönem tapınağı bulunmaktadır. Antik yerleşim Harpasa araştırmalarında ayrıca Agora olduğu düşünülen alanda yapılan kazılar neticesinde Hellenistik Dönem'e tarihlenen bosajlı taşlardan inşa edilmiş üç oda tespit edilmiştir. Bu odaların işlevsel olarak arazideki eğimden kaynaklanan toprak kaymasını engellediği düşünülmüştür.Roma Dönemi'nde ise bu odalar doldurulup üzerlerine tonozlu bir yeraltı galerisi getirilerek dikdörtgen planlı gösterişli bir yapı inşa edilmiştir. Antik kent kuzey kısmındaki yapının kentin merkezinde olması ve tiyatroya olan yakınlığı muhtemelen agora ya da forum olması gerektiği düşünülmüştür. (Antik yerleşim Tiyatrosu tepede, eski kent surunun dış kısmında Esenköy'e bakan yamaçta yer almaktadır.) Tiyatro basamaklarının bir kısmından 2500 kişilik bir kapasitesi olduğu düşünülmektedir. Yerleşimin su deposu da tiyatronun daire şeklindeki tiyatro orkestrasında bulunmakta.[2]

Kaynakça

  1. ^ "Harpasa-(Arpasa)-Nazilli,Aydın". Araştırma yazı.Yönetmen Tekin Gün-Nazilli/Aydın. Mootol.Kültür Sanat,16.7.2020. 26 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ "Harpasa". TAY Projesi. Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri - 30 Ağustos 2021. 30 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2021. 


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bergama</span> İzmirin ilçesi

Bergama, Türkiye'nin İzmir ilinin bir ilçesidir. Yüz ölçümü olarak İzmir'in en büyük ilçesidir. İlçenin güneyinde Aliağa, doğusunda Kınık ve Manisa ilinin Yunusemre ve Soma ilçeleri, kuzeyinde Balıkesir ilinin İvrindi, Burhaniye ve Ayvalık ilçeleri, batısında Dikili, güneybatısında ise Ege Denizi bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Pergamon</span> Günümüzdeki İzmir, Bergama ilçe merkezinin yerinde kurulmuş, UNESCO dünya mirası listesinde yer alan antik kent. (Pergamon)

Pergamon, günümüzde İzmir iline bağlı Bergama ilçesinin merkezinin yerinde kurulu antik kentin adıdır. Pergamon, eski çağlarda Misya bölgesinin önemli merkezlerinden biriydi. MÖ 282-133 arasında da Pergamon Krallığı'nın başkentiydi. Pergamon adı, bir söylence kahramanı olan Pergamos'tan gelir. Pergamos'un, Teuthrania kralını öldürdükten sonra kenti ele geçirdiği ve kendi adını verdiği sanılır. Başka bir söylenceye göre de Teuthrania Kralı Grynos savaşta Pergamos'tan yardım istemiş, zaferden sonra iki kent kurdurarak birine onun onuruna Pergamon, ötekine de Gryneion adını vermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Efes</span> Anadoluda bir antik kent

Efes, Anadolu'nun batı kıyısında, bugünkü İzmir ilinin Selçuk ilçesinin üç kilometre güneybatısında yer alan antik bir Luvi şehriydi. Şehir Anadolu'da Yunan sömürgeciliğinin başlamasıyla birlikte İyonya ve daha sonra Roma dönemlerinde de önemini korumuştur. Kuruluşu Cilalı Taş Devri'ne yani MÖ 6000 yıllarına dayanır. MÖ 10. yüzyılda eski Arzava başkentinin yerine Attik ve İyonyalı Yunan kolonistleri tarafından inşa edilmiştir.

Bybassios, Muğla ili Marmaris ilçesi yakınlarındaki bir antik kenttir.

<span class="mw-page-title-main">Kaunos</span> Karya bölgesinde bir antik kent

Kaunos Antik Anadolu'nun Karya bölgesinde yer alan antik bir kenttir. Muğla'nın Köyceğiz ilçesine bağlı Çandır Mahallesi sınırları içerisinde yer alır. Kaunos Kaya Mezarları en rahat Muğla'nın Ortaca ilçesine bağlı Dalyan mahallesinden görülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Aspendos</span> Antalya-Serik ilçesine bağlı olan Belkıs köyü sınırları içerisinde bulunan antik kent.

Aspendos veya Belkıs, Antalya ili Serik ilçesinde bulunan Belkıs köyünde yer alan antik tiyatrosuyla meşhur bir antik kenttir. Pamfilya'nın en zengin şehirlerinden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Fokaia</span>

Fokaia, İzmir'in Foça ilçesinin Antik Çağ'da ve Bizans Dönemi'ndeki adı. On iki İon kentinden biridir. Önceleri kentin kuruluşu MÖ 11. yüzyıl Aiol'ler tarafından gerçekleştiği, MÖ 9. yüzyılda ise kentin İon tarafına geçtiği düşünülüyordu. Fakat yapılan son araştırmalar kentin kuruluş tarihini MÖ 2000'e kadar geri götürüyor.

<span class="mw-page-title-main">Afrodisias</span> Aydındaki antik kent

Afrodisias veya Afrodisyas, Tanrıça Afrodit'e adanmış birçok eski çağ kentinin ortak adı. Afrodisyas adlı kentlerin en ünlüsü, Anadolu'nun güneybatısında, eski Karia bölgesinde, günümüzde Aydın ilinin Karacasu ilçesine bağlı Geyre mahallesinin bulunduğu yerde bulunan Antik Yunan kentidir. Arkeolojik kazılar başladıktan sonra Geyre taşınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Priene</span>

Priene, Aydın Söke'de Selçuk-Efes'e yaklaşık 100 km uzaklıkta kurulmuş bir İyon şehridir. Şehir Menderes nehrinin 10 km kuzeyindedir. Şehir kurulduğunda deniz kıyısındaydı. Menderesin alüvyonu nedeniyle şehir şimdi kilometrelerce kara içerisindedir.

<span class="mw-page-title-main">Sagalassos</span> Burdur yakınlarında antik kent

Sagalassos, Antalya'ya 110, Isparta'ya 41 km uzaklıkta, Burdur'un Ağlasun ilçesinin 7 km kuzeydoğusunda yer alan antik bir kenttir.

<span class="mw-page-title-main">Smirni</span> İzmirde bulunan antik şehir

Smirni, İzmir sınırları içinde iki farklı konumda yer alan tarihî kentler. Körfezin kuzeydoğusunda yer alan ve yüzölçümü yaklaşık yüz dönüm olan bir adacık üzerinde kurulmuştu.

<span class="mw-page-title-main">Assos</span> Ayvacıkda bir antik kent

Assos, Çanakkale'nin Ayvacık ilçesinin yaklaşık 17 km güneyindeki Behramkale Köyü'nde yer alan bir antik kent.

<span class="mw-page-title-main">Salamis</span>

Salamis veya Salamis harabeleri, Kıbrıs adasında, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin Gazimağusa şehrinin 6 km kadar kuzeyinde yer alan bir antik kenttir. Kent Trodos dağından doğan Pedios (Kanlıdere) nehrinin denize döküldüğü havzaya yakın bir yerde kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Amyzon</span>

Amyzon Koçarlı'nın 30 kilometre güneyinde bulunan antik kenttir. Selevkos İmparatorluğu yönetimi altında şehir Karya bölgesindeki resmi olmayan şehir devlet federasyonu içerisindeydi. Şehir Strabon tarafından bahsedilmiştir. Şehir, Yunan tarihçi Louis Robert tarafından ortaya çıkarılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kibira</span>

Kibyra; Burdur ili'ne 110 km uzaklıktaki Gölhisar ilçesinin batısındaki Akdağ kütlesinin eteklerinde, Gölhisar ovasına hakim tepeler üzerinde bulunan Likya antik kentidir.

<span class="mw-page-title-main">Euromos</span>

Euromos, Muğla'nın Milas ilçesine 12 kilometre uzaklıktaki antik yerleşim yeri. Euromos'un M.Ö. 8. yüzyılda kurulduğu öne sürülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Teos</span> Antik kent

Teos veya Teo, Eski İyonya'da batısından yer alan bir antik şehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Kastabala</span>

Kastabala (Hieropolis) Osmaniye ilinde bir antik kent örenidir. Örenler ilk defa 1890 yılında İngiliz arkeolog Theodore Bent tarafından tanımlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Magnesia (Aydın)</span>

Magnesia veya Menderes Magnesia'sı, tarihi İyonya bölgesinde yer almış bir Antik Yunan kenti. Kent kalıntıları günümüzde Aydın ilinin Germencik ilçesinde yer alan Ortaklar-Söke kara yolu üzerinde, Ortaklar'a 4 km mesafede bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Iasos</span> Antik Karya şehri

Iasos Antik Kenti, Muğla ili, Milas ilçesi, Kıyıkışlacık Mahallesi sınırları içinde, Milas ilçesinin yaklaşık 26 km batısında Ege Denizi'ne kıyısı olan Güllük Körfezi'ndeki küçük bir koyun bitiminde yer almaktadır. Antik yerleşim Iasos birçok Yunan şehri gibi kökenleriyle övünmüştür. Şehrin sakinleri iasos’un Peloponnesos’taki Argos’tan deniz yoluyla gelenler tarafından kurulduğuna inanıyordu.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.