İçeriğe atla

Harpalyke (uydu)

Harpalyke
Harpalyke'nin Aralık 2001'de Kanada-Fransa-Hawaii Teleskobu kullanılarak elde edilen üç görüntüsünün animasyonu
Keşif [1]
KeşfedenScott S. Sheppard
David C. Jewitt
Yanga R. Fernandez
Eugene A. Magnier
Keşif yeriMauna Kea Gözlemevi
Keşif tarihi23 Kasım 2000
Adlandırmalar
MPC belirtmesiJupiter XXII
Adın kaynağı
Ἁρπαλύκη Harpălykē
Alternatif adlar
S/2000 J 5
SıfatlarHarpalykean
Yörünge özellikleri [2]
Dönem 17 Aralık 2020 (JD 2459200.5)
Gözlem yayı17,39 y (6.350 gün)
Yarı büyük eksen
0,1422492 AU (21.280.180 km)
Dış merkezlik0,1602677
–634,19 g
321,08380°
0° 34d 3.555s / gün
Eğiklik148,29788° (tutuluma)
92,54746°
193,28018°
Doğal uydusuJüpiter
GrupAnanke grubu
Fiziksel özellikler[3]
22,2[4]
15,9[2]
Ortalama çap
4 km
Albedo0,04 (varsayılan)
  Wikimedia Commons'ta ilgili ortam

Harpalyke (aynı zamanda Jüpiter XXII olarak da bilinir), Jüpiter'in ters yön yörüngeye sahip düzensiz uydusudur. 2000 yılında Hawaii Üniversitesi'nden Scott S. Sheppard liderliğindeki bir grup astronom tarafından keşfedilmiş ve geçici olarak S/2000 J 5 adı verilmiştir.[1][5] Ağustos 2003'te, bazı anlatılarda Zeus (Jüpiter) ile de sevgili olan, Clymenus'un ensest kızı Harpalyke'nin adını almıştır.[6]

Harpalyke, Jüpiter tarafından yakalanarak parçalanan güneş merkezli bir asteroit'in kalıntıları olduğu düşünülen Ananke grubu'nun üyesidir.[7][8] Yaklaşık 4 km'lik bir çapa sahiptir[9] ve C-tipi asteroitlere benzer şekilde gri (renk ölçeği R-V=0,43) görünür.[10] Uydu, Jüpiterin etrafında ortalama 21.064.000 km'lik bir yörüngede 634,19 günde dolanır. Yörünge eğikliği, ekliptiğe göre 147° olup dış merkezliği 0,2441'dir.

Kaynakça

  1. ^ a b MPEC 2001-A28: S/2000 J 2, S/2000 J 3, S/2000 J 4, S/2000 J 5, S/2000 J 6 12 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 5 Ocak 2001 (keşif ve gök günlüğü)
  2. ^ a b "M.P.C. 127087" (PDF). Minor Planet Circular. Minor Planet Center. 17 Kasım 2020. 21 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 13 Şubat 2024. 
  3. ^ "Planetary Satellite Physical Parameters". Jet Propulsion Laboratory. 19 Şubat 2015. 4 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2020. 
  4. ^ Sheppard, Scott. "Scott S. Sheppard - Jupiter Moons". Department of Terrestrial Magnetism. Carnegie Institution for Science. 24 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2020. 
  5. ^ IAUC 7555: Satellites of Jupiter 16 Eylül 2002 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 5 Ocak 2001 (keşif)
  6. ^ IAUC 7998: Satellites of Jupiter 12 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 22 Ekim 2002 (uydunun adlandırılması)
  7. ^ Sheppard, S. S.; and Jewitt, D. C.; An Abundant Population of Small Irregular Satellites Around Jupiter 5 Ağustos 2003 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Nature, Vol. 423 (Mayıs 2003), pp. 261-263
  8. ^ Nesvorný, D.; Alvarellos, J. L. A.; Dones, L.; and Levison, H. F.; Orbital and Collisional Evolution of the Irregular Satellites 15 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., The Astronomical Journal, Vol. 126 (2003), pp. 398–429
  9. ^ Sheppard, S. S.; Jewitt, D. C.; and Porco, C. C.; Jupiter's Outer Satellites and Trojans 14 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., in Jupiter: The Planet, Satellites and Magnetosphere, edited by Fran Bagenal, Timothy E. Dowling, and William B. McKinnon, Cambridge Planetary Science, Vol. 1, Cambridge, UK: Cambridge University Press, 0-521-81808-7, 2004, pp. 263-280
  10. ^ Grav, T.; Holman, M. J.; Gladman, B. J.; and Aksnes, K.; Photometric Survey of the Irregular Satellites 7 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Icarus, Vol. 166 (2003), pp. 33-45
  1. Gök günlüğü IAU-MPC NSES
  2. Ortalama yörünge parametreleri NASA JPL

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

Sinope, Jüpiter'in düzensiz uydularından birisidir. S. B. Nicholson tarafından 1914 yılında keşfedildi. İsmini Yunan mitolojisinden almıştır. Jüpiter'in birçok uydusu gibi Sinope de ismini 1975 yılına kadar almamıştır. Daha önceden Jüpiter IX veya Hades olarak isimlendirilmişti. Megaclite 2000 yılında keşfedilinceye kadar Jüpiter'in bilinen en uzaktaki uydusuydu.

<span class="mw-page-title-main">Ananke (uydu)</span> Jüpiterin uydusu

Ananke Jüpiter'in düzensiz uydularından birisidir. Seth Barnes Nicholson tarafından 1951 yılında keşfedildi ve mitolojik ihtiyaç, zorunluluk ve kader Tanrıçası Ananke'nin ismi verildi. Günümüzdeki ismini 1975'te almıştır. Daha önceden Jupiter XII olarak biliniyordu, şu anda Jüpiter'in başka bir uydusu olan "Adrastea" olarak da adlandırılırdı.

<span class="mw-page-title-main">Themisto (uydu)</span>

Themisto, Jupiter'in düzensiz uydularından biridir ve öbür adıyla Jupiter XVIII olarak bilinir. İlk olarak Charles T. Kowal ve Elizabeth Roemer tarafından 30 Eylül 1975 tarihinde keşfedilmiştir. Jüpiter etrafındaki bir tam dönüşünü 130 günde tamamlar. Sadece 9 km çapındadır ve Jupiter'e çok uzaktır. Önceki adıyla S/2000 J1 olarak adlandırılır. Themisto grubu'nun tek üyesidir ve 43 derece eğimlidir.

<span class="mw-page-title-main">Stephano (uydu)</span> Uranüsün düzensiz uydularından biri

Stephano, Uranüs'ün ters yön yörüngeye sahip düzensiz uydusudur. 18 Temmuz 1999'da Brett J. Gladman, Matthew J. Holman, John J. Kavelaars, Jean-Marc Petit ve Hans Scholl tarafından Hawaii adasındaki Mauna Kea Gözlemevi'nde Kanada-Fransa-Hawaii Teleskobu kullanılarak keşfedildi ve geçici olarak S/1999 U 2 adı verildi. Prospero ve Setebos da aynı anda keşfedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">S/2003 J 10</span> Jüpiter uydusu

S/2003 J 10, 2003 yılında Hawaii Üniversitesi'nden Scott S. Sheppard liderliğindeki bir gök bilimci ekibi tarafından keşfedilen, Jüpiter'in ters yön yörüngeye sahip düzensiz uydusudur. Uluslararası Astronomi Birliği tarafından kesin bir isim ilan edilmediğinden hala geçici tanımıyla bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Megaclite (uydu)</span> Jüpiterin düzensiz uydularından biri

Megaclite, Jüpiter'in doğal uydusudur. 2000 yılında Scott S. Sheppard liderliğindeki Hawaii Üniversitesi'nden bir gök bilimci ekibi tarafından keşfedildi ve geçici olarak S/2000 J 8 adı verildi.

Cyllene, Jüpiter'in doğal uydusudur. 2003 yılında Hawaii Üniversitesi'nden Scott S. Sheppard liderliğindeki bir gök bilimci ekibi tarafından keşfedildi ve geçici olarak S/2003 J 13 adı verildi.

Bebhionn, Satürn'ün küçük, düzensiz bir doğal uydusudur. Scott S. Sheppard, David C. Jewitt, Jan Kleyna ve Brian G. Marsden tarafından 12 Aralık 2004 ve 9 Mart 2005 tarihleri arasında yapılan gözlemlerle keşfedildi ve keşfi 4 Mayıs 2005 tarihinde açıklandı. Voyager 2 uzay aracının geçişinden 23 yıl sonra keşfedilen birkaç Satürn uydusundan birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Ananke grubu</span> Jüpiter uydularının ters yön yörüngeli düzensiz bir grubu

Ananke grubu, Jüpiter uydularının ters yön yörüngeli düzensiz bir grubudur. Ananke ile benzer yörüngeleri sebebiyle ortak bir kökene sahip oldukları düşünülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Himalia grubu</span>

Himalia grubu, Himalia'ya benzer yörüngeleri takip eden ve ortak bir kökene sahip olduğu düşünülen Jüpiter'in düzensiz uydular grubudur.

<span class="mw-page-title-main">Carme grubu</span> Jupiterin yörüngesindeki uydu grubu

Carme grubu Jüpiter uyduları arasında Carme ile benzer ters yön yörüngeli bir grup düzensiz uydudur. Benzer yörüngeleri ve yapıları sebebiyle ortak bir kökene sahip oldukları düşünülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Eupheme (uydu)</span> Jüpiterin doğal uydusu

Eupheme,, Jüpiter'in 2 km çapındaki dış doğal uydusudur.

<span class="mw-page-title-main">Hermippe (uydu)</span> Jüpiterin uydusu

Hermippe,, Jüpiter'in bilinen en küçük doğal uydularından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Eurydome (uydu)</span> Jüpiterin uydusu

Eurydome,, Jüpiter'in bilinen en küçük doğal uydularından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Pasithee (uydu)</span> Jüpiterin uydusu

Pasithee,, Jüpiter'in düzensiz bir doğal uydusudur.

<span class="mw-page-title-main">Chaldene (uydu)</span> Jüpiterin uydusu

Chaldene,, Jüpiter'in düzensiz bir doğal uydusudur.

Kallichore,, Jüpiter'in doğal uydusudur.

<span class="mw-page-title-main">Erinome</span> Jüpiterin uydusu

Erinome,, Jüpiter'in düzensiz bir doğal uydusudur.

<span class="mw-page-title-main">Jupiter LV</span> Jüpiterin uydusu

Jupiter LV, Jüpiter'in düzensiz bir doğal uydusudur.

<span class="mw-page-title-main">Pasiphae grubu</span> Pasiphaeye benzer yörüngeleri takip eden ve ortak bir kökene sahip oldukları düşünülen, Jüpiterin ters yön yörüngeye sahip düzensiz uyduları grubu

Pasiphae grubu, Pasiphae'ye benzer yörüngeleri takip eden ve ortak bir kökene sahip olduğu düşünülen, Jüpiter'in ters yön yörüngede hareket eden düzensiz uydularından oluşan bir gruptur.