Harp Esirleri
| La Grande illusion | |
 "Harp Esirleri" (La Grande illusion) filminin sinema afişi | |
| Yönetmen | Jean Renoir |
|---|---|
| Yapımcı | Albert Pinkovitch Frank Rollmer |
| Senarist | Jean Renoir Charles Spaak |
| Oyuncular | Jean Gabin Erich von Stroheim Pierre Fresnay |
| Müzik | Joseph Kosma |
| Görüntü yönetmeni | Christian Matras |
| Kurgu | Marthe Huguet Marguerite Renoir |
| Stüdyo | R.A.C. (Réalisation d'art cinématographique) |
| Dağıtıcı | Cinédis The Criterion Collection (DVD) |
| Cinsi | Sinema filmi |
| Türü | Dram, Savaş |
| Renk | Siyah-beyaz |
| Yapım yılı | 1937 |
| Çıkış tarih(ler)i | Haziran 1937 Marivaux-Fransa İlk gösterim |
| Süre | 114 dak (1937 versiyonu 94 dak.idi) |
| Ülke |  Fransa |
| Dil | Fransızca,Almanca İngilizce,Rusça |
| Diğer adları | The Grand Illusion (ABD) Die Große Illusion (Almanya) La Gran ilusión (İspanya) La Grande illusione (İtalya) |
Harp Esirleri 1937 Fransa yapımı dramatik savaş filmidir. Özgün adı La Grande Illusion dır.
Senaryosunu Jean Renoir ve Charles Spaak 'ın birlikte yazdıkları filmi Jean Renoir yönetmiş, önemli rollerinde Jean Gabin, Erich von Stroheim ve Pierre Fresnay oynamışlardır. Filmin isminin anlamı Büyük Aldanış 'tır. Türkiye 'de sinemalarda "Harp Esirleri" adı ile gösterilmiş, hatta 1967 yılında Bilgi Yayınevi'nden çıkan senaryo kitabı da bu adla yayınlanmıştı.
Şiirsel Gerçekçilik sinema akımının başyapıtı sayılan film, I. Dünya Savaşı sırasında Almanlara esir düşen iki Fransız havacının esir kampına dönüştürülmüş bir şatoya getirilmeleri, burada çeşitli ulus ve sosyal katmanlardan gelen diğer esirler ve bir aristokrat olan kamp komutanıyla olan ilişkileri anlatılır. Ön planda bir firar öyküsü anlatır gibi gözüken bu hümanist filmin arka planında çok güçlü bir savaş karşıtı mesajı vardır.
En iyi film dalında Oscar'a aday gösterilen film Venedik Film Festivali'nde Jean Renoir'a bir özel ödül kazandırmıştı. II. Dünya Savaşı arifesinde çevrilen film Dünyada her kesimin takdirini kazanmış, hatta Venedik Film Festivali'nde "Mussolini Kupası" na da aday gösterilmişti. Harp Esirleri, 1958 yılında Brüksel'de birçok ülkenin sinema yazarları arasında yapılan bir ankette "Dünyanın en iyi 12 filmi" arasına sokulmuştur.
Olay Örgüsü
I. Dünya Savaşı sırasında Alman toprakları üzerinde keşif yapan ve hava fotoğrafları çeken iki Fransız hava subayı uçaklarının düşürülmesi sonucunda Almanlara esir düşerler. Bu iki subaydan Yüzbaşı De Boeldieu (Pierre Fresnay), varlıklı bir aristokrattır, Teğmen Maréchal (Jean Gabin) ise çalışan sınıftan gelmiş yetenekli bir makine teknisyenidir. Zaman 20. yüzyılın başıdır ve birçok yerde şövalyelik kuralları hala geçerlidir. Yara almamış olan Fransız subaylar uçaklarını düşüren Alman subayı Von Rauffenstein (Erich von Stroheim) tarafından yemeğe davet edilirler. Yemekte konuşmalar ve davranışlar sanki biraz önce birbirini ödürmeye çalışan iki taraf gibi değil de, bir spor müsabakasının galip ve mağlupları gibi bir havada geçer. Yemekten sonra Fransız subaylar komutanlığını kendisi de bir aristokrat olan Yüzbaşı Von Rauffenstein'ın yaptığı hapishaneye dönüştürülmüş bir şatoya getirilirler ve burada çeşitli uluslardan ve sosyal katmanlardan yüzlerce mahkûmla tanışırlar. Bunlardan biri de hemen kaynaştıkları diğer bir Fransız olan zengin Yahudi banker Rosenthal'dir (Marcel Dalio). Kale komutanı Von Rauffenstein'ın Fransız esir Yüzbaşı De Boeldieu'ye hemen kanı kaynar ve aralarında bir dostluk gelişir, zira karşı kamplardan olmalarına rağmen her ikisi de aynı sosyal sınıfa mensupturlar. Her iki soylu da gerçekçidir ve savaştan sonra çalışan sınıfın yükselmesi ile Avrupa'da kendi devirlerinin sona ereceğini gayet iyi bilmektedirler. Şatoda bir esirden çok misafir gibi muamele gören üç Fransız diğer mahkûmların bir kaçış tüneli kazmakta olduklarını öğrenirler ve onlara katılmayı kabul ederler. Maréchal ve Rosenthal kaçış için şevkle çalışırlarken De Boeldieu bunu bir görev olarak kabul ettiği için yapar. Subaylar arasındaki ilişkiler böyleyken alt rütbedekiler arasında da bir husumet sürtüşme göze çarpmaz. Esir erler Alman nöbetçilerle şakalaşırlar, havadan sudan konuşurlar. Aralarında politika hiç konuşulmaz, kadınlar ve yemek ortak konularıdır. Kaçma zamanı geldiğinde Rauffenstein durumun farkına varır, De Boeldieu diğerlerinin kaçması için kendini feda eder ve artık dost oldukları Alman komutan Von Rauffenstein istemeyerek de olsa onu vurmak zorunda kalacaktır. Diğer iki Fransız Maréchal ve Rosenthal ise bir müddet bir Alman kadının dağ evine sığındıktan sonra İsviçre'ye geçerek kurtulurlar.
Oyuncu kadrosu
| Aktör/Aktris | Rolü |
|---|---|
| Jean Gabin | Teğmen Maréchal |
| Erich von Stroheim | Yüzbaşı von Rauffenstein |
| Pierre Fresnay | Yüzbaşı De Boeldieu |
| Marcel Dalio | Teğmen Rosenthal |
| Julien Carette | Oyuncu Cartier |
| Gaston Modot | Mühendis |
| Jean Dasté | Öğretmen |
| Georges Péclet | Bir Fransız eri |
| Jacques Becker | Bir İngiliz subayı |
| Sylvain Itkine | Teğmen Demolder |
| Dita Parlo | Çiftçi kadın Elsa |
Film hakkında notlar
- 1939 yılında "En iyi film" Oscar'ına aday gösterilmişti. Bu film aynı zamanda "En iyi yabancı film" dalında değil de "En iyi film" dalında Oscar'a aday gösterilen ilk filmdir. Zaten çok az yabancı film bu dalda aday gösterilmiştir.
- Filme 1937'da uluslararası Venedik Film Festivali 'nde "En iyi toplu sanat çalışması" ödülü verildi.
- Yine 1939'da "En iyi film" dalında "New York Film eleştirmenleri ödülü" Jean Renoir 'a verildi.
- 1958 Brüksel Dünya Sergisi' nde sinema tarihinin en iyi on iki filmi arasında beşinci olarak ilan edildi.[1]
- 2.Dünya savaşını arifesinde gösterime çıkan film barışsever mesajı ile her politik görüşten övgüler aldı. Hatta Jean Renoir 1937 Venedik Film Festivali'nde Mussolini ödülüne de aday gösterilmişti.
- Filmde Jean Gabin'in üzerindeki üniforma gerçekte yönetmen Jean Renoir'ın I. Dünya Savaşı sırasında giymiş olduğu kendi yedek subay üniformasıymış.
- II. Dünya Savaşı çıktığında savaş karşıtı tutumundan dolayı Jean Renoir'ı bir numaralı toplum düşmanı ilan eden Goebbels, Fransa işgal edilince ilk el koyulacak şeyin bu filmin kopyaları olması gerektiğini belirtmiş.
- Uzun yıllar filmin bir müttefik hava saldırısında yok olduğu zannedilmişti. Fakat o zamanlar Paris'te görevli Frank Hansel isminde arşiv meraklısı bir Nazi subayı filmi gizlice Berlin'e getirmiş, Ruslar 1945 'te Berlin'e girince de film Moskova'daki arşivlerin yolunu tutmuş. Tesadüfen Ruslarla yapılan bir arşiv değiş tokuşunda filmin orijinal kopyası Toulouse'a gelmiş. Ancak bunun orijinal kopya olduğu tam 30 yıl sonra anlaşılmış. Bu arada 1960'larda Jean Renoir kendi filmini restore etmek için geldiğinde bu orijinal kopyadan haberi olmadığı için, filmin sağda solda tek tük bulunan kötü kopyalarından biri üzerinde epeyce bir çalışma yapmış.
- Filmin 1946 ve 1958 yıllarında iki sürümü daha yapıldı ve bunlar ilkinden çok daha fazla yankı uyandırdı. Bu da filmin ilk başarısının günün koşullarına bağlı olmadığını ve savaş karşıtı teması ile filmin evrensel bir klasik olduğunu göstermiştir.
 |  |
Kaynakça
- ^ Eisenstein Potemkin Zırhlısı, Renoir Harp Esirleri, Ford Cehennemden Dönüş".Senaryo Kitabı.1967,Bilgi Yayınevi
Dış bağlantılar
- IMDb'de Harp Esirleri
- Film hakkında Türkçe bir inceleme 19 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 19 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- en:Grand Illusion (film)
