İçeriğe atla

Harp Esirleri

Harp Esirleri
La Grande illusion
"Harp Esirleri" (La Grande illusion) filminin sinema afişi
YönetmenJean Renoir
YapımcıAlbert Pinkovitch
Frank Rollmer
SenaristJean Renoir
Charles Spaak
OyuncularJean Gabin
Erich von Stroheim
Pierre Fresnay
MüzikJoseph Kosma
Görüntü yönetmeniChristian Matras
KurguMarthe Huguet
Marguerite Renoir
StüdyoR.A.C. (Réalisation d'art cinématographique)
DağıtıcıCinédis
The Criterion Collection (DVD)
CinsiSinema filmi
TürüDram, Savaş
RenkSiyah-beyaz
Yapım yılı1937
Çıkış tarih(ler)iHaziran 1937
Marivaux-Fransa İlk gösterim
Süre114 dak (1937 versiyonu 94 dak.idi)
ÜlkeFransa Fransa
DilFransızca,Almanca
İngilizce,Rusça
Diğer adlarıThe Grand Illusion (ABD)
Die Große Illusion (Almanya)
La Gran ilusión (İspanya)
La Grande illusione (İtalya)

Harp Esirleri 1937 Fransa yapımı dramatik savaş filmidir. Özgün adı La Grande Illusion dır.

Senaryosunu Jean Renoir ve Charles Spaak 'ın birlikte yazdıkları filmi Jean Renoir yönetmiş, önemli rollerinde Jean Gabin, Erich von Stroheim ve Pierre Fresnay oynamışlardır. Filmin isminin anlamı Büyük Aldanış 'tır. Türkiye 'de sinemalarda "Harp Esirleri" adı ile gösterilmiş, hatta 1967 yılında Bilgi Yayınevi'nden çıkan senaryo kitabı da bu adla yayınlanmıştı.

Şiirsel Gerçekçilik sinema akımının başyapıtı sayılan film, I. Dünya Savaşı sırasında Almanlara esir düşen iki Fransız havacının esir kampına dönüştürülmüş bir şatoya getirilmeleri, burada çeşitli ulus ve sosyal katmanlardan gelen diğer esirler ve bir aristokrat olan kamp komutanıyla olan ilişkileri anlatılır. Ön planda bir firar öyküsü anlatır gibi gözüken bu hümanist filmin arka planında çok güçlü bir savaş karşıtı mesajı vardır.

En iyi film dalında Oscar'a aday gösterilen film Venedik Film Festivali'nde Jean Renoir'a bir özel ödül kazandırmıştı. II. Dünya Savaşı arifesinde çevrilen film Dünyada her kesimin takdirini kazanmış, hatta Venedik Film Festivali'nde "Mussolini Kupası" na da aday gösterilmişti. Harp Esirleri, 1958 yılında Brüksel'de birçok ülkenin sinema yazarları arasında yapılan bir ankette "Dünyanın en iyi 12 filmi" arasına sokulmuştur.

Olay Örgüsü

I. Dünya Savaşı sırasında Alman toprakları üzerinde keşif yapan ve hava fotoğrafları çeken iki Fransız hava subayı uçaklarının düşürülmesi sonucunda Almanlara esir düşerler. Bu iki subaydan Yüzbaşı De Boeldieu (Pierre Fresnay), varlıklı bir aristokrattır, Teğmen Maréchal (Jean Gabin) ise çalışan sınıftan gelmiş yetenekli bir makine teknisyenidir. Zaman 20. yüzyılın başıdır ve birçok yerde şövalyelik kuralları hala geçerlidir. Yara almamış olan Fransız subaylar uçaklarını düşüren Alman subayı Von Rauffenstein (Erich von Stroheim) tarafından yemeğe davet edilirler. Yemekte konuşmalar ve davranışlar sanki biraz önce birbirini ödürmeye çalışan iki taraf gibi değil de, bir spor müsabakasının galip ve mağlupları gibi bir havada geçer. Yemekten sonra Fransız subaylar komutanlığını kendisi de bir aristokrat olan Yüzbaşı Von Rauffenstein'ın yaptığı hapishaneye dönüştürülmüş bir şatoya getirilirler ve burada çeşitli uluslardan ve sosyal katmanlardan yüzlerce mahkûmla tanışırlar. Bunlardan biri de hemen kaynaştıkları diğer bir Fransız olan zengin Yahudi banker Rosenthal'dir (Marcel Dalio). Kale komutanı Von Rauffenstein'ın Fransız esir Yüzbaşı De Boeldieu'ye hemen kanı kaynar ve aralarında bir dostluk gelişir, zira karşı kamplardan olmalarına rağmen her ikisi de aynı sosyal sınıfa mensupturlar. Her iki soylu da gerçekçidir ve savaştan sonra çalışan sınıfın yükselmesi ile Avrupa'da kendi devirlerinin sona ereceğini gayet iyi bilmektedirler. Şatoda bir esirden çok misafir gibi muamele gören üç Fransız diğer mahkûmların bir kaçış tüneli kazmakta olduklarını öğrenirler ve onlara katılmayı kabul ederler. Maréchal ve Rosenthal kaçış için şevkle çalışırlarken De Boeldieu bunu bir görev olarak kabul ettiği için yapar. Subaylar arasındaki ilişkiler böyleyken alt rütbedekiler arasında da bir husumet sürtüşme göze çarpmaz. Esir erler Alman nöbetçilerle şakalaşırlar, havadan sudan konuşurlar. Aralarında politika hiç konuşulmaz, kadınlar ve yemek ortak konularıdır. Kaçma zamanı geldiğinde Rauffenstein durumun farkına varır, De Boeldieu diğerlerinin kaçması için kendini feda eder ve artık dost oldukları Alman komutan Von Rauffenstein istemeyerek de olsa onu vurmak zorunda kalacaktır. Diğer iki Fransız Maréchal ve Rosenthal ise bir müddet bir Alman kadının dağ evine sığındıktan sonra İsviçre'ye geçerek kurtulurlar.

Oyuncu kadrosu

Aktör/Aktris Rolü
Jean GabinTeğmen Maréchal
Erich von StroheimYüzbaşı von Rauffenstein
Pierre FresnayYüzbaşı De Boeldieu
Marcel DalioTeğmen Rosenthal
Julien CaretteOyuncu Cartier
Gaston ModotMühendis
Jean DastéÖğretmen
Georges PécletBir Fransız eri
Jacques BeckerBir İngiliz subayı
Sylvain ItkineTeğmen Demolder
Dita ParloÇiftçi kadın Elsa

Film hakkında notlar

  • 1939 yılında "En iyi film" Oscar'ına aday gösterilmişti. Bu film aynı zamanda "En iyi yabancı film" dalında değil de "En iyi film" dalında Oscar'a aday gösterilen ilk filmdir. Zaten çok az yabancı film bu dalda aday gösterilmiştir.
  • Filme 1937'da uluslararası Venedik Film Festivali 'nde "En iyi toplu sanat çalışması" ödülü verildi.
  • Yine 1939'da "En iyi film" dalında "New York Film eleştirmenleri ödülü" Jean Renoir 'a verildi.
  • 1958 Brüksel Dünya Sergisi' nde sinema tarihinin en iyi on iki filmi arasında beşinci olarak ilan edildi.[1]
  • 2.Dünya savaşını arifesinde gösterime çıkan film barışsever mesajı ile her politik görüşten övgüler aldı. Hatta Jean Renoir 1937 Venedik Film Festivali'nde Mussolini ödülüne de aday gösterilmişti.
  • Filmde Jean Gabin'in üzerindeki üniforma gerçekte yönetmen Jean Renoir'ın I. Dünya Savaşı sırasında giymiş olduğu kendi yedek subay üniformasıymış.
  • II. Dünya Savaşı çıktığında savaş karşıtı tutumundan dolayı Jean Renoir'ı bir numaralı toplum düşmanı ilan eden Goebbels, Fransa işgal edilince ilk el koyulacak şeyin bu filmin kopyaları olması gerektiğini belirtmiş.
  • Uzun yıllar filmin bir müttefik hava saldırısında yok olduğu zannedilmişti. Fakat o zamanlar Paris'te görevli Frank Hansel isminde arşiv meraklısı bir Nazi subayı filmi gizlice Berlin'e getirmiş, Ruslar 1945 'te Berlin'e girince de film Moskova'daki arşivlerin yolunu tutmuş. Tesadüfen Ruslarla yapılan bir arşiv değiş tokuşunda filmin orijinal kopyası Toulouse'a gelmiş. Ancak bunun orijinal kopya olduğu tam 30 yıl sonra anlaşılmış. Bu arada 1960'larda Jean Renoir kendi filmini restore etmek için geldiğinde bu orijinal kopyadan haberi olmadığı için, filmin sağda solda tek tük bulunan kötü kopyalarından biri üzerinde epeyce bir çalışma yapmış.
  • Filmin 1946 ve 1958 yıllarında iki sürümü daha yapıldı ve bunlar ilkinden çok daha fazla yankı uyandırdı. Bu da filmin ilk başarısının günün koşullarına bağlı olmadığını ve savaş karşıtı teması ile filmin evrensel bir klasik olduğunu göstermiştir.
Filmin Türkiyede çıkmış senaryo kitabı.Bilgi Yayınevi,1967.
Filmin lobi kartlarından birinde Erich von Stroheim .

Kaynakça

  1. ^ Eisenstein Potemkin Zırhlısı, Renoir Harp Esirleri, Ford Cehennemden Dönüş".Senaryo Kitabı.1967,Bilgi Yayınevi

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Luchino Visconti</span> İtalyan film yönetmeni (1906-1976)

Luchino Visconti, İtalyan Yeni Gerçekçilik akımının usta yönetmenlerindendir.

<span class="mw-page-title-main">Jean Renoir</span> Fransız film yönetmeni ve senarist (1894 – 1979)

Jean Renoir, Fransız film yönetmeni, sinema oyuncusu ve yazardır. Empresyonist ressam Pierre Auguste Renoir'in oğludur.

<span class="mw-page-title-main">Akademi Ödülleri</span> filmler kapsamında her yıl düzenlenen ödül töreni

Akademi Ödülleri veya popüler adıyla Oscar ödülleri, film endüstrisindeki sanatsal ve teknik başarılara verilen ödüllerdir. Ödüller, Kaliforniya merkezli Sinema Sanatları ve Bilimleri Akademisi tarafından yılda bir kez verilir. Akademi üyelerinin oylarıyla verilen ödüller, sinema dünyasında uluslararası bir başarı göstergesi olarak kabul edilir. Ödül kazananlara verilen heykelciğin resmi adı "Akademi Liyakat Ödülü" olmasına rağmen heykelcik çoğu zaman "Oscar" lakabıyla anılır. Heykelcik, art deco üslubunda tasvir edilmiş bir şövalyedir.

Criterion Collection, özellikle sinema tarihindeki önemli filmleri, sayısal işlemlerden geçirerek DVD formatında sinema severlere sunan bir Amerikan şirketidir. 1984'te kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Kurmay subay</span>

Kurmay subay, Türk Silahlı Kuvvetlerinde yüksek lisans yapmış ve karmaşık harekât planları kurma konusunda uzman subay anlamına gelir. Türk Silahlı Kuvvetleri'nde Akademiye Giriş Sınavları Üsteğmen rütbesinin üçüncü senesinden Yüzbaşı rütbesinin üçüncü senesine kadar aday subaya toplam 6 giriş hakkı verilir. Sınav genel olarak adayın mesleki birikimi ve gelişimi ile birlikte ileride alabileceği çok yönlü karargâh görevlerinin stratejik seviyede yönetimi için; Taktik Mesele, Siyasi Tarih, Askerî Harekât, Askerî Coğrafya, Dünya Siyasi Tarihi, Askerî Tâlimnameler, Silah Araç ve Gereçleri, İç Hizmet Kânunu ve Yönergeler olmak üzere çok sayıda uzmanlık gerektiren konu ve dal üzerine gerçekleştirilir. Generalliğe yükselmek için kurmay olmak bir avantajdır; fakat kurmay olmayan generaller de mevcuttur ve en fazla tümgeneral rütbesine yükselebilirler. Kurmay subaylar erken kıdem alıp, terfi ettikleri için general olma şansı kurmay olmayanlara göre çok daha yüksektir. Harp Akademisi'nden mezun bir kurmay subay yaşıtlarına göre 2 sene kıdem hakeder. "Kurmay" sınıfındaki en ast subay rütbesi sınavı ilk hakkında kazanan adayın mezun olduğu 'Kurmay Yüzbaşı' rütbesidir. Osmanlı Devleti nazariyatında Erkan-ı Harbiye Nezareti.

<span class="mw-page-title-main">Éric Rohmer</span> Fransız film yönetmeni (1920–2010)

Éric Rohmer, Fransız yönetmen ve senarist.

<i>Kırmızı Pabuçlar</i> (film)

Kırmızı pabuçlar 1948 İngiltere yapımı dramatik müzikal filmdir. Özgün adı The Red Shoes olan film Türkiye'de Periler Dünyası adıyla da gösterilmiştir.

<i>Cesur Pilotlar</i> (film)

Cesur Pilotlar 1965 Birleşik Krallık yapımı filmdir. Özgün adı Those Magnificent Men in Their Flying Machines or How I Flew from London to Paris in 25 hours 11 minutes tür.

<i>Albay ve Ben</i> (film)

Albay ve Ben 1958 ABD yapımı komedi savaş filmdir. Özgün adı Me and the Colonel dir. Franz Werfel'in 1941'de yazdığı "Jacobowsky und der Oberst" adlı tiyatro oyunundan senaryosunu S.N.Behrman'ın uyarlayıp yazdığı filmin yönetmeni Peter Glenville'dir. Başlıca rollerinde Danny Kaye, Curd Jürgens, Akim Tamiroff ve Nicole Maurey oynamışlardır.

<i>Akbabanın Üç Günü</i>

Akbabanın Üç Günü 1975 ABD yapımı politik gerilim filmidir. Özgün adı Three Days of the Condor dur.

<span class="mw-page-title-main">Şiirsel gerçekçilik</span>

Şiirsel gerçekçilik 1930'larda Fransa'da ortaya çıkmış ve II. Dünya Savaşı'nın sonuna dek etkisini sürdürmüş sinema akımına verilen addır. Türkçede bazen "şairane gerçekçilik" olarak da geçer.

<i>Tehlikeli İlişkiler</i> (film)

Tehlikeli İlişkiler 1988 ABD İngiltere ortak yapımı romantik-dramatik dönem filmdir. Özgün adı Dangerous Liaisons olan film 14 Temmuz 1989'da Türkiye'de gösterilmiştir.

<i>Oyunun Kuralı</i> (film, 1939)

Oyunun Kuralı 1939 Fransa yapımı komedi filmdir. Filmin açılış yazılarında da belirtildiği gibi bir dramatik fantezi filmidir. Özgün adı La Règle du Jeu dür. İngilizce konuşulan ülkelerde The Rules of the Game adı ile gösterime giren filmin Türkiye'de Kocası ve Aşığı adı ile de gösterildiğine dair kayıtlar vardır.

<i>Kasabanın Sırrı</i> (film) film

Kasabanın Sırrı 1969 ABD yapımı savaş komedi filmidir. Özgün adı The Secret of Santa Vittoria'dır.

<i>Tek Gözlü Kahraman</i> Film

Tek Gözlü Kahraman, 1969 ABD yapımı dramatik savaş filmidir. Özgün adı Castle Keep olan film Türkiye'de 1973 yılında gösterime girmişti.

<i>Tutsak Onbaşı</i>

Tutsak Onbaşı, 1962 Fransa yapımı dramatik güldürü filmidir. Özgün adı Le caporal épinglé olan film ABD'de The Elusive Corporal İngiltere'de ise The Vanishing Corporal adlarıyla gösterilmişti. Bazı Türkçe kaynaklarda filmin adı Enselenen Onbaşı olarak da geçmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Jean Gabin</span> Fransız oyuncu (1904-1976)

Jean Gabin,, Fransız sinema oyuncusu, Légion d'honneur nişanı sahibi savaş kahramanı.

<i>Paris Yolculuğu</i> 1956 Fransa-İtalya ortak yapımı dramatik güldürü film

Paris Yolculuğu, 1956 Fransa-İtalya ortak yapımı dramatik güldürü filmdir. Özgün adı olan La traversée de Paris Türkçeye "Paris'i baştan başa geçmek" ya da "bir baştan bir başa Paris" şeklinde çevrilebilir.

Fransız sineması bir yüzyılı aşkın bir süredir Lumiere Kardeşler'den başlayarak Amélie Poulain'e, yeni dalga akımından avant-garde akıma, Georges Méliès'den Cannes film festivali'ne kadar oluşturduğu kendine özgü kültürüyle başta Avrupa sineması olmak üzere dünya sinemalarını birçok yönden etkilemiştir. Fransız film endüstrisi, 19. yüzyılın sonlarında ve 20. yüzyılda dünyanın en önemli film endüstrisi olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Simone Simon</span> Fransız oyuncu (1911 – 2005)

Simone Simon, Fransız oyuncu.