İçeriğe atla

Harmonia axyridis

Harmonia axyridis
Korunma durumu
Değerlendirilmedi (IUCN 3.1)
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Animalia
Şube:Arthropoda
Sınıf:Insecta
Takım:Coleoptera
Familya:Coccinellidae
Alt familya:Coccinellinae
Cins:Harmonia
Tür: H. axyridis
İkili adlandırma
Harmonia axyridis

Harmonia axyridis, Harmonia cinsine bağlı Asya uğurböceği olarak da bilinen bir uğurböceği türüdür.[1][2] Olağanüstü geniş bir renk yelpazesine sahip olmasıyla dünyanın en değişken böcek türlerinden biridir . Doğu Asya'ya özgüdür, ancak yaprak bitlerini ve Coccoidea böceklerini kontrol altına almak için Kuzey Amerika ve Avrupa'ya yapay olarak yerleştirilmiştir. Artık bu bölgelerde yaygın, iyi bilinen bir türdür. Afrika ile Güney Amerika'nın geniş kesimlerine de yayılmıştır. Bu tür, Kuzey Amerika'da Ekim ayında kışlamak amacıyla evleri istila ettiği için yerel olarak Cadılar Bayramı böceği olarak bilinir.[3]

Tanım

Harmonia axyridis, tipik bir uğurböceği (coccinellid)'nin şekline ve yapısına sahiptir. Kubbe şeklindedir ve elytraları (kanat örtüleri), pronotumu ve başı arasında "düzgün" bir geçişe sahiptir. Boyutları 5,5-8,5 mm arasında değişmektedir. En yaygın renk formu olan f. "succinea", turuncu veya kırmızı renkli olup, değişken büyüklükte 0-22 adet siyah noktaya sahiptir. Diğer bilinen formlar olan f. "conspicua" ve f. "spectabilis" ise tamamen siyah olup, sırasıyla iki veya dört kırmızı işaret taşımaktadır. Pronotum, beyaz renkli olup siyah desenleri değişkenlik gösterir. Bu desenler birkaç noktadan oluşan bir M şeklinden neredeyse tamamen siyaha kadar uzanabilir. Alt kısmı koyu renkli olup, geniş kırmızımsı-kahverengi bir kenarlığa sahiptir.

Ancak, sayısız başka formlar da kaydedilmiştir. Aşırı formlar tamamen siyah olabilir veya karmaşık siyah, turuncu ve kırmızı desenlere sahip olabilir.

Bu türün büyük boyutu genellikle kimliği belirlemedeki ilk ipucudur [4][5]. Varyetelere rağmen, bu türün pronotum veya elytra desenleri, işaretsiz turuncu veya kırmızı formlar dışında, genellikle başka hiçbir türle örtüşmez. Avrupa'da çok daha küçük olan Adalia decempunctata'ya, Amerika'da ise çok daha küçük olan Mulsantina picta'ya ve Adalia bipunctata'nın lekesiz formlarına benzer. Tanımlama zor olduğunda, alt taraftaki desen genellikle güvenilir bir sonuç sağlar [1]. Tanımlama, yaygın formlar için en basit yöntemdir, daha az rastlanan çeşitlerin tanımlanması ise daha uzun sürebilir [6]. Her zaman kırmızımsı-kahverengi bacaklara sahiptirler ve melanik renk formlarında bile karnın alt kısmı açıkça kahverengidir.

Dağılım

Harmonia axyridis, doğu Asya'nın batısında orta Sibirya, Kazakistan ve Özbekistan'dan, güneye Himalayalar'a ve doğuya Pasifik kıyılarına ve Japonya'ya kadar uzanan geniş bir bölgede yayılış gösteren bir türdür. Bu bölge Kore, Moğolistan, Çin ve Tayvan'ı da içerir. Bu obur avcı böceği, yaprak bitleri ve Coccoidea böcekleri için mücadelede kullanılan bir biyokontrol ajan olarak tanımlanmıştır. Sonuç olarak, Amerika Birleşik Devletleri ve bazı Avrupa ülkeleri dahil olmak üzere birçok ülkede seralara, tarla bitkilerine ve bahçelere getirilmiştir.[7]

Biyoloji ve davranış

Harmonia axyridis daha soğuk aylarda uyuşuk hale gelir, ancak sıcaklık yaklaşık 10 °C'ye (50 °F) ulaştığında yine hareketlenmeye başlar. Böcekler, kışı geçirmek için çatlakları ve diğer serin, kuru ve kapalı alanları kullanırlar. Yeterince büyük bir açıklık varsa, önemli sayıda böcek duvarların içinde toplanabilir

Böcekler sonbaharda sıklıkla büyük kümeler halinde görülür. Birbirleriyle iletişim kurmak için feromon salgılasalar da, toplanma sinyallerinin çoğu görseldir. Bu sinyaller böceklerin hem uzun mesafeli (çevrelerinden farklı açık renkli yapılar) hem de kısa mesafeli (katılmak için var olan toplanma alanları) olarak yer seçmelerini sağlar. Önceki toplanmalar tarafından bırakılan uçucu olmayan uzun zincirli hidrokarbonlar da yer seçiminde önemli bir rol oynar. Hem görsel hem de hidrokarbon sinyalleri, uçucu feromonlardan daha önemlidir.

Isıya ulaşabilmek için genellikle güneşli alanlarda toplanırlar, bu nedenle oldukça soğuk kış günlerinde bile uyuyan böceklerin bir kısmı güneş ısısı nedeniyle "uyanır". Büyük popülasyonlar sorun yaratabilir çünkü sürüler halinde toplanırlar ve uzun süre bir alanda kalabilirler. Böcekler, pencerelerin üst köşelerinde kalan gruplar oluşturabilir. Bu böceğin ayrıca ısısı nedeniyle koyu renkli tül malzemelere çekildiği görülmüştür. İyi bir görüşe sahiplerdir; çıkarıldığı yerden geri dönerler ve provoke edilirlerse küçük ısırıklar açtıkları bilinmektedir.[8]

Harmonia axyridis, diğer uğurböcekleri gibi, kendini savunmak için izopropil metoksi pirazin adı verilen bir kimyasal savunma maddesi kullanır. Bu kimyasal türün hemolenf'inde diğer birçok uğurböceği türünden çok daha yüksek konsantrasyonlarda bulunur. Ayrıca harmonin gibi türe veya cinslere özgü savunma bileşikleri de taşır. Bu böcekler rahatsız edildiklerinde refleks olarak kanama göstererek, hemolenf'i bacaklarından dışarı bırakırlar. Bu sıvı, kötü bir kokuya (ölü yapraklara benzer), acı bir tada sahiptir ve gözenekli malzemeleri lekeleyebilir. Bazı insanlar bu böceklere maruz kaldıklarında [[Alerji |alerjik reaksiyonlar]], özellikle alerjik rino konjunktivit yaşayabilirler.[9] Böcekler ara sıra insanları ısırabilirler [9], muhtemelen tuz elde etmeye çalıştıkları düşünülmektedir. Her ne kadar birçok kişi böcek üzerlerinde yürürken batma hissi yaşasa da, ısırıklar genellikle tahrişten başka bir zarara yol açmaz. Yine de az sayıda insanın böcek ısırıklarına alerjisi vardır. Doğal yırtıcıları arasında kuşlar, dikenli asker böcekleri, karıncalar (istilacı olan Solenopsis invicta da dahil) ve diğer uğurböcekleri (aynı zamanda Harmonia axyridis'i avlayan diğer Harmonia axyridisler de dahil) bulunur.[10]

  • Yaşam döngüsü: çiftleşme, yumurtalar, beş larva aşaması, pupa ve yeni ortaya çıkan yetişkin
    Yaşam döngüsü: çiftleşme, yumurtalar, beş larva aşaması, pupa ve yeni ortaya çıkan yetişkin
  • Çiftleşme
    Çiftleşme
  • Larva (solda), yetişkin (ortada) ve pupa (sağda)
    Larva (solda), yetişkin (ortada) ve pupa (sağda)
  • Benekli yetişkin
    Benekli yetişkin
  • Elytra hafifçe açıkken
    Elytra hafifçe açıkken
  • Baş ve göğüs detayı
    Baş ve göğüs detayı
  • Kanatlar açık
    Kanatlar açık
  • Uçmaya hazır
    Uçmaya hazır

Kaynakça

  1. ^ "GBIF". 23 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2024. 
  2. ^ "PaleoBioDB". 21 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2024. 
  3. ^ Koch, R L (2003). "The multicolored Asian lady beetle, Harmonia axyridis: A review of its biology, uses in biological control, and non-target impacts". Journal of Insect Science (İngilizce). 3 (1). doi:10.1093/jis/3.1.32. ISSN 1536-2442. 15 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2024. 
  4. ^ "Account Suspended". www.harlequin-survey.org. 22 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2024. 
  5. ^ "Peer Review #3 of "Characterizing the adult and larval transcriptome of the multicolored Asian lady beetle, Harmonia axyridis (v0.1)"". 14 Haziran 2016. doi:10.7287/peerj.2098v0.1/reviews/3. 
  6. ^ Crickard, John Brooks (Aralık 2021). "Discrete roles for Rad54 and Rdh54 during homologous recombination". Current Opinion in Genetics & Development. 71: 48-54. doi:10.1016/j.gde.2021.06.013. ISSN 0959-437X. 
  7. ^ Cisneros-Heredia, Diego F.; Peñaherrera-Romero, Emilia (27 Kasım 2020). "Invasion history of Harmonia axyridis (Pallas, 1773) (Coleoptera: Coccinellidae) in Ecuador". PeerJ (İngilizce). 8: e10461. doi:10.7717/peerj.10461. ISSN 2167-8359. 26 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2024. 
  8. ^ "Multicolored Asian Ladybeetle (Harmonia axyridis)". 9 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2010. 
  9. ^ a b Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Kaynak1 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: )
  10. ^ (Animal Diversity Web: https://animaldiversity.org/accounts/Harmonia_axyridis/ 26 Şubat 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.)

Dış bağlantılar


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Gümüşi akasya</span> Baklagiller familyasından bir bitki türü

Gümüşi akasya veya Mimoza Ağacı, baklagiller (Fabaceae) familyasından 15 m'ye kadar boylanan sarı çiçekli bir akasya türü.30 m yüksekliğe kadar büyüyebilir. Hızlı büyüyen yaprak dökmeyen bir ağaç veya çalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Aspir</span> Bitki türü

Aspir, papatyagiller (Asteraceae) familyasından 50–100 cm boyunda, yaz sonuna doğru sarı, krem, beyaz, kırmızı veya turuncu çiçekler açan bir bitki türü. Ayrıca kır safranı, papağan yemi, boyacı aspiri, haspir gibi isimlerle de anılır.

Çini, bir yüzü sırlı, su geçirmez bir tabaka veya cam ile seramiğin ateşle birbirine kaynaştırılması sonucu ortaya çıkan levhadır.

<span class="mw-page-title-main">Gökgerdan</span>

Gökgerdan ya da mavigerdan, sinekkapangiller (Muscicapidae) familyasından, eskiden Turdidae familyasında sınıflandırılan mavi önlüklü güzel sesli bir kuş türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Kara ayaklı kedi</span> kedi türü

Kara ayaklı kedi, kedigiller (Felidae) familyasından Güney Afrika, Botsvana, Zimbabve ve Namibya'daki step ve savanalarda görülen bir kedi türü. Dünyanın en küçük kedi türlerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Asya yaban köpeği</span> memeli türü

Asya yaban köpeği, Kızıl köpek olarak da bilinir, köpekgiller (Canidae) familyasından Asyada yaygın olan bir yaban köpeği türü. Köpekgiller familyasında kurt ve Afrika yaban köpeği gibi büyük sürüler oluşturup, sürü halinde ava çıkan üç türden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Saç rengi</span>

Saç rengi, iki tür melanine bağlı olarak saç foliküllerinin pigmentidir. Bunlar eumelanin ve feomelanindir. Genellikle, saçta daha fazla eumelanin varsa, saçın rengi daha koyu olur. Daha az eumelanin varsa, saç daha açık renkli olur. Melanin seviyeleri zaman içinde insanın saç renginin değişmesine neden olabilir ve aynı insan üzerinde birden fazla renkte saç köklerinin bulunması mümkündür. Özel saç renkleri genellikle etnik gruplarla, gri veya beyaz saç renkleri ise yaşla ilişkilendirilir. En yaygın saçlar ;siyah saç, sarı saç,kahverengi saç, kumral saç, kızıl saç, titian saç renkleridir.

<span class="mw-page-title-main">Küçük alamecek</span>

Küçük alamecek, ispinozgiller familyasına ait küçük bir kuş türüdür. Rhodopechys Yunanca'da "gülümsü ön" anlamına gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">İpekli boğan</span>

İpekli boğan, ipekli boğangiller familyasına ait bir kuş türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa arı kuşu</span>

Avrupa arı kuşu, arı kuşugiller (Meropidae) familyasına ait bir kuş türü.

<span class="mw-page-title-main">Yeşil arı kuşu</span>

Yeşil arı kuşu ya da mavi yanaklı arı kuşu, arı kuşugiller (Meropidae) familyasına ait bir kuş türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Kudret narı</span>

Kudret narı, kabakgiller (Cucurbitaceae) familyasından tropik iklim bölgelerinde yetişen gıda ve ilaç olarak kullanılan bitki türü.

<span class="mw-page-title-main">Trips</span>

Trips, saçak kanatlılar (Thysanoptera) denen böcek takımından eklembacaklıların ortak adıdır.

<i>Mycteria</i>

Mycteria, leylekgiller familyasında yer alan ve Amerika kıtalarıyla, doğu Afrika ile güney ve güneydoğu Asya'da yaşayan büyük tropikal kuşlardan oluşan bir kuş cinsidir.

<i>Ciconia boyciana</i>

Ciconia boyciana leylekgiller (Ciconiidae) familyasından Doğu Asya'da yaşayan büyük ve uzun bacaklı bir kuş türü. Daha önceden Ciconia ciconia (leylek) türünün alt türü olarak sınıflandırılmaktaydı. Bilimsel adı Robert Henry Boyce'a ithaf edilmiştir.

<i>Ciconia episcopus</i>

Ciconia episcopus, leylekgiller (Ciconiidae) familyasından büyük ve uzun bacaklı bir kuş türü. Bilimsel adı Hristiyan din adamları tarafından giyilen siyah ve beyaz giysilerden gelmektedir.

<i>Lophotibis cristata</i>

Lophotibis cristata Threskiornithidae familyasında yer alan monotipik kuş cinsi Lophotibis içinde sınıflandırılan tek kuş türüdür. İki alt türü de Madagaskar'a endemiktir ve buradaki ormanlık alanlarda yaşar.

Steatoda atrocyanea, Steatoda cinsine bağlı bir örümcek türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Anabrus simplex</span>

.

<i>Rhagonycha fulva</i>

Rhagonycha fulva, yaygın kırmızı asker böceği olarak bilinen, bir asker böceği türüdür (Cantharidae).


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.