İçeriğe atla

Harika Çocuk Yasası

Kontrol Edilmiş
Güzel Sanatlarda Fevkalâde İstidat Gösteren Çocukların Devlet Tarafından Yetiştirilmesi Hakkında Kanun
Bölgesel kapsam Türkiye
Kanun numarası6660
Kabul tarihi15 Şubat 1956
Yürürlük tarihi24 Şubat 1956
Durum: Bilinmiyor

Harika Çocuklar Yasası, 1948 yılında müzik alanında özel yetenekli çocuklar olan İdil Biret ve Suna Kan’ın yurt dışına devlet bursu ile gönderilip yetiştirilmeleri için özel olarak çıkarılan 5245 sayılı ile bu yasanın daha geniş kapsamlısı olan ve güzel sanatların her alanında özel yetenekli çocukların belirlenip devlet bursuyla yurt dışında eğitim görmelerine olanak veren 1956 tarihli 6660 sayılı yasanın kamuoyunda bilinen adıdır. “İdil Biret Yasası”[1] veya “İdil-Suna Yasası”[2] olarak da bilinir. Hâlen yürürlükte olan ancak işletilmeyen bir yasadır.[1]

Tarihçe

5245 Sayılı Yasa

Milli Eğitim Bakanı Hasan Âli Yücel tarafından[3] hazırlanan 5245 sayılı Harika Çocuklar Yasası, 7 Temmuz 1948’de, "İdil Biret ve Suna Kan’ın yabancı memleketlere müzik tahsiline gönderilmesine dair kanun” adıyla çıkarıldı.[4] Yasanın çıkarılmasının en büyük destekçisi devrin cumhurbaşkanı İsmet İnönü idi.[2] Kanunun çıkmasından iki buçuk yıl sonra yedi yaşındaki İdil Biret (piyano) ve 12 yaşındaki Suna Kan (keman), yasadan yararlanarak Paris Konservatuarı’nda eğitim görmek üzere Fransa’ya gönderildiler. Yasaya göre tüm masrafları 16 yaşına kadar devlet tarafından karşılanan ve anne-babaları da masrafları devlet tarafından karşılanmak üzere kendilerine refakat eden iki yetenekli çocuk,[2] eğitimlerinin ardından dünyadaki saygın müzisyenler arasına katıldılar.[1]

6660 Sayılı Yasa

Yasanın kapsamı 1956 yılında çıkarılan 6660 sayılı yasa ile genişletildi; yeni yasanın adı “Güzel Sanatlarda Fevkalade İstidat Gösteren Çocukların Devlet Tarafından Yetiştirilmesi Hakkında Kanun” oldu. Bu yasaya göre Güzel Sanatlar Müdürlüğü’ne bir dilekçe ile başvuran adaylar, Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı 10 kişilik bir komisyon tarafından imtihan edilecekler ve olağanüstü yetenekte oldukları saptanırsa yurt dışına gönderileceklerdi. Ayrıca artık sadece müzik alanında değil, güzel sanatların tüm dallarında yetenekli çocuklar yasadan yararlanacaktı.[2] Müzik alanında başvuracakların 12, güzel sanatlar alanında başvuracakların 14 yaşın altında olması gerekiyordu.[3] 1968’den sonra Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığı bir komisyon oluşturmadı ve yasa işlemez hale geldi.[1]

Yasadan Yararlananlar

Özel Statü Yönetmeliği

Yasanın işletilmemesi ve özellikle piyano alanında özel yetenekli öğrenci sayısının artması üzerine Mithat Fenmen ile İlhan Baran’ın geliştirdiği bir model ortaya çıktı.[3] Bu modele göre 1976’da özel yetenekli çocukların Devlet Konservatuvarında yoğun ve hızlı bir müzik eğitimi görmeleri için “özel statü” yönetmeliği çıkartıldı ve bu statüde eğitim görüp konservatuvarın yüksek bölümünü bitiren bazı gençler çeşitli burslarla yurt dışına gönderildi.

Özel statüden ilk yararlananlar Oya Ünler (piyano) ve Burçin Büke (piyano) oldu. 1986-1987’de özel statüden yararlanarak mezun olan Şölen Dikener(viyolonsel), Fazıl Say (piyano), Muhiddin Dürrüoğlu-Demiriz (piyano), Yeşim Alkaya (piyano), Çağlayan Ünal (viyolonsel), Ertan Torgul (keman), Özgür Balkız (keman) ve Çağıl Yücelen (keman) adlı sanatçıların ardından yasa tekrar işlemez hale geldi.[4]

1998’de yedi yaşında olan Emrecan Yavuz (piyano)'un adı, özel statüden yararlanan son “harika çocuk” olarak geçer[1] (Emrecan, devlet himayesine alındığı açıklanmış; yasa uygulanamamıştır[3]). Milli eğitim ve Kültür Bakanlıkları tekrar komisyon oluşturmadığı için yasa tekrar uygulanamadı.

Kaynakça

  1. ^ a b c d e "Ercan Sarıkaya, Yasası Var Ancak Harika Çocuk Yok, Sabah Gazetesi, 25.12.2007". 1 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2011. 
  2. ^ a b c d "Osman İridağ, Paşa'nın Harika Çocukları, Aksiyon Dergisi, Sayı 309, 04.11.2000". 1 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2011. 
  3. ^ a b c d Şefik Kahramankaptan, Sanatsal Duyarlılığın Arttırılması Gereği ve 6660 Sayılı Yasa Uygulaması, Kahrmankaptan.net sitesi, 18.12.2007[]
  4. ^ a b "İlknur Tunçdemir, Çok Sesli Müzikte Harika Çocuk Kanunun Türk Müzik Kültürüne Etkisi:İdil Biret – Suna Kan Örneği, Müzikeğitimcileri.net sitesi, Erişim tarihi:16.09.2011". 21 Kasım 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2011. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hacettepe Üniversitesi Ankara Devlet Konservatuvarı</span> Devlet konservatuvarı

Ankara Devlet Konservatuvarı, günümüzde Hacettepe Üniversitesine bağlı olan müzik ve sahne sanatları okulu.

<span class="mw-page-title-main">Türk müziği</span> Türklerin müziği

Türk müziği, Türklerin Orta Asya'dan beri geliştirdikleri, bugünkü özellikleri Anadolu Selçukluları ve Osmanlılar döneminde belirginleşen müzik tarzı. Musiki, Osmanlı döneminde halk ve üst kültür çevrelerinde birbiriyle ilişkili, fakat karakterleri farklı iki ana dal olarak gelişmiştir. Osmanlı'nın son dönemindeki modernleşme hareketleriyle Batı etkisi görülmeye başlanmış, bu etki Cumhuriyet döneminde daha da artmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Pyotr İlyiç Çaykovski</span>

Pyotr İlyiç Çaykovski, Romantik Dönem Rus klasik müzik bestecisidir. Senfoni, opera, bale, enstrümantal ve oda müziği ile şarkı gibi birçok tarzda eser vermiştir. Günümüz klasik müzik repertuvarında yer alan en popüler konser ve gösteri müziklerini yazmıştır. Bunların arasında Kuğu Gölü, Uyuyan Güzel, Fındıkkıran bale müzikleri, 1812 Uvertürü, 1. Piyano Konçertosu, son üç senfonisi ve Yevgeni Onegin opera müziği sayılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Devlet sanatçısı</span>

Devlet sanatçısı, sanata üstün hizmette bulunan bazı sanatçılara Türkiye Cumhuriyeti Devleti tarafından verilmiş olan ünvandır.

Ali Mithat Fenmen, Türk besteci, piyanist.

<span class="mw-page-title-main">İdil Biret</span> Türk piyanist

İdil Biret,, Türk piyano sanatçısı.

<span class="mw-page-title-main">Verda Erman</span> Türk piyanist

Verda Erman, Türk piyanist.

<span class="mw-page-title-main">Tunç Ünver</span>

Tunç Ünver,. Türk keman sanatçısı.

Muammer Sun, Türk besteci ve eğitimcidir.

Türk Beşleri özellikle Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş döneminde eserleriyle kendilerinden söz ettirmiş aşağıdaki beş Klasik Batı Müziği bestecisini bir arada tarif etmek için kullanılan uluslararası bir deyimdir. Türk müziği için çok önemlidirler. Bu kişiler:

<span class="mw-page-title-main">Suna Kan</span> Türk keman virtüözü (1936–2023)

Suna Kan, Türk keman virtüözü.

Harika çocuk veya dâhi çocuk normal insan gelişiminin ötesinde bir gelişim gösteren, olağanüstü beceri ve yeteneklere sahip çocuklara verilen ad.

<span class="mw-page-title-main">Mertol Demirelli</span>

Mertol Demirelli, Türk piyanist.

<span class="mw-page-title-main">Sevda - Cenap And Müzik Vakfı</span>

Sevda-Cenap And Müzik Vakfı ya da kısaca SCAMV, 1973 yılında Cenap And tarafından kurulmuş, Ankara'da yerleşik bir vakıftır. 1940 yılında kurulan ve 1972 yılında feshedilen Ses ve Tel Birliği Cemiyeti’nin devamı niteliğindedir. 1965 yılında kuruluşu gerçekleşen Sevda-Cenap And Müzik Tesisi ise 1973 yılında Sevda-Cenap And Müzik Vakfı’na dönüştü. Düzenli olarak 1983 yılından beri Uluslararası Ankara Müzik Festivali'ni organize etmektedir. Vakfın genel amacı Türkiye'de çağdaş, evrensel ve çok sesli müziğin tanınması ve gelişimidir. Bu doğrultuda çeşitli projeler üretilirken, başarılı müzik öğrencilerine de burslar tahsis etmektedir. Bununla beraber çoksesli müzikte öne çıkmış besteci, yorumcu ve sanatçılara her yıl Onur Ödülü Altın Madalyası verilmektedir. Vakıf 2014 yılında Andante klasik müzik dergisinin verdiği Donizetti Klasik Müzik Ödülleri'nde Bilkent Senfoni Orkestrası ile beraber "Özel Başarı Ödülü"ne layık görüldü.

Muhiddin Dürrüğlu, Türk senfonik müzik bestecisi ve piyanist.

Hüseyin Sermet, Türk piyanist ve besteci.

Mahmut Ragıp Gazimihal ya da eski soyadıyla Kösemihal, Türk müzikolog, araştırmacı, tarihçi ve yazar. Eğitimine babasının yanında başladı. Rüştiyedeki eğitimi sonrasında liseyi farklı okullarda tamamlayabildi. Müzik eğitimini ise Almanya ve Fransa gibi ülkelerde yaptı ve önemli müzikçilerle tanıştı. Türkiye'ye geri dönünce çeşitli okul ve üniversitelerde müzik tarihi üzerine dersler verip Kültür Haftası gibi dergilerde yazılarını yayımladı. 1961 yılında hayatını kaybeden Gazimihal aynı zamanda piyanist İdil Biret'in de dayısıydı.

<span class="mw-page-title-main">Hande Dalkılıç</span> Türk piyanist

Hande Dalkılıç, Türk piyano solisti.

Babür Tongur, Türk besteci, orkestra şefi ve eğitmen. Babür Tongur döneminin etkin ve etkili bestecilerindendir. Orkestra, oda müziği ve solo yapıtları yurt içi ve yurt dışında seslendirilmiş besteci, birçok tiyatro müziğine de imza atmıştır. 1980'lerde etkin olarak sahnelerde yer alan Tiyatro Orkestrası'nın (1979-1990) kurucusudur. Bu orkestranın şefi olarak Türkiye'de Batı Yakasının Hikâyesi, İç Kuruşluk Opera gibi birçok çağdaş eserin ilk çalınışlarını yönetmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Tomris Öziş</span>

Tomris Yalaz Öziş, Türk piyanist, eğitimci.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.