Harambe'nin öldürülmesi
Harambe'nin öldürülmesi, 28 Mayıs 2016'da Cincinnati Hayvanat ve Botanik Bahçesi'nde gerçekleşen ve bulunduğu kafese bir çocuk giren Harambe ismindeki gorilin öldürüldüğü olaydır. Üç yaşındaki bir çocuk parmaklıklardan yukarıya tırmanarak bir gorilin bulunduğu kafese girdi. 17 yaşındaki batı ova gorili Harambe, çocuğu tuttu ve sürükledi. Çocuğun hayatının tehlikede olduğunu düşünen bir hayvanat bahçesi çalışanı Harambe'yi vurarak öldürdü. Görüntüler, internet ortamında hızla yayıldı ve Harambe'nin öldürülüp öldürülmemesi konusunda tartışma yarattı. Primatolog ve çevreci Jane Goodall; olayın, çocuğun kafese düşmesinin bir sonucu olduğunu ve hayvanat bahçelerinin daha iyi güvenliğe sahip olması gerektiğine inandığını belirtti.
Harambe
Harambe, 27 Mayıs 1999 tarihinde Teksas'ın Brownsville kentindeki Gladys Porter Hayvanat Bahçesi'nde doğdu. İsmi, Dan Van Coppenolle tarafından, 1988 yılı çıkışlı Rita Marley tarafından seslendirilmiş "Harambe" adlı şarkıdan esinlenilerek konulmuştur. Harambe'nin Svahili dilinde kelime anlamı imecedir.[1][2]
18 Eylül 2014'te, yeni bir sosyal gruba katılabilmesi ve yetişkinliğin getirdiği olgunluğu pekiştirebilmesi için Gladys Porter Hayvanat Bahçesi'nden Cincinnati Hayvanat ve Botanik Bahçesi'ne transfer edilmiştir.[3][4][5]
Harambe 17. doğum gününden bir gün sonra öldürülmüştür.[6] Öldürüldüğünde 200 kilogram ağırlığındaydı.
Olay
28 Mayıs 2016'da, üç yaşındaki[7] bir çocuk Cincinnati Hayvanat Bahçesi'ni ziyaret etti ve goril kafesine düştü.[8] Tanıkların iddialarına göre çocuk bilerek gorillerin yanına gitti.[9] Çocuk, yaklaşık bir metre boyundaki kafesin tepesine kadar tırmandı ve 15 metre yüksekten suya atladı.[8] Hayvanat bahçesi görevlileri hemen, üç gorile inlerine girmeleri için sinyal verdi. İki dişi goril sinyale uyarak inlerine girdi.[8] Ancak üçüncü ve tek erkek goril olan Harambe su sesini duyduğu için suya doğru ilerlemeye başladı.[8] Sonraki 10 dakika boyunca Harambe kendisine bakıp çığlık atanlar nedeniyle "tedirgin ve şaşkın" davrandı.[6][10] Çocuğu sudan çıkardı ve kendi oturduğu yere doğru destekledi veya sürükledi.[6] Harambe iki ayağının üzerinde durarak kendi boyunu büyüttü ve elleriyle çocuğu sürüklemeye başladı. Çocuğun hayatı için endişelenen hayvanat bahçesi görevlileri Harambe'yi öldürme kararı aldı ve bir tüfekle goril öldürüldü.[8] Cincinnati itfaiye erlerine göre Harambe ölürken çocuk hayvanın bacakları arasındaydı.[8]
Olaya verilen tepkiler
Bu ölüm büyük tartışma yarattı;[11] birçok şahide göre Harambe çocuğa zarar verecek gibi değildi.[12][13] Birçok insan çocuğun ailesini ve hayvanat bahçesi görevlilerini bu ölümden sorumlu tuttu.[14] Hayvanat bahçesi müdürü Thane Maynard "Çocuk sürükleniyordu... Kafası betona çarpıyordu. Çocuk kesinlikle risk altındaydı." diyerek durumu izah etti.[15][16][17] Polis olaya birçok yönden baktı ve hayvanat bahçesindeyken aileyle şüpheli gibi konuştu.[18] Çocuğun annesi internette ayıplandı.[19] 6 Haziran 2016'da Ohio Savcısı Joseph Deters çocuğun annesinin herhangi bir şekilde suçlanamayacağını söyledi. Hayvanat bahçesi, Association of Zoos and Aquariums (Hayvanat Bahçeleri ve Akvaryumlar Birliği) tarafından incelendi.[20]
Olayın tanıklarından biri tarafından YouTube'a yüklenen video hızla yayıldı.[21] Bu olay Ricky Gervais, Brian May ve Piers Morgan gibi birçok ünlü tarafından eleştirildi.[22] Amerika Birleşik Devletleri Başkan adayı Donald Trump "Başka bir yolun olmaması üzücü." dedi.[23]
Olay, biyologlar ve primatologlar tarafından goril ve diğer primatların esaret altında tutulmalarının doğru olup olmadığı konusunda eleştirildi.[10] Primatolog Jane Goodal izlediği videodan yola çıkarak Harambe'nin çocuğu korumak istediğini düşündüğünü söyledi.[24] Goodal daha sonrasında kendi internet sitesinde uzunca bir açıklama yaptı ve Harambe'nin öldürülmesi kaçınılmaz olduğunu belirterek,[25] "Bu olay çocuk, ailesi, Harambe, hayvanat bahçesi, koruyucular ve halk için çok korkunçtu. Fakat insanlar yabani hayvanlarla baş başa olduklarında, yaşam ve ölüm kararının bazen alınması gerekiyor." dedi.[20] Jane Goodal, insanlar ve yabani hayvanların bu kadar yakın olabildiği sürece bu tarz kazaların olabileceğini söyledi fakat kendisi "üstün güvenliklerle birlikte" hayvanat bahçelerinin önemli olabileceğini de söyledi.[20] Hayvan bakıcısı Jack Hanna, hayvanat bahçesinin vurma kararının "doğru karar" olduğunu savundu ve uyuşturucu iğne ile vurulmanın etkisinin 5 ila 10 dakika içinde görüleceğini ve bu iğnenin Harambe'yi daha da agresifleştireceğini söyledi.[26]
Kaynakça
- ^ Coppenolle, Dan Van. "The real lesson of Harambe". 2 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2016.
- ^ Bigfoot Journeys (27 Ocak 2014). "Announcing the name of a baby lowland gorilla, "Harambe"". 20 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2016 – YouTube vasıtasıyla.
- ^ Staff, WCPO (14 Nisan 2015). "Cincinnati Zoo gets silverback gorilla Harambe for 'spring training'". 9 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2016.
- ^ "New Rookie Silverback in Gorilla World for Spring Training - The Cincinnati Zoo & Botanical Garden". 14 Nisan 2015. 29 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2016.
- ^ "With a mixture of sad and happy... - Gladys Porter Zoo - Facebook". 20 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2016.
- ^ a b c Carla Hall (31 Mayıs 2016). "Lesson of the Cincinnati gorilla killing: The zoo is not a playground". LA Times. 19 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2016.
- ^ Cleary, Tom (30 Mayıs 2016). "Michelle Gregg: 5 Fast Facts You Need to Know". heavy.com. 31 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2016.
- ^ a b c d e f Cameron Knight (1 Haziran 2016). "How boy got into gorilla enclosure". Cincinnati.com. USA Today. 13 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2016.
a 3-year-old boy dropped into the Gorilla World exhibit
- ^ John Shammas (30 Mayıs 2016). "Mum of boy who fell into gorilla zoo enclosure blasts critics saying 'accidents happen'". Mirror. 11 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2016.
- ^ a b Natalie Angier (6 Haziran 2016). "Do Gorillas Even Belong in Zoos? Harambe's Death Spurs Debate". New York Times. 26 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2016.
- ^ "Zoo faces backlash over decision to shoot gorilla dead after boy, 4, fell into enclosure". Evening Standard. 29 Mayıs 2016. 30 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2016.
- ^ "Killed Gorilla Seemed to Protect Child Who Fell in Enclosure: Witness". NBC News. 19 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2016.
- ^ "Gorilla shot dead in zoo: Killing unnecessary, primate expert says - Video". NewsComAu. 30 Mayıs 2016. 20 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2016.
- ^ Grinberg, Emanuella (29 Mayıs 2016). "Critics blame parents, Cincinnati Zoo for gorilla's death". CNN. 30 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2016.
- ^ McPhate, Kate (30 Mayıs 2016). "Zoo's Killing of Gorilla Holding a Boy Prompts Outrage". New York Times. 3 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2016.
- ^ Ralph, Ellis; Rose, Rashard (29 Mayıs 2016). "Gorilla shot to save child at Cincinnati zoo". CNN. 19 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2016.
- ^ "Gorilla Killed After Child Enters Enclosure at Cincinnati Zoo". The New York Times. 30 Mayıs 2016. 29 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2016.
- ^ Chai, Carmen. "Harambe's death: Is the parent-shaming over gorilla's death going overboard?". 2 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2016.
- ^ CNN, Madison Park and Holly Yan. "Gorilla killing: 3-year-old boy's mother won't be charged". 15 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2016.
- ^ a b c Jane Goodall (19 Haziran 2016). "Jane Goodall, Azzedine Downes together offer thoughts on tragic Harambe killing". International Fund for Animal Welfare. 12 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2016.
- ^ YouTube'da Cincinnati zoo kills gorilla to save boy who fell into enclosure
- ^ Chris Graham (31 Mayıs 2016). "Celebrities joins backlash over shooting of Harambe the gorilla - but Ohio zoo defends decision". Daily Telegraph. 8 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2016.
- ^ Eliana Dockterman (31 Mayıs 2016). "Donald Trump Defends Cincinnati Zoo's Shooting of Harambe the Gorilla". Time. 23 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2016.
- ^ Goodall, Jane. "Memo RE: Shooting of Harambe at Cincinnati Zoo and Botanical Gardens" (PDF). janegoodall.org. The Jane Goodall Institute. 23 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 16 Haziran 2016.
- ^ Melissa Chan (20 Haziran 2016). "Jane Goodall Says Zoo Was Right to Kill Harambe the Gorilla". Yahoo! News. Time. 11 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2016.
- ^ "Jack Hanna defends Cincinnati Zoo's decision to kill gorilla". usatoday.com. 6 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2016.
