Haplogrup I-M438 (Y-DNA)

Haplogrup I-M438
Çıkış tarihi	28-33.000 yıl önce^[1]
Çıkış yeri	Karadeniz-Hazar steplerindeki Dinyeper havzası
Köken	I-M170
Varyasyonlar	I-L460, I-L1251
Mutasyonları	M438/P215/S31
En yüksek frekansları	I2a1a: Sardinya^[2] I2a1b: Bosna-Hersek,^[3] I2a2: Britanya, Almanya ve İsveç^[2]

Haplogrup I-M438 veya yaygın olarak bilinen adıyla I2 (2007'ye kadar bilinen adıyla I1b), insanlarda görülen bir Y-DNA haplogrubudur. 31.000 ile 26.000 yıl önce ortaya çıktığı düşünülen haplogubun üç ana kolu bulunmaktadır: I-L460, I-L596 ve I-L147.

Tüm Avrupa'da görülen haplogruba, kurucu etkisi ile en çok Dinar Alpleri'nde (Balkanlar) rastlanmaktadır.^[4] Bazal I-M438* örnekleri Girit ve Sicilya'daki örneklerde bulunmuştur.

Kökeni

Önceleri I1b olarak bilinen Haplogroup I2-M438, Güney Avrupa'da ortaya çıkmış olabilir. Günümüzde en sık Batı Balkanlar ve Sardinya bu haplogruba rastlanmaktadır. Tahminen 15.000 ila 17.000 yıl önce üç ana alt gruba ayrılmıştır: I2-M438 *, I2a-L460, I2b-L415 ve I2c-L596.^[5]

Haplogrup I2a, Villabruna Kümesi'ne ait Batı Avrupalı Mezolitik Avcı Toplayıcılar arasında en sık rastlanan Y-DNA idi. 2015 yılında yapılan bir çalışmada, Azilian kültürüne ait (günümüzde Grotte du Bichon, İsviçre) 13.500 yıllık kalıntılarda haplogrup I2a'ya rastlanmıştır.^[6] I2a1'nin (I-P37.2) altsınıfları, yani I-M423 ve I-M26, sırasıyla 10.000 ve 8.000 yıl öncesine tarihlenen Batı Avrupalı Avcı-Toplayıcı kalıntılarında tespit edilmiştir.

Nature'da 2015 yılında yayınlanan bir çalışmada, Kongemose kültürüne ait olduğu düşünülen Motala'daki altı kişinin kalıntıları başarıyla analiz edilmiştir. Altı kişiden ikisi I2a1b haplogrubuna, bir kişi I2a1 haplogrubuna ve bir kişi I2c haplogrubuna atfedilmiştir.^[7]

Kaynakça

^ P.A. Underhill, N.M. Myres, S. Rootsi, C.T. Chow, A.A. Lin, R.P. Otillar, R. King, L.A. Zhivotovsky, O. Balanovsky, A. Pshenichnov, K.H. Ritchie, L.L. Cavalli-Sforza, T. Kivisild, R. Villems, S.R. Woodward, New Phylogenetic Relationships for Y-chromosome Haplogroup I: Reappraising its Phylogeography and Prehistory, in P. Mellars, K. Boyle, O. Bar-Yosef and C. Stringer (eds.), Rethinking the Human Evolution (2007), pp. 33–42.
^ ^a ^b Rootsi, Siiri (2004). "Phylogeography of Y-Chromosome Haplogroup I Reveals Distinct Domains of Prehistoric Gene Flow in Europe" (PDF). American Journal of Human Genetics. 75 (1). ss. 128-37. doi:10.1086/422196. PMC 1181996 $2. PMID 15162323. 19 Haziran 2009 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2009. Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "familytreedna.com" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: )
^ Peričić, Marijana (Ekim 2005). "High-Resolution Phylogenetic Analysis of Southeastern Europe Traces Major Episodes of Paternal Gene Flow Among Slavic Populations". Molecular Biology and Evolution. 22 (10). ss. 1964-75. doi:10.1093/molbev/msi185 . PMID 15944443. Figure 3 20 Aralık 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ Grasgruber (1 Nisan 2017). "The mountains of giants: an anthropometric survey of male youths in Bosnia and Herzegovina". Royal Society Open Science. 4 (4): 161054.
^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2020.
^ Jones (2015). "Upper Palaeolithic genomes reveal deep roots of modern Eurasians". Nature Communications. 6: 8912.
^ Mathieson (24 Aralık 2015). "Genome-wide patterns of selection in 230 ancient Eurasians". Nature. 528 (7583): 499-503.

İlgili Araştırma Makaleleri

Türklerinin genetik tarihi, modern Türkiye Türkleri üzerine yapılan popülasyon genetiği araştırmalarını anlatır. Bazı çalışmalar 1071'de Selçukluların Anadolu'ya göçüyle başlayan ve geç 11. yüzyılda Anadolu Selçuklu Devleti'nin kurulmasıyla sonuçlanan Türk göçlerinin ve o dönemlerde kültürel asimilasyona uğramış yerel halkların genetik katkılarını belirlemeyi amaçlamıştır.

Haplogrup G (Y-DNA), insanlarda görülen bir Y kromozomu haplogrubu. F (Y-DNA) haplogrubunun alt gruplarından biridir. Çoğu toplumda düşük oranlarda bulunmasına rağmen, Kafkaslar, Avrupa, Orta Doğu, Güney Asya, Batı ve Orta Asya gibi Batı Avrasya halklarında yaygınca görülen bir haplogrup türüdür.

Haplogrup, benzer haplotip gruplarının tümünde ortak atadan gelen aynı tek nükleotid polimorfizmi (SNP) mutasyonuna sahip gen serilerinin oluşturduğu grup. Bir haplogrup benzer haplotiplerden oluşur ve bu sayede bir haplogrubu haplotiplerinden tahmin etmek mümkündür. SNP testi bir haplogrubu doğrular. Haplogruplar harflerle adlandırılır. örneğin R1b1 çeşitli sayı ve harf kombinasyonlarından oluşur. Y kromozomu ve mitokondriyal DNA haplogrupları farklı haplogrupları temsil eder. Haplogrupların oluşumları binlerce yıl öncesine dayanmaktadır.

Haplogrup Q-M242 veya kısaca Haplogrup Q insanlarda görülen bir Y-DNA haplogrubu türü.

İnsan genetiğinde, bir insan Y kromozomu DNA haplogrubu, Y kromozomundaki DNA'nın rekombinan olmayan kısımlarında meydana gelen mutasyonlarla tanımlanan bir haplogrup sınıflandırması terimidir. Birçok insan tarafından paylaşılan mutasyonlara tek nükleotid polimorfizmi (SNP) denir.

Haplogroup R1a veya haplogroup R-M420, İskandinavya ve Orta Avrupa'dan güney Sibirya ve Güney Asya'ya kadar uzanan, Avrasya'daki geniş bir bölgeye dağılmış bir insan Y-kromozom DNA haplogrubu.

Genetik çalışmalar, Rusların Polonyalılara, Belaruslulara, Ukraynalılara ve diğer Slavlara olduğu kadar Estonlara, Letonlara, Litvanlara ve Macarlara da yakın olduğunu göstermektedir.

Haplogrup L-M20 insanlarda görülen bir Y-DNA haplogrubudur. Tek nükleotid polimorfizminde M11, M20, M61 ve M185 farklılıkları bulunmaktadır. K Haplogrubunun ikincil soyundan gelen L-M20, LT Haplogrubunun ana koludur. L haplogrubunun alternatif filogenetik adı K1a'dır. Belucistan (28%), Kuzey Afganistan (25%) ve Güney Hindistan (19%) başta olmak üzere Güney Asya'da, Tacikistan'da ve Anadolu'da da görülen bu haplogruba, İran'da da düşük yoğunlukta rastlanmaktadır. Ayrıca, binlerce yıldır Kafkasya, Avrupa ve Orta Asya'da da bu haplogrup çok düşük yoğunlukta görülmektedir.

Haplogrup R1b (R-M343) veya bilinen adlarıyla Hg1 ve Eu18, insanlarda görülen bir Y-DNA haplogrubudur.

Haplogrup J-M172 veya yaygın olarak bilinen adıyla J2, haplogrup J-M304'ten türeyen ve insanlarda görülen bir Y-DNA haplogrubudur. Haplogroup J-M172, Batı Asya, Orta Asya, Güney Asya, Avrupa ve Kuzey Afrika'daki günümüz toplumlarında yaygındır. J-M172'nin Kafkas Dağları, Mezopotamya ve Levant arasında ortaya çıkmış olabileceği düşünülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Haplogrup E-M215 (Y-DNA)</span>

E- M215 veya E1b1b insanlarda görülen bir Y-DNA haplogrubudur. Tek nükleotid polimorfizmi M215'tir.

Haplogroup J-M172 veya yaygın olarak bilinen adıyla J1, haplogrup J-M304'ten türeyen ve insanlarda görülen bir Y-DNA haplogrubudur.

<span class="mw-page-title-main">Kafkas avcı-toplayıcılar</span>

Kafkas avcı-toplayıcılar (CHG), ilk kez 2015 yılında yapılan bir çalışmada keşfedilen genetik insan soyunun adıdır. Batı Avrasya'da yaşayan birçok halkın popülasyon genetiğinde bu bileşen görülmektedir. Satsurblia Mağarası'nda bulunan Üst Paleolitik dönem örneğinde ve Batı Gürcistan'daki Kotias Klde mağarasında bulunan Mezolitik dönem örneğinde Kafkas avcı-toplayıcı genetiğine rastlanmıştır.

Haplogrup C, tümü SNP mutasyonları olan UEP M130 / RPS4Y711, P184, P255 ve P260 tarafından tanımlanan majör bir Y kromozom haplogrubudur. Haplogroup F ile birlikte Haplogroup CF'nin iki ana kolundan biridir. Haplogroup C, Afrika dışındaki her kıtanın antik popülasyonların görülmekteydi. Günümüz Doğu Asya, Orta Asya ve Sibirya halklarında sık olarak görülmektedir. Kuzey Amerika ve Avustralya'nın yanı sıra Avrupa, Doğu Akdeniz ve Japonya'da da görülmektedir. Haplogrup ayrıca Güneydoğu Asya, Güney Asya ve Güneybatı Asya'nın günümüzdeki pek çok popülasyonunda orta ila düşük sıklıkta bulunur.

Anadolu avcı-toplayıcılar (AHG), MÖ 13.642-13.073 yılları arasında İç Anadolu'da yaşamış genetik insan soyunun adıdır. Bu popülasyon, günümüz Avrupalılarının bilinen genetik soylarının oluşumunda rol oynayan üç insan soyundan biri olan Anadolu neolitik-çiftçilerinin (ANF) atalarıdır.

Peștera Muierilor veya Peștera Muierii, Romanya'nın Gorj ilindeki Baia de Fier komününde bulunan bir mağara sistemidir. Mağara ayısı kalıntıları ve bir insana ait kafatası içermesi nedeniyle önemlidir. Radyokarbon tarihleme yöntemine göre kafatası günümüzden 30.150 ± 800 yıl öncesine tarihlenmektedir. 1952 yılında ortaya çıkarılmıştır. Cioclovina Mağarası'nda bulunan benzer kalıntılarla birlikte, Romanya tarihöncesindeki en eski erken modern insan kalıntıları olarak gösterilmektedir.

Ust'-Ishim adamı, batı Sibirya'da, günümüzden 45.000 yıl önce yaşayan, ilk modern insanlardan birinin kalıntılarına verilen isimdir. Fosil, en eski modern insan genomu olan genomunun bu şekilde deşifre edilmesine izin veren bozulmamış DNA'ya sahip olması bakımından dikkat çekicidir.

Haplogroup C-M8, bir Y kromozomu haplogrouptur. Haplogroup C-M130'un soyundan gelen Haplogroup C1a'nın iki kolundan biridir.

Paglicci Mağarası, güney İtalya'daki, Puglia'daki, Rignano Garganico yakınlarındaki Paglicci'de bulunan bir arkeolojik sit alanıdır. 1950'li yıllarda keşfedilen mağara, Gargano'daki en önemli mağaradır. Mağara, Gargano Ulusal Parkı sınırları içinde yer alan bir turistik cazibe merkezidir.

Haplogrup H, insanlarda görülen bir mitokondriyal DNA (mtDNA) haplogrubudur. Bu soyun Güneybatı Asya'da, yaklaşık 20.000 ila 25.000 yıl önce ortaya çıktığına inanılmaktadır. Haplogrup H, günümüzde ağırlıklı olarak Avrupa ve Kafkasya'daki insanlarda görülmektedir. Haplogrubun Son Buzul Maksimumundan önce evrimleştiğine inanılmaktadır. İlk olarak Kuzey Yakın Doğu ve Güney Kafkasya'ya yayılan dal, sonrasında İberya'ya oradan da Avrupa'ya yayılmıştır. Haplogruba ayrıca Afrika, Sibirya ve İç Asya'nın bazı bölgelerinde de rastlanmaktadır. Günümzde Avrupa'daki tüm anne soylarının yaklaşık %40'ı haplogrup H'dir.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.