Hanım olan hizmetçi (Paisiello)

Hanım olan hizmetçi (İtalyanca: La serva padrona) (Dizin No: R 1.63) Napolili İtalyan besteci Giovanni Paisiello tarafından bestelenmiş olan 2 sahnelik intermezzo buffo janrında bir operadır. Librettosu "Jacopo Angello Nelli"'nin bir oyunundan uyarlanarak "Gennaro Antonio Federico" tarafından hazırlanmıştır. Bu eser 1733'te tanınmış Napolili İtalyan opera besteci Pergolessi tarafından hazırlanıp yapımlanıp Avrupa'nın birçok operaevlerinde popüler olarak yapımlanan intermezzo janrındaki La serva padrona operasına atıfla bestelenmiştir.

Opera sadece iki perde olarak düzenlemekle beraber bu ikinci perde antraktsız birinciyi takip ettiği için tek bir perdelik eser gibi 45 dakika sürmektedir. Eserin konusu beceriksiz ve rahatına düşkün ama yaşı ilerlemekte olan bekar asil bir erkek ile alt tabakadan olup ona hizmetçilik yapan ama güzel ve kurnaz bir genç kadın arasında geçenlerdir.

Besteci Giovanni Paisello 1776'da Rusya Çariçesi II. Katerina tarafından Rusya'ya davet edilip Sankt-Peterburg yakınında Tsarskoye Selo'da Katerina Sarayı'nda 8 yıl süren müzik direktörlüğü yapmıştır. Bu görevi sırasında Paisello işveren olan Çariçe ve saray efradı için eğlendirici müzik besteleyip saray orkestrası ve korosunun şefi olarak konserler vermiştir. Çariçe II. Katerina'nın komedi içeren opera buffa eserlerden hoşlandığını bilen Paisello daha önce İtalyanca olarak hazırlanmış olan opera libretto eserlerini ihtiva eden "komedi kitapları"'nı elden geçirip bunlardan Çariçe'nin beğeneceğini düşündüğü librettoları kullanıp kendi bestelediği opera eserleri olarak saray tiyatrosunda sunmuştur.

1781'de (sonra 1801-1825 döneminde Çar olacak) genç veliaht Grand Dük Aleksandr'in dördüncü yaş günü kutlaması için Paisiello bir opera hazırlayıp sarayda yapımlamayı karar vermiştir. Bunun için Paisiello Napoli'de bulunan diğer bir besteci "Giambattista Lorenzi" 'den 1.5 saatten fazla uzun sürmeyecek bir opera buffa için libretto ihtiva eden "komedi kitabı" ısmarlamıştır ama bu başarılı bir sonuç vermemiştir. Bunun üzerine Paisiello "Gennaro Antonio Federico" tarafından "Jacopo Angello Nelli"'nin bir oyunundan uyarlanmış "Serva padrona" adlı librettosunun komedi kitabı ilgisini çekmiştir. Aynı kaynak 1733'te Napolili İtalyan besteci Pergolessi tarafından intermezzo buffa janrında bir opera olarak hazırlanmış, yapımlanmış ve Avrupa'nın birçok operaevelerinde popüler olarak operaevi repertuvarına girmişti. Yeni bir konu bulmada sıkıntı çeken Paisiello bu eserin librettosunu kullanmak gereğini kabul etmiştir ve 1781 yılında kendi opera eserini hazırlamıştır.

Genellikle Paisiello librettoda bulunan metine sadık kalmıştır. Ama bu metine, kahramanlar için o zamanki modaya daha uygun gördüğü 2 yeni arya metni ve 2 yeni ikili metni eklemiştir. Bunların yazarlarının kim oldukları bilinmemektedir ama bu yeni ek metinlerin daha önce yazılmış "komedi kitapları" içinde bulunan bazı parçalardan alındığı iddia edilmektedir. Örneğin bu yeni metinli aryalardan olan "Donne vaghe, i studi nostri (Zavallı kadın, çalışmalarımız)" Goldoni ve Galuppi'nin hicivli eserlerine benzediği iddia edilmektedir. Bu eser için Paisiello'nun hazırladığı müziksel parçalar da Pergolessi'nin aynı adlı eserindeki müziksel parçalardan değişiktir. Genellikle Pergolessi eserinde müziksel parçalar solo yaylı çalgılar tarafından icra edilmekte ve buna karşılık Paisiello eserinde genellikle her müziksel parça için çifte olarak flütler, obualar, fagotlar gibi tahta nefesli çalgılar ve kornolar gibi bakırdan üflemeli çalgılar da yaylılarla birlikte kullanılmaktadır.

Paisello'nun "Hanım Olan Hizmetçi" operası prömiyer temsili Rusya Çariçesi ve veliahtı huzurunda 30 Ağustos 1781da Tsarskoye Selo'daki Katerina Sarayı'nda yapılmıştır.

Zaman 18. yüzyıl ikinci yarısı ve mekan yaşlı asil Uberto’nun evinde bir salondur. Zengin ve yaşlı olan ve bekar olarak evinde yaşayan Uberto'nun yanında genç, güzel ve kurnaz alt tabakadan olan hizmetçisi Serpina bulunmaktadır. Serpina gayet despotça karakteri ile efendisinin yumuşak huylu karakterine dayanarak onunla evlenip evin hanımı olmak istemektedir. Uberto ona bir ders vermek için Serpina'ya bir evlilik yapmayı istediğini açıklamıştır. Serpina onunla evlenmeye hemen hazır olduğunu efendisine bildirir. Fakat Uberto evlenmek istemekle beraber, Serpina'nın bu açıkça teklifini reddeder. Serpina bu sefer oyun kızıştırma taktiğine başvurur. Kendisine uygun Kaptan Storm adlı bir erkeğin kendine evlik teklif edip talip olduğunu efendisi Uberto'ya bildirir ve Kaptan Storm'ü eve getirip efendisi ile tanıştırır. Gerçekte Kaptan Storm kıyafet değiştirip asker üniforması giyip hüviyetini gizleyen Uberto'nun bir diğer uşağı olan Vespone'dir. Geleneklere göre evlilik yapmayı isteyen bir hizmetçi veya uşağın evlenmesi için işveren efendisinin onun eşine bir meblağı drahoma olarak vermesi gerekmektedir. Serpina'ya gore talibi olan Kaptan Storm onunla evlilik için drahoma olarak 4000 İtalyan gümüş scudi verilmesini istemektedir ve Uberto'nun bu meblağı ödemesi gerekmektedir. Uberto bu meblağı gayet yüksek bulup ödemek istememektedir. Uberto'nun bu meblağı ödememek için en kolay alternatifi Serpina ile kendisinin evlenmesidir. Uberto ile evlenen Serapina böylece hizmetçi iken evin hanımı olur.

• Opera
• Giovanni Paisiello
• Hanım olan hizmetçi (La serva padrona, Pergolessi

• Bu madde kısmen İtalyanca Wikipedia "La serva padrona (Paisiello)" maddesi kaynaklıdır. Online:[1] 28 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İtalyanca) (Erişim:28.5.2017)

• IMSLP Petrucci Music Library websitesi "La_serva_padrona, R.1.63 (Paisiello, Giovanni)" maddesinde libretto ve partitür notaları Online:[2]^[]
• Operamanager websitesinde "Serva padrona (La)" opera kardı: Online: [3] 26 Mayıs 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İtalyanca) (Erişim:28.5.2017)
• YouTube websitesinde " Giovanni Paisiello - La Serva Padrona (FULL)" maddesinde Paisiello'nun "La Serva Padrona" operasının tümünün video kaydı [4] 30 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• YouTube websitesinde "Giovanni Paisiello - La Serva Padrona" maddesinde Paisiello'nun "La Serva Padrona" operasının tümünün audio ses kaydı [5]