İçeriğe atla

Hans Wilbrandt

Hans Wilbrandt (doğum 4. Ocak 1903'te Berlin ; 12 Şubat 1988, Bad Godesberg)[1] Alman tarım bilimcisidir . Nasyonal Sosyalizm döneminde Türkiye'ye göç etti ve burada Amerikan hükûmetinin Kreisau Bölgesi'ndeki irtibat kişisiydi. İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra Almanya'da tarımsal kalkınma işbirliğinin geliştirilmesinde rol oynadı.

1933'e kadar geçen süre

Wilbrandt, ekonomist Robert Wilbrandt'ın oğlu ve Viyana Burg tiyatrosu Adolf Wilbrandt'ın yönetmeninin torunuydu. Küçük kardeşi Walther Wilbrandt , Bern Üniversitesi'nde farmakolog olarak çalıştı.

Göttingen ve Berlin'de tarım bilimi okudu. Daha sonra Berlin'deki Ekonomi Politikaları Araştırma Merkezi'nde tarım politikası konuları için görev yaptı. Wilbrandt doktorasını 1930'da Berlin'deki tarım kolejinde Profesör Friedrich Aereboe'nun yanında aldı . Daha sonra tarım üniversitesinde araştırma görevlisi, özel öğretim görevlisi ve tarımsal pazar araştırması enstitüsünde başkan yardımcısı olarak görev yaptı.

Göç

Nasyonal Sosyalist yönetimin başlamasından sonra, profesyonel kamu hizmetinin restorasyonu yasası uyarınca ırksal ve politik nedenlerle üniversite hizmetinden ihraç edildi. Wilbrandt, 1934'te Türkiye'ye göç etti. Orada hükûmet danışmanı ve tarımsal konularda uzman olarak çalıştı. Özellikle hükûmete bir tarım kooperatifi sistemi kurma konusunda tavsiyelerde bulundu. Siyasi görevden alındıktan sonra 1940-1952 yılları arasında Türk özel sektöründe çalıştı.

Türkiye'de ABD gizli servisi OSS ile temas halindeydi. Alexander Riistow, Ernst Reuter ve diğer bazı kişilerle birlikte Nazi karşıtı Alman Özgürlük Derneği'nin bir üyesiydi. İkinci Dünya Savaşı sırasında Amerikan hükûmetinin Kreisau Çevresi için irtibat kişilerinden biriydi. 1943'te Helmuth James Graf von Moltke Türkiye'ye geldi ve eski zamanlardan tanıdığı Wilbrandt'ı ziyaret etti.[2] Helmuth James Graf Moltke'nin Türkiye'de ABD ile temas kurma çabalarını Wilbrandt, Alexander Rüstow ile birlikte desteklemiştir. Moltke, ABD hükûmetini Almanya'nın Rusya tarafından işgalini, muhakkak surette engellenmesi için ikna etmek istiyordu. Moltke, İstanbul'daki kısa süreli ziyaretleri sırasında güvendiği bir ABD temsilcisi ile buluşamadığı için, Wilbrandt ve Rüstow, Moltke ve Alman muhalefetinin başka üyeleri ile yaptıkları görüşmelerin sonuçlarını 1943 sonunda bir bültende toparladılar. Bu bülten, Alman direniş tarihine ‘Hermann-Memo’ adıyla geçmiştir. Söz konusu metin, İstanbul'da ticaretle uğraşan ve Office of Strategic Services (OSS) için çalışan ajan Alfred Schwarz aracılığı ile ABD hükûmetine iletilmiştir. O tarihte Sovyetler Birliği ile ittifakı henüz sorgulamayan ABD'de metin kabul görmemiştir.[3] Moltke'nin ayrılmasından sonra Riistow ve Wilbrandt, Başkan Franklin D. Roosevelt'e ulaştığı söylenen bir rapor yazdılar. Almanya'nın korkulan Bolşevikleşmesini önlemek için Alman direnişi ile Batılı güçler arasında işbirliğini önerdiler. Moltke'nin dul eşi Freya von Moltke daha sonra bu memorandumda Moltke'nin görüşlerini “çekinceyle” yansıttığını belirtti.[4]

Savaştan hemen sonra Wilbrandt, Türkiye'deki uluslararası mülteci yardımı konusunda Ernst Reuter ile yakın çalıştı. Bir müddet de eterne edildiği Yozgat'ta yaşamıştır.[3]

Tarımsal kalkınma işbirliği

1953'te Almanya'ya döndü. Başlangıçta Dünya Ekonomisi Enstitüsü'nde ve FAO'da araştırma görevlisiydi. 1957'de bir tarımsal kalkınma raporuyla Afganistan hükûmetine danışmanlık yaptı. 1959'da Wilbrandt, Berlin Teknik Üniversitesi'nde Profesör ve Dış Tarım Enstitüsü'nün kurucu direktörüydü. 1962'de Yabancı Tarım Dergisi'nin kurucusu oldu. Bu dergi 2000 yılından bu yana “Üç Aylık Uluslararası Tarım Dergisi” olarak faaliyet göstermektedir. 1963'te Yabancı Tarım Enstitüsü'nün kurucusu olduğu Göttingen'e taşındı.

Ayrıca federal hükûmet ve uluslararası kuruluşlar adına uzman olarak çalıştı. Örneğin, 1960'ların başında, birkaç küresel ekonomik araştırma enstitüsü, kalkınma politikası konularında birlikte çalıştı. Wilbrandt Enstitüsü Afrika'dan sorumluydu. 1961'de Kenya ve diğer ülkelerde üst düzey bir Alman iş ve danışma heyetinin sözcüsüydü.[5] 1962'de kendi enstitüsünde tarımsal kalkınma yardımları için özel seminerler veren ilk kişi oldu.[6]

1954'ten itibaren de Alman-Türk Cemiyeti'nin geçici olarak yöneticiliğini yaptı.[7]

Yayınlar (seçilmiş)

  • Agrarkrise und Rationalisierung, 1930
  • Das deutsche Agrarproblem, 1933
  • Lösung der türkischen Außenhandelskrise durch steigenden Agrarexport, 1944
  • Die Regulierung des Milchmarktes in der Schweiz, 1954

Okuma

  • Siegfried Mielke (Hrsg.) unter Mitarbeit von Marion Goers, Stefan Heinz, Matthias Oden, Sebastian Bödecker: Einzigartig – Dozenten, Studierende und Repräsentanten der Deutschen Hochschule für Politik (1920–1933) im Widerstand gegen den Nationalsozialismus. Lukas-Verlag, Berlin 2008, ISBN 978-3-86732-032-0, S. 68–70 (Kurzbiographie).
  • Hans Wilbrandt 60 Jahre. In: Tagesspiegel 1. Januar 1963
  • Kurzbiographie In: Gegenwartsprobleme der Agrarökonomie. Festschrift für Fritz Baade zum 65. Geburtstag am 23. Januar 1958.
  • Reiner Möckelmann: Wartesaal Ankara. Ernst Reuter – Exil und Rückkehr nach Berlin. Berliner Wissenschafts-Verlag 2013, ISBN 978-3-8305-3143-2, S. 192–206.
  • Julius Otto Müller: Wilbrandt, Hans. In: Harald Hagemann, Claus-Dieter Krohn (Hrsg.): Biographisches Handbuch der deutschsprachigen wirtschaftswissenschaftlichen Emigration nach 1933. Band 2: Leichter–Zweig. Saur, München 1999, ISBN 3-598-11284-X, S. 744–748.
  • Werner Röder; Herbert A. Strauss (Hrsg.): International Biographical Dictionary of Central European Emigrés 1933–1945. Band 2,2. Saur, München 1983, ISBN 3-598-10089-2, S. 1245.

İnternet linkleri

Ayrıca bakınız

1933-1945 senelerinde Türkiye'ye sürgün

Kaynakça

  1. ^ Siegfried Mielke (Hrsg.) unter Mitarbeit von Marion Goers, Stefan Heinz, Matthias Oden, Sebastian Bödecker: Einzigartig – Dozenten, Studierende und Repräsentanten der Deutschen Hochschule für Politik (1920–1933) im Widerstand gegen den Nationalsozialismus. Lukas-Verlag, Berlin 2008, ISBN 978-3-86732-032-0, S. 68 f.
  2. ^ "Willbrandt". 22 Şubat 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ a b İstanbul'a Sığınanlar Almanya'ya Renk Katanlar, Prof. Dr. Faruk Şen. 
  4. ^ Kemal Bozay: Exil Türkei. Ein Forschungsbeitrag zur deutschsprachigen Emigration in der Türkei (1933–1945). Lit-Verlag, 2001, S. 81.
  5. ^ Handelsblatt 3. Januar 1961
  6. ^ FAZ 4. Mai 1962
  7. ^ Schleswig-Holsteinische Volkszeitung 27. Januar 1954

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Walter Benjamin</span> Alman filozof ve edebiyat eleştirmeni (1892-1940)

Walter Benedix Schönflies Benjamin,, Alman filozof, edebiyat eleştirmeni, kültür tarihçisi ve estetik kuramcısıdır.

<span class="mw-page-title-main">Hans Baur</span>

Hans Baur, (resmî nüfus kaydı: Johann Peter Baur,, Alman pilot. Nazi Almanyası'nda SS-Gruppenführer ve Polizei Generalleutnant. Adolf Hitler'in Özel Hava Ulaştırma Bölüğünün Baş Pilotu ve Hükûmet mensuplarını taşıyan Hava Ulaştırma Bölüğü Komutanı.

<span class="mw-page-title-main">Otto Hölder</span> Alman matematikçi (1859-1937)

Ludwig Otto Hölder Stuttgart doğumlu bir Alman matematikçidir.

Nasyonal sosyalizm döneminde tehdit altındaki yüzlerce kişi Nazi Almanyası'ndan Türkiye'ye sığınmacı olarak geldi. Naziler tarafından yurttaşlıktan atılanlar veya başka nedenlerle vatansız olanların pasaportlarına kısmen "heimatlos" damgası vuruldu. Bu da sığınmacı statüsüyle eş anlamlıydı ve Türkçeye "haymatlos" terimi olarak girdi.

<span class="mw-page-title-main">Heinz Rühmann</span>

Heinz Wilhelm Rühmann Alman Sinema oyuncusu.

Alexander Mitscherlich tam adı ile Alexander Harbord Mitscherlich, Alman hekim ve psikanalist.

<span class="mw-page-title-main">Avusturya İç Savaşı</span> Savaş

Avusturya İç Savaşı ya da Şubat Ayaklanması, Avusturya'da 12 Şubat ve 16 Şubat 1934 arasında sosyalistler ve Avusturya ordusu arasında dört gün süren çatışmalar için kullanılan bir terimdir. Çatışmalar Linz'de başladı ve esas olarak Viyana, Graz, Bruck an der Mur, Judenburg, Wiener Neustadt ve Steyr kentleriyle aynı zamanda Doğu ve Orta Avusturya'nın bazı diğer sanayi kentlerinde gerçekleşti.

<span class="mw-page-title-main">Hans Baluschek</span> Alman ressam

Hans Baluschek, Alman ressam, grafik sanatçısı ve yazar.

Helmut Berding, Alman tarihçidir.

<span class="mw-page-title-main">Reiner Stach</span> Alman yazar

Reiner Stach Alman yazar, Franz Kafkanın biyografi yazarı ve yayıncıdır. Stach, Berlin'de serbest çalışan olarak yaşıyor ve çalışıyor.

<span class="mw-page-title-main">Valdoculuk</span>

Valdoculuk, ilk olarak 12. yüzyılda dindar laikat kesimin Lyonlu Petrus Valdo'nun düşünceleri etrafında toplanması üzerine Güney Fransa'da kurulmuş çileci bir akımdır. Katolik Kilisesi'ne karşı takındığı eleştirel yaklaşım nedeniyle zaman zaman proto-Protestan (önprotestan) olarak da adlandırılan Valdocular, Katolik Kilisesi'nce sapkın ilan edilmiş, engizisyona tabi tutulmuş ve dinden atılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Mittelbau-Dora toplama kampı</span>

Mittelbau-Dora toplama kampı, ya da KZ Mittelbau-Dora, Thüringen'de Nordhausen şehrinin kuzeyinde bulunan bir nazi toplama kampına verilen addır. Buraya getirilen mahkûmların yeraltı fabrikası Mittelwerk GmbH'de zorla çalıştırıldıkları bilinmektedir. Nazilerin Sovyet savaş esirlerine karşı işledikleri suçlar kapsamında pek çok kişi bu kampta infaz edildi. aynakça

Özel;
<span class="mw-page-title-main">Villa rustica</span> Tarımsal faaliyet için kırsal bir bölgede inşa edilmiş Roma villası

Villa rustica Antik Roma'da merkezi bir yapı ve bu yapı etrafına yayılmış daha küçük ek yapıların oluşturduğu duvarlarla çevrili kırsal yerleşime verilen addır. Başlangıçta tarımsal faaliyet amacıyla inşa edilen villa rusticalar, zamanla bu özelliğini yitirmiştir.

Hans Winterstein, Alman fizyologdur. 1941'den itibaren de Türk vatandaşı olmuştur. 1911'den 1927'ye kadar Rostock'ta, 1927'den 1933'e kadar Breslau'da ve 1934'ten 1953'e kadar Türkiye'de İstanbul Üniversitesi'nde çalıştı. 1956'dan itibaren Münih Üniversitesi'nde misafir profesör olarak bulundu.

<span class="mw-page-title-main">Ernst Engelberg</span>

Ernst Engelberg bir Alman üniversite profesörü ve Marksist tarihçi.

Georg Rohde Alman klasik filologdur. Rohde mütevazı bir geçmişe sahipti. Babası Berlin'de bir tramvay kondüktörüydü, aile Katolikti. Ailesi tarafından rahip olması istenen Rohde, ancak eski çağa ve klasik dillere olan ilgisinin uyandığı Berlin'deki Gri Manastır'daki ünlü gramer okuluna devam edebildi.

Oscar Weigert, Alman-Amerikalı bir idari ve çalışma avukatıdır.

<span class="mw-page-title-main">Esterwegen toplama kampı</span> Nazi toplama kampı

Esterwegen yakınlarındaki Esterwegen toplama kampı, ilk olarak Almanya'nın Emsland bölgesinde kurulan bir dizi kamp içinde erken bir Nazi toplama kampı idi. Kamp, 1933 yazında 2000 siyasi "Schutzhäftlinge" için bir toplama kampı olarak kurulmuş ve bir süre Dachau'dan sonra en büyük ikinci toplama kampı olmuştur. Kamp 1936 yazında kapatılmıştır. Bundan sonra 1945 yılına kadar esir kampı olarak kullanılmıştır. Siyasi mahkûmlar ve Nacht und Nebel olarak adlandırılan mahkûmlar da burada tutulmuştur. Savaş sona erdikten sonra Esterwegen İngiliz toplama kampı, hapishane ve 2000 yılına kadar Alman Ordusu için bir depo olarak hizmet verdi.

<span class="mw-page-title-main">Siyah Adam</span> Geleneksel Alman çocuk oyunu

Siyah Adam ya da Siyah adamdan kim korkar? çocuklar için geleneksel bir Alman koşu oyunudur, içeride veya dışarıda ve hatta patenlerle buz üzerinde oynanabilir. Johann Christoph Friedrich GutsMuths oyunu 1796 gibi erken bir tarihte tanımlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Alfred Jahn</span>

Alfred Paul Jahn Alman pediatrik cerrah.