İçeriğe atla

Hanlar Ağa Cevanşir

Hanlar Ağa Cevanşir
Doğum1775
Şuşa, Karabağ Hanlığı
Ölüm11 Kasım 1832
Şuşa, Rus İmparatorluğu
BağlılığıRusya Rus İmparatorluğu
BranşıSüvari
RütbesiAlbay
AkrabalarıCavanşirler

Hanlar ağa Sarıcalı Cevanşir (Azerice: Xanlar ağa Sarıcalı-Cavanşir; 1775 – 1832), Azerbaycanlı asıllı Rus devlet adamı, albay. Yedinci Karabağ Hanı İbrahim Halil Han'ın oğluydu.[1]

Hayatı

1775'te Şuşa'da doğmuş olan Hanlar ağa Sarıcalı Cevanşir İbrahim Halil Han'ın Avarlı Bike Hanım'dan oğlu olmuştur.[2] Tsitsianov'un raporuna göre, Kasım 1805'te 30 yaşındaydı.[3]

Mayıs 1805'te babası tarafından Karabağ Hanlığı'nın Rus yönetimine devredilmesine ilişkin Kürekçay Antlaşmasının imzalanmasından sonra, Hanlar Ağa, Başkomutan General Tsitsianov'un önerisiyle 8 Temmuz 1805 tarihli kararnamesi ile albaylığa terfi etmiştir.[4]

Hanlar Ağa, 27 Mayıs 1806'da, Yarbay Lisaneviç'in korucuları tarafından kamplarına yapılan bir saldırı sırasında öldürüldüğünde babasının yanındaydı. "Bu beklenmedik olaydan korkan" Hanlar Ağa Kaçar İmparatorluğu'na kaçmış, burada yeni başkomutan General Kont Gudoviç'in Tiflis'e gelişine kadar kalmıştır. Yeni başkomutan Hanlar Ağa, kardeşi Mehdikulu Han Cevanşir aracılığıyla "hem af dilemiş, hem de Karabağ'a dönmek için izin istemiştir". Başkomutan onu affettiğini açıklamış, buna göre Hanlar Ağa hemen Karabağ'a dönmüştü ve 16 Nisan 1807'de yeminini yenilemiştir. O günden itibaren maaşı albay rütbesine geri yüklenmiştir.[5][6]

Albay Hanlar Ağa'nın 1823'e kadar Karabağ Hanlığı'ında iki vergi mükellefi unvanı vardı. Bu unvan ve ayrıcalıklardan doğan gelir 1823'te değiştirilmiştir. General Yermolov'un emrine göre, bu gelirler yerine ona hazineden ödenmeye başlanmıştır. Ayrıca, Aralık 1822'de Han'ın iktidarı kaldırıldığı sırada, Albay Hanlar Ağa'nın 10 köy ve kampı vardı ve bunların miras hakları da Rus hükümeti tarafından kendisine bırakılmıştı. 1832'de ölümünden sonra bu mülk (emekli maaşı hariç) üvey kardeşi Ahmet Ağa'ya geçmiştir.[7]

Albay Hanlar Ağa ve akrabaları, 948 ailenin (578 vergi mükellefi, 370 mükellefi) yaşadığı 20 köy ve oymağa sahipti. Ailelerin büyük çoğunluğu, yani 869'si (%91.67) Müslüman ve 79'u (%8.33) gayrimüslimdi.[8]

Kaynakça

  1. ^ Chingizoglu 2015.
  2. ^ Berge 1866, s. 695—696.
  3. ^ Berge 1868, s. 725—726.
  4. ^ Berge 1868, s. 712—713.
  5. ^ Chingizoglu 2015, s. 352.
  6. ^ Berge 1869, s. 346.
  7. ^ Berge 1874, s. 856—858.
  8. ^ Description of the Karabakh province, compiled in 1823 by order of the chief administrator Yermolov, the actual state councilor Mogilev and colonel Yermolov 2nd. Tiflis. Printing house of the administration of the Viceroy of the Caucasus. 1866. // State Historical Archive of the Republic of Azerbaijan. f. 24, op. 1, d. 142

Bibliografi

  • Акты, собранные Кавказской археографической комиссией. Tiflis. 1874. s. 957. 
  • Акты, собранные Кавказской археографической комиссией. Tiflis. 1869. s. 767. 
  • Акты, собранные Кавказской археографической комиссией. Tiflis. 1868. s. 1238. 
  • Акты, собранные Кавказской археографической комиссией. Tiflis. 1866. s. 827. 
  • Cavanşir eli: Sarıcalı oymağı. Baku. 2015. s. 351-352. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Dağlık Karabağ</span> Güney Kafkasyada bölge

Dağlık Karabağ, Güney Kafkasya'da, Küçük Kafkas Sıradağları'nda Azerbaycan'a ait ancak uzun yıllar Ermeni işgali altında kalmış tarihi bölge. 2020 yılında Dağlık Karabağın bir bölümü 2. Dağlık Karabağ Savaşı sırasında Azerbaycan tarafından geri alınırken kalan kısmı Rus barış güçleri denetiminde Ermeni kontrolünde bırakan 10 Kasım 2020 tarihli ateşkes anlaşması ile Ermenistan hükûmeti yenilgiyi resmen kabul etmiştir. Günümüzde Anti Terör Operasyonu sonrası Ermeni kontrolünde kalan kısımlar da Azerbaycan kontrolüne geçmesiyle bölgenin tamamı Azerbaycan hakimiyeti altındadır. 2. Dağlık Karabağ Savaşı sonrası, 90'lı yılların başında bölgeden zorla göç ettirilen Azerbaycanlıların dönüşü peyderpey sağlanırken aynı savaş ve 2023 yılındaki Anti Terör Operasyonu sonrası bölgede yaşayan Ermenilerin neredeyse hepsi Ermenistan'a göç etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Şuşa</span> Azerbaycanda şehir

Şuşa, Azerbaycan'ın Karabağ bölgesinde yer alan bir şehir. Azerbaycan'ın kültür başkenti. Şuşa rayonunun idarî merkezi olan yerleşim, 1992'de Ermenistan Silahlı Kuvvetleri tarafından işgal edildi ve hiçbir ülke tarafından tanınmayan Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin de facto yönetimi altına girdi. 8 Kasım 2020'de ise şehir Şuşa Muharebesi sonucunda Azerbaycan kuvvetlerince ele geçirildi ve 28 yıllık fiili yönetim son buldu.

<span class="mw-page-title-main">Karabağ Hanlığı</span>

Karabağ Hanlığı, 1748-1805 yılları arası bugünkü Azerbaycan topraklarında yer almış ve İran'ın Kaçar Hanedanı egemenliği altında fiilen bağımsız olmuş Azeri feodal devletidir.

<span class="mw-page-title-main">Cevad Han</span> Gence Hanı

Cevad Han veya Cevad Han Ziyadoğlu-Kaçar Kaçar hanedanından büyük bir Azerbaycan generali, İran devletinin ordu komutanı, devlet adamı, Gence Hanlığı'nın son hükümdarıdır. Gence şehrini 1786'dan beri yöneten Cevad Han Ziyadoğlu, 3-4 Ocak 1804 gecesi General Pavel Sisianov önderliğinde şehri uzun süre kuşatan işgalci Rus birlikleriyle yapılan kanlı savaşta kahramanca şehit düştü.

<span class="mw-page-title-main">Penahali Han</span>

Penah Ali Han, Azerbaycan'ın Terter şehrinde doğan Karabağ Hanlığı'nın kurucusu ve ilk hanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Megrelya Prensliği</span> Eski bir devlet

Megrelya Prensliği ya da Samegrelo Prensliği, Dadiani hanedanı tarafından Gürcistan'ın Megrelya bölgesinde kurulmuş eski bir devlettir. Bazı kaynaklarda adı Odişi Prensliği olarak da geçer.

Yağlevend oymağı, Cevanşir boy birliğine katılmış olan Şiî ve Alevî / Câferî Türkmen bir oymaktır.

İbrahim Halil Han, Karabağ Hanlığı hanı. Azerbaycan Türk'ü Cevanşir ailesinden Penah Ali Han'ın oğludur.

Grigol Dadiani, 1788'den 1791'e, 1794'ten 1802'e ve birkaç aylık aradan sonra 1802'den 1804'e kadar Megrelya'nın prensliğini yapmış Dadiani hanedanı üyesidir. Hükümdarlığı boyunca yüzyıllardır devam eden İmeretililer ve Megreller arasındaki çatışma devam etmiştir. Batı Gürcistan'daki bu çatışmalarda İmereti Megrelya'yı kontrol altına almak, Megrelya ise tamamen bağımsız olmak istiyordu. Grigol'un genişleyen Rus İmparatorluğu ile yakınlaşması, Megrelya'nın 1804'te Dadiani hanedanlığı altında özerk olarak Rusya'ya bağlanmasına neden oldu.

<span class="mw-page-title-main">Hamide Cavanşir</span> Azerbaycanlı hayırsever ve kadın hakları aktivisti

Hamide Cavanşir, Azeri hayırsever ve kadın hakları aktivistiydi. İkinci evliliği, yazar ve gazeteci olan Celil Memmedkuluzade ile oldu.

<span class="mw-page-title-main">Bedia Kadehi</span>

Bedia Kadehi, duka altınından yapılmış ve zengin bir biçimde bezenmiş litürjik bir kadeh olup Orta Çağ Gürcü kuyumculuğunun bir eseridir. Takriben 999 yılına tarihlenen kadeh, Kral III. Bagrat tarafından Abhazya’da bulunan Bedia Manastırı için yaptırılmıştır. Kadehin yalnızca çanak kısmı korunmuştur ve günümüzde Tiflis’teki Gürcistan Ulusal Müzesi’nde muhafaza edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">İmaret Mezarlığı</span>

İmaret Gervent Mezarlığı veya İmaret Mezarlığı Azerbaycan'ın Ağdam kentinde bulunan bir kraliyet mezarlığı ve komplekstir. Karabağ Hanlığı'nın Azeri Türk soylularının, hanları dahil mezarlarını barındırır.

Mehdikulu Han Cevanşir, Karabağ Hanlığı'nın sonuncu ve dördüncü hanı. Karabağ Hanı olan İbrahim Halil Han ve eşi Hurşid Beyüm'ün oğludur.

Muhammed Hasan Ağa Karabağ Hanlığının ve Rus İmparatorluğunun generali, Karabağ Hanlığının hanı, tümgeneral ve şair Caferkulu Ağa Cevanşirin babası, ünlü Azerbaycanlı hanende Han Şuşinskinin büyükbabası.

İhsan Han Kengerli, sonradan İhsan Han Nahçıvanski, Nahçıvan Hanlığı'nın son hükümdarıydı.

Abdulla Ağa Bakıhanov Rus İmparatorluk Ordusu'nda tümgeneral olarak hizmet etmiş bir Azerbaycanlı asker. Azerbaycanlı yazar ve eğitimci Abbasgulu Bakıhanov'un erkek kardeşiydi.

<span class="mw-page-title-main">Caferkulu Ağa Cevanşir</span>

Caferkulu Han Muhammed Hasan Ağa oğlu Sarıcalı-Cevanşir Azerbaycanlı bir şair ve halk figürüydü, Rus Ordusunun tümgeneraliydi.

Mirza Adıgözal Bey, 19. yüzyıl Azerbaycan tarihçisi, Garabağname'nin yazarıdır. Şuşa'da Maktab'da eğitim görmüştür. XIX. yüzyılın başlarından itibaren Rusya'nın hükûmet ve askeri-idari hizmetinde bulunmuştur. Rus İmparatorluk Ordusu'nda yüzbaşıydı.

Ebü'l-Feth Han Cevanşir Azerbaycan etnik kökenine sahip İranlı bir soyluydu.

<span class="mw-page-title-main">Danyal Sultan</span>

Danyal Sultan veya Danyal Bey, etnik bir Sahur asilzadesi, Rus İmparatorluk Ordusu ve Osmanlı Ordusu'nda Tümgeneral ve Ilısu Sultanlığı'nın son hükümdarıydı. Şeyh Şamil'in naiplerinden, akrabalarından ve yakın çevresinden biri olarak bilinmektedir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.