Han kızı Nateva'nın sarayı
| Han kızı Nateva'nın sarayı | |
|---|---|
 | |
| Yerel ad | |
| Konum | Şuşa, Azerbaycan |
| Kurucusu | Hurşidbanu Natevan |
Han kızı Nateva'nın evi, Şuşa'da bulunan 18. yüzyıla ait tarihi-mimari bir anıttır. Binanın birinci katında hizmet niteliğinde ve hizmetlilerin yaşaması için tasarlanmış yedi oda bulunmaktadır. Güney tarafında üç giriş kapısı vardır. Ortadaki kapı koridora, yanlardaki diğer iki kapı ise yan odalara açılmaktadır.
Nateva'nın sarayının mimarisi Şuşa'daki konut binalarının mimarisi için tipik olmasa da büyük ilgi görüyor. Yapının güney cephesi dikey olarak yerleştirilmiş dikenlerle bölünmüştür. İkinci katın pencerelerini çevreleyen kemerler diğerlerinden daha geniştir.
Tarihi
Hurşidbanu Natevan'ın evidi Şuşa'nın ilk zamanlarında inşa edilen mülklerden biridir. Natavan'ın sarayı geniş bir alanı kapsayan bir avlu ve bu avluda çeşitli hizmet binalarına sahiptir.[1]
Bülbül'ün teşvikiyle Azerbaycan SSC Halk Eğitim Komiserliği'nin 10 Ekim 1932 tarihli kararı gereğince resmi olarak Şuşa Müzik Okulu kuruldu (bu aynı zamanda Azerbaycan'da kurulan ilk çocuk müzik okuluydu). Okulun yönetimi Hasanov soyadına sahip bir kişiye verildi. Okul, Han kızı Natavan'ın evinde faaliyete başladı.
1987 yılında binada restorasyon çalışmaları yapıldı ve Nizami Gencevi adına Milli Azerbaycan Edebiyatı Müzesi'nin şubesi olan Hurşidbanu Natavan'ın ev müzesi faaliyete geçti. Müzenin ilk direktörü Namik Babayev oldu.[2]
Mimari özellikleri
Evin güney duvarı tuğladan, diğer duvarları ise yerli taşlardan inşa edilmiştir. Bina, plan olarak 24x12.5 metre ölçülerine sahip dikdörtgen bir formdadır. Bina, yerden çatıya kadar olan yüksekliği 8.5 metredir. Birinci katında hizmet odaları ve hizmetçilerin yaşaması için yedi oda bulunmaktadır. Güney tarafında üç adet giriş kapısı bulunmaktadır. Ortadaki kapı koridora, diğer iki kapı ise yan odalara açılmaktadır.[3]
Alt kat odaları iki gruba ayrılmıştır ve bir grupta dört oda, diğer grupta ise üç oda bulunmaktadır. Bu oda grupları arasında sadece koridorla iletişim sağlanmaktadır.[3]
Özel bir özelliği olan ikinci kat, evin batı duvarında inşa edilmiş taş sütunlarla desteklenmektedir. İkinci katın ortasında geniş bir misafir salonu bulunmakta ve etrafında yaşam için düşünülmüş dört oda yer almaktadır. Salon, her iki tarafından 5x3.5 metre ölçülerine sahip büyük panelli pencerelerle aydınlatılmaktadır. Güney duvarında büyük giriş kapısının etrafında ise iki pencere daha bulunmaktadır. Misafir salonunun yüksekliği yaklaşık 5 metredir. Diğer dört odanın yüksekliği ise biraz daha azdır. Misafir salonunun iç dekorasyonunda fresk resimleri ve alabaster üzerinde oyma motifler kullanılmıştır.[3]
Natavan Sarayı'nın mimarisi, Şuşa şehrinin diğer konut yapılarından farklıdır, ancak büyük ilgi çekmektedir. Bina güney cephesi dikey olarak yerleştirilmiş payelerle bölünmüştür. İkinci kat pencerelerini çerçeveleyen payeler diğerlerine göre daha genişletilmiştir.[4] Bölümler arasındaki farklı mesafeler sayesinde bina mimarisi sıkıcılıktan kurtulmuştur. Üst kısımlara eklenen yatay bölümler sayesinde cephe düzgün ve zarif bir karaktere sahiptir.[3]
Ev, birinci ve ikinci katlarının kerpiç duvarları dikdörtgen pencerelerle ve taşlarla çözülmüş şekildedir. Üçüncü kat ise kör tuğla duvarlıdır. Cephenin bu şekilde bölünmesi ilgi çekici bir ışık-gölge oyunu efekti yaratmıştır. Yapının yerel taşlardan inşa edilen ve kuzeye bakan cephesi, biçimsel olarak yöredeki Şuşa evlerinin mimarisine daha yakın olsa da, mimari eserlerin kalitesi birçok asilzade evinin gerisinde kalmaktadır.[3][4]
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Азербайджан (Исторические и достопримечательные места). Издательство АН Азербайджанской ССР. 1960.
- ^ "Дом-музей Хуршидбану Натаван". 1905.az. 27 Ocak 2015. 30 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2019.
- ^ a b c d e Саркисов, Ализаде 1950, s. 127
- ^ a b Саркисов, Ализаде 1950, s. 128
Ek okuma
- Авалов, Э. В. (1977). Архитектура города Шуши и проблемы сохранения его исторического облика. Баку: Элм.
- А. В. Саркисов, А. М. Ализаде (1950). О некоторых архитектурных памятниках Шуши (Памятники архитектуры Азербайджана (сборник материалов), т. II bas.). Москва-Баку.
- Фатуллаев, Ш. С. (1970). Памятники Шуши. Баку.
- Саламзаде, А. В. (1964). Архитектура Азербайджана XVI-XIX вв. Баку.
