İçeriğe atla

Han Tengri Dağı

Han Tanrı Dağı (Khan Tengri)
Günbatımında Han Tengri dağı
Harita
En yüksek noktası
Yükseklik7.010 m
Çıkıntı1.685 metre (5.528 ft)
Yalıtılma19,46 kilometre (12,09 mi)
Koordinatlar42_12_N_80_10_E 42.12° N, 80.10° ODoğu
Coğrafya
KonumKazakistan/Kırgızistan sınırında
Tırmanma
İlk tırmanan1931 Prohrebizkyj

Han Tanrı Dağı[1] (KazakçaХан Тәңірі; KırgızcaХан-Теңири; Uygurca: Hantengri Taği; Eski Türkçe: Gök'ün Efendisi Han'ı) Orta Asya'da 7 bin metreden fazla yüksekliğe sahip, Tanrı sıradağlarına bağlı bir dağ. Dağın 7.000 metreden yüksek olduğu ancak son yıllar içerisinde kesin olarak kanıtlanabilmiştir.

Tanrı Dağları sıradağlarının ikinci yüksek zirvesi olan Han Tengri, aynı zamanda dünyanın en kuzeyinde bulunan yedibinliktir. Piramite benzeyen bir şekli vardır.

1856 yılında Rus biyolog ve coğrafyacı Pjotr Semionow tarafından araştırılmış ve Tien Şan sıradağlarının en yüksek zirvesi olarak tanıtılmıştır. Ancak sonradan Cenğiş Çokusu'nu (Pobeda) Tien Şan'ın asıl en yüksek zirvesi olduğu tespit edilmiştir. Zirvesine ilk kez 1902 yılında Gottfried Merzbacher adlı Alman dağcı çıkmaya çalışsa da, bunu ilk başarabilen, 1931 yılında, Ukraynalı Prohrebizkyj olmuştur.

Prohrebizkyj'nın kullandığı Engilçek Buzulu üzerinden batı tarafına doğru olan yol, günümüze kadar hâlâ en uygun yol olarak kabul edilir.

Kültür

Dağın görkemli yüksekliği, İslam öncesi Türklerin bazı mitlerine kaynak olmuş ve onu Tengrici bakış açısından kutsal saymışlardır.

Kaynakça

  1. ^ "Türkiye Dağcılık Federasyonu Sayfası". 14 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2008. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Tengri</span> Eski Türk ve Moğol inançlarında yaratıcı, yaratan

Tengri, Eski Türkçede Tanrı, Gökyüzü; Eski Türklerin ve Moğolların inancı Tengricilik'te Gök Tanrı ya da Gök'ün yüce tinidir. Aynı zamanda Orhun Yazıtları'nda ilk çözümlenen sözcük olup yazılışı "𐱅𐰭𐰼𐰃" şeklindedir. Yer Tengri; Gök Tengri'nin torunu, Kayra Han'ın oğlu, Ülgen'in kardeşi ve Erlik'in amcası. Gök Tengri; ise Kayra Han'ın babası, Yer Tengri'nin dedesi, Ülgen'in dedesi ve Erlik'in büyük dedesi.

<span class="mw-page-title-main">Tengricilik</span> Türk ve Moğol halkları tarafından inanılan çok tanrılı ve daha sonra tek tanrılı din

Tengricilik veya Tengrizm, Avrasya stepleri'nde ortaya çıkan, şamanizm ve animizme dayanan dinî bir inançtır. Türk ve Moğol toplumlarının inandığı dinlerden biridir. Tengri'ye tapınmanın yanında Animizm ve Totemlik bu inancın ana kısımlarını oluşturmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Tanrı Dağları</span> Orta Asyada yer alan sıradağlar

Tanrı Dağları ya da Tien-Şan, Orta Asya'da bulunan büyük dağ sistemlerinden birini oluşturan sıradağlardır.

<span class="mw-page-title-main">Dağ</span> çevresindeki karasal alanlardan daha yüksek olan kara kütlelerine verilen ad

Dağ, çevresindeki karasal alanlardan daha yüksek olan kara kütlelerine verilen addır. "Dağlık" sıfatı, dağlarla ilişkili ve kaplı alanları tanımlamak için kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Puncak Jaya</span>

Puncak Jaya Dağı ayrıca Mount Carstensz veya Carstensz Piramidi de denir,. "Zafer Zirvesi") 5.030 metre yüksekliği ile Okyanusya'nın en yüksek dağı. Bazı verilere göre sadece 4.884 m yüksekliğe erişse de her halükarda, Himalayalar ile Andlar arasında bulunan en yüksek noktadır.

<span class="mw-page-title-main">Elbruz Dağı</span>

Elbruz Dağı, 5.642 m yükseklikle Kafkasların, Rusya'nın ve Avrupa'nın en yüksek dağı. Elbruz; şu sıralar faal olmayan, yoğun olarak buzullarla kaplı, çift zirveli bir stratovolkandır. İki zirve arasındaki mesafe 1.500 metre olup zirve noktası güney krater kenarında bulunur. 70'ten fazla buzul, Elbruz'dan aşağıya, vadiye akar. Toplam 145 km² buzla örtülüdür.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Anadolu Dağları</span>

Kuzey Anadolu Dağları ya da Pontus Alpleri, Anadolu'nun kuzeyini kıyıya paralel, birkaç sıra halinde kuşatan sıradağlarıdır. Orojenez sonucu oluşan bu kıvrım dağları batıdan doğuya şöyle sıralanır: Köroğlu Dağları, Ilgaz Dağları, Küre Dağları, Canik Dağları, Köse Dağları, Giresun Dağları, Doğu Karadeniz Dağları, Mescit Dağı, Yalnızçam Dağları, Tecer, Mercan, Allahuekber Dağları. Erzurum-Kars yaylasında Palandöken Dağları ile Doğu Anadolu Dağları birleşir.

<span class="mw-page-title-main">Musala</span>

Musala veya eski adıyla Tanrı Dağı, Bulgaristan'da, Rila Dağı’nın zirvesidir. Rila Millî Parkı sınırları içinde bulunur. Sadece Bulgaristan'ın değil, tüm Balkan Yarımadası’nın en yüksek dağıdır. Yüksekliği 2925 metredir.

<span class="mw-page-title-main">Özbekistan coğrafyası</span>

Özbekistan Orta Asya'da bir ülkedir.447,000 kilometrekarelik yüz ölçümüne sahip olan ülke 1,425 kilometre doğu-batı, 930 kilometre ise kuzey-güney yönünde uzanır. Komşuları güneybatıda Türkmenistan, kuzeyde Kazakistan, güneyde ve doğuda Tacikistan ve Kırgızistan ile güneyde Afganistan'dır.

Tekes Nehri, İli Nehri'nin sol ve güney kaynağıdır. İsmini içinden aktığı Tekes İlçesinden almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Şahdağ</span>

Şahdağ Dağı, Azerbaycan'ın en yüksek dağlarından biridir. Yüksekliği 4.243 metredir. Büyük Kafkas Sıradağlarının bir parçası olup Azerbaycan′nın Kusar Rayonu sınırlarında yer almaktadır. Şahdağ ile Kızılkaya, Tufan Dağı ve Kınalık Dağı arasındaki yükseklikte Kınalık köyü yerleşiyor.

<span class="mw-page-title-main">Olimpos Dağı</span> Yunanistanda bir dağ

Olimpos Dağı, Yunanistan'ın en yüksek dağıdır. Selânik'in yaklaşık 80 km güneybatısında, Teselya ve Makedonya arasındaki sınırda; Larisa ve Pierya bölgeselleri arasındaki Olympus Sıradağları'nda bulunmaktadır. Ege Denizi'nin Termaikos Körfezi yakınlarındaki Olympus masifinin bir parçasıdır. Olimpos Dağı'nın 52 zirvesi ve derin boğazları vardır. En yüksek tepe olan Mytikas, "burun" anlamına gelir ve 2.917 metre (9.570 ft) yüksekliğindedir. Topografik önem açısından Avrupa'nın en yüksek zirvelerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Cascade Sıradağları</span>

Cascade Sıradağları veya kısaca "Cascades" batı Kuzey Amerika kıtasında önemli sıradağlardır. Kanada'da güney Britanya Kolumbiyası eyaletinden güney doğru ABD'de Washington, Oregon ve kuzey Kaliforniya eyaletlerine kadar uzanırlar. Bu sıralar ham önemli volkanik olmayan zirveleri hem de "Yüksek Cascadelar" adı verilen bir sıra volkan zirvelerini ihtiva ederler. Batı Kanada'da Britanya Kolumbiyası eyaletinde bulunan kısmını Kanadalılar "Kanada Cascadeları" veya basitçe yerel dağlar olarak "Cascades Dağları" olarak adlandırırlar. ABD'nin kuzey-batı bölgesinde bulunan kısmının Washington eyaleti içinde bulunan kısmı genel olarak yerel ismi ile "Cascadeler"'dir; fakat genel olarak "Kuzey Cascadeler " olarak da anılırlar. Tüm Cascade Sıradağları üstünde bulunan en yüksek zirve rakımı ABD Washington Eyaletinde bulunan 4,392 m olan Rainier Dağı'dir.

<span class="mw-page-title-main">Bogda Dağı</span>

Bogda Dağı, Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde bulunan bir sıradağdır. Doğu Tanrı Dağları'nın bir parçası olup Urumçi'nin 60 km doğusunda yer almaktadır. Dağın en yüksek noktası 5.445 metre ile Bogda Zirvesi'dir. Burası Aşina'nın Atalar Mağarası olarak anılır. Antik çağda insanlar Bogda Zirvesi'ni kutsal bir dağ ve cennete ibadet yeri olarak görüyorlardı.

<span class="mw-page-title-main">Çerski Dağları</span>

Çerski Dağları, Sibirya'nın kuzeybatısında bulunan bir sıradağdır. Dağlar, Yana ve İndigirka nehirleri arasında yer almaktadır ve kuzeybatıdan güneydoğuya doğru Avrasya ve Kuzey Amerika levhaları sınırları boyunca uzanmaktadır. En yüksek zirvesi 3,003 metre yükseklikteki Pobeda Dağı'dır.

<span class="mw-page-title-main">Hamar-Daban Dağları</span>

Hamar-Daban Dağları, Rusya'nın Buryat Cumhuriyeti'nde bulunan bir sıradağdır. Dağlar, Baykal Gölü'nde Baykal Dağları yakınlarında yer almaktadır. En yüksek zirvesi 2,396 metre yükseklikteki Utulinskaya podkovadır.

<span class="mw-page-title-main">Egrisi Dağları</span> Gürcistandaki sırt

Egrisi Dağları veya Megrelya Dağları, Büyük Kafkas Dağları'nın güneyinde yer alan sıradağlardır. Doğudan batıya uzunluğu 68–70 km, kuzeyden güneye uzunluğu ise 34–37 km olan dağlar, batıda Tshenistskali ve doğuda Enguri nehirlerinin arasında konumlanmıştır. Dağların en yüksek noktası 3226 metre yüksekliğindeki Chitagwala Zirvesi'dir. Dağların yamaçları 1200 metreye kadar kayın, kestane, gürgen ve meşe ağaçlarıyla, 2100 metreye kadar ladin ve göknar ağaçlarıyla ve 2100 metrenin üzerinde subalpin ve alpin otlakları kaplıdır.

<span class="mw-page-title-main">Güney Karpatlar</span>

Güney Karpatlar, Güney Romanya'da bulunan bir sıradağ grubudur. Doğudaki Prahova Nehri ile batıdaki Timiș ve Cerna nehirleri arasında bulunan Karpat Dağları'nın bir kısmını kaplar. Güneyde doğu Sırbistan'daki Balkan sıradağları ile sınırlanmışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Kakşaal Too</span>

Kakşaal Too, Kırgızistan ve Çin arasında bulunan bir sıradağdır. Dağ, Orta Tanrı Dağları'nın bir parçası olup Kırgızistan ve Çin arasındaki 582 km boyunca uzanmaktadır. En yüksek noktası 7.439 metre yüksekliğindeki Cengiz Zirvesi'dir. Dağlar esas olarak granit, granosiyenit ve siyenit tarafından sokulan Paleozoyik kireçtaşları, silttaşları, kumtaşları, çakıltaşları ve arjilitlerden oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Foster Dağı</span>

Foster Dağı, Antarktika'daki Güney Shetland Adaları takımadalarındaki Smith Adası'ndaki en yüksek dağdır. 2105 yüksekliğinde deniz seviyesinden metre yükseklikte, Clarence Adası'ndaki Irving Dağı'ndan sonra takımadaların ikinci en yüksek noktasıdır. Aynı zamanda Smith Adası'ndaki merkezi sıradağ olan Imeon Sıradağları'nın en yüksek zirvesidir. Ocak 1996, Yeni Zelandalı Greg Landreth. Dağa, bir İngiliz deniz subayı ve Antarktika kâşifi olan Henry Foster'ın adı verilmiştir.