İçeriğe atla

Han (devlet)

Han
韓
MÖ 403-MÖ 230
MÖ 260 yılında Han
MÖ 260 yılında Han
BaşkentYangzhai
Xinzheng
Yaygın dillerÇince
HükûmetMonarşi
Tarihî dönemSavaşan Devletler Çağı
• Kuruluş
MÖ 403
• Yıkılış
MÖ 230
Ardıllar
Jin
Qin Hanedanı

Han (Çince: 韓), Çin'in Zhou Hanedanı döneminde MÖ 403-230 yılları arasında var olan bir devletti.

Han, Orta Çin'de Doğu Zhou'nun başkenti Luoyang'ın güney ve doğusundaki bir bölgede bulunuyordu. Jin devletinin eski bakanları olan kraliyet ailesi tarafından yönetiliyordu ve Jin kraliyet ailesinden, Jin'i diğer iki devletin yardımıyla üç yeni Han, Wei ve Zhao devletlerine ayırana kadar yavaş yavaş güç kazanmıştı.[1]

Han devleti küçüktü ve dağlık ve kârsız bir bölgede bulunuyordu.[1] Toprakları, Qin devletinin Kuzey Çin Ovası'na geçişini doğrudan engelledi. Han yönetiminde reform yapmaya çalışmasına rağmen, bu reformlar kendini savunmak için yeterli değildi[2] ve Qin tarafından MÖ 230'da fethedilen yedi savaş halindeki devletten ilkiydi.[3]

MÖ 260 yılında Han'ın Shangdang Komutanlığı'na Qin saldırısı, Changping Savaşı ile sonuçlandı ve iddia edilene göre 400.000 kadar askerin öldüğü Savaşan Devletler Çağı'nın en kanlı savaşı oldu.[4][5]

Kaynakça

  1. ^ a b Watson, Burton (2003). Han Feizi : basic writings. New York, NY: Columbia University Press. s. 2. ISBN 9780231521321. OCLC 796815905. 
  2. ^ R Knechtges, David (2014). Ancient and early medieval Chinese literature : a reference guide. Co-edited by Taiping Chang. Leiden, Hollanda: Brill. ss. 874-5. ISBN 9789004191273. OCLC 649419201. 
  3. ^ Fairbank, John K (1986). The Cambridge history of China. Co-edited by Denis Twitchett. Cambridge: Cambridge University Press. s. 45. ISBN 9780521243278. OCLC 2424772. 
  4. ^ Edward Lewis, Mark (2007). The Early Chinese Empires : Qin and Han. Cambridge, Mass.: Belknap Press of Harvard University Press. ss. 38. ISBN 9780674024779. OCLC 71189868. 
  5. ^ Qizhi, Zhang (2015). An introduction to Chinese history and culture. Springer. ss. 231-2. ISBN 9783662464823. OCLC 907676443. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hiung-nu</span> İlk Çağda Orta Asyada yaşamış göçebe Avrasya Türk İmparatorluğu

Hiung-nu, Türkçe tarihyazımında bilinen isimleri ile Büyük Hun İmparatorluğu veya Asya Hun İmparatorluğu, eski Çin kaynaklarına göre MÖ 3. yüzyıl ile MS 1. yüzyılın sonları arasında doğu Avrasya bozkırlarında yaşamış göçebe halklardan oluşan boylar konfederasyonudur. Bilinen ilk Türk devletidir. Hiung-nu halkı hakkındaki bütün bilgiler dağınık Çin kaynaklarına ve arkeolojik bulgulara dayanmaktadır. Dilleri hakkındaki değişik varsayımlar, Çin kaynaklarında bulunabilen çoğunluğu kişi ve unvan adları olan sözcüklere dayanmaktadır. Dillerindeki sözcüklerin Çin lehçelerindeki transkripsiyonlarına göre dillerinin Türk, İrani, Moğol, Ural, Yenisey kökenli veya yalıtık dil olduğuna ve hatta halkın çok uluslu olduğundan dilin de karışık bir dil olabileceğine dair görüşler bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Çin Hanedanı</span>

Çin Hanedanı, MÖ 221 - MÖ 206 yılları arasında Çin'i yönetmiş ilk hanedandır. Qin Hanedanlığı adını bugün Gansu ve Shaanxi eyaletlerinin kalbinde bulunan Qin bölgesinden alır. Qin Hanedanlığı'nın gücü, Shang Yang'ın MÖ 4. yüzyılda Savaşan Devletler Çağı'ndaki kanunlarda yaptığı legalist reformlarla artmıştır. MÖ 3. yüzyılın ortalarında ve sonlarında, Qin Hanedanlığı güçsüz Zhou Hanedanlığı'ndan başlayıp kalan diğer altı savaşan devleti de fethetmiş ve tüm Çin üzerinde kontrol elde ederek yönetimi tek çatı altında toplamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Tang Hanedanı</span> 618-907 yılları arasında Çinde hüküm sürmüş bir hanedanlık

Tang Hanedanı, Sui Hanedanı'nın ardından Çin'e hüküm sürmüş hanedandır. 618'de Li Shimin, Sui Hanedanı'nı devirerek Tang Hanedanı'nı kurdu. Li Shimin daha çok Tang Hanedanı'nın kurucusu İmparator Taizong olarak bilinir. Çin imparatorlarının en ünlülerinden biridir. Tang Hanedanı döneminde Çin'in komşularının üzerinde çok büyük etkisi vardı ve birçok komşu krallıkları vergiye bağlamıştı. Bununla birlikte Göktürk Kağanlığı 659 yılında, İkinci Doğu Göktürk Kağanlığı ise 744 yılında Tang Hanedanı'nın egemenliği altına girmiştir. Yaklaşık 300 yıl yönetimde kalan Tang Hanedanı zamanında Han Hanedanı'ndan bile daha parlak bir dönem yaşandı. Bu dönemde imparatorluk toprakları genişletildi; değişik ırk, kültür ve dinlerden halklarla ilişkiler kuruldu ve sonradan Batılı toplumları şaşkınlığa uğratacak bir yönetim sistemi kuruldu. Bazı kaynaklarda Tang Hanedanı'nın Çinleşmiş Türk-Tabgaç kökenli olduğu geçmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Han Hanedanı</span> çinde M.Ö. 206 - M.S. 220 tarihleri arasında hüküm sürmüş hanedan

Han Hanedanı, Çin'de MÖ 206 – MS 220 tarihleri arasında hüküm sürmüş hanedanıdır. Dönemin önemli klanlarından Liu tarafından kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Shang Hanedanı</span> MÖ 1600 - MÖ 1027 yılları arasında Çinde Sarı Nehir deltasında hüküm sürmüş hanedanlık

Shang Hanedanı ya da Yīn Hanedanı (殷代) MÖ 1600 - MÖ 1027 yılları arasında Çin'de Sarı Irmak deltasında hüküm sürmüş hanedanlık.

<span class="mw-page-title-main">Song Hanedanı</span>

Song İmparatorluğu, Song Hanedanı ya da kısaca Song, 960'tan 1279'a kadar Çin'i yöneten hanedandır. Hanedan, Sonraki Zhou Hanedanı'nın verasetini gasp eden ve On Krallık'ın geri kalanını fetheden, Beş Hanedan On Krallık dönemini sona erdiren Taizu tarafından kuruldu. Song, kuzey Çin'deki çağdaş Liao, Batı Şia ve Kin hanedanlarıyla sık sık çatışırdı. Song, Kin Hanedanı'nın saldırılarının ardından Güney Çin'e çekildikten sonra sonunda Moğol İmparatorluğu'na bağlı Yuan Hanedanı tarafından fethedildi.

<span class="mw-page-title-main">Savaşan Devletler Çağı</span>

Muharip Devletler Dönemi veya Savaşan Devletler Dönemi İlk çağ Çin târihinde MÖ 5. yüzyıla Çin İmparatorluğu'nun kuruluşuna kadar geçen zamâna verilen addır. Sözde İlkbahar ve Sonbahar Dönemi sonrasında başlayan ve MÖ 256'da ortadan kalkan Doğu Zhou Hânedanlığı döneminin ikinci bölümü oluşturan dönem olarak görülür. İlkbahar ve Sonbahar Dönemi'nde olduğu gibi bu dönemde de kral, göstermelik yönetici olmaktan ileri gidememiş, gücü kalmamıştı.

<span class="mw-page-title-main">Qin (devlet)</span>

Qin, Zhou Hanedanı döneminde bir antik Çin devletiydi. MÖ 3. yüzyılda kapsamlı reformlar sonrasında Savaşan Devletler Çağı'nda egemen güçlerinden biri olarak ortaya çıktı ve MÖ 221 yılında Shi Huangdi'nin önderliğinde tüm Çin'i birleştirerek Qin Hanedanı'na dönüştü.

<span class="mw-page-title-main">Çin tarihi</span> ulusal tarih

Çin tarihi, yazılı kaynaklara göre 3500 yıldan fazla geriye uzanmakta olup yazılı Çin tarihi ise MÖ 1500'lerde Shang Hanedanı döneminden başlamaktadır. Çin binlerce yıllık tarihi ile dünyanın en eski medeniyetlerinden biri ve uygarlığın beşiği olarak kabul edilmektedir. Çin uzun tarihi boyunca değişimli olarak birleşik bir devlet olarak veya birçok devlet halinde parçalanmış olarak varlığını sürdürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Çin felsefesi</span> Çin kültüründeki felsefe

Çin felsefesi, İlkbahar ve Sonbahar Dönemi ile Savaşan Devletler Çağı'nda, düşünsel ve kültürel gelişmelerle karakterize edilen "Yüz Düşünce Okulu" olarak bilinen dönemde ortaya çıkmıştır. Çin felsefesinin birçok alanının Savaşan Devletler Çağı'nda başlamasına rağmen, Çin felsefesinin bazı unsurları binlerce seneden beri vardır; bunların bazıları, en az M.Ö. 672'ye dayanan Yi Çing isimli antik kehanet metninde bulunabilir. Savaşan Devletler Çağı, Sima Tan'ın Çin'in önde gelen okulları olarak nitelendirdiği felsefelerin yanı sıra sonradan az tanınmışlığa maruz kalan diğer felsefelerin ortaya çıktığı dönemdir.

<span class="mw-page-title-main">Guangwu</span>

İmparator Guangwu, Çin'in Han Hanedanı'nın imparatoru ve Doğu Han Hanedanı'nın kurucusudur. Saltanatı MS 25'ten MS 57 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Qi (devlet)</span>

Qi, Çin'in Zhou Hanedanı döneminde MÖ 1046-221 yılları arasında var olan bir devlettir.

<span class="mw-page-title-main">Fu (şiir)</span>

Fu, Han Hanedanı döneminde baskın edebi biçim olan bir Çin kafiyeli düzyazı biçimidir. Fu, şiir ve düzyazı arasında bir yerin, nesnenin, duygunun veya başka bir konunun mümkün olduğu kadar çok açıdan ayrıntılı bir şekilde tanımlandığı ve heyecan edildiği ara parçalardır. Fu'nun karakteristik özellikleri arasında değişen kafiye ve düzyazı, değişen satır uzunluğu, yakın aliterasyon, onomatopoeia, gevşek paralellik ve konularının kapsamlı kataloglanması yer alır. Genellikle mümkün olduğunca geniş bir kelime dağarcığı kullanılarak oluşturuldular ve bu nedenle klasik fu genellikle birçok nadir ve arkaik Çince kelimeyi içerir. Şarkı gibi söylenmeseler de okunurlar veya söylenirler.

<span class="mw-page-title-main">Bronz yazıtlar</span>

Bronz yazıtlar, Shang Hanedanı'ndan Zhou Hanedanı'na ve hatta daha sonrasına kadar zhōng çanları ve dǐng tripodal kazanlar gibi ritüel bronzlar üzerinde kullanılan çeşitli Çin yazılarıdır. Erken bronz yazıtlar, hemen hemen her zaman tuncun döküldüğü parça kalıbın ıslak kilinde bir kalemle yazılırken daha sonraki yazıtlar ise genellikle bronz döküldükten sonra oyulmuştur. Bronz yazıtlar, Çin yazı ailesindeki en eski yazılardan biridir ve ondan önce fal yazıtları gelir.

<span class="mw-page-title-main">Zhou Dükü</span>

Zhou Dükü, ağabeyi Wu tarafından kurulan krallığın sağlamlaştırılmasında önemli bir rol oynayan erken Zhou Hanedanının kraliyet ailesinin bir üyesiydi. Genç yeğeni Cheng için yetenekli ve sadık bir naip olarak hareket etmesi ve Üç Muhafız İsyanı'nı başarılı bir şekilde bastırması ve Doğu Çin üzerinde Zhou Hanedanı'nın kesin yönetimini kurmasıyla bilinmektedir. Aynı zamanda Yi Jing ve Şiir Klasiği eserlerini yazmakla ve Zhou Ayinleri çalışmalarını kurmakla tanınan bir Çin kültür kahramanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Zhao (Zhou)</span>

Zhao, Çin'in Zhou Hanedanı'nın dördüncü hükümdarıdır. Saltanatı MÖ 977'den MÖ 957 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Qin'in birleşme savaşları</span>

Qin'in birleşme savaşları, 3. yüzyılın sonlarında Qin devleti tarafından diğer altı büyük Çin devleti olan Han, Zhao, Yan, Wei, Chu ve Qi'ye karşı başlatılan bir dizi askerî harekâttı.

<span class="mw-page-title-main">Yedi Savaşan Devlet</span>

Yedi Savaşan Devlet veya Yedi Krallık, Çin'in antik döneminde Savaşan Devletler Çağı'ndaki yedi egemen devletti;

<span class="mw-page-title-main">Önceki Qin</span>

Önceki Qin, MS 351-394 yılları arasında Çin'de Beş Hu On Altı Krallık döneminde var olan bir devletti. Di halkı tarafından yönetilen toprakları, günümüz Çin'in kuzeyini kapsamaktaydı.

Hedong'un Pei klanı (河東裴氏) Han hanedanlığından Beş Hanedanlık ve On Krallık döneminin sonuna kadar siyasi olarak aktif olan önemli bir Çin klanıydı. Atalarının evi Hedong Kumandanlığı'ndaydı. Kurucu babaları, arkaik Feng klanından gelen Jiepei (解𨛬君) Lordu Pei Ling (裴陵) idi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.