İçeriğe atla

Han Çinlisi

Han
(漢族 / 汉族)
Önemli nüfusa sahip bölgeler
Çin Çin1.207.541.842[1]
Hong Kong Hong Kong6.593.410[2]
Makao Makao433.641[3]
Tayvan Tayvan22.575.365[4]
Singapur Singapur2.684.936[5]
Endonezya Endonezya7.566.200[6]
Tayland Tayland7.053.240[6]
Malezya Malezya6.590.500[7]
Amerika Birleşik Devletleri ABD3.376.031[6]
Kanada Kanada1.612.173[6]
Peru Peru1.300.000[6]
Vietnam Vietnam1.263.570[6]
Filipinler Filipinler1.146.250[6]
Myanmar Myanmar1.101.314[6]
Rusya Rusya998.000[6]
Avustralya Avustralya614.694[6]
Japonya Japonya519.561[6]
Kamboçya Kamboçya343.855[6]
Birleşik Krallık Büyük Britanya296.623[6]
Fransa Fransa230.515[6]
Hindistan Hindistan189.470[6]
Laos Laos185.765[6]
Brezilya Brezilya151.649[6]
Hollanda Hollanda144.928[6]
Güney Kore Güney Kore137.790[8]
İtalya İtalya128.000[9]
Yeni Zelanda Yeni Zelanda147.570[10]
Panama Panama100.000 +[11]
Sırbistan Sırbistan100.000 +[12]
Diller
Din
Yüksek oranda ateist ve agnostik. Mahayana Budizmi ve Taoizm. Hristiyanlık, İslam ve Xiantianizm azınlıkları. Arka planda Konfüçyüsçülük ve Çin halk inançları.
Çin'in etnolojik gruplarının dağılım haritası (Han'ların yaşam alanı).

Han Ulusu ya da Han Çinlisi (Çince (basitleştirilmiş): 汉族; Çince (geleneksel): 漢族; pinyin: Hàn zú) Çin'de yaşayan en büyük etnik gruptur. Çin nüfusunun %92'sini ve dünya nüfusunun yaklaşık %19'unu oluştururlar. Türkçede Çinli kelimesi Han Ulusuna eş anlamlı olarak kullanılmaktadır.

Han Ulusu adını M.Ö. 206 – M.S. 220 yılları arasında hüküm sürmüş Han Hanedanlığı'ndan alır. Han Hanedanlığı, Çin'i tek bir hükümdar altında birleştiren kısa süreli Qin Hanedanlığı'nın ardından (M.Ö.221 - M.Ö.206) egemenliği ele geçirmiş, Çin kültürü üzerinde derin etkiler bırakmıştır. Bugün Çin'de yaşayan pek çok insan da Han döneminde kurulan kültürel ve siyasal birliğin mirasçısı olarak kendini Han insanı (Hànrén) olarak adlandırmaktadır.

Han Ulusu Çin dillerinden birini konuşur. Dilsel olarak bir bütünlük göstermezler, ancak tüm Çin'de kullanılan Çin yazısı tarih boyunca kültürel ve siyasal birliğin temelini oluşturmuştur. Yani bir Hongkonglu ile bir Pekinli birbirlerinin konuştukları dili anlamıyor olsa da, Çin yazısı aracılığıyla anlaşabilir. Günümüzde ise Çin'de resmi dil olarak yaygınlaşan Pekin lehçesi Mandarin ya da Standart Çince ikinci dil olarak Han Ulusu'nun çoğunluğu tarafından konuşulmaktadır.

Han ulusunun adetleri ve gelenekleri de dilleri gibi büyük yöresel farklılıklar gösterir. Ancak genel olarak bakıldığında Han Ulusu ortak bir kültürü paylaşmaktadır.

Ayrıca bakınız

Wikimedia Commons'ta Çinliler ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur

Kaynakça

  1. ^ "CIA - The World Factbook -- China". 9 Mayıs 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2008. 
  2. ^ "CIA - The World Factbook -- Hong Kong". 9 Mayıs 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2008. 
  3. ^ "CIA - The World Factbook -- Macau". 9 Mayıs 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2008. 
  4. ^ "CIA - The World Factbook -- Taiwan". 22 Eylül 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2008. 
  5. ^ "No Title" (PDF). 10 Temmuz 2007 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2008. 
  6. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r ":: OCAC, R.O.C. (Taiwan) ::". 23 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2008. 
  7. ^ "Malaysia". 26 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2008. 
  8. ^ "YONHAP NEWS". 26 Eylül 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2008. 
  9. ^ "Italy - Wikipedia, the free encyclopedia". 13 Nisan 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2008. 
  10. ^ "QuickStats About Culture and Identity - Statistics New Zealand". 26 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2008. 
  11. ^ "Panama - Wikipedia, the free encyclopedia". 14 Nisan 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2008. 
  12. ^ "BBC News | MEDIA REPORTS | Little China in Belgrade". 20 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2008. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Özbekler</span> Orta Asyada yaşayan bir Türk halkı

Özbekler, Batı Türkistan'da Harezm'den Fergana'ya kadar uzanan bölgede yaşayan ve Orta Asya'daki en kalabalık Türk halkıdır. Özbeklerle ilgili tarihî kaynaklarda "Türk" ve "Sart" şeklinde adlandırıldıkları da görülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Sincan Uygur Özerk Bölgesi</span> Çin Halk Cumhuriyetinde özerk bölge

Sincan veya Şincan Uygur Özerk Bölgesi, Türkiye Türkçesinde yazılmış resmi Çin devlet kaynaklarında Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi veya sadece Xinjiang olarak geçer, Çin'in kuzeybatısında bulunan bir özerk bölge. Güneyde Tibet Özerk Bölgesi, güney doğuda Çinghay ve Gansu eyaletleri, doğuda Moğolistan, kuzeyde Rusya, kuzeybatıda Kazakistan ve batıda Kırgızistan, Tacikistan, Afganistan, Pakistan ve Hindistan kontrolündeki Keşmir bölgesiyle komşudur. 1.664.897,17 km² yüzölçümü ile Çin Halk Cumhuriyeti'nin en geniş idari bölgesidir. Başkenti Urumçi, resmî dilleri Uygurca ve Standart Çincedir.

<i>Tao Te Ching</i> Çince klasik eser

Dao De Jing M.Ö. 6. yy.'da, Antik Çinli bilge Laozi tarafından yazıldığı düşünülen klasik bir metindir. Eserin özgün adı Laozi dir. İki bölümden oluşur: Dao ve De. Dao evren anlayışının en temel metni sayılır. Dao/Tao, Yol demektir. De/Te, Laozi geleneğinde, yolun kendiliğindenliğinin ayırdımına varmak ve uyumsamak; Kongzi geleneğinde, erdem anlamında kullanılır. Jing/Ching, klasik eser demektir. Eserin, bambu çubuklara yazılmış halde en eski örneği 1963-74 yılları arasında Mawangdui arkeolojik kazı sitesinde, antik mezarlardan yeryüzüne çıkarılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Çin karakterleri</span>

Çin karakterleri veya Çin harfleri, günümüzde Çince, Japonca ve nadiren Korecenin yazılmasında kullanılan simgesel grafikler ya da logogramlardır. Bunlara Mandarin Çincesinde hànzì, Japoncada kanji, Korecede hanja ya da hanmun, Vietnamcada ise hán tự ya da chữ nho adı verilir.

<span class="mw-page-title-main">Hiung-nu</span> İlk Çağda Orta Asyada yaşamış göçebe Avrasya Türk İmparatorluğu

Hiung-nu, Türkçe tarihyazımında bilinen isimleri ile Büyük Hun İmparatorluğu veya Asya Hun İmparatorluğu, eski Çin kaynaklarına göre MÖ 3. yüzyıl ile MS 1. yüzyılın sonları arasında doğu Avrasya bozkırlarında yaşamış göçebe halklardan oluşan boylar konfederasyonudur. Bilinen ilk Türk devletidir. Hiung-nu halkı hakkındaki bütün bilgiler dağınık Çin kaynaklarına ve arkeolojik bulgulara dayanmaktadır. Dilleri hakkındaki değişik varsayımlar, Çin kaynaklarında bulunabilen çoğunluğu kişi ve unvan adları olan sözcüklere dayanmaktadır. Dillerindeki sözcüklerin Çin lehçelerindeki transkripsiyonlarına göre dillerinin Türk, İrani, Moğol, Ural, Yenisey kökenli veya yalıtık dil olduğuna ve hatta halkın çok uluslu olduğundan dilin de karışık bir dil olabileceğine dair görüşler bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Çin Hanedanı</span>

Çin Hanedanı, MÖ 221 - MÖ 206 yılları arasında Çin'i yönetmiş ilk hanedandır. Qin Hanedanlığı adını bugün Gansu ve Shaanxi eyaletlerinin kalbinde bulunan Qin bölgesinden alır. Qin Hanedanlığı'nın gücü, Shang Yang'ın MÖ 4. yüzyılda Savaşan Devletler Çağı'ndaki kanunlarda yaptığı legalist reformlarla artmıştır. MÖ 3. yüzyılın ortalarında ve sonlarında, Qin Hanedanlığı güçsüz Zhou Hanedanlığı'ndan başlayıp kalan diğer altı savaşan devleti de fethetmiş ve tüm Çin üzerinde kontrol elde ederek yönetimi tek çatı altında toplamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Tayvan</span> Doğu Asyada bir ülke

Tayvan ya da resmî adıyla Çin Cumhuriyeti, Tayvan Adası ile Penghu, Kinmen, Matsu ve bazı diğer adacıklarda yerleşik bir Doğu Asya ada ülkesi. Tayvan resmî olarak, Çin'i yöneten Çin Komünist Partisi'ni Çin anakarasında işgalci güç olarak kabul eder. 1949 yılından günümüze kadar sık sık Çin Halk Cumhuriyeti ile olan rekabetiyle gündeme gelen Tayvan yönetimi, Çin anakarasında kontrol ve yönetim hakkı iddia ederek kendini gerçek Çin olarak tanımlar.

<span class="mw-page-title-main">Han Hanedanı</span> çinde M.Ö. 206 - M.S. 220 tarihleri arasında hüküm sürmüş hanedan

Han Hanedanı, Çin'de MÖ 206 – MS 220 tarihleri arasında hüküm sürmüş hanedanıdır. Dönemin önemli klanlarından Liu tarafından kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Yüzölçümlerine göre ülkeler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu liste, dünya ülkelerinin ve bağımlı topraklarının kara, su ve toplam alana göre sıralanmış bir listesidir.

Çinliler ; çoğunlukla soy, etnisite, uyrukluk, vatandaşlık veya diğer bağlılık vasıtasıyla Çin ile ilişkili çeşitli kişiler veya gruplardır.

<span class="mw-page-title-main">Donşianlar</span>

Dongxianglar, Çin Halk Cumhuriyeti'nin 56 resmî etnik grubundan biri olan Müslüman Moğol azınlık halkıdır. Dongxiang ismi doğudaki köy halkı anlamındadır. 2000 yılında yapılan nüfus sayımında sayıları 513.805 bulan Dongxianglar 13. yüzyılda İslâm dinini benimsemişlerdir. Dongxianglar Gansu Eyaletinde Sincan Uygur Özerk Bölgesinde, Qinghai Eyaletinde ve Ningxia Özerk bölgesinde yaşarlar. Dongxiang dili Moğol-Altay dilleri dalına aittir.

<span class="mw-page-title-main">Karahoca</span> Çinde şehir

Karahoca ya da Karahoço Çin Halk Cumhuriyeti'nin Sincan Uygur Özerk Bölgesi'de Turfan'nın 30 kilometre güneydoğusunda İpek Yolu üzerinde tarihi bir vaha şehridir.

<i>The World Factbook</i>

ISSN1553-8133The World Factbook Amerika Birleşik Devletleri Merkezi Haberalma Teşkilatı - CIA tarafından dünyada ülkeleri hakkında toplanan bilgilerin almanak stilinde yayımlandığı bir referans kaynak kitabıdır. Resmi basılmış versiyonuna Ulusal Teknik Bilgi Servisi ve Devlet Matbaası gibi kuruluşlardan ulaşılabileceği gibi Skyhorse Publishing gibi farklı özel matbaalardan da ulaşılabilmektedir. Factbook her hafta kısmi olarak olsa da güncellenen hali ile web sitesi olarak yayımlanmaktadır. Ayrıca bilgisayarda çevrimdışı çalışabilmek için yüklenebilecek şekilde de sunulmaktadır. Yayım, ABD tarafından diplomatik olarak tanınmış olan devletler dahil 267 entitinin demographisi, coğrafyası, iletişim yolları, hükûmet yapısı, ekonomisi ve askeri yapısı hakkında 2-3 sayfalık özet bilgiler vermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Çin tarihi</span> ulusal tarih

Çin tarihi, yazılı kaynaklara göre 3500 yıldan fazla geriye uzanmakta olup yazılı Çin tarihi ise MÖ 1500'lerde Shang Hanedanı döneminden başlamaktadır. Çin binlerce yıllık tarihi ile dünyanın en eski medeniyetlerinden biri ve uygarlığın beşiği olarak kabul edilmektedir. Çin uzun tarihi boyunca değişimli olarak birleşik bir devlet olarak veya birçok devlet halinde parçalanmış olarak varlığını sürdürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Çin kültürü</span>

Çin kültürü, modern dünyadaki en eski jeopolitik varlık olan Çin'in topraklarında yer alan, en zenginleri 10.000 yıl öncesine dayanan, çok çeşitli alanlardaki muazzam ve karmaşık başarıları kapsar. Nitekim günümüz Çin, hanedanların ve siyasi rejim değişiklikleriyle Çin Şi Huang'ın M.Ö. 221 yılında kurduğu Çin İmparatorluğu'nun doğrudan vârisi olarak görülebilir. Pratiklerin, nesnelerin ve kavramların etkili bir şekilde yayılmasına olanak sağlayan bu süreklilik, Çin kültürünün belli unsurlarına bölgesel ve tarihsel farklılıkların ötesine geçen genel bir görünüm kazandırmaktadır. Bu unsurlardan bazı örnekler, mandarin rejiminde ve toplumsal ve ailevi ilişkilerin kavranmasında görünebilen Konfüçyüsçü etkiler ya da Çin dünyası genelinde benimsenmiş felsefi veya metafizik kavramların ve dini pratiklerinin kökeninde bulunan Taoizm damgası. Çin İmparatorluğu'nun prestiji, bu ortak kültürünün Uzak Doğu ve Güneydoğu Asya'ya yayılmasına katkıda bulunmasının yanı sıra Çin uygarlığını zenginleştirmiş birçok yabancıyı cezbetmiştir. Diğer kültürel başarılar ancak belli bir bölgeye ya da bir döneme özgüdür. Bu açıdan, Çin kültürünün çeşitli alanlarının 19. yüzyıldan beri Batılı nüfuza ve moderniteye yaklaşma biçimi ve küreselleşmeye karşı göstermeye devam ettiği tepki büyük bir ilgi meselesidir. Çin'in ekonomik gelişimi popüler geleneklere ve sanatlara meydan okumaktadır. Nakış veya tiyatro gibi birçok kültür biçimi kaybolma sürecindedir.

Ba-Shu Çincesi, eski Sichuan ve Chongqing, Çin'de konuşulan soyu tükenmiş bir Sinit dilidir. Bu dil ilk kez Batı Han Hanedanlığı sırasında onaylanmış ve Eski Çinlilerden veya Erken Orta Çinlilerin ilk bölünmelerinden birini temsil etmektedir. Ming hanedanında, Çin'in diğer bölgelerindeki insanlar tarafından yerleşimden sonra Güneybatı Mandarin'in yerini aldığı zaman tükenmiştir..Şablon:How

Denizaşırı Çinliler, Çin Halk Cumhuriyeti ya da Çin Cumhuriyeti (Tayvan)'nin dışında yaşayan Çin doğumlu ya da Çin kökenli insanlardır. Büyük Çin Bölgesi'nin dışında yaşayan kısmen Çin kökenli insanlar da kendilerini denizaşırı Çinli olarak sayabilir. Denizaşırı Çinliler, Çin'deki Han etnik çoğunluğundan ya da Çin'deki diğer etnik gruplardan olabilir. Kişi başına göre Singapur, Büyük Çin'in dışındaki en büyük denizaşırı Çinli nüfusuna sahip. Avustralya ise kişi başına Asya'nın dışındaki en büyük denizaşırı Çinli nüfusuna sahip.

<span class="mw-page-title-main">Çin'deki etnik azınlıklar</span>

Çin'deki etnik azınlıklar; Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC)'nde Han Çinlisi olmayan halklardır. Han çoğunluğunun dışında ÇHC, resmî olarak 55 tane farklı etnik azınlık grubu tanımaktadır. 2010 itibarıyla resmî olarak tanınan azınlık grupları, kolektif olarak Çin anakarası nüfusunun %8,49'unu oluşturmaktadır. Resmî olarak tanınan bu etnik gruplara ek olarak, kendilerini tanınmayan etnik grupların üyeleri olarak tanımlayan ÇHC vatandaşları vardır.

Çin'de resmî olarak tanınmayan birçok etnik grup vardır. Bu gruplar kolektif olarak 730.000'den fazla kişiden ibaret. Bütün bu gruplar tek bir grup olarak sayılsa, nüfus açısından Çin'deki en büyük 20. grubunu oluştururlardı. Bazı araştırmacılar, Çin'de ikamet eden 200'den fazla etnik grubun var olduğunu savunur. Ayrıca resmî olarak tanınan gruplarla aynı kategoriye sınıflandırılmış daha küçük, farklı etnik gruplar vardır. Sincan Huileri ile Fujian Huileri, ikisi de İslam dinine mensup olmaları haricinde hem coğrafi hem de kültürel açıdan farklılar. Han Çinlileri de Dünya'nın en büyük etnik grubu olup, aralarında büyük oranda çeşitlilik mevcuttur; ör. Kansu eyaletindeki Hanların asimile olmuş Tangut medeniyetinden genetik özelliklere sahip oldukları düşünülmektedir. Hainan Adası yerlileri olmalarına ve herhangi bir Çin dili konuşmamalarına rağmen ada başkentine yakınlarındaki Limgao halkı Han Çinlileri olarak sınıflandırılır.

Vietnamlılar veya Kinhler, Vietnam'ın Güneydoğu Asyalı yerli halkıdır. En yaygın konuşulan Avusturoasya dili olan Vietnamca konuşurlar. 1999 nüfus sayımında ülke nüfusunun %86'sını oluşturan grubu resmi olarak Vietnam'daki diğer etnik gruplardan ayırmak için Kinh kelimesi kulanılır.