İçeriğe atla

Hamzeti Kilisesi

Koordinatlar: 40°48′45″K 41°32′53″D / 40.81250°K 41.54806°D / 40.81250; 41.54806
Hamzeti Kilisesi
Video
Kaynak: YouTube (youtube.com)
Harita
Temel bilgiler
KonumHamzeti, Ahalta, Yusufeli
Koordinatlar40°48′45″K 41°32′53″D / 40.81250°K 41.54806°D / 40.81250; 41.54806
İnançDoğu Ortodoks Kilisesi
MezhepGürcü Ortodoks Kilisesi
Durum2023 yılında Yusufeli Barajı'nın suları altında kalmıştır
Mimari
Mimari türŞapel
Mimari biçimGürcü mimarisi
Tamamlanma9-11. yüzyıllar
Özellikler
MalzemelerTaş

Hamzeti Kilisesi (Gürcüce: ხამზეთის ეკლესია), tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde sular altında kalmış olan Yusufeli kasabasında Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir. Eski Ahalta köyünün Hamzeti (ხამზეთი) mevkiinde bulunduğu için Hamzeti Kilisesi olarak anılır.[1]

Tarihçe

Sonradan adı "Bağgözü" olarak değiştirilen ve eski Yusufeli kendinin bir mahallesine dönüşen Hamzeti, bir dönem Yusufeli ilçesinin idari merkezi olan Ahalta köyünde bulunuyordu.[2] Türkçeye Hamzet olarak giren yerleşimi ve Ahalta'yı Osmanlılar 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. Hamzeti Kilisesi'nin Orta Çağ'da Gürcü Bagrationi hanedanı döneminde yapıldığı tahmin edilmektedir.[3]

Mimari

Hamzeti Kilisesi ve Hamzeti Şapeli, Yusufeli kentinin Hamzeti (Bağgözü) mahallesinde, Parhal Çayı'nın Çoruh Nehri'ne katıldığı yerde, Çoruh Nehri'nin kıyısında bağlık bir alanda bulunuyordu. Küçük bir şapel olan Hamzeti Kilisesi (3,90x2,50 m), dikdörtgen planlı ve tek mekânlı bir yapıydı. Kilisenin çatısı çökmüş, duvarlarının dış yüzey kaplama taşları tamamen sökülmüştü. Giriş kapısı güney cephede yer alıyordu. Doğu ve batı duvarlarında birer, kuzey duvarında iki adet pencere bulunuyordu. Dolgu duvar tekniği ve kireç harcıyla inşa edilmiş olan Hamzeti Kilisesi, 2023 yılında Yusufeli Barajı'nın suları altında kalmıştır.[3]

Kaynakça

  1. ^ 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2017, s. 73 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9470-8-7
  2. ^ "Yusufeli İlçesi Merkezinin Öğdem'den Ahalt'a kaldırılması ve bu merkeze Yusufeli aldı verilmesi hakkında Kanun" (PDF). T.C. Resmî Gazete. 16 Şubat 1950. 5 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 4 Temmuz 2020. 
  3. ^ a b Taner Artvinli, Yusufeli Külliyâtı, İstanbul, 2013, 2 cilt, 1. Cilt, s. 126, ISBN 978-605-86248-1-8.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kılıçkaya, Yusufeli</span>

Kılıçkaya, Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı bir köy.

<span class="mw-page-title-main">Alanbaşı, Yusufeli</span>

Alanbaşı, Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Altıparmak, Yusufeli</span>

Altıparmak, Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Bostancı, Yusufeli</span>

Bostancı, Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Çeltikdüzü, Yusufeli</span>

Çeltikdüzü, Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Çevreli, Yusufeli</span> Yusufelide bir köy

Çevreli, Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Çıralı, Yusufeli</span> Artvin köyü

Çıralı, Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Kınalıçam</span>

Kınalıçam, Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Köprügören, Yusufeli</span> Köy

Köprügören, Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Çala Kilisesi (Yusufeli)</span>

Çala Kilisesi, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde sular altında kalmış olan Yusufeli kasabasında Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir. Eski Ahalta köyünün Çala (ჭალა) mevkiinde bulunduğu için Çala Kilisesi olarak anılır.

Nihahi Kalesi, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı ve eski adı Nihahi olan Yokuşlu köyü sınırları içinde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kaledir.

Ahalta, tarihsel Tao bölgesindeki yerleşimlerden biridir. Ahalta (ახალთა), Gürcüce "ahali" kelimesinden türemiş bir yer adıdır. Türkçeye Ahalt olarak girmiştir. Sonradan Yusufeli kasabasının Evren adıyla mahallesi haline gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kavkasidzeler Kalesi</span>

Kavkasidzeler Kalesi, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Yusufeli ilçesine bağlı Tekkale köyünün Kaledibi mahallesinde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kaledir. Çoruh Nehri'nin sol kıyısında, bir kayanın tepesinde inşa edilmiş olan kaleden geriye sur bölümleri ile tek nefli kilise kalmıştı. Ancak bu yapılar 2023 yılında Yusufeli Barajı suları altında kalmıştır.

Ahoti Klisesi, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı ve eski adı Ahoti olan Kömürlü köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir.

Utavi Kalesi, Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı ve eski adı Utavi olan Bostancı köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kaledir. Köyün Ahalta mahallesinde bulunduğu için Ahalta Kalesi olarak da bilinir.

Suhbeçi Kilisesi, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı İşhan köyünde Orta Çağ'dan kalma bir Gürcü kilisesidir. Subheçi Kilisesi olarak da bilinir.

Erkinis Kilisesi, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Yusufeli ilçesine bağlı ve eski adı Erkinis olan Demirkent köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir. Kilisenin bulunduğu mezranın adından dolayı İtik Kilisesi, Erkinis köyünün yeni adında dolayı da Demirkent Kilisesi olarak da bilinir.

Kiskimi Şapeli, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı ve eski adı Kiskimi olan Alanbaşı köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma kilisedir. Kansasi (კანსასი) mahallesinde bulunmasından dolayı Kansasi Kilisesi veya Kansasi Şapeli olarak da bilinir.

Kiskimi Kalesi, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı ve eski adı Kiskimi olan Alanbaşı köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma kaledir. Köyün yeni adından dolayı Alanbaşı Kalesi olarak da bilinir.

Nihahi Kilisesi, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı ve eski adı Nihahi olan Yokuşlu köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kilisedir.