İçeriğe atla

Hamza Hâmid Paşa

Tevkii Hamza Hâmid Paşa
Osmanlı Sadrazamı
Görev süresi
8 Nisan 1763 - 1 Kasım 1763
Hükümdar III. Mustafa
Yerine geldiğiKoca Mehmed Ragıp Paşa
Yerine gelenÇorlulu Köse Bahir Mustafa Paşa
Kişisel bilgiler
Doğum 1688/1689
İstanbul veya Develi
Ölüm 1770
Mekke

Tevkii Hamza Hâmid Paşa, III. Mustafa saltanatında 8 Nisan 1763 - 1 Kasım 1763 tarihleri arasında altı ay yirmi üç gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.[1][2]

Hayatı

1688/1689'da İstanbul ya da Develi'de doğduğu sanılmaktadır.[3] Babası tüccar Ahmet Ağa'dır. İstanbul'da Çatalçeşme semtinde doğmuştur. Öğreniminin ardından Babıali Sedaret Mektubî kalemine girdi. Bu sırada, 1741'de, mektupçu olan Koca Ragıp Efendi yanına girerek onun yanında "Mektubî ser halifesi"; sonra Ragıp Efendi reis-ül-kitap olinca 1745'te "mektupçu" görevine geçti.[3]

10 yıl bu görevde kalıp Kamil Ahmed Efendi terfi ettirilerek sadrazam kethüdası olunca onun yerine 25 Eylül 1755'te reis-ül küttab görevine atandı. Aynı yıl bu sefer Kamil Ahmed Efendi vezirliğe terfi ettirilince onun yerine sadaret kethüdası oldu. 10 Temmuz 1756'da bu görevden azledildi ve defter eminliği görevi verildi. 21 Nisan 1758'de ikinci defa sadrazam kethüdası oldu ama 22 Mart 1759'da bu görevden azledildi. 22 Mart 1760'ta büyük ruznameci görevine atandı. 29 Haziran 1760'ta çavuşbaşı görevine terfi etti. 30 Ağustos 1760'ta Ragıp Paşa sadrazam olunca üçüncü defa sadaret kethüdası oldu. 1761'de bu görevden de azledilmesine rağmen sadrazamın isteğiyle "tevkii" nişancı görevine atandı.[1][3]

Hâmit Hamza Efendi'ye 16 Ekim 1762'de vezirlik verilerek nişancılık üzerinde bırakıldı. Selanik sancağı da has tayin olundu ve efendisi Ragıp Paşa'nın delaletiyle vezirliğe ait tüm levazımatı pâdişâh tarafından temin edildi.[3]

24 Mart 1763'te Ragıp Paşa hastalanıp sadaret işlerine bakamaz hale geldi. Ona vekil olarak Hâmit Hamza Paşa sadaret kaymakamı olarak tayin edildi. Koca Ragıb Paşa'nın vefatı üzerine de 9 Nisan 1763'te sadrazamlık görevi asaleten verildi. Fakat Ragıp Paşa gibi yetenekli bir devlet idarecisinin yerini dolduramadı. Hâmit Hamza Paşa'nın sadrazamlık döneminde Avrupa'da siyasi denge bozulmuştu. Buna karşılık Hamza Hamit Paşa fazla ihtiyatkardı ve vehimli ve tereddütlü mizacı nedeniyle hem içişleri hem de dışişlerinde gereken ciddi ve kesin kararları almaktan çekinmekteydi ve böylece devlet işlerini yürütmekten aciz kaldı. Tayininden yedi ay sonra, 1 Kasım 1763 tarihinde azlolundu. Yerine üçüncü defa Bahir Mustafa Paşa getirildi.[1]

III. Mustafa ona ikram olarak mallarını devletçe müsadere ettirmedi ve bunun yanında borçlarını ödemesi için ona nakden ihsan verdi. Geleneksel olarak azledilen sadrazamlar bir müddet sürgüne gönderilmekte iken kendisine Girit valiliği verildi. Hamit Hamza Paşa 6 Mart 1767'de Mora muhassallığına gönderildi. 23 Şubat 1768'de Hanya sancakbeyliği verildi. Haziran 1768'de Hanya sancakbeyliği ile birlikte ikinci defa Girit valiliğine tayin olundu.[2][3]

20 Temmuz 1769'da ise "Cidde ve Habeş" eyaleti valiliği görevi verildi. 1670'te bu görevde iken Mekke'de Arafat'a çıkmakta iken öldü. Yaşı 70'i bulmuştu. Vasiyeti üzerine Gureba Mezarlığı'na gömüldü.[1]

Değerlendirme

Sicill-i Osmani onu şöyle değerlendirir:[3]

İnşada orta hâlli, yavaşlık ve gevşeklikle meşhursa da hakikatte kudret ve ağırlık sahibiydi.

Uzunçarşılı'ya göre ise[2]

Orta derecede iktidarlı, Babıâlı işlerine vakıf olup yolsuzlukla ve rüşvetle ile lekelenmemiştir... Sulus, nesih ve divanî yazılarda mahirdi.

Modern bir değerlendirmeye göre ise[1]

Fazla vesveseli ve kararsız bir yapıda "idi"

Kaynakça

  1. ^ a b c d e Yayın Kurulu "Hamza Hamid Paşa (Tevkii)", (1999), Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş. C.1 s.527-528 ISBN 975-08-0072-9
  2. ^ a b c Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, "Hamza Hamid Paşa" (1940-1888) İslam Ansiklopedisi c.V/1 s.205-206, İstanbul:
  3. ^ a b c d e f Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları ISBN 975-333-0383 C.II s.255 [1]

Dış bağlantılar

  • Yayın Kurulu "Hamza Hamid Paşa (Tevkii)", (1999), Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, İstanbul: Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş. C.1 s.527-528 ISBN 975-08-0072-9
  • Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları ISBN 975-333-0383 C.II s.255 [2]
  • Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, "Hamza Hamid Paşa" (1940-1888) İslam Ansiklopedisi c.V/1 s.205-206, İstanbul:
  • Danişmend, İsmail Hâmi, (1961) Osmanlı Devlet Erkâni, İstanbul:Türkiye Yayınevi.
  • L. Bonneville de Marsangy, (1894) Le chevalier de Vergennes, son ambaşsada à Constantinople, París.
Siyasi görevi
Önce gelen:
Koca Mehmed Ragıp Paşa
Osmanlı Sadrazamı
8 Nisan 1763 - 1 Kasım 1763 		Sonra gelen:
Çorlulu Köse Bahir Mustafa Paşa

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Mehmed Emin Rauf Paşa</span> 168. Osmanlı sadrazamı

Mehmet Emin Rauf Paşa iki kez II. Mahmud ve üç kez Abdülmecid döneminde toplam 5 kez 14 sene 7 ay 36 gün sadrazamlık yapmış olan Osmanlı devlet adamıdır.

İvazzade Halil Paşa, III. Mustafa saltanatında, 12 Aralık 1769 - 25 Ekim 1770 tarihleri arasında on buçuk ay sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.

Hadim Mesih Mehmed Paşa III. Murad saltanatı döneminde 1 Kasım 1585-14 Nisan 1586 döneminde sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.

Tayyar Mehmed Paşa, IV. Murad saltanatında 26 Ağustos 1638 - 24 Aralık 1638 tarihleri arasında 3 ay 28 gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.

Kara Dev Murad Paşa IV. Mehmed saltanatında 21 Mayıs 1649 - 5 Ağustos 1650 ve 11 Mayıs 1655 - 19 Ağustos 1655 tarihleri arasında iki kez, toplam bir yıl, beş ay, yirmi dört gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Melek Ahmed Paşa</span> 79. Osmanlı sadrazamı

Melek Ahmed Paşa IV. Mehmed saltanatında 5 Ağustos 1650 - 21 Ağustos 1651 tarihleri arasında bir yıl on yedi gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.

Zurnazen Mustafa Paşa, IV. Mehmed saltanatında 5 Mart 1656 tarihinde dört saat boyunca sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır. Osmanlı tarihinin en kısa süre sadrazamlık yapan devlet adamıdır. 1655-1656 döneminde kaptan-ı derya görevi de yapmıştır.

Ağa Yusuf Paşa III. Ahmed saltanatında, 20 Kasım 1711 - 12 Kasım 1712 tarihleri arasında on bir ay yirmi iki gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamı.

Kabakulak İbrahim Paşa I. Mahmud saltanatında, 22 Ocak 1731 - 10 Eylül 1731 tarihleri arasında yedi ay on dokuz gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamı. Kabakulak İbrahim Paşa Patrona Halil ve ekibini tasfiye eden paşa olarak tarihinde yerini almıştır.

Muhsinzade Abdullah Paşa I. Mahmud saltanatında, 6 Ağustos 1737 - 19 Aralık 1737 tarihleri arasında dört ay on dört gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.

Hacı İvaz Mehmed Paşa I. Mahmud saltanatında, 22 Mart 1739 - 23 Haziran 1740 tarihleri arasında bir yıl üç ay iki gün sadrazamlık ve çeşitli valilikler yapmış; 1735-1739 Osmanlı-Rus-Avusturya Savaşı'nda bütün savaşın kaderini etkileyen Hisarcık Muharebesi'ni kazanmış, Osmanlı devlet adamıdır.

Tiryaki Hacı Mehmet Paşa I. Mahmud saltanatında, 9 Ağustos 1746 - 24 Ağustos 1747 tarihleri arasında bir yıl on altı gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Koca Mehmed Ragıp Paşa</span> 137. Osmanlı sadrazamı

Koca Ragıp Paşa, - Osmanlı devlet adamı, diplomat, şair, kütüphaneci, çevirmen. III. Osman ve III. Mustafa saltanatında 11 Ocak 1757 - 8 Nisan 1763 tarihleri arasında altı yıl iki ay yirmi sekiz gün sadrazamlık yapmış bir devlet adamıdır. Şair kişiliği ile tanınır.

Mahir Hamza Paşa III. Mustafa saltanatında 7 Ağustos 1768-20 Ekim 1768 tarihleri arasında iki ay on dört gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.

Yağlıkçızade Mehmed Emin Paşa III. Mustafa saltanatında 20 Ekim 1768 - 12 Ağustos 1769 tarihleri arasında dokuz ay yirmi üç gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.

Kethüda Çerkes Meyyit Hasan Paşa veya Cenaze Hasan Paşa III. Selim saltanatında 7 Haziran 1789 - 3 Aralık 1789 tarihleri arasında beş ay yirmi altı gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır. "Meyyit" ölü, cenaze demektir.

Turnacızade Silahdar Ali Paşa II. Mahmud saltanatında 30 Mart 1823 - 13 Aralık 1823 tarihleri arasında dokuz ay dört gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.

Mehmet Sait Galip Paşa, Osmanlı diplomatı, yerel idarecisi ve II. Mahmud saltanatında 13 Aralık 1823 - 14 Eylül 1824 tarihleri arasında dokuz ay iki gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.

İzzet Mehmed Paşa I. Abdülhamid saltanatında, 4 Ağustos 1774 - 6 Temmuz 1775 ve 20 Şubat 1781 - 25 Ağustos 1782 tarihleri arasında toplam iki yıl beş ay altı gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamı.

Silahdar Damat Dimetokalı Mehmed Paşa I. Mahmud saltanatında 9 Ocak 1736 - 6 Ağustos, 1737 tarihleri arasında sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.