İçeriğe atla

Hamza Bey Bayındır

Hamza Bey Bayındır, Akkoyunlu beyidir. Celaleddin Ali Bey'in küçük kardeşiydi. Kara Yülük Osman Bey'in oğluydu.

Hayatı

Hamza Bey'in doğum tarihi hakkında bilgi bulunmamaktadır. Akkoyunlu beyi Kara Yülük Osman'ın oğullarından biridir. 1435'te babasının ölümünden sonra, 1436 yılında Argani'yi ele geçirmek için hazırlıklara başladı. Ancak saldırısı Celaleddin Ali Bey'in oğlu Cihangir Mirza tarafından püskürtüldü. [1]

1437 yazının başında Hamza, Akkoyunluların iç çekişmelerinden yararlanarak elinde tuttuğu bölgelerin sınırlarını genişletmeyi umuyordu. [2] Bağdat'taki Karakoyunlu valisi Kara Yusuf'u yenerek büyük bir askeri zafer kazandı. Daha sonra Karakoyunlu kuvvetlerini Diyar-i Rabia ve Kuzey Cezire'den kovdu.[1] Bu parlak zafer onun itibarını daha da artırdı. Bu olayın ardından Hamza Bey, başkent Diyarbakır'a yürüdü ve iki ay süren kuşatmanın ardından şehir teslim oldu.

Ali'nin 1438 kışında Akkoyunlu beyliğinden vazgeçmesi, süregelen iç savaşın ilk aşamasının sona ermesini sağladı. Kara Yülük Osman Bey, Celaleddin Ali Bey'i resmen halefi olarak ilan etmesine rağmen Ali Bey, güvenilir bir koalisyon oluşturamadı.

1438 yılında Hamza Bey'in hükümdarlığı resmen tanındı. Hamza para bastırarak, cuma hutbesinde adını okuttu ve Diyarbakır, Mardin ve Erzurum'a vali atadı. Ardından Erzincan'daki akrabalarına karşı sefer hazırlıklarına başladı.

Hamza Bey'in iktidara geldikten sonra iki hedefi vardı. Bunlardan biri kardeşi Yakub'un Erzincan'dan uzaklaştırılması, diğeri ise Cihangir'in Urfa'da Memluk desteğiyle kurduğu karargâhın gücünün azaltılmasıydı.

Hamza Bey, 1439'da Cihangir Mirza'ya karşı bir savaş başlattı ancak 1440 yılındaki ilk seferi başarısızlıkla sonuçlandı. Daha sonra Erzincan'ı ele geçirdi. Hamza Bunun sonucunda Urfa ve Kemak dışındaki tüm büyük Akkoyunlu şehirlerini ele geçirdi ve taht kavgası sırasında rakiplerine karşı büyük avantaj elde etti. [1]

1444 yılında Hamza Bey Bayındır Diyarbakır şehrinde öldü. Geride oğlu kalmadığından yeğeni Cihangir Mirza iktidara geldi. [3]

Mirası

Hamza Bey'in Diyarbakır'da yaptırdığı bir cami,[4] Mardin'de yaptırdığı bir zaviye bulunmaktadır.[5]

Kaynakça

  1. ^ a b c Woods 1999.
  2. ^ Tehrani.
  3. ^ Tehrani 2006.
  4. ^ BEYSANOĞLU, Şevket. 1990). Anıtları ve Kitabeleri İle Diyarbakır Tarihi, C. II, Ankara. səh: 462
  5. ^ GÖYÜNÇ, Nejat. (1969). XVI. Yüzyılda Mardin Sancağı, İstanbul. səh.120

Kaynaklar

  • Woods, John E. (1999). The Aqquyunlu: Clan, Confederation, Empire. The University of Utah Press. 
  • Əbubəkr Tehrani (Rahilə Şükürova). Kitabi-Diyarbəkriyyə. İstanbul: Bayrak nəşriyyatı. 2006.
  • ADNAN SADIK ERZI. AKKOYUNLU VE KARAKOYUNLU TARIHI HAKKINDA ARAŞTIRMALAR. 18. Türk Tarih Kurumu. 1954. 251–270.

İlgili Araştırma Makaleleri

Uzun Hasan, Akkoyunlu hükümdarı olup, bugünkü İran, Irak, Azerbaycan, Ermenistan ve Türkiye'nin bir bölümünü kapsayan bir coğrafyada 1453-1478 yılları arasında hüküm sürmüştür. Akkoyunluların en güçlü hükümdarı olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Akkoyunlular</span> Doğu Anadolu’nun Türkmen kabilesi ve Müslüman hanedanı

Akkoyunlular veya Bayındırlılar, 14. yüzyılda Oğuz Türkleri'nden Bayandurlu Hanedanı'nın kurmuş olduğu bir devletti. Horasan'dan Fırat'a ve Kafkas Dağları'ndan Umman Denizi'ne kadar uzanan topraklarda egemen olmuşlardır. Akkoyunlular, Azerbaycan halkının oluşumunda önemli bir rol oynamasının yanı sıra Azerbaycan devletçilik tarihinde de önemli yere sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Karakoyunlular</span> 1380-1469 yılları arasında bugünkü Doğu Anadolu Bölgesi, Güney Kafkasya, Azerbaycan ve Kuzey Irak topraklarında egemenlik sürmüş Oğuz Türklerinin kurduğu bir devlet

Karakoyunlular ya da Karakoyunlu Devleti, başkenti Tebriz olan ve 1380-1469 yılları arasında bugünkü Doğu Anadolu Bölgesi, Güney Kafkasya, Azerbaycan ve Kuzey Irak topraklarında egemenlik sürmüş Oğuz Türklerinin kurmuş olduğu bir devlettir.

<span class="mw-page-title-main">Cihan Şah</span> Karakoyunlu Devletinin hükümdarı

Cihan Şah veya Muzaffareddin Cihan Şah Yusuf, 1438 - 1467 yılları arasında hüküm sürmüş Karakoyunlu Devleti'nin hükümdarı.

<span class="mw-page-title-main">Artuklu Beyliği</span> Güneydoğu Anadoluda hüküm sürmüş bir Türk beyliği (1102–1409)

Artuklu Beyliği ya da diğer adıyla Artuklular, Harput, Mardin ve Hasankeyf bölgelerinde 1102-1409 yılları arasında hüküm sürmüş bir Oğuz Türkmen beyliğidir.

<span class="mw-page-title-main">Kadı Burhâneddin Devleti</span>

Kadı Burhaneddin Ahmed Devleti, Eretna Devleti'nin topraklarında, Oğuzların Salur boyundan olan Vezir Kadı Burhaneddin Ahmed'in kendi adıyla 1381 yılında kurduğu devlettir. Devletin merkezi Sivas'tır.

<span class="mw-page-title-main">Kara Yusuf</span> 1388-1420 yılları arasında Karakoyunlu Devletinin hükümdarı

Kara Yusuf, 1388-1420 yılları arasında Karakoyunlu Devleti'nin hükümdarıdır.

Kara Mehmed, Karakoyunlu Devleti hükümdarı (1380-1389). Tam adı Nasırüddin Kara Mehmed Bey Durmuş'tur.

<span class="mw-page-title-main">Kara İskender</span>

Kara İskender, 1420-1437 yılları arasında Karakoyunlu hükümdarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Şahruh</span>

Şahruh Mirza, Timur İmparatorluğu üçüncü hükümdarı.

<span class="mw-page-title-main">Erzincan Beyliği</span> Türk beyliği

Erzincan Beyliği, Erzincan Emirliği veya Mutahharten Beyliği, 14. yüzyılın sonları ile 15. yüzyılın başlarında hüküm süren Anadolu Türk Beyliklerinden biri.

Kara Yülük Osman Bey, Akkoyunlu devletinin kurucusu ve ilk hükümdarı.

Kara Yülük Osman oğlu Celaleddin Ali veya Ali Bey, Türkmen Akkoyunluların 1435'ten 1438'e kadar hüküm süren altıncı beyiydi.

<span class="mw-page-title-main">Hasan Ali</span>

Hasanali Mirza, Sultan Hasanali veya Hasanali Bey Karakoyunlu devletinin son padişahı ve Cihan Şah Hagigin'in oğludur. Cihan Şah'ın 10 Kasım 1467'de öldürülmesinin ardından Azerbaycan'ın güneyinde Karakoyunlular'ın hakimiyetini yeniden sağlamaya çalıştı ancak 1469'da başarılı olamadan öldürüldü.

Fahreddin Kutlu Bey, 1362-1389 yılları arasında hüküm süren ikinci Akkoyunlu beyiydi. Tam adı Hacı Fahreddin Kutlug ibn Tur Ali-bey'dir.

Alaeddin Turali Bey Bayandur — Akkoyunlu aşiret birliğinin beyidir. Akkoyunlu devletinin kuruluşunda büyük pay sahibi olan Bayandur boyunun lideridir.

Ahmed Bey Bayındır, Akkoyunluların üçüncü beyiydi (1389-1403).

Zeynelabidin Bey Bayındır, Akkoyunluların yıkılışı sırasında Diyarbakır ve çevresine hakim olan Akkoyunlu hükümdarıdır.

Kılıç Arslan Bayındır, Kara Yülük Osman Bey'in kardeşi Ahmet Bey'in oğludur.

Elvand Mirza, Karakoyunlu hanedanına mensup olup Musul, Diyarbakır ve Esadabad valisi Kara İskender'in oğludur. Oğlu Pirgulu Bey ile amcası Cihan Şah'ın Yusuf Mirza'nın torunu Hatice Begüm'ün evliliğinden olan halk, Karakoyunlu hanedanının Hint kolunu (Kutbşahlar) kurmuştur.