İçeriğe atla

Hamburg Ayaklanması

Hamburg Ayaklanması (Almanca: Hamburger Aufstand) Almanya'da Weimar Cumhuriyeti döneminde 23 Ekim 1923 günü başlayan ve iki gün süren ayaklanma. Almanya Komünist Partisi'ne bağlı radikal kişilerin Hamburg'da başlatmış olduğu ayaklanma girişimi başarısızlıkla sonuçlandı. İsyancılar 24 saat içinde 17'si Hamburg'da, 7'si Prusya'daki Schleswig-Holstein eyaleti içerisinde olmak üzere toplam 24 polis karakoluna baskın düzenledi. Ayaklanma sırasında 100'den fazla kişi öldü.

Arka plan

1919 ile 1923 yılları arasında, Weimar Cumhuriyeti'nde kriz mevcuttu ve sol ve sağ politik kanatların şiddetli çatışmaları gerçekleşmekteydi. Ekonomik durum hızla kötüleşiyordu, 1923 sonbaharında hiperenflasyon vardı ve bu durum Almanya Komünist Partisi'nin tepkisine neden oluyor ve halk nezdinde destek bulmasını sağlıyordu.[1] Ruhr'un İşgali neticesinde bu anlaşmazlıklar daha da büyüdü. Ağustos 1923'te, ülke çapında grev başladı ve hükûmet Eylül ayında olağanüstü hal ilan etti. Birkaç binden oluşan işsizler "yasak bölge" olarak belirlenen bölgelere girdiler ve polis ile sağcı milislerle çatıştılar.

Uluslararası Komünist hareket içinde, Almanya'daki durum ve silahlı ayaklanma tartışmalara neden oldu.[2] Lev Troçki, Sovyetler Birliği'ndeki diğer etkili üyeler, Politbüro ve Komintern, Komünist Parti'ye ayaklanmanın erken olduğunu belirtti.

Ayaklanma

22 Ekim 1923'te 300 aktif katılımcıyla ayaklanma başladı.[3] İsyan o döneme kadar yapılan en büyük ayaklanma organizasyonuydu. Bu dönemde Hamburg'daki Komünist Parti üyesi 14.000 kadardı. 23 Ekim günü saat 17:00'de, onlar baskın 26 polis şubesine baskın düzenlendi ve isyancılar 17 karakoldaki silahları ele geçirdiler.[4]

Tren yolları ve sokaklar ablukaya alındı. Şehir Bargteheide'de "Stormarn Sovyet Cumhuriyeti" ilan edildi ve ayaklanmaya direnenler ile birlikte yerel hükûmet yetkilileri tutuklandı. Pankartlar asıldı ve bölge halkına kendilerine destek vermeleri için çağrıda bulunuldu. Pankartlarda ve dağıtılan bildirilerde "Yaşasın Sovyet Almanya! Yaşasın Dünya Sovyet Devletleri Federasyonu! Yaşasın Dünya Devrimi!" sloganları yazılıyordu.

Ayaklanmanın birkaç saat içinde bastırıldı. Ertesi gün, polis güçleri barikatları kaldırdılar.

Sonrası

Ayaklanmada en az 100 kişinin hayatını kaybetti, 300'den fazla kişi yaralandı. Ölenlerden 17'si polis memuru, 24'ü isyancı ve 61'i sivildi. Yaklaşık 1400 kişi tutuklandı. Komünist Parti Mayıs 1924 seçimlerinde isyan bölgelerinden % 36,6 oy aldı.

 Heinrich Vogeler tarafından çizilen "Hamburg rıhtım işçisi" yağlı boya tablosu, 1928

Filmler

  • Der Hamburger Aufstand Oktober 1923. Dokumentary, Federal Almanya Cumhuriyeti (1971) 41 Dk., Reiner Etz, Tuchtenhagen Gisela, Klaus Wildenhahn tarafından yazılan; Yönetmen: Klaus Wildenhahn. Alman Film ve Televizyon Akademisi, Berlin ve NDR (Hamburg)[5]
  • Ernst Thälmann – Sohn seiner Klasse. Drama, Alman Demokratik Cumhuriyeti (1954) Yönetmen: Kurt Maetzig

Kaynakça

  • Bernhard H. Bayerlein, Leonid G. Babicenko (Eds.): Deutscher Oktober 1923. Ein Revolutionsplan und sein Scheitern, Berlin (2003). (Archive des Kommunismus – Pfade des XX. Jahrhunderts. 3) ISBN 3-351-02557-2 (Almanca)
  • Sergej Tretjakow: Hörst Du, Moskau. Drama about the Hamburg Uprising. Moscow (1923) (in German) Angelika Voß: Der „Hamburger Aufstand“ im Oktober
  • Angelika Voß: Der „Hamburger Aufstand“ im Oktober 1923. In: Angelika Voß, Ursula Büttner, Hermann Weber: Vom Hamburger Aufstand zur politischen Isolierung. Kommunistische Politik 1923–1933 in Hamburg und im Deutschen Reich, Hamburg (1983), 9–54 (Almanca)
  • Louis Biester (postum): Der Kommunistenputsch 1923. In: Jahrbuch für den Kreis Stormarn (1985), 73–76 (Almanca)
  • Stadtteilkollektiv Rotes Winterhude: Der Hamburger Aufstand - Verlauf - Mythos - Lehren. Hamburg (2003) (Almanca) [6]
  • Berlin, Jörg: "Staatshüter und Revolutionsverfechter. Arbeiterparteien in der Nachkriegszeit"; in: Ulrich Bauche (Ed.): Wir sind die Kraft. Arbeiterbewegung in Hamburg von den Anfängen bis 1945; Exhibition catalogue, Museum für Hamburgische Geschichte, VSA Hamburg (1983) pp. 103–131. ISBN 3-87975-355-5 (Almanca)
  • Lothar Danner: Ordnungspolizei Hamburg. Betrachtungen zu ihrer Geschichte 1918–1933, Hamburg (1958) (Almanca)

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Peter Schwarz, "The German October: The missed revolution of 1923. Part 1" 28 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. World Socialist Web Site (30 October 2008). Retrieved 29 July 2011
  2. ^ Stadtteilkollektiv Rotes Winterhude (2003), p. 4
  3. ^ Peter Schwarz, "The German October: The missed revolution of 1923. Part 3" 27 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. World Socialist Web Site (1 November 2008). Retrieved 30 July 2011
  4. ^ Stadtteilkollektiv Rotes Winterhude (2003), p. 11
  5. ^ Der Hamburger Aufstand Oktober 1923 7 Eylül 2012 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi A Wochenschau broadcast produced in Hamburg, March–August 1971, filmportal.de (Almanca)
  6. ^ Der Hamburger Aufstand - Verlauf - Mythos - Lehren pp. 1-32 (PDF) and pp. 33-64 (PDF) Rotes Winterhude (Almanca)

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Weimar Cumhuriyeti</span> 1918/1919–1933 yıllarında Almanya

Weimar Cumhuriyeti, Almanya'da, Philipp Scheidemann'ın 9 Kasım 1918 tarihinde cumhuriyetin kurulduğunu ilan etmesi ile başlayıp 30 Ocak 1933 tarihinde Adolf Hitler'in şansölye olmasına kadar süregelmiş döneme verilen isimdir. “Weimar Cumhuriyeti” adı tarih yazımı için kullanılan bir terimdir. Bu adın kaynağı, I. Dünya Savaşı'ndan yenilgiyle çıkılması sonucu lağvedilen Alman monarşisi yerine millî meclisin yeni anayasayı oluşturmak için 1919 yılında toplandığı Weimar kentidir. Parlamenter demokrasiye dayanan bir rejimin kurulmuş olduğu bu dönemde “Deutsches Reich” yani Alman İmparatorluğu adı muhafaza edildi. Almanya'da liberal demokrasi yerleştirmek için yapılan bu ilk girişim, yoğun sivil anlaşmazlıkların ve ekonomik sorunların olduğu bir dönem getirdi.

<span class="mw-page-title-main">Carl von Ossietzky</span> 1935 Nobel Barış Ödülü sahibi Alman yayıncı, yazar ve pasifist

Carl von Ossietzky, Alman yayıncı, yazar ve pasifist. 1935 Nobel Barış Ödülü sahibi.

<span class="mw-page-title-main">Max Hoelz</span> Alman politikacı

Max Hoelz, anarşist eğilimleri ağır basan Alman komünist.

<span class="mw-page-title-main">Richard Sorge</span> japon jet

Richard Sorge, II. Dünya Savaşı'ndan önce Japonya’da görev yapan, Sovyetler Birliği'nin casusu. Casuslar içerisinde en başarılıları arasında gösterilir. Casus kod adı Ramsay’dır. Almanya’da ve Japonya’da gazeteci olarak çalışmıştır. 1941'de Tokyo'da yakalanan Sorge, 1944'teki idamına kadar SSCB ile olan bağlantısını reddetse de SSCB ancak 1964 yılında Sorge'u kahraman olarak tanımıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ernst Busch (oyuncu)</span>

Friedrich Wilhelm Ernst Busch, Alman şarkıcı, kabaretist, oyuncu ve yönetmen.

<span class="mw-page-title-main">Almanya Komünist Partisi</span>

Almanya Komünist Partisi, 1918-1933 yılları arasında önde gelen Alman siyasi parti. KPD, 1918'in sonunda Spartakusbund'un daha küçük radikal sol gruplarla birleşmesinden ortaya çıktı. Bu birleşmenin amacı, Almanya'da komünizmin hakim rejim hâline getirilmesiydi. 30 Aralık 1918'den 1 Ocak 1919'a kadar aşırı solcuların hakim olduğu kurucu parti kongresi, partinin Alman Ulusal Meclisi seçimlerine katılmasını reddetti. 1919'daki ocak ayaklanmasının ardından rejim güçleri, önce KPD liderleri Karl Liebknecht ve Rosa Luxemburg'u, kısa bir süre sonra da kurucu üye Leo Jogiches'i öldürdü. Aralık 1920'de KPD, Almanya Bağımsız Sosyal Demokrat Partisi' nin sol çoğunluğuyla birleşti ve geçici olarak Birleşik KPD adını aldı. KPD, kuruluşundan itibaren SPD'nin devrimci alternatifi olarak görüldü. Weimar Cumhuriyeti döneminde sosyalist üretim koşulları ve Sovyetler Birliği'ni model alan bir proletarya diktatörlüğünü savundu. Parlamentarizm ve demokrasi hakkındaki görüşleri, “burjuva demokrasisini” parti liderliğinde bir sosyalist konsey cumhuriyeti ile değiştirmek istedikleri için bölünmüştü, ancak yine de seçimlere katıldılar. 1919'dan itibaren Lenin'in ve daha sonra Stalin'in egemen olduğu Komünist Enternasyonal'in bir üyesiydi. KPD, işçi hareketinde sosyal demokrasiye karşı mücadele etmek için, 1928'den itibaren SPD'yi sosyal faşist ve baş düşman ilan ederek Nasyonal Sosyalizm'e karşı ortak bir mücadeleyi engelledi. 1929'dan itibaren KPD, otoriterleşti. Parti, Stalin ve Ernst Thälmann etrafında giderek bir şahıs kültü hâline geldi.

<span class="mw-page-title-main">Generaloberst</span>

Generaloberst, Alman ordusunda orgeneral ile mareşal rütbeleri arasındaki bir askeri rütbe. Albay general olarak çevrilebilir. 4 yıldızlı bir orgenerale eşit, ancak mareşalin altındaydı. 1945'e kadar Kriegsmarine'deki Amiral'e veya 1990'a kadar Volksmarine'deki Flottenadmiral'e eşdeğerdi. Rütbe, en yüksek sıradan askeri rütbe ve barış zamanında verilen en yüksek askeri rütbeydi.

<span class="mw-page-title-main">Ernst Thälmann</span> Eski Komünist Lider

Ernst Thälmann, Teddy lakabıyla tanınırdı; Weimar Cumhuriyeti'nde 1925 yılı ile 1933 yılları arasında Almanya Komünist Partisi (KPD) başkanlığını yaptı. 1933 yılında Gestapo tarafından tutuklandı ve toplama kampındaki 11 yıllık hücre hapsinden sonra 1944 yılında Adolf Hitler'in emri ile kurşunlanarak öldürüldü.

<span class="mw-page-title-main">Mark (para birimi)</span>

Mark, farklı para birimlerinin adıdır. Adının kökeni eski, orijinal Cermen ağırlık birimi olan Mark'tan gelmektedir. Mark günümüzde sadece Bosna-Hersek'te "Konvertibilna Marka" adıyla kullanılmaktadır. Alman markı 2002 yılında kaldırılmış ve Almanya Euro'ya geçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">1918-1919 Alman Devrimi</span> devrim

1918–1919 Alman Devrimi ya da Kasım Devrimi, I. Dünya Savaşı'nın sonunda Friedrich Ebert önderliğinde anayasal monarşiden parlamenter demokrasiye geçiş sürecidir. Savaşın Almanya’nın aleyhine gelişmesinden dolayı Alman halkının üzerinde oluşan gerilim, ülkede yeni bir rejimin kurulması gerektiği düşüncesini ön plana çıkarmıştı. Devrimin amacı monarşi rejiminin yerine demokratik bir cumhuriyet kurmaktı. Bu hedef, İmparator II. Wilhelm’in tahttan çekilmesiyle sonuçlanan, 1 hafta, 4 gün süren ilk aşamada gerçekleşti. Almanya’daki radikal solcular komünist bir rejim kurmak istediği için bu devrim, komünist devrimciler ile anti-komünistler arasındaki bir iç savaşa dönüştü; bu durum, devrimin ikinci aşamasını yarattı. İkinci aşama tam olarak 9 ay, 1 hafta sürdü ve yönetim biçimi parlamenter demokrasiye dayanan Weimar Cumhuriyeti'nin zaferiyle sonuçlandı.

<span class="mw-page-title-main">Roter Frontkämpferbund</span>

Roter Frontkämpferbund, Weimar Cumhuriyeti döneminde Almanya Komünist Partisi'nin (KPD) yarı askeri silahlı kanadıdır. 18 Temmuz 1924'te kurulan örgütün lideri aynı zamanda KPD'nin de başkanı olan Ernst Thälmann idi. Örgütün amacı KPD'ye bağlı teşkilatların güvenliğini sağlamak ve sağcı partilere karşı bir savunma aracı olmaktı. 1927 yılında 110.000 üyeye sahipti. Roter Frontkämpferbund pek çok kez Nazi Partisi'nin silahlı kanadı Sturmabteilung'a (SA) karşı sokak çatışmalarına girdi. 1 Mayıs 1929'da yapılan İşçi Bayramı gösterilerinde Roter Frontkämpferbund'a bağlı milisler ile polisler arasında yaşanan çatışma sonucunda 33 kişi yaşamını yitirdi ve devlet Roter Frontkämpferbund'u yasa dışı ilan etti. 1933'te Nazi Partisi'nin iktidara gelmesiyle Roter Frontkämpferbund üyeleri tutuklandı ve Dachau başta olmak üzere toplama kamplarına gönderildi. II. Dünya Savaşı sırasında Doğu Avrupa'daki kamplarda esir edilmiş KPD ve Roter Frontkämpferbund mensubu komünistler Sovyet saflarında Almanya'ya karşı savaşmışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Letonya Bağımsızlık Savaşı</span>

1918-1920 yılları arasında iki yıla yakın sürmüş Letonya bağımsızlık savaşı.

Sorokino köylü isyanı, ya da resmi adıyla Sorakino'nun Kulak İsyanı Sovyet yetkililerine göre, günümüzün Doğu Altay Krayı'nda yaşanan, Sovyetler'in savaş komünizmi politikasına karşı çıkan bir isyandır. Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'nin vergi politikası birçok köylünün ekonomisini yok ettikten sonra, 1921'in başlarında komünist hükûmeti indirmek için silahlandılar. Doğu Barnaul'nun merkezinde ve Biysk'in kuzeyinde, 5,000–10,000 erkek gücündeki köylü isyancılar, "Temiz bir Sovyet iktidarı için!" ve "Komünistlerden arındırılmış Sovyetler!" gibi sloganlar söylemeye başladılar.

<span class="mw-page-title-main">Dışişleri Bakanlığı (Sovyetler Birliği)</span>

Sovyetler Birliği Dışişleri Bakanlığı veya tam adıyla Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği Dış İlişkiler Bakanlığı, resmi olarak 16 Temmuz 1923 tarihinde kurulan devlet dairesi. 1946 yılına kadar Dışişleri Halk Komiserliği veya Narkomindel olarak isimlendirilmişti. 1946-1991 yılı arasında Dışişleri Bakanlığı olarak adlandırıldı.

<span class="mw-page-title-main">Steffie Spira</span>

Steffie Spira Avusturya doğumlu Alman sinema ve televizyon oyuncusu, komünist aktivist. Spira kendisi gibi oyuncu olan Fritz ve Lotte Spira'nın kızıydı. Kız kardeşi Camilla Spira da oyuncu idi.

Bernhard Fisch, Alman yazar.

<span class="mw-page-title-main">Ernst Engelberg</span>

Ernst Engelberg bir Alman üniversite profesörü ve Marksist tarihçi.

<span class="mw-page-title-main">Berlin-Hamburg demiryolu</span>

Berlin-Hamburg demiryolu yolcu, uzun mesafe ve yük trenleri için yaklaşık 286 kilometre uzunluğundaki demiryolu hattıdır. Bu hat, Almanya'da 200 km/sa (120 mph) üzerindeki tren hızlarını kaldırabilecek şekilde yükseltilmiş ilk yüksek hızlı demiryolu hattı olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Friedrich Dickel</span> Alman politikacı

Friedrich Dickel, Alman Demokratik Cumhuriyeti'nin (DDR) İçişleri Bakanı ve Alman Halk Polisi Başkanı olarak Kasım 1963'ten Kasım 1989'a kadar görev yapmıştır.

Ulusal Cephe, Doğu Almanya'da Almanya Sosyalist Birlik Partisi önderliğinde partilerin ve kitle örgütlerinin ittifakıydı. 30 Mart 1950 tarihinde kurulmuş olup önceki Demokratik Blok'un yerini aldı. Aslında, Almanya Sosyalist Birlik Partisi ülkenin tek iktidar partisi olup bu ittifakı diğer parti ve kuruluşlar üzerinde denetim kurmanın bir aracıydı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.