Hamas-İsrail Savaşı'nda Türkiye

Hamas-İsrail Savaşı öncesi Türkiye, İsrail ile normalleşme sürecinden önce İsrail'in birçok saldırı ve açıklamalarını kınamaktaydı.^[1][2][3] Normalleşme sürecinde İsrail Cumhurbaşkanı Yitzhak Herzog 9-10 Mart 2022 tarihlerinde Türkiye'ye resmî bir ziyarette bulundu.^[4] Ancak 2023 Mescid-i Aksa çatışmaları sonrasında Türkiye, yeniden kınama ve sert bir tutum içerisine girdi. Hatta çatışmalar hakkında açıklama yapan Erdoğan, İsrail'in yaptığı müdahalelere "İsrail’in yaptığı zulüm ve provokasyon siyasetidir" dedi.^[5][6][7] İsrail ile yeniden normalleşme sürecine giren Türkiye, 20 Eylül 2023'te Cumhurbaşkanı Erdoğan, İsrail Başbakanı Netanyahu ile bir araya geldi.^[8] Fakat 7 Ekim'de başlayan Hamas-İsrail Savaşı ile yeniden normalleşme süreci bozulmuş ve Türkiye oldukça ciddi bir siyasete girmiştir.

Savaş, Türkiye'nin İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’yu resmi ziyaretî için beklediği bir zamanda çıktı.^[9] Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan, savaşın başlangıcında iki tarafıda itidal çağrısında bulundu.^[10][11] Erdoğan açıklamasında "İsrail topraklarındaki sivillerin öldürülmesine açıkça karşı çıkıyoruz. Aynı şekilde Gazze’deki masumların sürekli bombardımana maruz bırakılarak katledilmelerini de asla kabul etmiyoruz [...] İnsani yardımların kesilmesi gibi Filistin halkını topyekûn cezalandırmayı amaçlayan fevri kararlardan herkes uzak durmalı" açıklamasında bulundu.^[10][12] Ayrıca Erdoğan "Mescid-i Aksa'nın statüsünün aşındırılmasına karşıyız" dedi.^[13]

Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, savaşın başladığı gün (7 Ekim 2023) ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken,^[14] Katar, Suudi Arabistan, Mısır, Filistin ve İran dışişleri bakanları ile Ortdadoğu'da yaşanan olayları ele alan bir görüşme yaptı.^[15] 8 Ekim tarihinde Ürdün ve İspanya Dışişleri Bakanları ile İsrail ve Filistin'de yaşanan gelişmelerle ilgili telefonla bir görüşme gerçekleştirdi.^{[16][17][18][18][14]} Ayrıca 15 Ekim'de ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Hakan Fidan'ı telefon ile aradı.^[19]

11 Ekim'de Savaş hakkında konuşan Dışişleri Bakanı Fidan, TBMM'ye Türkiye'nin hangi adımları atacağı hakkında bilgilendireceğini açıkladı.^[20][21] 12 Ekim'de yapılan görüşmede, AK Parti Grup Başkanvekili Bahadır Yenişehirlioğlu "Bölgeye kalıcı barışın gelmesi ancak Filistin-İsrail sorununun çözüme kavuşturulmasıyla mümkündür. Bu noktada 2 devletli çözüm perspektifinin muhafazası mühimdir", Saadet Partisi Grup Başkanvekili Bülent Kaya "Geçmişteki vahşet ve katliamlarında hiç de aramadığı ve mecbur olmadığı bahaneleri bu kez sanki bulmuş gibi davranarak dünya kamuoyunun da desteğini arkasına almak isteyen İsrail, yeni bir insanlık suçu işlemenin eşiğinde", İYİ Parti Grup Başkanvekili Erhan Usta "Birleşmiş Milletleri İsrail ve Filistin'i masaya oturtmak için göreve davet ediyoruz [...] Sivil ve savunmasız masum insanlara zarar verilmesi, İsrail barbarlığıyla özdeşleşmiş bir durum olarak kalmalıdır. Filistin'in haklı davasını dünya kamuoyunda haksız konuma düşürecek müdahalelerden kaçınılmalıdır" MHP Grup Başkanvekili Erkan Akçay "Öncelikle derhal ateşkes tesis edilmelidir. Taraflar eş zamanlı olarak itidalli, sükunetli ve aklıselim bir çizgiye gelmelidir. Hükümetin yapıcı, dengeli ve sorumlu duruşunu destekliyoruz. Sayın Cumhurbaşkanımızın diplomasi ve diyalog kanallarının aktif hale getirilmesine yönelik atacağı adımlar mutlaka desteklenmelidir ve Birleşmiş Milletler acilen devreye girmelidir" söylemlerinde bulunuldu.^[21]

Hastanelerin bombalanmasından sonra açıklama yapan Eroğan "İçerisinde kadınların, çocukların, masum sivillerin olduğu bir hastaneyi vurmak, İsrail’in en temel insani değerlerden yoksun saldırılarının son örneğidir. Gazze’de yaşanan ve tarihte benzeri olmayan bu vahşeti durdurmak için tüm insanlığı harekete geçmeye davet ediyorum" dedi.^[22] TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş "Bu, sözün bittiği yerdir, son derece vahim bir insanlık suçudur. Böyle bir suça şahit olmaktan dolayı da büyük bir utanç duyuyoruz. Ama bu zalimler yaptıklarının yanlarına kâr kalacağını asla zannetmesin. İnşallah bu işlenen insanlık suçu, çok yakın bir zamanda uluslararası savaş suçları mahkemesinin önüne çıkarılacak ve bunun arkasında kimler varsa hesabını vereceklerdir." açıklamasında bulundu.^[23]

Hastanelerin bombalanması ve can kayıplarının artması ile sosyal medya hesabından açıklama yapan Erdoğan "Türkiye olarak Filistinli kardeşlerimizin yaşadığı büyük acıları yüreğimizde hissediyoruz. Çoğu çocuk ve masum sivillerden oluşan binlerce şehidimize duyduğumuz saygının bir gereği olarak ülkemizde 3 günlük millî yas ilan edilmiştir." açıklamasını yaptı.^[24] Açıklama sonrasında MEB tarafından 81 ile gönderilen karar kapsamında okullarda bir dakikalık saygı duruşunda bulunuldu.^[25] Yas sebebiyle kültür sanat etkinlikleri iptal edildi.^[26] Yas, 19, 20 ve 21 Ekim Güneş'in batışına kadar sürdü.

Büyük Filistin Mitingi'nin 28 Ekim'de İstanbul'da yapılacağı duyruldu.^[27] Mitinge, Cumhurbaşkanı Erdoğan, MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, Büyük Birlik Partisi Genel Başkanı Mustafa Destici, Yeniden Refah Partisi Genel Başkanı Fatih Erbakan, HÜDA-PAR Genel Başkanı Zekeriya Yapıcıoğlu ve DSP Genel Başkanı Önder Aksakal katıldı.^[27] Mitingde açıklama yapan Erdoğan "Gazze’deki katliamın en büyük sorumlusu işte bu Batı'dır [...] İsrail, seni savaş suçlusu olarak ilan ediyoruz [...] Dün Ukrayna-Rusya savaşında katledilen siviller için timsah gözyaşları dökenler, bugün binlerce masum çocuğun ölümünü sessizce seyrediyor [...] Batı dünyası Gazze'deki çocuk, kadın, masum katliamını meşrulaştırmak için siyasetçisinden medyasına seferber oldu, İsrail açıkça savaş suçu işliyor” dedi.^[28]