İçeriğe atla

Hamam böceği

Kontrol Edilmiş
Blattodea
Therea petiveriana
Korunma durumu
Değerlendirilmedi (IUCN 3.1)
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Animalia
Şube:Arthropoda
Sınıf:Insecta
Takım:Blattodea

Blattodea veya Hamam böceği, Polyneoptera üsttakımına bağlı bir hayvan takımıdır.[1] Takımın bilimsel adı olan Blattodea sözcüğü, Yunancada "hamam böceği" anlamına gelen blatta sözcüğünden türetilmiştir. Bazı zamanlarda su böceği olarak anılmaktadırlar.[2] Takım, termitleri ve hamam böceklerini içermektedir.

Özellikleri

Vücutları dorso-ventral yassıdır. Ayak ve antenleri uzundur.

Yaşam ve ekoloji

Çok farklı ortamlara adapte olup yaşayabilir, fakat en çok bina içlerinde nemli ve ılık ortamları tercih eder.[]

Salgıladıkları feromonlar ve bıraktıkları dışkıları vasıtasıyla diğer hamam böceklerine su ve besin kaynakları ile yuvalarının yerini işaret ederler. Dokunsal ve kimyasal iletişim kurarlar.[]

Gelişmiş bir sürü davranışı sergilerler. Yapılan bir çalışmada 50 adet hamam böceği birbiriyle bağlantılı 3 adet 40 böcek kapasiteli odacıklara bırakılmıştır. Bir süre sonra böcekler 2 odaya 25'er adet olarak yerleşip 3. odayı boş bırakmışlardır. Odacıkların kapasitesi 50'nin üzerine çıkarıldığında tüm böcekler tek bir odaya toplanıp diğerlerini boş bırakmışlardır.[3] Dengeli bir rekabet ve dayanışma içinde olabildikleri gözlenmiştir.

Dayanıklılık

Yaklaşık 300 milyon yıldır dünya üzerinde yaşamaktadır.[4]

Bazı türleri hiçbir şey yemeden 1 ay aktif yaşayabilir ve sadece posta pulu arkasındaki zamkla beslenerek hayatta kalabilir.[5] Su altında yarım saate kadar boğulmadan yaşayabildikleri görülmüştür.[6] İnsana kıyasla radyasyona 6 ile 15 kat daha dayanıklıdırlar.[7] Bir hamam böceği, kafası olmadan iki hafta yaşayabilir fakat başsız bir hamam böceği açlıktan ölecektir.[8][9]

Kontrol

Bazı Blattodea türleri, özellikle de insan yerleşim yerlerinde çok sık görülür ve zarara yol açar. Bu türler çeşitli hastalık etkenlerini mekanik taşıyıcılık veya arakonaklık yaparlar. Hamam böcekleri, kolera, tifo, verem, basilinin, Entamoeba coli, E. histolyrica, Balantridium coli, Giardia intestinalis yayılmasında mekanik taşıyıcı olarak rol oynar.[]

Kontrolü güçtür. Çünkü çok çabuk ürerler. Kontrolde üç noktaya dikkat edilmelidir.[]

  1. Gizlendikleri duvar çatlakları ve benzeri yerler kapatılmalı.
  2. Çöp ve gıda açıkta bırakılmamalı. Gıda artıkları temizlenmeli.
  3. Kontrolde en pratik yol ilaç kullanmaktır. Bu amaca kalıcı etkili ilaçların böceklerin saklandıkları yerlere püskürtülerek uygulanması gerekir. Fakat yumurtalardan yeni çıkacakları öldürmek için ilaç 2 ay sonra tekrarlanmalıdır. Mücadelede ilaçlı yem tuzakları da kullanılmaktadır.

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ "ITIS". 19 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2023. 
  2. ^ "Order Blattodea – ENT 425 – General Entomology" (İngilizce). 28 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2024. 
  3. ^ Free Üniversitesi. "Cockroaches Make Group Decisions". Discovery Channel (İngilizce). 7 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2012. 
  4. ^ Ohio State Üniversitesi. "Mega Cockroach". ABC Science (İngilizce). 27 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2012. 
  5. ^ Mullen, Gary (2002). Medical and Veterinary Entomology (İngilizce). Amsterdam: Academic Press. ss. sf.32. ISBN 0-12-510451-0. 
  6. ^ "MythBusters – Drowning Cockroaches?". Discovery Channel (İngilizce). 20 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2012. 
  7. ^ Dr. Ross ve Dr. Cochran (1963). "Cockroaches and Radiation". ABC Science (İngilizce). 24 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2012. 
  8. ^ "NATURE. Critter Guide. Cockroach. | PBS". pbs.org. 2011. 25 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2011. 
  9. ^ "Fact or Fiction?: A Cockroach Can Live without Its Head: Scientific American". scientificamerican.com. 2011. 27 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2011. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Böcek</span> eklembacaklılar sınıfı

Böcekler eklem bacaklılar (Arthropoda) şubesinin sınıfı ve tür ve takson bakımından en kalabalık hayvan sınıfıdır. 1.000.000'dan fazla olan tür sayılarıyla Dünya'daki en fazla türe sahip canlılardır. Dünya'nın hemen hemen her yerinde bulunur ve bazen çok yoğun popülasyonlarda görülebilirler. Her yıl birkaç bin böcek türü tanımlanmaktadır. Toplam tür sayısının 2.000.000 ila 30.000.000 kadar olduğu tahmin edilmektedir. Tür, cins, familya gibi taksonomik kategoriler bakımından 6-10.000.000 sayıya ulaşırlar ve Dünya'daki hayvanların %90 kadarını oluştururlar.

<span class="mw-page-title-main">Termodinamik</span> enerji bilimi

Termodinamik; ısı, iş, sıcaklık ve enerji arasındaki ilişki ile ilgilenen bilim dalıdır. Basit bir ifadeyle termodinamik, enerjinin bir yerden başka bir yere ve bir biçimden başka bir biçime transferi ile ilgilenir. Bu süreçteki anahtar kavram, ısının, belirli bir mekanik işe denk gelen bir enerji biçimi olmasıdır.

<i>Escherichia coli</i> enterik, çubuk şeklinde, gram-negatif bakteri

Escherichia coli (E.coli), Enterobacteriaceae familyasının bir üyesi olup memeli canlıların kalın bağırsağında yaşadığı için bu adı alan bir bakteri türüdür. E.coli çubuk şeklindedir ve gram negatif bakteri olduğundan endospor oluşturmaz. E. coli yaklaşık 2,0 μm uzunluğunda ve 0,5 μm çapındadır. E.coli ilk olarak 1885 yılında Theodor Escherich tarafından bebek dışkısından izole edilmiş ve özellikleri belirlenmiştir. "E. coli, doğumdan birkaç saat sonra bebeklerin mide ve bağırsak sisteminde kolonize olur ve burada yaşar." E.coli suşları insan vücudunda herhangi bir olumsuz etki olmaksızın bir arada bulunur. Bununla birlikte, E. coli gastrointestinal bariyerleri aşınmış ve/ya da bağışıklığı baskılanmış konakçılarda hastalığa neden olabilir. Özellikle bir kısım E. coli, dünya genelinde insanlarda ve hayvanlarda bağırsakta ve bağırsak dışında çeşitli hastalıklara aracılık eder. İnsanlardan izole edilen E. coli suşları ishale ve bir takım bağırsak dışı hastalıklara neden olmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Buhar makinesi</span> Buharın içinde var olan ısı enerjisini, mekanik enerjiye dönüştüren bir dıştan yanmalı motor

Buhar makinesi, buharın içinde var olan ısı enerjisini, mekanik enerjiye dönüştüren bir dıştan yanmalı motordur. Buhar makineleri, lokomotifler, buharlı gemiler, pompalar, buharlı traktörler ve endüstriyel devreler olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Hamam</span>

Hamam, özel bir düzenle ısıtılan sıcak ve soğuk suyu bulunan, yıkanma amacıyla kullanılan yapı.

<span class="mw-page-title-main">Peygamberdevesi</span> Mantodea alttakımında yer alan, 1.800 böcek türünün ortak adı

Peygamberdevesi (Mantodea), Polyneoptera üsttakımına bağlı bir böcek takımıdır. Dönencel ve sıcak bölgelerde yaşar, başka böcekler üzerinden beslenir.

<span class="mw-page-title-main">Escherichia coli O157:H7</span> bakteri

Escherichia coli O157:H7 "koli basili" tabir edilen E. coli bakterisinin en zararlı tipi sayılır; bir gıda zehirlenmesi etmeni olup hemorajik kolit denen hastalığa neden olur. Enfeksiyon bağırsak krampları ile başlar, bunu önce sulu ishal, sonra da çoğu zaman kanlı ishal izler. Bazen küçük çocuklarda hemolitik üremik sendrom olarak adlandırılan böbrek yetmezliği meydan gelir. Genelde bu bakteriyi içeren kıyma etin az pişirilerek yenmesi sonucu hasta olunur. Bakteri ayrıca kişiden kişiye dokunma yoluyla, pastörize edilmemiş süt içmekle, bakterinin karıştığı suyla sulanmış sebze veya meyvelerin yenmesiyle, böyle suda yüzmek veya onu içmek yoluyla da bulaşır.

<span class="mw-page-title-main">NBC</span> Amerikan televizyon kanalı

NBC, New York'ta Rockefeller Center'da GE Building 'den yayın yapan ABD televizyon kanalı. 1926 Amerika Radyolar Birliği tarafından kurulan NBC, General Electric'in RCA'yı 6,4 milyar $ karşılığında satın alması sonucu GE bünyesine geçti. Satın alınma operasyonundan sonra, emekli olana kadar Bob Wright CEO'luk görevini sürdürdü. Wright'tan sonra Jeff Zucker bu görevi devralmıştır. Kanal şu an General Electric ve Vivendi Universal Entertainment kuruluşu olan NBCUniversal'a bağlı olarak yayın hayatını sürdürmektedir. Tavuskuşu logosu nedeni ile "Peacock Network" olarak da adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Orlando</span>

Orlando, ABD'nin güneydoğusundaki Florida eyaletinde Orange County'de bulunup Orange County'nin idare merkez şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Water (Stargate Universe)</span>

"Water", askerî bilimkurgu Stargate Universe televizyon dizisinin altıncı bölümüdür. 30 Ekim 2009 tarihinde Amerika Birleşik Devletleri'nde Syfy kanalında yayınlandı. Kanada'da, SPACE kanalı Syfy'dan sonra yayınlamaktadır. Sky1, bölümü 3 Ekim'de yayınlarken Sci Fi Avustralya kanalında 6 Ekim'de yayınladı. "Water" bölümünün senaryosunu Carl Binder yazdı ve yönetmenliğini Will Waring yaptı.

<span class="mw-page-title-main">TRT World</span> Türk ulusal devlet televizyon kanalı

TRT World, TRT tarafından kurulan ve TRT int'in yerine geçen uluslararası televizyon kanalıdır. Yayın dili İngilizcedir. TRT tarafından 1990 yılında açılan TRT int'in 2009 yılının Mayıs ayında kapanmasından sonra TRT World kanalın yerine geçerek dünya çapında TRT'yi temsil eden kanal olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Stacy Keach</span> Amerikalı sinema oyuncusu

Walter Stacy Keach Jr., Amerikalı oyuncu ve anlatıcıdır. Drama rolleri ile daha çok bilinir. Bununla birlikte PBS'te ve Discovery Channel'da yayımlanan eğitim programlarında anlatıcılık görevi ve bazı müzikal ve komedi filmlerinde rolleri vardır. Prison Break dizisinde hapishane müdürü Henry Pope karakterini canlandırmıştır.

<span class="mw-page-title-main">TLC (televizyon kanalı)</span> Amerikan TV kanalı

TLC, Discovery Communications'a ait bir ABD kablo ve uydu televizyon kanalı. İlk olarak eğitim ve öğrenim içeriğine odaklanan kanal, 2001 yılından itibaren, öncelikli olarak yaşam tarzlarını, aile yaşamını ve kişisel öyküleri kapsayan reality türündeki programlara odaklanmaya başladı.

<span class="mw-page-title-main">U.S. Postal Service (bisiklet takımı)</span>

U.S. Postal Service Pro Cycling Team, ABD merkezli UCI ProTeam statüsündeki eski profesyonel yol bisikleti yarışı profesyonel bisiklet takımı. 14 Haziran 2004'te Discovery Channel ile imzalanan sponsorluk anlaşması ile takımın adı 2004-2007 yılları arasında Discovery Channel Pro Cycling Team oldu. Sponsorluk anlaşmasının bir parçası olarak Lance Armstrong takımın tartışmasız lideri oldu. 10 Şubat 2007'de Discovery Channel sponsorluk anlaşmasını sezon sonunda yenilemeyeceğini duyurdu. 10 Ağustos 2007'de takım yeni sponsor aramayacağını ve faaliyetlerini durdurduğunu açıkladı.

<span class="mw-page-title-main">Türkistan hamam böceği</span> Hamam böceği türü

Türkistan hamamböceği veya bilimsel adıyla Shelfordella lateralis Kuzey Afrika ile Orta Asya arasında dağılım gösteren bir hamam böceği türüdür. Yetişkinler 3 cm'ye kadar büyüyebilir. Erkekler kahverengimsi turuncu veya kırmızı renkli ve ince yapılıdır. Erkeklerin dişileri kendilerine çeken ve uçmalarını sağlayan uzun ve sarımsı kanatları vardır. Erkeklerden daha geniş olan dişilerin rengi koyu kahverengi veya siyahtır. Dişilerin üzerinde krem rengi işaretler ve kanatlarının kenarlarında krem rengi şeritler bulunmaktadır. Erkeklerden daha geniş olan dişilerin kısa ve körelmiş kanatları vardır. Larvalar ön taraftan kahverengi, arka taraftan siyah renklidir ve kanatsızdır.

<span class="mw-page-title-main">Böcek ilacı direnci</span>

Böcek ilacı direnci, bir haşere popülasyonunun, daha önce haşere kontrolünde etkili olan bir Böcek ilacı'e karşı duyarlılığının azalmasını tanımlar. Zararlı türleri doğal seleksiyon yoluyla Böcek ilacı direnci geliştirir: en dirençli örnekler hayatta kalır ve edindikleri kalıtsal değişiklik özelliklerini yavrularına aktarır.

<span class="mw-page-title-main">Amerikan hamam böceği</span> Nemli ve sıcak ortamlarda görülen büyük bir hamam böceği türü

Amerikan hamam böceği en yaygın hamam böceği türüdür ve genellikle zararlı olarak kabul edilirler. ABD'nin belirli bölgelerinde halk arasında su böceği olarak da bilinir ancak suda yaşamadığı için gerçek bir su böceği değildir. Gemi hamam böceği, kakerlac ve Bombay kanaryası gibi isimleri de mevcuttur. Genellikle bir palmetto böceği olarak yanlış tanımlanır.

<span class="mw-page-title-main">Megaloblatta longipennis</span> Büyük boyutlarıyla dikkat çeken hamam böceği türü

.

<span class="mw-page-title-main">Corydiidae</span>

Corydiidae, Blattodea takımına bağlı bir böcek familyasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Periplaneta australasiae</span> Hamam böceği türü

Avustralya hamam böceği (Periplaneta australasiae), Periplaneta cinsine ait bir böcek türüdür. Genellikle dış mekanlarda bulunur, bazı zamanlarda iç mekanlarda da rastlanabilmektedir. Aynı cinse ait olan, Periplaneta americana (Amerikan hamam böceği) ile bazı benzerlikler gösterir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.