İçeriğe atla

Halotan

Halotan
Adlandırmalar
IUPAC adı
2-bromo-2-kloro-1,1,1-trifloroetan
Diğer adlar
fluothane, phthorothanum
Tanımlayıcılar
CAS numarası
ECHA InfoCard100.005.270 Bunu Vikiveri'de düzenleyin
CompTox Bilgi Panosu (EPA)
Özellikler
Kimyasal formülC2HBrClF3
Molekül kütlesi197,38 g mol−1
Görünüm Renksiz sıvı
Yoğunluk1,875 g / cm3
Erime noktası-118°C
Kaynama noktası50.2°C
Çözünürlük (su içinde) düşük
Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa).

Halotan; kimyasal ismi 2-bromo-2-kloro-1,1,1-trifloroetan olan, C2HBrClF3 formülüne sahip bir genel anestezik. Uçucu, tutuşmayan, az zehirli ve patlayıcı olmayan, halojenli bir anesteziktir. Brom içeren tek inhalasyon anesteziğidir. Meyve kokusunda, ışıkta kararsız bir sıvıdır. Renk kodu kırmızıydı.

Bir buharlaştırıcıda yalnız oksijen ya da nitröz oksit ve oksijen karışımıyla birlikte solunarak alınır. Etkisini kısa sürede gösterir ve merkezî sinir sistemi üzerinde gittikçe artan bir narkoza yol açar. Solunum ve vazomotor merkezlerini zayıflatır, öksürüğü ve kusmayı keser. Kalp-damar sisteminde tansiyon düşüklüğü ve bradikardiye yol açar; adrenalin ile birlikte kullanıldığında klasik kloroform-adrenalin bayılmasına neden olan ritim ve kolaps bozukluklarını meydana getirir.

Halotanın %90'ı solunumla, %10'u da karaciğerde zehirsiz hâle getirildikten sonra böbrek yoluyla atılır. Diğer anesteziklerin etkisini artırmak için onlarla birlikte kullandığı gibi geçmişte çocuklara uykularını getirmek için tek başına verilirdi.

Geçen halotan miktarını ölçmekte kullanılmış olan cihaz

1,56 ODP değeri ile Halotan, ozon tabakasını incelten bir maddedir ve toplam stratosferik ozon tabakası incelmesinin %1'inden sorumlu olduğu hesaplanmıştır.[1][2]

Tarihi ve üretimi

Halotan ilk olarak 1951'de Imperial Chemical Industries'ten C. W. Suckling tarafından ICI Widnes Laboratuvarında sentezlendi ve ilk olarak 1956'da Manchester'da M. Johnstone tarafından klinik olarak kullanıldı. Halotan sonunda kloroform, trikloroetilen, dietil eter ve siklopropan gibi sorunlu diğer uçucu anesteziklerin yerini alan yanıcı olmayan bir genel anestezik olarak popüler hâle geldi. Halotan, 1956'daki tanıtımından 1990'lara kadar dünya çapında milyonlarca insana verildi.[3] Halotanın sentezi, 2-kloro-1,1,1-trifloroetan oluşturmak üzere 130 °C'de antimon triklorür varlığında hidrojen florür ile reaksiyona giren Trikloroetilenden başlar. Bu daha sonra halotan üretmek için 450 °C'de brom ile reaksiyona sokulur.[4]

Ulaşılabilirlik

Fluothane marka halotan kutusu

Dünya Sağlık Örgütü'nün Temel İlaçlar Listesi'nde yer almaktadır.[5] Konteyner başına 30, 50, 200 ve 250 mL'lik uçucu bir sıvı olarak mevcuttur, ancak birçok gelişmiş ülkede mevcut değildir, yerini yeni maddeler almıştır.[6]

Yan etkileri

Yan etkiler arasında düzensiz kalp atışı, solunum yavaşlaması ve hepatotoksisite yer alır. Hamilelik sırasında kullanımının bebeğe zararlı olup olmadığı açık değildir ve genellikle sezaryen sırasında kullanılması önerilmez. Nadir durumlarda, yetişkinlerde halotana tekrar maruz kalmanın ciddi karaciğer hasarına yol açtığı kaydedilmiştir. Bu, yaklaşık 10.000 maruz kalmada bir meydana gelmiştir. Ortaya çıkan sendrom, immünoalerjik kökenli halotan hepatiti olarak adlandırıldı ve halotanın karaciğerdeki oksidatif reaksiyonlar yoluyla trifloroasetik aside metabolizmasından kaynaklandığı düşünülüyor. Hepatit sendromunun ölüm oranı %30 ila %70 arasındadır. Hepatit endişesi, yetişkinler için halotan kullanımında dramatik bir düşüşle sonuçlandı ve 1980'lerde yerini enfluran ve izofluran aldı. 2005 yılına gelindiğinde, kullanılan en yaygın uçucu anestezikler izofluran, sevofluran ve desfluran idi. Çocuklarda halotan hepatit riski yetişkinlerden önemli ölçüde düşük olduğundan, özellikle anestezi inhalasyonu indüksiyonunda yararlı olduğu için halotan pediatride 1990'larda kullanılmaya devam etti.

Kaynakça

  1. ^ Kümmerer K (2013). Pharmaceuticals in the Environment: Sources, Fate, Effects and Risks. Springer Science & Business Media. s. 33. ISBN 9783662092590. 
  2. ^ Langbein T, Sonntag H, Trapp D, Hoffmann A, Malms W, Röth EP, Mörs V, Zellner R (January 1999). "Volatile anaesthetics and the atmosphere: atmospheric lifetimes and atmospheric effects of halothane, enflurane, isoflurane, desflurane and sevoflurane". British Journal of Anaesthesia. 82 (1): 66-73. doi:10.1093/bja/82.1.66 Özgürce erişilebilir. PMID 10325839. 
  3. ^ Niedermeyer E, da Silva FH (2005). Electroencephalography: Basic Principles, Clinical Applications, and Related Fields. Lippincott Williams & Wilkins. s. 1156. ISBN 978-0-7817-5126-1. 9 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ Suckling et al.,"PROCESS FOR THE PREPARATION OF 1,1,1-TRIFLUORO-2-BROMO-2-CHLOROETHANE", US patent 2921098, granted January 1960, assigned to Imperial Chemical Industries }}
  5. ^ World Health Organization (2019). World Health Organization model list of essential medicines: 21st list 2019. Cenevre: World Health Organization. hdl:10665/325771 Özgürce erişilebilir. WHO/MVP/EMP/IAU/2019.06. License: CC BY-NC-SA 3.0 IGO. 
  6. ^ National formulary of India (4. bas.). New Delhi, India: Indian Pharmacopoeia Commission. 2011. s. 411. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Zatürre, pnömoni ya da batar, akciğerde görülen yangılardır. Klasik pnömonilerde, akciğerlerin hava geçitlerindeki son bölüm ve hava kesecikleri (alveoller) etkilenir. İnterstisiyel pnömonilerde, hava kesecikleri (alveoller) arasındaki bölmeler yoğunlukla etkilenen alanlardır. Akciğerler günde 10.000 litre havayı süzer. Kan dolaşımına oksijen taşıyan solunum havasıyla birlikte çok sayıda katı ve sıvı partikül ile zararlı gazlar da akciğerlere ulaşır. Solunum havası içindeki zararlı etkilere verilen tepkilerin büyük bölümü canlı etkenlerden kökenli infeksiyon hastalıklarıdır. Toksik gazların ve sıvıların büyük bölümü “kimyasal pnömoniler” olarak nitelenir.

<span class="mw-page-title-main">Zehirlenme</span> Kimyasal bir maddenin canlı üzerindeki patolojik etkisidir

Zehirlenme, kimyasal bir maddenin canlı organizma üzerindeki patolojik etkisidir. Görece küçük miktarlarda kimyasal ya da biyokimyasal etki gösteren zehir, süresi ve ağırlığı değişebilen bir hastalık haline ya da ölüme yol açar. Adli tıp uzmanları, zehirlenme olgularını 3 orijine ayırarak inceler:

  1. Kaza
  2. İntihar
  3. Cinayet
<span class="mw-page-title-main">Parasetamol</span> ateş düşürücü ve ağrı kesici özelliklere sahip kimyasal bileşik

Parasetamol, ateş ve hafif ila orta şiddette ağrı tedavisinde kullanılan opioid olmayan analjezik ve antipiretik bir ajandır. Reçetesiz satılan yaygın bir ilaçtır ve yaygın marka isimleri arasında Tylenol ve Panadol bulunmaktadır.

Kloroform veya triklorometan, CHCl
3 formülüne sahip bir organik bileşiktir. Oda sıcaklığında kolay buharlaşan, hoş kokulu, renksiz, yanıcı olmayan ağır bir sıvıdır. Çözücü olarak sıkça kullanılır. PTFE (Teflon) ve bazı soğutucuların üretiminde kullanılmak için bol miktarlarda üretilir.

<span class="mw-page-title-main">Çocuk felci</span> poliovirüsün neden olduğu bulaşıcı hastalık

Genellikle çocuk felci veya polio olarak da bilinen poliomyelit, poliovirüsün neden olduğu bulaşıcı bir hastalıktır. Vakaların yaklaşık %75'i asemptomatiktir; ortaya çıkabilecek hafif semptomlar arasında boğaz ağrısı ve ateş yer alır; vakaların bir kısmında baş ağrısı, ense sertliği ve parestezi gibi daha ciddi semptomlar gelişir. Bu semptomlar genellikle bir veya iki hafta içinde geçer. Daha az görülen bir belirti ise kalıcı felç ve aşırı vakalarda olası ölümdür. İyileşmeden yıllar sonra, kişinin ilk enfeksiyon sırasında sahip olduğu kas güçsüzlüğüne benzer şekilde yavaş bir gelişme ile postpolio sendromu ortaya çıkabilir.

<span class="mw-page-title-main">Suçiçeği</span> insan viral hastalığı

Varisella olarak da bilinen suçiçeği, herpesvirüs ailesinin bir üyesi olan varisella zoster virüsü (VZV) ile ilk enfeksiyonun neden olduğu oldukça bulaşıcı, aşıyla önlenebilir bir hastalıktır. Hastalık, sonunda kabuk bağlayan küçük, kaşıntılı kabarcıklar oluşturan karakteristik bir deri döküntüsü ile sonuçlanır. Genellikle göğüs, sırt ve yüzde başlar. Daha sonra vücudun geri kalanına yayılır. Döküntü ve ateş, yorgunluk ve baş ağrısı gibi diğer semptomlar genellikle beş ila yedi gün sürer. Komplikasyonlar bazen zatürre, beyin iltihabı ve bakteriyel cilt enfeksiyonlarını içerebilir. Hastalık genellikle yetişkinlerde çocuklardan daha ağır seyreder.

<span class="mw-page-title-main">Vinil eter</span> Anestezik

Kısaca vinil eter olarak bilinen divinil eter, (CH=CH
2)
2O formülüne sahip doymamış, simetrik bir eterdir. Kaynama noktası düşük, yüksek uçuculuğa sahip ve aşırı yanıcı bu sıvı geçmişte narkoz araştırmalarının odağı olmuştur. Anestezik özellikleri diğer bir simetrik eter olan dietil etere benzer. Özellikle kısa süreli ameliyatlarda ve diş cerrahisinde kullanıldı.

<span class="mw-page-title-main">Kuru temizleme</span> Su kullanılmadan yapılan bir tekstil yıkama yöntemi

Kuru temizleme, kumaşların üzerinde bulunan kir ve lekeleri çıkarmak için su içermeyen apolar bir çözücü kullanılarak yapılan yıkama işlemidir. Dünya çapında genel olarak kuru temizlemede tetrakloroetilen isimli toksisitesi düşük ve yanıcı olmayan bir sıvı kullanılır. Yapısı polar olan su kullanan ıslak temizlemeden farklıdır, yine de sıvı içerir, ancak giysiler bunun yerine su içermeyen bir sıvıyla yıkanır.

<span class="mw-page-title-main">Trikloroetilen</span> C2HCl3 formülüne sahip bileşik, yaygın endüstriyel yağ çözücü

Trikloroetilen (TCE), C2HCl3 formülüne sahip bir organoklorür. Renksiz bir sıvıdır ve Kloroform benzeri bir kokuya sahiptir. Düşük sıcaklıklarda yanıcı değildir. Sanayide özellikle metaller için yağ çözücü olarak kullanılır. Geçmişte Trilene adı altında inhalasyon anesteziği ve obstetrik analjezik olarak kullanıldı. Metal temizliği gibi benzer alanlarda kullanılan trikloroetan ile karıştırılmamalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Karbon tetraklorür</span> CCl4, geçmişte çözücü ve yangın söndürücü olarak kullanılmış bileşik

Karbon tetraklorür ya da tetraklorometan, CCl4 formülüne sahip bir klorokarbon. Kokusu Kloroforma benzeyen, renksiz, yanıcı olmayan, sudan ağır bir sıvıdır. Suda çözünmezken birçok organik çözücü içinde çözünür. Geçmişte soğutucu gazların üretiminde, yangın söndürücülerde lav lambalarında, temizlik malzemesi ve kurt düşürücü olarak yaygın bir şekilde kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Florokarbon</span>

Florokarbonlar, bazen perflorokarbon veya PFC olarak da anılır, CxFy formülüne sahip organoflor bileşikleridir. Sadece karbon ve flor içerirler fakat terminoloji her zaman çok sıkı takip edilmemektedir. Perfloro- ön ekine sahip bileşikler, heteroatomlu olanlar da dâhil olmak üzere hidrokarbonlardır, burada tüm C-H bağları C-F bağlarıyla değiştirilmiştir. Florokarbonlar perfloroalkanlar, floroalkenler ve floroalkinler ve perfloroaromatik bileşikler olabilir. Florokarbonlar ve bunların türevleri floropolimerler, soğutucular, çözücüler ve anestezikler olarak kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Tetrakloroetilen</span> Kuru temizleme sıvısı

Tetrakloroetilen, perkloroetilen ya da sistematik adıyla tetrakloroeten, formülü C
2Cl
4 olan bir klorokarbon ve çözücü olarak kullanılan uçucu, ağır bir sıvıdır. Çeşitli yağları çözebilmesinden ötürü yaygın olarak kuru temizleme ve sanayide yağ giderme için kullanılır. Kuru temizleme ile özdeşleștirildiğinden çoğu zaman "kuru temizleme sıvısı" olarak anılır. Otomotiv sanayiinde etkili bir fren temizleyicisidir. Geçmişte hayvanlar ve insanlar üzerinde kurt düşürücü olarak sıkça kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">1,1,1-Trikloroetan</span>

Metil kloroform ya da 1,1,1-trikloroetan C2H3Cl3 formülüne sahip bir kloroalkandır. Doğada bulunmamaktadır, sentetik olarak üretilmiştir. Kloroforma benzeyen bir kokuya sahip olan bu renksiz sıvı bir zamanlar çözücü olarak kullanılmaktaydı ancak ozon tabakasına zararlı olduğu keşfedilince kullanımı terk edilmiştir. Montreal Protokolü nedeniyle 1996 tarihinden sonra kullanımı yasaklanmıştır. 1,1,1-Trikloroetan yeterince stabil olmadığından stabilize edilmesi için içine dioksan gibi bazı maddeler katılır.

<span class="mw-page-title-main">COVID-19</span> SARS-CoV-2nin neden olduğu bulaşıcı hastalık

Koronavirüs hastalığı 2019 (COVID-19) şiddetli akut solunum sendromu koronavirüsü 2 (SARS-CoV-2)'nin neden olduğu bulaşıcı bir hastalıktır. İlk vaka ile Çin'in Hubei eyaletinin Wuhan şehrinde Kasım 2019 tarihinde karşılaşılmıştır. O zamandan bu yana yayılmaya devam etmiş ve dünya genelinde pandemiye neden olmuştur. Ancak bu pandemi geçtiğimiz yıl birçok ülkede sona ermiştir. 3 Mart 2020 itibarıyla dünya çapında ölüm oranı %3,4 olup, 12 Nisan 2024 tarihi itibarıyla Dünya'da 704.753.890 onaylanmış vaka, 675.619.811 iyileşen varken virüs nedeniyle 7.010.681 hasta öldü.

<span class="mw-page-title-main">DSÖ'nün Temel İlaçlar Listesi</span> sağlık sistemindeki en önemli ihtiyaçları karşılamak için en etkili ve güvenli olduğu düşünülen ilaçları içeren, Dünya Sağlık Örgütü tarafından yayınlanan belge; (2022) itibariyle 581 ilaç içerir. (liste üzerinde çalışma dev

Dünya Sağlık Örgütü tarafından yayınlanan WHO Temel İlaçlar Model Listesi herhangi bir sağlık sistemindeki en önemli ihtiyaçları karşılamak için en etkili ve güvenli olduğu düşünülen ilaçları içerir. Liste, aynı zamanda ülkeler tarafından kendi yerel temel ilaç listelerini geliştirmeye yardımcı olmak için de kullanılır. 155'ten fazla ülke, Dünya Sağlık Örgütü'nün model listesine dayalı olarak temel ilaçlara ait ulusal listelerini oluşturmuştur. Buna hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkeler dahildir.

<span class="mw-page-title-main">İzofluran</span> kimyasal bileşik

Forane ticarî adıyla da bilinen İzofluran genel anestezi amacıyla kullanılan bir ilaçtır. Anesteziyi başlatmak veya sürdürmek için kullanılabilir. Ancak izofluran ile oluşan hava yolu tahrişinden dolayı anesteziyi başlatmak için genellikle izofluran yerine başka ilaçlar kullanılır. İzofluran inhalasyon yoluyla kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Deksametazon</span> Kortikosteroid ilacı

Deksametazon, romatizmal sorunlar, bazı cilt hastalıkları, şiddetli alerjiler, astım, kronik obstrüktif akciğer hastalığı, krup, beyin ödemi, göz ameliyatı sonrası göz ağrısı, superior vena kava sendromu ve tüberkülozda antibiyotiklerle birlikte kullanılan bir glukokortikoid ilaçtır. Adrenokortikal yetmezlikte, fludrokortizon gibi bir mineralokortikoid ilaçla birlikte kullanılabilir. Erken doğumda, bebeğin sonuçlarını iyileştirmek için kullanılabilir. Ağız yoluyla, kas içine enjeksiyon olarak, damar içine enjeksiyon olarak, cilt için topikal krem veya merhem olarak veya göze topikal oftalmik solüsyon olarak verilebilir. Deksametazonun etkileri sıklıkla bir gün içinde görülür ve yaklaşık üç gün sürer.

<span class="mw-page-title-main">Klorobütanol</span>

Klorobütanol (trikloro-2-metil-2-propanol), yapımından dolayı aseton-kloroform veya kısaca kloreton da denen, kloral hidrata benzeyen koruyucu, sakinleştirici, hipnotik ve zayıf bir lokal anesteziktir. Antibakteriyel ve antifungal özellikleri de vardır. Kâfur veya mentol benzeri bir kokuya sahip, parıldayan, beyaz, uçucu bir katıdır.

<span class="mw-page-title-main">İnhalasyon anesteziği</span>

İnhalasyon anesteziği, volatil/uçucu anestezik olarak da bilinen, inhalasyon (solunum) yoluyla verilen genel anestezik özelliklere sahip kimyasal bir bileşiktir. Anestezik buharlaştırıcıya ve anestezik dağıtım sistemine bağlı bir yüz maskesi, laringeal maske hava yolu veya trakeal tüp aracılığıyla uygulanırlar. Güncel klinik açıdan önemli ajanlar arasında izofluran, sevofluran ve desfluran gibi uçucu sıvı anestezik ajanların yanı sıra nitröz oksit ve ksenon gibi belirli anestezik gazlar yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Halojenli çözücüler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu liste, tarihî veya aktif güncel kullanım durumu fark etmeksizin sanayi, laboratuvar ve ev ortamlarında kullanılan yaygın halojenli çözücüleri sıralar. Aşağıdaki tabloda verilen kullanımları maddenin yalnızca çözücü olarak kullanıldığı alanları verir, daha fazla bilgi için verilen maddenin sayfasına bakınız.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.