İçeriğe atla

Halon

Halon, yangın söndürmede kullanılan kimyasal bileşiklerdir. Çoğunlukla metan ya da etandan hazırlanan alifatik hidrokarbonlardaki hidrojen atomlarının birkaçının ya da tümünün flor, brom, klor ve iyot gibi halojenlerle yer değiştirilmesi elde edilen halojenürlenmiş alifatik hidrokarbonlar halon olarak adlandırılır.

Halonlar, yanma sürecinin sürmesini sağlayan zincirleme tepkimeleri durdurur ve bu nedenle de yangınların söndürülmesinde kullanılır. Ayrıca, elektriği iletmezler ve elektrikli aygıtların yapımında kullanılan tututaşabilen maddelerin ve kolayca alev alabilen sıvıların yanmasına karşı koruyucu madde olarak da kullanılır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hidrokarbon</span> tamamen hidrojen ve karbondan oluşan organik bileşik

Hidrokarbon, sadece karbon ve hidrojen atomlarından oluşan kimyasal bileşiklerin genel adı.

<span class="mw-page-title-main">Karbon</span> sembolü C ve atom numarası 6 olan kimyasal element; bilinen tüm yaşamın ortak unsuru

Karbon, doğada yaygın bulunan ametal kimyasal elementtir. Evrende bolluk bakımından altıncı sırada yer alan karbon, kızgın yıldızlarda hidrojenin termonükleer yanmasında temel rol oynar. Dünyada hem doğal halde, hem de başka elementlerle bileşik halinde bulunan karbon, ağırlık olarak Dünya'nın yerkabuğunun yaklaşık %0,2'sini oluşturur. En arı (katışıksız) biçimleri elmas ve grafittir; daha düşük arılık derecelerinde maden kömürünün, kok kömürünün ve odun kömürünün bileşeni olarak bulunur. Atmosferin yaklaşık % 0,05'ini oluşturan ve bütün doğal sularda erimiş olarak bulunan karbon dioksit, kireç taşı ve mermer gibi karbonat mineralleri, kömürün, petrolün ve doğalgazın başlıca yapıtaşları olan hidrokarbonlar, en bol bulunan bileşikleridir.

<span class="mw-page-title-main">Ateş</span> bir maddenin hızlı oksidasyonu

Ateş, yüksek sıcaklık ve çoğunlukla alev veren hızlı yanma olayıdır. Eski Türkçe od ve Farsça nâr sözcüğü de zaman zaman aynı anlamda kullanılır. Ateş, insan yaşamının vazgeçilmez unsurlarındandır ve kontrol altına alınması, medeniyetin ortaya çıkmasına olanak sağlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Azot</span> simgesi N ve atom numarası 7 olan element

Azot ya da nitrojen, simgesi N olan bir element olup atom numarası 7'dir. Renksiz, kokusuz, tatsız ve inert bir gazdır. Azot, dünya atmosferinin yaklaşık %78'ini oluşturur ve tüm canlı dokularında bulunur. Azot ayrıca, amino asit, amonyak, nitrik asit ve siyanür gibi önemli bileşikler de oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Katalitik konvertör</span>

Katalitik konvertör ya da katalitik dönüştürücü, motorların egzozlarındaki çevreye zararlı maddeleri daha az zararlı maddelere dönüştüren aygıt.

<span class="mw-page-title-main">Dizel motor</span> motor çeşiti

Dizel motor, içten yanmalı bir motor tipidir. Daha özel bir tanımla, dizel motor oksijen içeren bir gazın sıkıştırılarak yüksek basınç ve sıcaklığa ulaşması ve silindir içine püskürtülen yakıtın bu sayede alev alması ve patlaması prensibi ile çalışan bir motordur. Bu yüzden benzinli motorlardan farklı olarak ateşleme için bujiye ve yakıt oksijen karışımını oluşturmak için karbüratöre ihtiyaç yoktur.

<span class="mw-page-title-main">Benzinli motor</span>

Benzinli motor, bir tür içten yanmalı motordur. Benzinli motorlarda kullanılan yakıt benzin olup, yakıt dizel motordan farklı olarak karbüratör adı verilen bir düzenek sayesinde, sıvı olarak değil buharlaşıp hava ile karışarak silindire girer.

<span class="mw-page-title-main">Yangın</span> büyük ve yıkıcı ateş

Yangın, maddenin ısı ve oksijenle birleşmesi sonucu oluşan yanma reaksiyonlarının neden olduğu doğal afettir. Yangınların oluştukları coğrafî alanda maddi hasarlara neden olmasından ziyade, orada yaşayan canlılar ve ekolojik denge üzerinde de büyük derece olumsuz etkileri vardır.

<span class="mw-page-title-main">Patlayıcı madde</span> patlamaya neden olabilecek büyük miktarda potansiyel enerji içeren reaktif madde

Patlayıcı madde, hararet veya şok tesiri ile kimyasal değişikliğe uğrayan, yüksek derecede ısı, çok hacimde gaz meydana getiren, katı, sıvı veya gaz hâlindeki kimyasal maddelerdir.

<span class="mw-page-title-main">Polyester</span>

Poliester, ana zincirlerinin her tekrar biriminde ester işlevsel grup içeren polimerlerin bir kategorisidir.

<span class="mw-page-title-main">Yanma</span> Bir tür kimyasal reaksiyon

Yanma, bir yakıt (indirgeyici) ve bir oksidan arasında gerçekleşen, duman adlı karışımda oksitlenmiş, çoğunlukla gaz halinde ürünler üreten yüksek sıcaklıktaki bir ekzotermik redoks reaksiyonuudur.

Anestezik, hücrelerin özellikle sinir sistemi hücrelerinin biyolojik fonksiyonlarını geçici olarak yavaşlatan veya durduran ilaç. Anestetik ilaçların canlı üzerindeki bu etkisine anestezi veya narkoz denir. Genel anestezide merkezî sinir sisteminin çalışması o derece yavaşlatılır ki acıya karşı duyarlılık kaybolur ve hasta bilincini kaybeder. Anestezi için anestetik maddenin kanda belirli bir konsantrasyona ulaşması ve bu konsantrasyonda kalması gerekir. Madde miktarı belirli bir konsantrasyonun altına düştüğü zaman hücreler normal fonksiyonlarına tekrar başlar. Bu konsantrasyon dietil eter için 100 mL kanda 150 mg iken kloroform için 100 mL kanda 30 mg'dır. Daha yüksek konsantrasyonlar tehlikelidir.

<span class="mw-page-title-main">Egzoz gazı</span>

Egzoz gazı, doğalgaz, benzin, mazot, fuel oil ya da kömür gibi yakıtların yanması sonucu ortaya çıkan ve egzoz ve baca yardımıyla atmosfere atılan gazdır.

<span class="mw-page-title-main">Pikrat</span>

Pikrat pikrik asit (2,4,6-trinitrofenol) tuzu veya esteridir. Pikrat ayrıca pikrik asidin birçok aromatik hidrokarbonlar, aromatik aminler, alifatik amineler, alkaliler ve diğer bileşiklerle oluşturduğu ek bir bileşik de olabilir. Bu ekstra bileşikler de pikrik asit tuzları olmadıkları hâlde pikrat olarak isimlendirilirler.

<span class="mw-page-title-main">Kerosen</span> Petrolden elde edilen yanıcı bir hidrokarbon sıvısı

Kerosen, genellikle sanayide kullanılan bir petrol türevidir. Kerosen halk dilinde gazyağı diye geçen maddenin daha gelişmiş ve içerik olarak süzülmüş olanıdır. 150 °C ile 270 °C arasında petrolün çok ince bir şekilde damıtılmasıyla elde edilir. Parlama derecesi 40 °C'dir.

<span class="mw-page-title-main">Yangın söndürücü</span>

Yangın söndürücü, genellikle acil durumlarda küçük yangınları söndürmek veya kontrol etmek için kullanılan aktif bir yangından korunma cihazıdır. Tipik olarak, bir yangın söndürücü, yangını söndürmek için boşaltılabilen bir madde içeren, elde tutulan bir silindirik basınçlı kazan'dan oluşur. Silindirik olmayan basınçlı kaplarla üretilen yangın söndürücüler de mevcuttur, ancak daha az yaygındır.

<span class="mw-page-title-main">Bromotriflorometan</span> Yangın sindirimi ve soğutmada kullanılan kimyasal

Bromotriflorometan, yaygın şekilde Halon1301, R13B1, Halon 13B1 veya BTM olarak bilinen, formülü CBrF3 olan organik halojenür. Yangın sindirimi ve soğutmada kullanılır. İnsanın Halon 1301'e maruz kalması zehirli olabilir, merkezi sinir sistemini ve diğer vücut işlevlerini tesir eder. Ayrıca, açığa çıkınca Yeryüzü'nün atmosferindeki ozon tabakasını tükenmesinde katkıda bulunduğu bilinmektedir. Böylece Halon'un soğutucu olarak kullanılması adeta elenmiş, yangın sindirimi için gittikçe alternatifler kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">GTL</span>

Gazdan sıvıya (GTL), doğal gazı veya diğer gaz halindeki hidrokarbonları benzin veya dizel yakıt gibi daha uzun zincirli hidrokarbonlara dönüştürmek için bir rafineri işlemidir. Metan bakımından zengin gazlar sıvı sentetik yakıtlara dönüştürülür. Metanın metanole doğrudan kısmi yanması ve karbon monoksit ve hidrojeni hidrokarbonlara dönüştüren Fischer-Tropsch benzeri işlemler olmak üzere iki genel strateji mevcuttur. Fischer-Tropsch benzeri işlemeler, hidrojen-karbon monoksit karışımlarını sıvılara dönüştürmek için çeşitli yöntemler takip etmektedir. Doğrudan kısmi yanma, doğada kanıtlanmıştır ancak ticari olarak henüz tekrarlanmamıştır. Kısmi yanmaya dayalı teknolojiler, esas olarak doğal gazın ucuz olduğu bölgelerde ticarileştirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kalsiyum permanganat</span>

Kalsiyum permanganat, mor kristal bir katıdır. Dezenfektan ve koku giderici olarak, Su arıtmada ve diğer birçok kullanım alanı vardır.

<span class="mw-page-title-main">Geri tepme(yangın)</span> kapalı alan yangın patlaması

Geri tepme, Geri çekilme veya Backdraft, oksijeni tükenmiş bir kapalı alan yangınında ortama oksijen girmesiyle gazların yanıp güçlü bir şekilde parlaması/alevlenmesi olayıdır. Örneğin bir kapalı alan yangınında bir pencere veya kapı açıldığında veya kırıldığında o açık alandan giren oksijen bir alev veya duman patlamasına yol açacaktır. Backdraft'lar tipik olarak bir binanın açıklığından çıkan duman veya alev patlaması olarak görülür. Bu durum itfaiyeciler için ciddi bir tehdit yaratmaktadır. Geri tepmelerin, bir tür genel parlama(flashover) olarak kabul edilip edilmeyeceği konusunda tartışmalar vardır.