Periyodik tablo, kimyasal elementlerin sınıflandırılması için geliştirilmiş tablodur. Dilimizde periyodik tablo, periyodik cetvel, periyodik çizelge, elementler tablosu gibi birçok şekilde isimlendirilmiştir. Bu tablo bilinen bütün elementlerin artan atom numaralarına göre sıralanışıdır. Periyodik cetvelden önce de bu yönde çalışmalar yapılmış olmakla birlikte, mucidi genelde Rus kimyager Dmitri Mendeleyev kabul edilir. 1869'da Mendeleyev atomları artan atom ağırlığına göre sıraladığında belli özelliklerin tekrarlandığını fark etti. Özellikleri tekrarlanan elementleri alt alta yerleştirdi ve buna grup adını verdi.
Flor, atom numarası 9, atom ağırlığı 19, yoğunluğu 1,265 olan, kokusu ozonu andıran, kahverengimsi sarı renkte, halojenler grubunun ilk elementidir. 1529 yılında Georgius Agricola, kalsiyum florür bileşiğini tanımlamıştır. İlk defa 1886 yılında Henri Moissan tarafından izole edilmiştir.
Uranyum, radyoaktif bir kimyasal elementtir. Simgesi "U"dur. 1789 yılında Martin Heinrich Klaaproth tarafından keşfedilmiş ve 1841 yılında Eugene-Melchior Peligot tarafından izole edilmiştir. Uranyum ilk zamanda radyoaktivite ile ilgili fazla bilgi sahibi olunmadığından diğer elementler gibi zannedilse de, 1896 yılında bilim tarihinin önemli isimlerinden olan Dimitri Mendeleyev’in çalışmalarıyla radyoaktif bir element olduğu ispatlanmıştır.
Periyodik tabloda dikey sütunlara grup denir. Aynı grupta olan elementlerin kimyasal özellikleri benzerdir. Yukarı doğru dikeyce çıktıkça özellik yoğunlaşır ve belirginleşir. Bir A grubuna ait elementin son katmanında kaç elektron varsa grup sıralaması da odur. Örneğin, berilyum (Be) atomunun son katmanında 2 elektron vardır ve bu atom 2A grubunun elementi olur.
Ametal, metal özelliği göstermeyen elementlerdir. Isıyı ve elektrik akımını iletmek gibi metallere özgü özellikleri göstermezler. Ayrıca kendi aralarındaki ortak özellikleri yok denecek kadar azdır. Genellikle karbon, azot, fosfor, oksijen, kükürt, selenyum, flor, klor, brom, iyot ve soy gaz elementlerine ametal denir.
Klor, VIIA grubunda bulunan hafif, keskin kokulu, yeşilimsi sarı renkli, tahriş edici ve zehirleyici bir gaz. Havadan 2,5 kat ağır olan klor ilk zamanlar bir bileşik olarak kabul ediliyordu. Klor ilk olarak 1774 yılında Carl Wilhelm Scheele tarafından keşfedildi. 1810 yılında ise bugünkü ismi Humphry Davy tarafından verildi.
İyot, sembolü I, atom numarası 53 olan bir elementtir. Kimyasal olarak iyot halojenlerin en az reaktif olanı, astatin'den sonra en elektropozitif olanıdır. İyot başlıca tıpta, fotoğrafçılıkta ve boya imalatında kullanılır. Çoğu canlının eser miktarda iyota gereksinimi vardır.
Lantan, La sembolü ile bilinen, atom no: 57 ve atom ağırlığı: 138.92 olan kimyasal element.
Halon, yangın söndürmede kullanılan kimyasal bileşiklerdir. Çoğunlukla metan ya da etandan hazırlanan alifatik hidrokarbonlardaki hidrojen atomlarının birkaçının ya da tümünün flor, brom, klor ve iyot gibi halojenlerle yer değiştirilmesi elde edilen halojenürlenmiş alifatik hidrokarbonlar halon olarak adlandırılır.
Haloalkanlar, bir ya da daha fazla halojen içeren alkanlardan türetilen bir kimyasal bileşikler grubudur. Ayrım genellikle yapılmamasına rağmen, halokarbonlar genel sınıfın bir alt kümesi olarak kabul edilirler. Haloalkanlar yaygın şekilde ticari olarak kullanılmaktadır ve birçok kimyasal ve ticari isim altında bilinmektedirler. Bunlar; alev geciktiriciler, yangın söndürücüler, soğutucular, iticiler, çözücüler ve farmasötik maddeler olarak kullanılmaktadır. Ticari olarak yaygın kullanımı nedeniyle, birçok halokarbonların aynı zamanda ciddi kirleticiler ve toksinler olduğu gösterilmiştir. Örneğin, kloroflorokarbonların ozon tabakasının incelmesine yol açtığı gösterilmiştir. Metil bromür tartışmalı fümiganttır. Sadece klor, brom ve iyot içeren haloalkanlar ozon tabakasına tehdit oluşturmaktadır. Florlu uçucu haloalkanlar ise teoride sera gazları aktivitesine sahiptir. Metil iyodür, doğal olarak oluşan bir maddedir ve ozon tabakasına zarar verici özellikleri yoktur. Bu nedenle Amerika Birleşik Devletleri Çevre Koruma Ajansı tarafından ozon tabakasına zarar verici gaz olmadığı bildirilmiştir. Haloalkan veya alkil halojenürler " RX" genel formülü ile gösterilirler. Burada R; bir alkil ya da yer değiştirmiş bir alkil grubudur ve X; bir halojendir.
İki atomlu molekül ya da diatomik molekül, ikili halde apolar bağlı atomlara verilen genel addır. Azot, oksijen, flor, hidrojen, vb. ametal elementler diatomik moleküllere örnek gösterilebilir. Karbon monoksit (CO) gibi farklı atomlardan oluşan moleküller polar bağlı moleküller olarak adlandırılır.
Halokarbon bileşikleri, bir veya fazla karbon atomun bir veya fazla halojen atomu ile kovalent bağla birleşik kimyasallardır. Bu da organoflor bileşikler, organoklor bileşikler, organobrom bileşikler ve organoiyot bileşiklerinin oluşmasına sebep olur. Klor halokarbonları en yaygınıdır ve organoklorür olarak hitap edilir.
Gümüş halid bir halojen ve gümüş elementi arasında oluşabilecek bileşiklerden biri. Özellikle, brom, klor, iyot ve flordan her biri sırasıyla gümüş bromür (AgBr), gümüş klorür (AgCl), gümüş iyodür (AgI) ve gümüş florürün her 3 formunu da oluşturmak için gümüş ile tepkime verebilir.
İyot triflorür IF3 kimyasal formüllü interhalojen bileşiktir. −28 °C'nin üzerinde bileşenlerine ayrılan sarı renkli bir katıdır. Kendisini oluşturan elementlerden sentezlenebilir fakat IF5 oluşumundan kaçınılmasına dikkat edilmelidir.
İyot monoklorür ICl formülü ile gösterilen bir interhalojen bileşiktir. Oda sıcaklığına yakın eriyen kırmızı-kahverengi renge sahip bir kimyasal bileşiktir. İyot ve klorun elektronegatifliği arasındaki fark nedeniyle, ICl oldukça kutupsaldır ve I+ kaynağı olarak davranır.
İyot monoflorür, IF formülü ile gösterilen, iyot ve flordan oluşan bir interhalojen bileşiktir. 0 °C'de çikolata-kahverengi bir renge sahip katıdır, elementel iyot ve iyot pentaflorür'e disproporsiyonlaşır.
- 5 IF→ 2 I2 + IF5
Aktiflik, kimyasal tepkimelerde elektron alma ve/veya elektron verme isteğine denir. Yarı pil tepkimelerinde elektrotları belirlemede kullanılır.
İnterhalojen, iki ya da daha fazla farklı halojen atomu içeren ve halojenler dışında herhangi bir başka element atomu içermeyen bileşiktir. Üç ya da daha fazla halojen içeren interhalojenin varlığına kein olarak rastlanmasa da, bazı kaynaklarda IFCl2 veya IF2Cl bileşiklerinin varlığından söz edilmektedir. Teorik çalışmalar ise BrClFn serisindeki bazı bileşiklerin neredeyse kararlı olduğunu gösterir.
Hidrojen halojenür, Arrhenius asitleri olarak davranan iki atomlu inorganik bileşiktir. Suda çözünmüş hâlleri hidrohalik asit olarak adlandırılır. HX şeklindeki formülünde yer alan X; flor, klor, brom, iyot ya da astatin halojenlerinden birisi olabilir.
Halojenli eter, eterler olarak bilinen daha büyük bir kimyasal grubunun alt kategorisidir. Eter, iki alkil grubuna bağlı bir oksijen atomu içeren organik bir kimyasaldır. Halojenlenli bir eteri diğer eter türlerinden ayıran şey, bir veya daha fazla hidrojen atomunun bir halojen atomu ile ikame edilmesidir (halojenasyon). Halojen atomları arasında flor, klor, brom ve iyot bulunur.
