İçeriğe atla

Halk takvimi

Halk takvimi; resmi olmayan ve belirli bir yöreye veya bölgeye özgü olan ya da herkes tarafından bilinmeyen (genel kabul görmeyen) takvimdir.

Özellikleri

Bir bölgede yaşayan toplulukların geleneksel kültürel miras olarak nesilden nesile aktardığı doğa olaylarına dayalı birikimlere ve uzun süreli deneyimlere dayalı tarihsel, yöresel, dinsel, mitolojik, tarımsal simgelerin zamanın geçişini ve belirli dönemlerini anımsatma görevini gerçekleştirdiği resmi olmayan, sözlü geleneğe dayalı zaman bölümleme aracıdır.

Halk takvimi (yerel takvim) kullanıldığı bölgede genel bir kabul görür; hatta bazen resmi takvimden daha yaygındır. Ancak, günümüzdeki şehirleşme ve artan teknoloji halk takvimlerini ikinci plana atmıştır ve toplumsal anlamda kullanım oranları gitgide düşmektedir. Halk takvimi, yaygınlık kazanmış (resmi) takvimlerden daha farklı olarak yılı, ayları ve günleri başka bir biçimde bölümlere ayırır ve farklı anlayışlarla adlandırır. Kimi zaman, kimi doğal olaylar, tarımsal kavramlar bu adlandırmada belirleyici olur. Bazen bu takvimlerin bir kısmı veya bütünsellik arz eden bazıları resmi takvim statüsüne ulaşabilir. Örneğin günümüzdeki Türk takviminde yer alan bazı ay adları halk takvimlerinden alınmıştır; Ocak, Ekim...

Mevsimler

Türk Halk Takvimi, yöresel çeşitliliklerine rağmen hepsinde ortak bir anlayış olarak gündönümü ve gündenkliği esasına göre oluşturulur. Bugünkü takvim anlayışının aksine ortalama dokuz gün geriden gelen ay başlangıçları bulunur. Yani birinci ayın birinci günü 22 Marttır. Bu tarih Türk takviminin yılbaşı olup bir gün öncesi Nevruz bayramına denk düşer.

  • 21 Mart: Bahar ekinoksu
  • 21 Haziran: Yaz gündönümü
  • 23 Eylül: Güz ekinoksu
  • 21 Aralık: Kış gündönümü

Mevsimleri adlandırmak için kullanılan sözcükler şu şekildedir.

  1. İlkbahar: Kök, Kökey, Köklem (Farsça: Bahar)
  2. Yaz: Yaz, Yay, Cay
  3. Sonbahar: Güz, Güzey, Güzlem (Farsça: Payız)
  4. Kış: Kış, Kıs

Aylar

Anadoluda

Anadoluda tespit edilerek derlenmiş olan ay adları şu şekildedir.

Tarım Araçlarının Adlarıyla

1. Köten (Kotan) Ay, 2. Saban (Sapan) Ay, 3. Kosak Ay, 4. Orak Ay,[1] 5. Diren Ay, 6. Döven Ay,
7. Tapan Ay, 8. Dibek Ay, 9. Kazan Ay, 10. Ocak Ay,[2] 11. Kirmen (Eğirmen) Ay, 12. Külek Ay

Tarımsal-Hayvansal Kavramlarla

1. Dikim Ay, 2. Saçım Ay, 3. Kırkım Ay, 4. Biçim Ay, 5. Derim Ay, 6. Verim Ay,
7. Ekim Ay, 8. Söküm Ay, 9. Katım Ay, 10. Sağım Ay, 11. Üsüm Ay,[3] 12. Sürüm Ay

İklimsel Değişikliklere Göre

1. Açan Ay, 2. Kandık Ay, 3. Isık Ay, 4. Tozaran Ay, 5. Bozaran Ay,[4] 6. Kısık Ay,
7. Koçan Ay, 8. Balağan Ay, 9. Aralık Ay, 10. Çağan Ay, 11. Gücük Ay,[5] 12. Tuluğan Ay

Hava Olaylarına Göre

1. Açar Ay, 2. Kırçan Ay,[6] 3. Uraş Ay, 4. Biçen Ay, 5. Bozar Ay, 6. Söken Ay,
7. Budan Ay, 8. Karaş Ay, 9. Kırlaş Ay, 10. Buğan Ay, 11. Akpan Ay, 12. Yelen Ay

Diğer Türk Topluluklarında

Bu topluluklardaki bazı ay adlarının birbirlerine ve Anadoludaki halk takvimlerinde yer alan ay adlarına benzerliği özellikle dikkat çekicidir.

Kazaklarda

Kazak halk takvimi aynı zamanda resmi takvimlerini de oluşturmuştur.

1. Birtin Ay, 2. Kökek Ay, 3. Mamır Ay, 4. Otamalı Ay, 5. Şilde Ay, 6. Tamız Ay,
7. Kırküyek Ay, 8. Kazan Ay, 9. Karaşa Ay, 10. Caltoksan Ay, 11. Kantar Ay, 12. Akpan Ay[7]

Hakaslarda

1. Körük Ay, 2. An Ay, 3. Pes Ay, 4. Ölen Ay, 5. Piçen (Biçen) Ay, 6. Orgak Ay,
7. Ürtün Ay, 8. Kurtuyak Ay, 9. Kırlaş Ay, 10. Kiçig (Kiçiğ) Ay, 11. Cel Ay, 12. Azıg (Azığ) Ay

Altaylarda

1. Kank (Kang) Ay, 2. Koskar Ay, 3. Silker Ay, 4. Çulug (Çuluğ) Ay, 5. Toz Ay, 6. Kisçen Ay,
7. Ürten Ay, 8. Kiçkerek Ay, 9. Soh Ay, 10. Alay Ay, 11. Kürgen Ay, 12. Pozug (Bozug) Ay

Balkarlarda

1. Toturnu Ay, 2. Hıçavban Ay, 3. Lukur Ay, 4. Yaynı Ay, 5. Kırkar Ay, 6. Kırkavuz Ay,
7. Güznü Ay, 8. Kaçnı Ay, 9. Endirevük Ay, 10. Başıl Ay, 11. Bayıça Ay, 12. Avuznu Ay[8]

Sagaylarda

1. Körik Ay, 2. Namıs Ay, 3. Tartçan Ay, 4. Par Ay, 5. Tos Ay, 6. Ot Ay,
7. Alçan Ay, 8. Çarıs Ay, 9. Hırlas Ay, 10. Alay Ay, 11. Çil Ay, 12. Hıra Ay

Kumandılarda

1. Kerek Ay, 2. Örteng Ay, 3. Kezel Ay, 4. Olan Ay, 5. Toz Ay, 6. Çızıg Ay,
7. Tayga Ay, 8. Küçkerek Ay, 9. Sok Ay, 10. Kitig Ay, 11. Küzer Ay, 12. Argan Ay

Şorlarda

1. Koruk Ay, 2. Şın Ay, 3. Şabın Ay, 4. Odağ Ay, 5. Piçen Ay, 6. Orgak Ay,
7. Urtun (Ürtün) Ay, 8. Kus Ay, 9. Kırlaş Ay,[9] 10. Kiçik Ay, 11. Çel Ay, 12. Çaskı Ay

Yakutlarda

1. Tutar Ay, 2. Ustar Ay, 3. Iyam Ay,[10] 4. Ihıyah Ay, 5. Vot Ay, 6. Atırdah Ay,
7. Balağan Ay, 8. Altınnı Ay, 9. Ahsınnı Ay,[11] 10. Bilide Ay, 11. Tohsunnu Ay, 12. Olunnu Ay

Tatarlarda

1. Yanarış Ay, 2. Saban Ay, 3. Çereşme Ay,[12] 4. Peçen Ay, 5. Urak Ay, 6. Indır Ay,
7. Bilek Ay, 8. Karakoz Ay, 9. Kerev Ay, 10. Kırlaç Ay, 11. Akman Ay, 12. Buşay Ay

Tıvalarda

Tıva'nın kuzeydoğusundaki Toju yöresinin Toju Tuvaları Toju ağzında ay adları şöyle söylenir. Ayın başlangıcı Şubat, bitişi Ocak ayıdır. Mesela Baş Soğuk Ay manasında Başkı Sook Ay denilir.

1. Sоñgu sооk аy, 2. Аk аy, 3. Öl hаrlıg аy 4. Idаlааr аy, 5. Şоvur аy, 6. Bаk tоstааr аy,
7. Eki tоstааr аy, 8. Аylааr аy, 9. Hülbüs аy, 10. Аldılааr аy, 11. Örgügleer аy, 12. Bаşkı sооk аy[13]

Orta Asya Hayvanlı Ay Takvimi

1. KÖKEK (Guguk Kuşu), 2. KORAN (Karaca), 3. BUĞRA (Erkek Deve), 4. KULCA (Dağ Koçu), 5. TEKE (Erkek Keçi), 6. OĞNA (Bozkır Keçisi),
7. SIĞIN (Erkek Geyik), 8. KOÇKAR (Koç), 9. ELİK (Dağ Keçisi), 10. MARAL (Dişi Geyik), 11. ARKAR (Dağ Koyunu), 12. TOYGAR (Tarla Kuşu)

Süreler

Türk kültüründe ayların süreleri, mevsimlerin toplam süreleri dikkate alınarak hesaplanır. Dünyanın yörüngesinden dolayı İlkbahar ve Yaz mevsimleri uzun, Sonbahar ve Kış mevsimleri ise daha kısadır. Mevsimlerin en kısası kıştır ve yaklaşık 89 gündür. En uzunu ise yazdır ve yaklaşık 93-94 gün sürer. Bahar 92-93, Sonbahar ise 89-90 gündür. Halk anlayışında aylara düşen gün miktarı buna göre belirlenmiştir. Küçük farklılıklarla pek çok halk takviminde günlerin tespit edilmesi şu şekildedir.

(A) Bahar:31-31-31, Yaz:31-31-30, Güz:30-30-30, Kış:30-30-30 (Yılın son günü dört yılda bir 31 gün sürer.)
veya,
(B) Bahar:30-31-31, Yaz:31-31-31, Güz:30-30-30, Kış:30-30-30 (Yılın ilk günü dört yılda bir 31 gün sürer.)

Hafta

Anadoluda

  1. Pazartesi: Geçeği, Odgün, Gürgegün
  2. Salı: Ortağı, Orgün, İnegün
  3. Çarşamba: Uğrağı, Yeygün, Barasgün
  4. Perşembe: Gideği, Aragün, Tozagün,
  5. Cuma: Toplağı, Elgün, Bayrıgün
  6. Cumartesi: Gireği, Başgün, Giregün
  7. Pazar: Direği, Dergün Diregün

Anadoluda haftanın hangi günden başlayacağına dair değişik anlayışlara bağlı olarak bu adlar farklı yörelerde kimi zaman bir veya iki günlük kaymalarla yer değiştirebilmektedir. Hafta yaygın olarak ya Pazartesiden veya Cumartesiden başlar. Bazı yörelerde Pazar gününün birinci gün kabul edildiği uygulamalara da rastlanmaktadır.

Karaçay-Balkarlarda

  1. Pazartesi: Başgün
  2. Salı: Kürgegün
  3. Çarşamba: Barasgün
  4. Perşembe: Ortagün
  5. Cuma: Bayrımgün
  6. Cumartesi: Kıyavgün
  7. Pazar: Iyıkgün

Moğollarda

  1. Pazartesi: Gal, Guluvun ("Ateş")
  2. Salı: Uha, Usun ("Su")
  3. Çarşamba: Mod, Modun ("Ağaç")
  4. Perşembe: Alt, Altan ("Altın")
  5. Cuma: Şor, Şoron ("Toprak")
  6. Cumartesi: Nar, Nara ("Güneş")
  7. Pazar: Sar, Sara ("Ay")

Farslarda

Fars kültüründe ve etkilediği çevre kültürlerde (Kürt,Özbek, Türkmen vs.) kullanılır.

  1. Pazartesi: Doşenbe, Düşembi, Duşem, Duşenbe, Düşenbe, Düyşembi
  2. Salı: Seşenbe, Sişembi, Seşem, Sişenbe, Seyşenbe, Şeyşembi, Seysenbi
  3. Çarşamba: Çeherşenbe, Çerşembi, Çerşem, Çerşenbe, Çarşenbe, Şarşembi, Sersenbi
  4. Perşembe: Pençşenbe, Pencişembi, Pencşem, Penşenbe, Peyşenbe, Beyşembi
  5. Cuma: Cuma, Cüme, Cumga, Coma, Yoma, Juma
  6. Cumartesi: Şenbe, Şimbe, Şemi, İşembi, Senbi
  7. Pazar: Yekşenbe, Yekşembi, Yekşem, Cekşembi, Ceksenbi

Günün bölümleri

Halk takvimi anlayışıyla bağlantılı olarak değerlendirilmesi gereken bir başka husus da halk kültürüne göre günün bölümlere ayrılmasıdır. Anadoluda derlenmiş olan zaman dilimleri şu şekildedir:

NoSaatVakitTürkçeÖğünDiğerBölüm
106.00SabahErte, İrteKüne, GüneTan, DanGündüz (Kün)
2KuşlukBirindi (Birinç)KalksıKüşGündüz (Kün)
312.00ÖğleÖğle, ÖvleTüş, TuşGündüz (Kün)
4İkindiİkindi (İkinç)SüşGündüz (Kün)
518.00AkşamBite, PiteTüne, DüneÜş, Öş[14]Dündüz (Tün)
6YatsıÜçündü (Üçünç)YatsıSön, SonDündüz (Tün)
724.00LeylGece, KeçeDündüz (Tün)
8TeheccüdDördündü (Dördünç)Dündüz (Tün)[15]
  • Bir gün, Çak (Çağ) adı verilen 12 bölüme ayrılmıştır (1 ÇAK: 2 Saat).
  • Her Çak ise Keh adı verilen sekiz parçadan oluşur (1 KEH: 15 Dakika).

Türk halk kültüründe zaman ölçmeye yarayan aygıta, (güneş saati kavramıyla ve gün sözcüğüyle ilgili olarak) "Güngen" denilmiştir. Yine zamanı ölçmek anlamına gelen "Ötçek/Ödçek" sözcüğü de saat (zaman ölçme aracı) demektir. Öt/Öd Türkçede zaman manasına gelir. Ödemek, ödünç kelimeleri bu kökle ilgilidir. Moğolca Ötlöh (Eski Moğolca Ötel) yaşlanmak demektir ve bu fiil zamanın geçişiyle alakalıdır. Halk anlayışında zaman ölçü birimleri aşağıdaki gibidir.

  1. Oğ: An.
  2. Oğurçak: Salise.
  3. Oğurdak: Saniye.
  4. Oğrak: Dakika.
  5. Oğur: Saat.

Ayrıca Güneşin durumuyla bağlantılı olarak yönlere de şu adlar verilmiştir:

  1. GÜNEY/KÜNEY: Tüştük, Könyek, Güntüştük. Tuşay, Tüşey.
  2. TÜNEY/DÜNEY: Tündük, Tönyek, Güntündük. Kuzay, Kuzey.
  3. DOĞU/DOĞI: Çığış, Şığıs. Künçığış, Könsığış. Gündoğusu.
  4. BATU/BATI: Batıs, Bayış. Künbatıs, Könbayış. Günbatısı.

Kaynakça

Dipnotlar

  1. ^ Türk Dili Sözlüğü, Orhan Hançerlioğlu, Remzi Kitabevi (sayfa - 368)
  2. ^ Türk Dili Sözlüğü, Orhan Hançerlioğlu, Remzi Kitabevi (sayfa - 361)
  3. ^ Türk Dili Sözlüğü, Orhan Hançerlioğlu, Remzi Kitabevi (sayfa - 509)
  4. ^ Türk Dili Sözlüğü, Orhan Hançerlioğlu, Remzi Kitabevi (sayfa - 101)
  5. ^ Rafet Ülgen. Ay ve Gün Terimleri Hakkında Bir Inceleme. Nisan- Aralik 1946. Türk Dili (Belleten). s. 64-65. 
  6. ^ Türk Dili Sözlüğü, Orhan Hançerlioğlu, Remzi Kitabevi (sayfa - 315)
  7. ^ "Kazak Kültürü". 22 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2012. 
  8. ^ "Karaçay-Balkar Sözlük, Hasan Bay Hadi" (PDF). 15 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2012. 
  9. ^ "Şorlar aylara hangi isimleri verir?". 26 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2012. 
  10. ^ "Saha Türklerinin Bahar Bayramı, Fatih Kirişçioğlu" (PDF). 16 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2012. 
  11. ^ Sahaca-Türkçe Sözlük[]
  12. ^ Татар дәверлеге кайчан югалды? - Черешмә 25 Şubat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  13. ^ Şın Gazеtеsi. №18 9.02.2013 S. Vаynştеyn: Tоjulаrnıñ çıl sаnааşkını. Rusçadan İnnа Dаmbа-Huurаk çеvirmiştir. [1] 18 Şubat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  14. ^ Türk Dili Sözlüğü, Orhan Hançerlioğlu, Remzi Kitabevi (sayfa - 386)
  15. ^ Türk Dili Sözlüğü, Orhan Hançerlioğlu, Remzi Kitabevi (sayfa - 484)

Dış bağlantılar

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

Şubat ya da küçük ay, Gregoryen Takvimi'ne göre yılın 2. ayı. Artık yıllarda 29, diğer yıllarda 28 çeker.

Jülyen takvimi, Jül Sezar tarafından MÖ 46 yılında kabul edilen ve Batı dünyasında 16. yüzyıla kadar kullanılan takvim. Artık yıl hesaplamasındaki ufak bir fark sonucu yaklaşık her 128 yılda bir günlük bir kayma oluşturduğu için, 1582 yılında yerini Gregoryen takvimi almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ay (zaman)</span> takvim yılını bölen düzensiz zaman birimi

Ay (zaman):Yılda 12 tane bulunan zaman birimidir.

<span class="mw-page-title-main">Sözlük</span> dilin veya dillerin kelime haznesini (sözvarlığını), söyleyiş ve yazılış şekilleriyle veren, sözcüğün kökünü esas alarak, bunların başka unsurlarla kurdukları sözleri ve anlamlarını, değişik kullanışlarını gösteren yazılı

Sözlük, bir dilin veya dillerin kelime haznesini (sözvarlığını), söyleyiş ve yazılış şekilleriyle veren, sözcüğün kökünü esas alarak, bunların başka unsurlarla kurdukları sözleri ve anlamlarını, değişik kullanışlarını gösteren yazılı eserdir. Eski dilde lügat, kamus denir. Leksikografi sözlükbilimidir. Sözlükçüye leksikografır denir. Lügatça, sadece bir kitapta geçen terimleri anlatır (glossary).

Mânî, başta aşk olmak üzere hemen her konuda yazılabilen bir halk edebiyatı nazım biçimdir. Arapça kökenli bir kelimedir. Halk kültüründe goşa (koşa) olarak da bilinir. Goşa kelimesi Türkçede çiftlenmiş (ikili) demektir ve mânînin kafiye yapısından dolayı bu ad verilmiştir. Koşa kelimesi "beyit" manası da taşır. Anonim halk edebiyatında en küçük nazım biçimidir. Çoğunlukla 7 heceli dört mısralık bir bentten meydana gelir. Ama mısraları 4-5-8-10-14 heceli kalıplarla söylenmiş mânîler de vardır. Birinci, ikinci dördüncü mısralar birbirleriyle kafiyeli, üçüncü mısra serbesttir. Yani kafiye dizilişi aaxadır. aaaxa düzeninde mânîler de var. İlk iki mısra hazırlık dizeleridir. Son iki mısra ile anlam bağlantısı yoktur.Asıl anlatılmak istenen son iki dizede verilir. En çok kullanılanlar düz ya da tam mânî, kesik mânî, cinaslı mânî, yedekli mânî, artık mânîdir.

<span class="mw-page-title-main">Tümel</span> Var olan her şeyi kapsayan, bütün varlıkları ve düşünülen şeyleri içine alan, bütünsel, külli anlamlarına gelen metafizik ve felsefe kavramı

Tümel, külli veya evrensel, bütün varlıkları ve var olan her şeyi kapsayan, düşünülen şeyleri içine alan; özel ve birbirinden ayrı özellikler taşıyan şeylerin (tikel) paylaştığı ortak özelliği dile getiren felsefe ve metafizik kavramıdır. Tümel, insanın nesnel ilişkileri bilme derecesini dile getiren tekil ve tikel kavramlarıyla birlikte birbirleriyle sıkı bir ilişki içinde olan üç felsefe kavramından biridir.

<span class="mw-page-title-main">12 hayvanlı takvim</span> Asyada ve Çinde yaygın olarak kullanılmış bir takvim

12 Hayvanlı Takvim, Asya'da, özellikle Çinliler ve Türk halkları tarafından yaygın olarak kullanılmış bir takvim. Ayrıca Japonlar, Koreliler, Vietnamlılar, Moğollar ve Mançular da değişik hallerini kullanmışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Yeni Platonculuk</span>

Yeni Platonculuk veya Yeni Eflatunculuk ya da Neoplatonizm, Plotinus'un çalışmalarıyla başlayan ve İmparator I. Justinianus'un Platon'un akademisini MS 529'da kapatmasıyla biten Platonik felsefe sürecini tanımlamak için kullanılan modern terim. Platon ve Aristoteles öğretilerini uzlaştırarak oluşturulmuş felsefi akım. Platonizm'in bu türü doğasında mistik veya dini unsurlarla tanımlanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İbrani takvimi</span>

İbrani takvimi veya Yahudi takvimi, günümüzde ağırlıklı olarak Yahudi dini mekânlarında kullanılan bir lunisolar takvimidir. Yahudi bayramlarının tarihlerini ve Tora bölümlerini, yahrzeitleri ve günlük Mezmur okumalarını, birçok tören kullanımı arasında uygun şekilde okur. İsrail'de yalnızca dini amaçlar için kullanılır, resmî olarak kullanılmaz.

Azıktı, Türk ve Altay halk inancında bir kayıp cini. "Azıtkı" olarak da söylenir. İsmi "azdıran" anlamına gelen Kırgızların ve Özbeklerin İslamiyet öncesi inançlarında yer alan şeytani bir varlıktır. Her türlü kılığa girebilir. İnsanlara kendilerine en yakın olan kişi şeklinde görülebilir. Bu şekilde kılığa giren Azıktı insanı azdırıp, uçuruma, dağa veya bir akarsuya götürerek öldürebilir.

Ermeni takvimi , Ermenilerin geleneksel takvimidir. Antik Mısır takviminde olduğu gibi "güneş takvimi" esasına dayalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Takvim</span>

Takvim, zamanın yüzyıl, yıl, ay, hafta ve gün gibi parçalara bölünüp düzenli bir sırayla gösterildiği çizelgedir.

Aysar - Türk ve Anadolu halk inancında değişken karakterli kişi ve onun değişken karakteri. Ay'a bağlı olarak karakteri ve huyu değişen kişi ve onun yaşadığı psikolojik durum. Aysamak fiili de aynı şekilde bu değişken ruh halini ve sonuçlarını anlatmakta kullanılır. Batı mitoloji ve masallarında yer alan ve dolunayda kurda dönüşen Erbörü motifi bu anlayışın bir dışavurumudur. Ayın hareketleri ve evreleri insanoğlunun daima ilgisini çekmiş ve bunlara değişik anlamlar yüklenmiştir.

Anak İyesi veya Toplağ İyesi, Türk, Tatar ve Altay halk inancında caminin koruyucu ruhu. Toplağ İyesi de denir.

Bulunç, Türk halk inancında ve halk kültüründe yaklaşık olarak vicdan kavramını karşılayan bir sözcüktür. Fakat mitolojik bir kavram olarak aynı zamanda ruhlarla iletişime geçmeyi de içerdiği için vicdandan daha farklı bir içeriğe sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Zaman</span> uzaysal bir boyutu olmayan; geçmiş, gelecek ve şimdiyi kapsayan süreklilik

Zaman veya vakit, ölçülmüş veya ölçülebilen bir dönem, uzaysal boyutu olmayan bir süreklilik. Zaman kavramı, tarih boyunca felsefenin ilgi alanlarından biri olmasının yanı sıra matematik ve fizikteki önemli çalışma alanlarından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Etiyopya takvimi</span>

Etiyopya takvimi , Etiyopya'da kullanılan temel takvimdir. Etiyopya Hristiyanları için de dini takvim olma özelliği taşır. Mısır takvimi gibi güneş temelli olup Jülyen takvimi gibi her 4 yılda bir artık gün eklenmektedir. Yılbaşı Jülyen takvime göre 29 veya 30 Ağustos'dur. Miladi takvim ve Etiyopya takvimi arasında oluşan 7-8 yıllık fark İsa'nın müjdelenmesinin hesabında olan farklılıklardan oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Apple Takvim</span>

Apple Takvim Apple Inc. tarafından yapılan, hem macOS masaüstü işletim sistemi hem de iOS mobil işletim sisteminde çalışan kişisel bir takvim yazılımıdır. Apple'ın iCloud hizmetini kullanarak takvimin çevrimiçi bulut yedeklemesini sunar veya Google Takvim, Windows Takvim ve Microsoft Exchange Server da dahil olmak üzere diğer takvim hizmetleriyle senkronize edilebilir. Varsayılan olarak, Takvim ve Apple'nin Adres Defteri uygulamaları Bento'nun veri kaynakları arasında, doğrudan değiştirebilir.

Tikel veya cüzi, bir türün ya da bir bütünün bir kısmına veya birkaç parçasına özgü olan unsurlardır. Tümelin hem karşıtı hem de "tekil" kavramıyla birlikte ayrılmaz parçasıdır. Tikel, insanın nesnel ilişkileri bilme derecesini dile getiren tekil ve tümel kavramlarıyla birlikte birbirleriyle sıkı bir ilişki içinde olan üç felsefe ve metafizik kavramından biridir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.