İçeriğe atla

Halile

Halile
19. yüzyıldan kalma Mevlevi ayininde kullanılan halile
TürüVurmalı çalgı
Hornbostel-Sachs sınıfı111.142 (çift iken); 111.242 (El veya bateri ile çalınırken)
İlişkili çalgılarZil, Davul, Bateri

Halile, bir tür vurmalı çalgıdır. Genellikle çift olarak kullanılır ve ince, yuvarlak şekilli olup ve çeşitli ebatlarda üretilir.

Kullanımı

Antik Yunan'dan kalma bronz halile, MS. 5. yüzyıl, Atina Ulusal Arkeoloji Müzesi
Çin'de Kin Hanedanı'ndan kalma bronz halile, 12. yüzyıl.
2007 yılında Seattle'daki yeni yıl kutlamaları sırasında halile vuran bir Çinli, ABD

Metal alaşımların karışımı ile elde edilen ve çekiç ile dövülerek istenilen inceliğe getirilen tiz sesli bir enstrümandır. Büyüklüğü 11 cm veya 13 cm çaplarında olan iki türü vardır. Halile pek çok orkestrada perküsyonun önemli bir unsuru olarak kullanılır.

Osmanlı mehter müziğinde de dini müziğin bazı çeşitlerinde de kullanılmıştır. Mehter takımındakiler daha büyük çaplıdır. Dini müzikte ise daha küçük çaplı olanları tercih edilir. Birbirine çarpma, kapatma veya sürtme gibi değişik temaslarla ses çıkartarak kullanılır. Tam ortalarına açılmış deliklere deriden yapılmış birer tutamaç takılır. Rtim tutarken tiz ve orta frekanslarda uzun ve kesik sesler çıkarmak mümkündür. Halile çalanlara "halilezen" denir.

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Piyano</span> müzik aleti

Piyano, İtalya'da Bartolomeo Cristofori tarafından 1700 yılı civarında icat edilmiş akustik, tuşlu bir müzik aletidir. Piyanoda ses, teller vasıtasıyla elde edilir. Piyanonun tuşlarına basıldığında içindeki tahta çekiç tellere vurarak sesi oluşturur. Tahta çekicin tellere vurmasından dolayı piyano bazen vurmalı telli çalgı olarak da sınıflandırılır. Piyano klasik ve caz müzikte yaygın olarak kullanılır. Solo performanslar, ansambl, oda müziği, eşlik, bestecilik ve prova için oldukça uygun bir enstrümandır. Piyano taşınabilir bir enstrüman olmamasına ve genelde pahalı olmasına rağmen çok yönlülüğü ve aynı anda birçok yerde bulunma özelliği ile dünyada en yaygın olarak kullanılan enstrümanlardan biri olmayı başarmıştır

Ney, üflemeli çalgıdır. Kaşgarlı Mahmut, Divân-ı Lügati't-Türk adlı Türk kültür ve dilini anlatan eserinde, sagu denilen, "erler" için düzenlenen, ölüm, erdem ve acıları anlatan törenlerde kullanıldığını aktarmıştır.

Rast, Klasik Türk müziğinde bir makam.

Mahur, Klasik Türk musikisinde bir makam. En sevilen makamlardan biridir. İran ve Hindistan'da Mahur isminde şehirler vardır. Mahur makamı ismini muhtemelen bu şehirlerden almıştır. Çeşitli kâr-ı nâtık güftelerinde de Mahur adının coğrafi isim olarak kullanılması bu görüşü doğrulamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Cura</span> Türk halk müziğinde telli bir çalgı

Cura, Yörük halk çalgılarından biridir. Akdeniz ozanları tarafından çoklukla kullanılan bu çalgının uzunluğu 55–60 cm kadardır ve bağlama ailesinin en küçük çalgısıdır. Cura genellikle altı, beş, dört ya da üç tellidir. İki telli curalar da vardır. Bu curaların alt teli "la", üst teli "re" sesine ayarlanmıştır. Curaların tekne derinlikleri ile göğüs genişlikleri 15 cm dolayındadır. Sap uzunlukları ise 40 cm kadardır. Sapın ucundaki burgu denen anahtarlarla çalgı akort edilir. Dört telli curalarda üstteki tel ahenk telidir. Öbür teller bu ahenk telinin sesine ayarlanır. Sapları kısa olduğu için curalarda az sayıda perde bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Bendir</span>

Bendir, zikir defi veya zikir bendiri Klasik Türk müziğinde kullanılan başlıca vurmalı ritim çalgılarından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Kabak kemane</span>

Kabak kemane, Türk halk müziği'ndeki telli, yaylı ve deri kapaklı sazların tek örneğidir. Kökeni Orta Asya'ya dayanmaktadır. Kabak kemane, Türkiye’de özellikle Batı Anadolu’da Ege Bölgesi’nde) yaygın olarak kullanılan bir sazdır. Kabak, kabak kemane, rebap ve ıklığ gibi adlar ile bilinmektedir. Orta Asya Türkmenlerinin Gijek adını verdiği ve Azerbaycan halk müziğinde Kemança adıyla kullanılan çalgı da aynı köktendir. Gövdesi kabak veya hindistan cevizi, göğsü deri, iki veya üç telli olan bir halk çalgısıdır. Yörelere göre farklılık gösterir.

<span class="mw-page-title-main">Mehter</span> Osmanlı İmparatorluğu askeri bandosu

Mehter, Osmanlı saray teşkilatında yer alan çalgı takımı.

<span class="mw-page-title-main">Klasik kemençe</span>

Klasik kemençe, Klasik Türk müziğinde kullanılan, tırnak ile çalınan, yaylı çalgılardan biridir.

<span class="mw-page-title-main">Korno</span>

Korno, salyangoz kabuğu gibi kıvrımlı, bakır borudan yapılan, üflemeli bir çalgıdır. İtalyancada "boynuz" anlamına gelen "corno" sözcüğünden Türkçeye geçmiştir. Antik Mısır'da, Antik Roma'da ve Mezopotamya'da boynuzdan yapılan ilk örnekleri, işaret vermek ve avcılara yol göstermek için kullanılırdı. Günümüzde bazı ülkelerde çobanlar ve sürek avlarında avcılar hala bu amaçla boynuz kullanırlar.

<span class="mw-page-title-main">Küçük karga</span>

Küçük karga, kargagiller (Corvidae) 33 cm boyunda, açık alanlar, kayalıklar ve kentlerde yaşayan bir kuş türü.

<span class="mw-page-title-main">Keman</span>

Keman, viyola ve viyolonselin de bulunduğu violin ailesinin en yüksek tondan çalan, en küçük üyesidir. Dört teli vardır. Akort sesleri pesten tize sol, re, la ve mi'dir.

<span class="mw-page-title-main">Armonika</span> Üflemeli bir çalgı

Armonika ya da mızıka, üflemeli bir çalgıdır. Latince "harmonicus" kelimesinden türemiştir. Nefes ve dil ile çalınan delikli bir çalgıdır. İçinde borucuklara yerleştirilmiş bir dizi serbest dilin bulunduğu delikli bir kutudur. Kutu nefes vererek ve alarak ağız hizasında gezdirilince ses çıkarır. Blues, Country ve Western gibi müzik dallarında oldukça yaygındır.

<span class="mw-page-title-main">Trompet</span>

Trompet, bir ağızlık ve kendi üstüne kıvrılmış silindir bir borudan oluşan nefesli çalgıdır. (~Fr trompette / İt trompetta [küç.] bir nefesli çalgı, askerî borazan < İt tromba boru +ette) Aerophone sınıfına ait bir bakır üflemelidir.

<span class="mw-page-title-main">Soprano</span>

Soprano, vokal tanımlı müzikte en tiz kadın veya genç erkek çocuk sesine verilen teknik bir isimdir. Çoğu zaman kadın vokalini tanımlamak için kullanılmasına rağmen aynı zamanda bir çalgı topluluğunda en ince sesleri veren müzik araçları için de kullanılabilir. Soprano vokal olan şahsın nefes kontrollerini sıkı tutması esas alınır. Detone olmamak temel madde olarak sayılabilir. Kelimelerin arasında girilen soprano ölçüsü ritimle birlikte dikkate alınmalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Tütek</span>

Tütek; üflemeliler grubunun Azerbaycan ve Kafkasya müziğinde en çok rastlanan sazlardandır. Çürümeye yüz tutmuş göl kamışından yapılanları tercih edilir. Erik ve yaban elması ağaçlarından yapılır. Sesi tiz olduğu için genelde solo seslerde kullanılır.

Tambura, Türk halk müziği çalgısı. Bağlamadan daha küçüktür. Divan sazından bir oktav tizdir ve divan sazının curası olarak bilinir. Bağlamadan da dört ses daha tizdir. Alt (re), orta (do) seslerine akort edilir. Form boyu 38 cm, sap boyu 50 cm, tel boyu 80 cm, form eni ve derinliği 22.8 cm'dir.

<span class="mw-page-title-main">Nakkare</span>

Kudüm ya da nakkare, yarım küre biçiminde bir çift küçük davuldan oluşan vurmalı bir çalgı.

<span class="mw-page-title-main">Üçgen (çalgı)</span>

Üçgen çalgı, perküsyon veya vurmalı çalgı ailesine ait olan ve bir idiofon tipi müzik aletidir.

<span class="mw-page-title-main">Askerî müzik</span>

Dövüş müziği veya askerî müzik, profesyonel askerler tarafından gerçekleştirilen ve askeri ortamlarda kullanılmak üzere tasarlanmış belirli bir müzik türüdür. Vatanseverlik, şehit müzik ve şarkıları, marş da buna dahildir. Asker yürüyüşü, uygun adım, askerî tatbikat, geçit töreni, askerlik yemini ve savaş zamanı okunabilir. Marş müziği kavramı, ilk kez 16. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu'ndan ödünç alınmaya başlandı.