İçeriğe atla

Halil İbrahim Özkaya

Halil İbrahim Bey (Özkaya)

Halil İbrahim Özkaya (d. 1892, Antalya, Türkiye - ö. 26 Ocak 1972, Ankara, Türkiye), Türk siyasetçi ve öğretmen.

Belediye Hekimi Mehmet Bey'in oğludur. İlk ve Orta öğrenimini Antalya Rüştiyesi ve Konya idadisinde tamamladıktan sonra İstanbul'a gelerek 25 Kasım 1909'da Üsküdar Selimiye Vakıf Mektebinde öğretmen olarak çalışmaya başladı. Aynı zamanda Darülfünun Hukuk Şubesi'ne devam ederek Temmuz 1914'te mezun oldu.

I. Dünya Savaşı seferberliğinde 9 Ağustos 1914'te yedek subay adayı olarak talimgaha alındı. 19 Ağustos 1915'te yedek asteğmen rütbesiyle Çanakkale ve Kafkas cephelerinde savaşa katıldı. Bu arada 1 Mayıs 1917'de yedek teğmen'liğe yükseltildi. 8 Kasım 1918'de terhisinden sonra Antalya'ya gelerek avukatlık yapmaya başladı. Ayrıca öğretmen okulunda tarih-coğrafya öğretmenliği yaptı. 1 Aralık 1919'da Darülhilafe Medresesi Müdürlüğüne getirildi. Bu arada Antalya'da kurulan Müdafaayı Hukuk Cemiyetinde aktif üye olarak Millî mücadeleye katıldı.

TBMM'nin birinci dönemi için yapılan seçimlerde Antalya milletvekili olarak 8 Mayıs 1920'de Mecliste hazır bulundu. İktisat, Dışişleri, Bütçe, Adalet, Anayasa ve Dilekçe komisyonlarında ve Memurin Muhakematı Tetkik Kurulunda çalıştı. Birinci toplantı yılında Dilekçe, İkinci yılında Adalet komisyonlarının kâtipliğini, ikinci ve üçüncü yılda iktisat Komisyonunun sözcülüğünü yaptı. 9 Mart - 10 Mayıs 1923'te El-Cezire İstiklâl Mahkemesi savcılığı görevinde bulundu. Mecliste bulunduğu sürede biri gizli oturumda 35 konuşma yaptı. 2 kanun önerisi verdi.

Milletvekilliği birinci dönemde sona erince Antalya'ya dönerek avukatlık mesleğine devam etmekle beraber 20 Ocak 1924'ten itibaren yeni açılan ticaret okulunda Hukuk Bilgisi Öğretmenliği yaptı. Bu arada il idare Heyetine Seçildi. 9 Mayıs 1927'de Ticaret okulunun kapatılması üzerine Adliye Vekâletinden hakimliğe tayinini istemesiyle 1 Haziran 1927'de Çay, Afyonkarahisar ilçesi Sulh Hakimliğine atandı. 26 Aralık 1928'de Sandıklı ilçesi Hukuk Hakimliğine nakledildi. 9 Şubat 1930'da bu görevden istifa suretiyle ayrılarak Antalya'da avukatlığa döndü.

30 Aralık 1930'da Tokat, 17 Nisan 1934'te Amasya, 29 Ekim 1934 Muğla, 12 Nisan 1937'de Niğde Maarif Müdürü olarak görevlendirildi. 30 Aralık 1939'da atandığı Diyarbakır Maarif Müdürlüğünden 28 Şubat 1941'de emekliye ayrıldı.

Antalya'ya dönerek avukatlık yapmaya başladı, il Genel Meclisine Elmalı üyesi olarak seçildi. 1947'de Antalya Noterliğini üstlendi. 10 yıl bu görevde kaldıktan sonra yaş haddinden emekliye ayrlmasıyla Ankara'ya gelerek yerleşti. Ölümüne kadar avukatlık yaptı. Cebeci Asri Mezarlığı'nda toprağa verildi. Evli ve dört çocuk babasıydı. Oğullarından Mehmet Şükran Özkaya 1961-1980 döneminde Cumhuriyet Senatosu Tabiî üyesi olarak TBMM'nde bulunmuştur.[1]

Kaynakça

  1. ^ Özüçetin, Dr. Yaşar (Kasım 1998). "Türkiye Cumhuriyeti'nin 75. Yılı Özel Sayısı". Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi. XIV (42). 28 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2007. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ali Canip Yöntem</span> Türk yazar, şair ve siyasetçi

Ali Canip Yöntem, Türk şair, yazar, edebiyat tarihi araştırmacısı ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">İsmail Hakkı Tonguç</span> Türk eğitimci

İsmail Hakkı Tonguç, Türk eğitim bilimci, köy enstitülerinin mimarı ve dönemin İlköğretim Genel Müdürü.

<span class="mw-page-title-main">Mustafa Necati</span> Türk siyasetçi, avukat ve öğretmen

Mustafa Necati, Türk siyasetçi, avukat, öğretmen.

<span class="mw-page-title-main">Mehmet Şükrü Koç</span>

Mehmet Şükrü Koç, TBMM 1. Dönemde Karahisar-ı Sahip (Afyonkarahisar) milletvekilliği yapmış hukukçudur.

İsmail Habip Sevük ya da İsmail Hakkı Sevük, Türk yazar, edebiyat tarihçisi, gazeteci, siyasetçi.

Mustafa Akif Tütenk, Türk siyasetçi Öğretmen.

Hayati Yazıcı Türk avukat, siyasetçi.

Cevdet Menteş, Türk siyasetçi.

Mustafa Kazım Akdoğan, Türk hukukçudur.

Ferruh Adalı, Türk hukukçu.

Mehmet Nusret Kirişçioğlu, Türk siyasetçidir.

(Mehmet Kudret) Bahadır Dülger, Türk siyasetçi.

Necmettin Halil Onan, Türk şair, öğretmen, akademisyen ve edebiyat tarihçisidir. Türk edebiyatının artık klasikleşmiş eseri olan ve Türk ordusunun Çanakkale Savaşı'ndaki savunmasını anan "Bir Yolcuya" şiirini kaleme alan şairdir.

Ali Enver Tekând, Türk siyasetçi ve öğretmendir.

Vahit Bozatlı,, Türk siyasetçi, eski TBMM milletvekilidir.

Ahmet Muhlis Tümay -, Türk siyasetçi.

Fazıl Plümer, Kıbrıslı avukat ve siyasetçi.

İsmail Hikmet Ertaylan Türk edebiyat tarihi araştırmacısı, ordinaryüs profesör, yazar ve öğretmendir. Tevfik Fikret'in yakın çevresinden biriydi. Osmanlı İmparatorluğu'un son dönemlerinde birçok eğitim kurumunda Türkçe ve edebiyat dersleri verdi, Yerli ve yabancı birçok okulda bu derslerin dışında Fransızca dersleri verdi. Bakü Üniversitesi'nde edebiyat fakültesinin dekanlığını yaptı. Türkiye'ye dönünce birçok okul ve konsevatuvarda müdürlük yaptı. 1960 yılında İstanbul Üniversitesi'nden emekli oldu. 1967'de ise hayatını kaybetti. En bilinen eserleri arasında dört ciltlik Türk Edebiyatı Tarihi vardır.

Faik Reşit Unat, Türk öğretmen, tarihçi, coğrafyacı, yazar ve bürokrattır.

Mehmet Erten Türk hukukçu. Eski Anayasa Mahkemesi üyesi.