İçeriğe atla

Halifeler listesi

Hilâfet
Arapça: خِلافة
Ana Halifelikler
Paralel Halifelikler
İlgili Konular

Halifeler listesi, İslam peygamberi Muhammed'in ölümünden sonra İslam Devleti'nin liderliğini devam ettirme iddiasında bulunan kişilerin listesidir. Dört Halife, Emevî halifeleri, Abbâsî halifeleri, Fâtımî halifeleri (Sünniler tarafından kabul edilmezler), Memlûk halifeleri, Osmanlı halifeleri ve son olarak 1924'te halifeliğin kaldırılmasından önce Türkiye Cumhuriyeti'nden bir halife (ki kendisi Osmanlı Hanedanı'ndandır) aşağıdaki tablolarda bulunmaktadır.

Dört Halife veya Hulefa-i Raşidin dönemi

Muhammed'in ölümünden hemen sonra seçimle göreve gelmiş "Dört Halife":

Sıralama Halife Dönemi
1. Ebu Bekir 632 - 634
2. Ömer bin Hattab 634 - 644
3. Osman bin Affan 644 - 656
4. Ali bin Ebu Talib656 - 661

661 yılında Ali'nin öldürülmesinin ardından kısa bir süre oğlu Hasan bin Ali halifelik mücadelesine dahil olmuş fakat İslam dünyasındaki fitneyi önlemek için Emevi ailesi ile olan hilafet mücadelesinden çekilmiştir.

Emevîler dönemi

Emevîler dönemindeki halifelerdir. Bu dönemde halifelik ilk defa bir hanedanlığın kontrolüne girmiştir.

Sıralama Halife Dönemi Sıralama Halife Dönemi
1. Muaviye 661 - 680 8. Ömer bin Abdülaziz 717 - 720
2. Yezid 680 - 683 9. II. Yezid 720 - 724
3. II. Muaviye 683 - 684 10. Hişam bin Abdülmelik 724 - 743
4. Mervan 684 - 685 11. II. Velid 743 - 744
5. Abdülmelik685 - 705 12. III. Yezid 744
6. Velid 705 - 715 13. İbrahim bin Velid 744
7. Süleyman bin Abdülmelik715 - 717 14. II. Mervan 744 - 750

Abbâsîler dönemi

Abbâsîler dönemindeki halifelerdir:

Sıralama Halife Dönemi Sıralama Halife Dönemi
1. Seffah 750 - 754 20. Râdî 934 - 940
2. Mansur 754 - 775 21. Muttaki 940 - 944
3. Mehdi 775 - 785 22. Mustekfi 944 - 946
4. Hâdî785 - 786 23. Mutî 946 - 974
5. Harun Reşid786 - 809 24. Tâi 974 - 991
6. Emin 809 - 813 25. Kadir 991 - 1031
7. Memun 813 - 833 26. Kaim 1031 - 1075
8. Mutasım 833 - 842 27. Muktadî 1075 - 1094
9. Vasık 842 - 847 28. Mustazhir 1094 - 1118
10. Mütevekkil 847 - 861 29. Mustarşid 1118 - 1135
11. Muntasır 861 - 862 30. Raşid 1135 - 1136
12. Mustain 862 - 866 31. Muktafî 1136 - 1160
13. Mutaz 866 - 869 32. Mûstencid 1160 - 1170
14. Mühtedî869 - 870 33. Mûstezî 1170 - 1180
15. Mutemid 870 - 892 34. Nâsır 1180 - 1225
16. Mutezid 892 - 902 35. Zâhir 1225 - 1226
17. Mûktefî 902 - 908 36. Mustansır 1226 - 1242
18. Muktedir 908 - 932 37. Mustasım 1242 - 1258
19. Kahir 932 - 934

Fâtımî halifeleri

Kahire'de hüküm sürmüş olan Şiî-Fâtımî halifeler. Sünniler tarafından halife olarak kabul edilmezler.

Sıralama Halife Dönemi Sıralama Halife Dönemi
1. Mehdi 909-934 8. Müstensir 1036-1094
2. Kaim934-946 9. Musta'li 1094-1101
3. Mansur 946-953 10. Âmir 1101-1130
4. Mu'izz 953-975 11. Hâfız 1130-1149
5. Aziz 975-996 12. Zafir 1149-1154
6. Hakim 996-1021 13. Faiz 1154-1160
7. Zahir 1021-1036 14. Âzıd 1160-1171

Memlûk himayesi dönemi

Abbâsî Hanedanı'nın Mısır'daki Memlûk Sultanlığı himayesi altında olduğu dönemdeki halifeleridir:

Sıralama Halife Dönemi Sıralama Halife Dönemi
1. Mustansır 1259 - 1261 10. I. Mütevekkil (ikinci kez)1389 - 1406
2. I. Hakim 1262 - 1302 11. Mustain 1406 - 1414
3. I. Müstekfi 1302 - 1340 12. II. Mutezid 1414 - 1441
4. I. Vasık 1340 - 1341 13. II. Müstekfi 1441 - 1451
5. II. Hakim 1341 - 1352 14. Ka'im 1451 - 1455
6. I. Mutezid 1352 - 1362 15. Mustencid 1455 - 1479
7. I. Mütevekkil1362 - 1383 16. II. Mütevekkil1479 - 1497
8. II. Vasık 1383 - 1386 17. Mustamsık1497 - 1508
9. Mustasım 1386 - 1389 18. III. Mütevekkil1508 - 1517

Osmanlı dönemi

Osmanlı Devleti'nin Ridaniye Muharebesi'ni kazanarak Memlûk Devleti'ne son vermesinden sonra halife unvanını üstlenen padişahlardır:[1]

Sıralama Halife Dönemi Sıralama Halife Dönemi
1. Selim1517 - 1520 15. III. Ahmed1703 - 1730
2. Süleyman1520 - 1566 16. Mahmud1730 - 1754
3. II. Selim1566 - 1574 17. III. Osman1754 - 1757
4. III. Murad1574 - 1595 18. III. Mustafa1757 - 1774
5. III. Mehmed1595 - 1603 19. Abdülhamid1774 - 1789
6. Ahmed1603 - 1617 20. III. Selim1789 - 1807
7. Mustafa1617 - 1618 21. IV. Mustafa1807 - 1808
8. II. Osman1618 - 1622 22. II. Mahmud1808 - 1839
(7.) Mustafa (ikinci kez)1622 - 1623 23. Abdülmecid1839 - 1861
9. IV. Murad1623 - 1640 24. Abdülaziz1861 - 1876
10. İbrahim 1640 - 1648 25. V. Murad1876
11. IV. Mehmed1648 - 1687 26. II. Abdülhamid1876 - 1909
12. II. Süleyman 1687 - 1691 27. V. Mehmed1909 - 1918
13. II. Ahmed1691 - 1695 28. VI. Mehmed1918 - 1922
14. II. Mustafa1695 - 1703

Türkiye Cumhuriyeti dönemi

Padişah olmadığı halde halife olarak TBMM tarafından göreve atanmış bir Osmanlı Hanedanı üyesidir:[2]

Sıralama Halife Dönemi
1. (29.) Abdülmecid Efendi (son halife)1922 - 1924

Hilâfetin kaldırılması

Daha fazla bilgi: Hilâfetin kaldırılması

3 Mart 1924'te çıkarılan bir kanun ile halifelik resmî olarak kaldırılmıştır.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Osmanlı Halifeleri". oncevatan.com.tr. 4 Kasım 2013. 8 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2021. 
  2. ^ "ABDÜLMECİD EFENDİ". www.kulturportali.gov.tr. 28 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

7. yüzyıl, 601'den 700'e kadar sürmüş olan yüzyıldır.

<span class="mw-page-title-main">Emevîler</span> İslam tarihinin ikinci hâlifeliği (661–750)

Emevîler ya da Emevîler Hilâfeti, Dört Halife Dönemi'nden (632-661) sonra kurulan Müslüman Arap devleti. Ali bin Ebu Talib'in 661'de öldürülmesinden sonra başa geçen Emevîler, 750'de Abbâsîler tarafından yıkılıncaya kadar hüküm sürdüler. Başkenti Şam olan devlet, en geniş sınırlarına Halife Hişâm bin Abdülmelik döneminde sahip oldu. Devletin sınırları Kuzey Afrika, Endülüs, Güney Galya, Mâverâünnehir ve Sind'in fethedilmesiyle doğuda Afganistan'a batıda ise Güney Fransa'ya kadar ulaşmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Hilafetin kaldırılması</span>

Halifeliğin kaldırılması, Türkiye Büyük Millet Meclisinin 3 Mart 1924 tarihinde çıkardığı kanunla halifelik makamını kaldırmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">I. Muâviye</span> İslam Devletinin Aliden sonraki halifesi ve Emevi Hanedanının kurucusu

Muaviye bin Ebu Süfyan, İslam Devleti'nin Hasan'dan sonraki halifesi ve Emevi Hanedanı'nın kurucusudur.

<span class="mw-page-title-main">Hilâfet</span> Muhammedin ölümünden sonra oluşturulan devlet başkanlığı makamı

Hilâfet veya halifelik, Arap coğrafyasında dünyanın diğer coğrafyalarındaki krallık, hanlık, çarlık, imparatorluk ve şahlık gibi makamlara eşdeğer olarak kurulmuş bir devlet başkanlığı makamıdır. 632'de ölen İslam peygamberi Muhammed'in kurduğu İslam Devleti'nin liderliğini sürdüren hükümdarlar; "kral", "çar" veya "imparator" gibi bir unvan olan halife unvanını kullanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kufe</span> Güney Irakta Halife Ömerin emriyle Sa‘d b. Ebû Vakkas tarafından kurulan şehir

Kûfe, Irak'ın Necef ilinde (muhafaza) bir şehir.

<span class="mw-page-title-main">Arap-Türk ilişkileri</span>

Türk kavimleri ile Araplar arasındaki ilişkiler Arapların İslam öncesi döneminde İpek Yolu vasıtasıyla ticaret ile sınırlıydı.

III. Mütevekkil, 73. İslam Halifesi. Abbasi soyundan gelen son halifedir. Memlük Devleti himayesi altında 1508 ile 1517 yılları arasında halifelik yapmıştır. Memlük Devleti'nin Osmanlı tarafından yıkılması sonrasında halifelik Osmanlı hanedanına geçmiştir.

Emevî halifeleri listesi, Emevî Hanedanı'nın halifelik unvanına sahip olan hükümdarlarının yer aldığı liste. Emevî ismi Dört Halife döneminden (632-661) sonra İslam Devleti'ne egemen olan Emevî Hanedanı'nın kurucusu Muaviye'nin büyük-büyük-babası Ümeyye bin Abdişems'ten ve Mekkeli Kureyş kabilesine bağlı Ümeyye ailesinden gelmektedir. Muaviye, Ömer döneminin sürdüğü 641'de Şam valisi olarak atanmış ve Suriye'yi denetimi altına almıştı. 661'de kurduğu halifelik devletinin başkenti de Şam'dı. Emevîler, Muhammed'in ölümünden sonra kurulan dört Arap halifelik devletinin ikincisidir. Kurulmasından sonra oldukça büyüyen Emevî Devleti bir imparatorluk haline gelmiş ve arazi yüzölçümü bakımından birbirine bağlı arazilerden oluşan imparatorlukların en büyük dördüncüsü olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">I. Mervân</span> Emevilerin dördüncü halifesi (623-685)

I. Mervan, Emevîlerin dördüncü halifesi. Emeviler halifeliğine 684'te II. Muaviye'nin halifelikten feragat etmesinden sonra geçmiştir. I. Mervan'ın halife olmasıyla Emeviler hanedanın iktidar gücü Ebu Süfyan kolundan "Hakam bin Vail" koluna geçmiştir; Ebu Süfyan ve Hakam bin Vail, Emevîlerin ismini aldığı Ümeyye'nın torunlarıdır. Hakam da Osman bin Affan'ın birinci derece kuzenidir. Dokuz ay süren halifeliği, önce diğer Emevilere karşı iç savaşla geçmiş ve bunda başarı sağlamıştır. Sonra Hicaz'da isyan etmiş ve kendi halifeliğini ilan etmiş olan Abdullah bin Zübeyr'i halife kabul etmiş olan güney Suriye ve Mısır'ı eline geçirmiştir. Fakat Mervan 685'te öldüğünde Abdullah bin Zübeyr hâlâ Irak ve Hicaz'da halife olarak kabul edilmekteydi.

<span class="mw-page-title-main">Seffâh</span> İlk Abbasi halifesi

Seffah veya Ebü'l-Abbas Seffah, Emevî hanedanının yıkılmasına neden olup Abbâsîler devletinin kurulmasıyla 750-754 döneminde ilk Abbâsî hâlifesi olarak hüküm sürmüştür. "Seffah" kendine verilen bir lakap olup Arapçada "kan dökücü" anlamına gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Müktefî</span>

Muktefi veya ʿAlî el-Muktefî Billâh Tam Adı: Ebû Ahmed "el-Muktefî bi’l-Lâh" ʿAlî bin ʿAhmed el-Mu'temid Abbasi halifelerinin onyedincisidir. 902 senesinde halife oldu ve 908'de öldü. Abbasi hakimiyetindeki geniş topraklarda parçalanmalar başlamış ve eyalet valileri birer birer bağımsızlıklarını ilan etmeye başlamışlardı. Muktefi, bu parçalanmayı durdurdu ve Abbasi hakimiyetini yeniden tesis etti.

Osmanlı İmparatorluğu'nda din, çeşitlilik gösteren bir unsurdu. İslam baskın din olmakla birlikte, İslam inancında "semavi dinler" olarak kabul edilen Yahudilik ve Hristiyanlık dinlerinin mensupları, millet sistemi içinde yaşamayı sürdürdüler. Osmanlı İmparatorluğu'nda inançlara mensup kişiler, kendi dini kurallarına göre yargılanırdı. Buna karşılık millet sistemine dahil olmayan dinlerin, devlet içinde meşru bir varlığı bulunmuyordu.

Nâsır veya Nâsır Lidînillâh (Arapça: أبو العباس "الناصر لدين الله" أحمد بن الحسن المستضئ " Ebû el-Abbâs "Nâsır Dînillâh" Ahmed bin el-Hasan el-Mûstâdhi Bağdat'taki otuz dördüncü Abbâsî Hâlifesi, Mûstadhî’nin oğlu ve Mûstencid’nin torunu.

Tâi veya Abdulkerim et-Tai Billah veya Ebû Bekir Abdulkerîm "et-Tâʾi Billâh" bin Fadıl Muti Abbâsî Hâlifelerinin yirmidördüncüsüdür.

Mutî veya Fadıl "Mutîʿ lillâh" Tam Adı: Ebû’l-Kâsım "Mutîʿl illâh" Fadıl bin Câfer Muktedir Abbasi halifelerinin yirmiüçüncüsüdür.

Muktadî veya Ebû’l-Kâsım "el-Muktadî bi-ʿEmrillâh" Tam Adı: Ebû'l-Kâsım "el-Muktadî bi-ʿEmr i’l-Lâh" `Abd Allâh bin Muhammed ez-Zâhîre bin `Abd Allâh el-Kâ’im Bağdad Abbâsî Hâlifelerinin yirmiyedincisidir.

Râzî veya Muhammed "Râdî Billâh"" .. 934–940 döneminde halifelik yapmış yirminci Abbasi halifesi ve halifelerin otuzsekizincisidir.

Emîrü'l-mü'minîn ya da emirülmüminin, halife başta olmak üzere İslam dünyasının liderliğinde iddia sahibi olan liderlerin kullandıkları ünvan. Bir hükümdar "müminlerin koruyucusu" anlamına gelen bu ünvanı taşıyorsa bu onun hem siyasi, hem de dinî hükmüne işaret etmektedir.

Mekke tarihi, Mekke kentinde geçen olayları kapsar. Mekke, tarihi boyunca pek çok devlete ev sahipliği yapsa da bu devletler genelde İslam devletiydi. Mekke, İslam dinin kutsal kentidir. Kâbe, Mekke tarihinin şekillenmesinde etkili olmuştu. Mekke ilk başta Arap kabilleleri tarafından kontrol edilmiş daha sonraları Muhammed tarafından fethedilmiştir. Dört Halife, Emevi Hanedanlığı, Abbasi Hanedanlığı, Fatımiler ve Osmanlı İmparatorluğunun idaresinde kalmıştı. Modern zamanda ise Hicaz Emirliği ve şu anda Suudi Arabistan'ın kontrolündedir. İslam tarihi boyunca Hac görevi için müslümanlar, Mekke'ye gitmiş ve İslam devletleri Mekke'ye gidişi kolaylaştırmak için bazı yerlere dinlenme yerleri kurmuşlardır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.