İçeriğe atla

Haliç Panoraması

Haliç Panoraması
Panorama de la Corne d’Or
Filmin başlangıç kısmından bir görüntü.
YönetmenAlexandre Promio
YapımcıLouis Lumière
Görüntü yönetmeniAlexandre Promio
DağıtıcıSociété Lumière
CinsiSinema filmi
RenkSiyah beyaz
Yapım yılıNisan 1897
Çıkış tarih(ler)iAğustos 1897 (Lyon'da)
Süre45 saniye
ÜlkeFransa
DilSessiz film
Devam filmiBoğaziçi Kıyılarının Panoraması

Haliç Panoraması (FransızcaPanorama de la Corne d’Or), Lumière Kardeşler'in Cinématographe operatörlerinden Alexandre Promio tarafından çekilen ve İstanbul'un ilk film kaydı olarak kabul edilen 1897 yapımı bir Fransız filmidir.[1]

Film, Lumière Kataloğu'nda 416 numaralı film olarak "Panorama de différents bateaux qui défilent le long de la rive européenne." (tr. Avrupa kıyı şeridi boyunca geçit yapan farklı teknelerin bir panoraması) açıklaması ve Panorama de la Corne d'Or (tr. Haliç Panoraması) adıyla yer almaktadır.[1] Muhtemelen bu filmden dakikalar sonra Boğaziçi Kıyılarının Panoraması filmi çekilmiştir.

Arkaplan

Lumière Kardeşler, 1895'te patentini aldıkları Cinématographe'ın getirdiği ticari başarının ardından şirket bünyesinde kamera operatörleri eğitmeye başladı. Mart 1896'da Lumière'lerin şirketine katılan Alexandre Promio bir süre sonra film biriminin başına geçti ve ilk sinematograf operatörlerinin eğitiminden sorumlu oldu. Promio'nun görevi bu yeni icadı dünya çapında tanıtmak ve pazarlamaktı. Yetiştirilen kamera operatörleri dünyanın dört bir yanına gönderilirken Promio da Nisan 1896 ile Eylül 1897 arasında dünyanın çeşitli şehirlerini ziyaret etti.

Ziyaretleri kapsamında Osmanlı topraklarına da uğrayan Promio, sırasıyla Mısır, Filistin ve İstanbul'da çekimler yapıp daha sonra Avrupa'ya geri döndü.[2] Promio, Türkiye'deki çekimler için yaşadığı zorluklar için şunları söylemiştir:

Türkiye gezim hakkında film makinemi yerleştirmede yaşadığım büyük zorluk dışında söyleyecek pek bir şeyim yok. O zamanlar II. Abdülhamid'in Türkiyesi'nde krankı olan her alet şüpheliydi. Çekim yapabilmek için araya Fransız büyükelçiliğini ve ardından bazı yetkililerin avucunda unutulan birkaç parayı dahil etmek gerekiyordu.[2]

Yapım ve gösterim

Filmin restore edilmiş hali.

Film, karada çekim yapılmasına izin verilmediği için bir vapurun güvertesine konumlandırılan kamera ile çekildi. Vapurun Eminönü'nden Karaköy'e doğru hareket ettiği sırada kaydedilen görüntülerde arkaplanda, Süleymaniye Camii, Galata Köprüsü (üçüncü köprü) ve köprü üzerinde yürüyen insanlar gözükmektedir. Ön planda ise balıkçı barakaları, Şirket-i Hayriye'ye ait 37 (٣٧) baca numarasıyla İhsan ve 38 (٣٨) baca numarasıyla Şükran vapurları ile tek başına bir kayığı kullanan kayıkçı yer almaktadır. Yaklaşık 45 saniye süren film, kadraja giren kayıkçı ile birlikte son bulur.

Film, 29 Ağustos 1897 tarihli Lyon républicain gazetesinin haberine göre çekildikten yaklaşık dört ay sonra, ilk kez Ağustos 1897'de Lyon'da gösterilmiştir.

Kaynakça

  1. ^ a b "Panorama de la Corne d'Or". catalogue-lumiere.com. 4 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2023. 
  2. ^ a b Alexandre Promio, “Carnet de Route”, Guillaume-Michel Coissac, Histoire du Cinématographe, Paris, Cinéopse/Gauthier-Villars, 1925, s. 197)

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İstanbul Boğazı</span> Karadeniz ile Marmara Denizi arasındaki boğaz

İstanbul Boğazı ya da tarihî ismiyle Bosporus (Yunanca: Βόσπορος, romanize: Bosporos ), Asya ile Avrupa kıtalarını birbirinden ayıran ve Marmara Denizi ile Karadeniz'i birbirine bağlayan bir boğaz ve uluslararası su yoludur. Boğaz, genel olarak kuzeydoğu-güneybatı doğrultusunda uzanır ve İstanbul şehrini Avrupa Yakası ve Anadolu (Asya) Yakası olarak ikiye böler. Boğazın her iki yakasına yayılan yerleşim bölgesine Boğaziçi adı verilir.

<i>Forrest Gump</i> 1994 yapımı Amerikan filmi

Forrest Gump, 1986 yılında Winston Groom tarafından aynı adla yayımlanan romandan esinlenerek çekilmiş, 1994 yapımı epik, romantik, komedi-drama dalında bir filmdir. Robert Zemeckis tarafından çekilmiş ve Tom Hanks, Robin Wright, Gary Sinise ve Sally Field başrol oyunculuklarını yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Karaköy</span> Beyoğlu, İstanbulda bir semt

Karaköy, İstanbul ilinin Beyoğlu ilçesine bağlı semt. Bankaları ve iş hanlarıyla ünlü en eski ticaret merkezlerinden biridir. Eski Galata semtinin modern adıdır. Tarih boyunca bir liman ve ticaret merkezi olma özelliğiyle ön plana çıkmıştır. Boğaziçi'nin Avrupa tarafında Haliç'in ağzında yer alır. Karaköy, şehrin çok tarihsel bölgelerinden ve en eskilerinden biridir. 19. yüzyılın son çeyreğinde Osmanlı Devleti'nin finans merkezi haline gelmişti. Bugün ise, önemli bir ticaret ve ulaşım merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">İstanbul'da toplu taşıma</span> Toplu taşıma ağı

İstanbul'da toplu taşıma, 5712 km²'lik bir alana yayılmış 15 milyondan fazla nüfusa hizmet veren banliyö treni, metro, tramvay, nostaljik tramvay, füniküler, teleferik, otobüs ağı, metrobüs, vapur ve deniz otobüsü gibi çeşitli hizmetlerinden oluşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Georges Méliès</span>

Marie-Georges-Jean Méliès, sinemanın gelişmesine öncülük etmiş Fransız illüzyonist ve yönetmen.

<span class="mw-page-title-main">Asuman Arsan</span> Türk oyuncu

Asuman Arsan, Türk oyuncudur.

<span class="mw-page-title-main">Türk sineması</span> Türkiyede sinemaya genel bakış

Türk sineması, Türkiye sineması veya eski adıyla Yeşilçam, Türkiye'deki film endüstrisine dair faaliyetleri ve sinema kültürünü kapsamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Alice Guy-Blaché</span> Fransız film yönetmeni (1873 – 1968)

Alice Guy-Blaché Fransız film yapımcısı ve yönetmeni, çocuk kitapları yazarı.

RMS <i>Titanic</i> 1912de batan İngiliz gemisi

RMS Titanic, 15 Nisan 1912 tarihinde Southampton, İngiltere'den New York City, Amerika Birleşik Devletleri'ne yaptığı ilk seferinde bir buzdağına çarpması sonucu batan bir İngiliz okyanus gemisiydi. Gemideki tahmini 2.224 yolcu ve mürettebattan yaklaşık 1.500 kişi hayatını kaybetti ve bu olay barış zamanında tek bir geminin battığı en ölümcül olaylardan biri oldu. White Star Line tarafından işletilen Titanic, dünyanın en zengin insanlarından bazılarının yanı sıra, Britanya Adaları, İskandinavya ve Avrupa'nın başka yerlerinden Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada'da yeni bir hayat arayan yüzlerce göçmeni taşıyordu. Felaket, kamuoyunun dikkatini çekerek deniz güvenliği düzenlemelerinde önemli değişikliklere yol açtı ve popüler kültürde kalıcı bir mirasa ilham verdi.

<span class="mw-page-title-main">Jack Warner</span>

Jack Leonard "J. L." Warner Kanada doğumlu Amerikalı film yapımcısı ve Hollywood Los Angeles merkezli Warner Bros. şirketinin eski yöneticisidir. Warner'ın kariyeri kırk beş yıldan fazla sürmüş ve bu sürede diğer Hollywood patronlarının en büyüklerinden olmuştur.

<i>Patrondan Kurtulma Sanatı</i>

Patrondan Kurtulma Sanatı, Seth Gordon tarafından yönetilen, senaryosunu Michael Markowitz, John Francis Daley ve Jonathan Goldstein'in yazdığı, Markowitz'in hikâyesinden uyarlanan 2011 yapımı kara mizah filmidir. Başrollerinde Jason Bateman, Charlie Day, Jason Sudeikis, Jennifer Aniston, Colin Farrell, Kevin Spacey ve Jamie Foxx yer almaktadır. Bateman, Day ve Sudeikis'in canlandırdığı üç arkadaşın kendilerine zorbalık eden patronlarını öldürmeye karar vermelerini anlatır.

<span class="mw-page-title-main">Paris Dünya Fuarı (1900)</span>

1900 Paris Dünya Fuarı veya 1900 Paris Dünya Sergisi, 1900 yılının 14 Nisan-12 Kasım tarihleri arasında düzenlenen bir dünya sergisidir. Fransa'nın başkenti Paris'te gerçekleştirilmiş ve geçen yüzyıldaki başarıları kutlamak ve gelişmeyi ivmelendirmek amaçlanmıştır. Les Invalides Meydanı, Champ de Mars, Trocadéro, Sen Nehrinin kıyıları ve Vincennes Ormanında düzenelenen bu etkinliği 50 milyondan fazla kişi ziyaret eder. Fuar süresi boyunca 1900 Yaz Olimpiyatları da dahil olmak üzere bir sürü uluslarası kongre, etkinlik gerçekleşir.

<span class="mw-page-title-main">Arjantin sineması</span>

Arjantin sineması, Arjantin'deki film endüstrisine dayanmaktadır. Arjantin sineması, Arjantin ulusunda veya Arjantinli film yapımcıları tarafından yurt dışında yapılan film ve yaratıcı film sanatını da içermektedir.

<i>Mukaddeme-i Hayr</i>

Mukaddeme-i Hayr, Osmanlı donanması için 1860'larda inşa edilen Feth-i Bülend sınıfı demir zırhlı korvetlerin ikincisidir. Gemi, İstanbul'daki Tersane-i Amire'den sipariş edildi. Omurgası 1870'te kızağa konan gemi, 1872'de denize indirildi ve 1874'te de hizmete girdi. Ana silah olarak dört adet 229 mm çapında topu vardı. Tek pervaneyi çeviren bileşik buhar motoru ile 12 deniz mili (22 km/sa) hıza ulaşabiliyordu. Gemi, 1877-1878 Rus-Türk Savaşı sırasında görev aldı, ardından 1878'den 1897'ye kadar Haliç'te yattı. 1897'de Osmanlı-Yunan Savaşı'nın başlangıcında, Osmanlı donanması Mukaddeme-i Hayr'ı ve geri kalan zırhlı filoyu seferber etti ancak neredeyse tüm gemilerin kullanılamaz durumda olduğunu gördü. Mukaddeme-i Hayr ertesi yıl silahsızlandırıldı ve 1911'de sabit bir eğitim gemisine dönüştürüldü. 1914'te I. Dünya Savaşı'nın patlak vermesinden sonra kışla gemisi haline getirildi ve 1923'te sökülmesine kadar bu sıfatla hizmet etti.

<i>Feth-i Bülend</i> sınıfı zırhlı korvet

Feth-i Bülend sınıfı, 1860'larda ve 1870'lerde Osmanlı donanması için inşa edilmiş iki zırhlı savaş gemisini içeren bir gemi sınıfıdır. Sınıftaki ilk gemi Feth-i Bülend, Birleşik Krallık'ta inşa edildi ve Haliç'teki Tersane-i Amire'de inşa edilen ikinci gemi Mukaddeme-i Hayr için temel görevi gördü. Gemilerin tasarımı daha önce yine Birleşik Krallık'ta inşa edilen Avnillah sınıfına dayanıyordu. Ortadan bataryalı zırhlı korvetler Feth-i Bülend ve Mukaddeme-i Hayır ana silah olarak kazamatlarda yer alan namludan dolma dört 222 mm Armstrong top taşımaktaydı.

<i>Lütf-i Celil</i> sınıfı zırhlı korvet

Lütf-i Celil sınıfı, 1860'ların sonlarında Osmanlı donanması için Fransa'da inşa edilmiş bir çift zırhlı korvet tipi savaş gemisidir. Sınıf, Lütf-i Celil ve Hıfzu'r-Rahman gemilerinden oluşmaktaydı. İki gemi de başlangıçta Mısır Eyaleti tarafından sipariş edilmiş; ancak yapım aşamasında iken Osmanlı İmparatorluğu'na devredilmiştir. İki gemi de döner taretli gemi türündeydi ve ön taretinde iki 229 mm Armstrong top, arka taretinde ise iki 178 mm Armstrong top taşıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Hasselblad</span>

Victor Hasselblad AB, İsveç'in Göteborg şehrinde bulunan İsveçli bir orta formatlı kamera, fotoğraf ekipmanı ve görüntü tarayıcı üreticisidir. Şirket başlangıçta bel seviyesinde vizör kullanan klasik analog orta format kameralarıyla tanındı. Hasselblad kameranın belki de en ünlü kullanımı, ilk insanların Ay'a indiği Apollo programı görevleri sırasında oldu. Bu görevler sırasında çekilen fotoğrafların neredeyse tamamı modifiye Hasselblad kameralar kullanıyordu. Hasselblad 2016 yılında, orta format fotoğrafçılığın taşınabilirliğini değiştiren dünyanın ilk dijital kompakt aynasız orta format fotoğraf makinesi olan X1D-50c'yi piyasaya sürdü. Hasselblad, üç katlı küçük bir binada yılda yaklaşık 10.000 kamera üretmektedir.

<i>Lumiére Fabrikasından Çıkan İşçiler</i>

Lumiére Fabrikası'ndan Çıkan İşçiler, Lumière Kardeşler'in en eski filmi olarak kabul edilen ve Cinématographe'ın ilk halka açık sunumunda gösterilen 1895 yapımı bir Fransız filmidir. Film, 28 Aralık 1895'te Paris'teki Salon Indien du Grand Café'de ücretli olarak seyircilere gösterilen on filmin ilkiydi. Yaklaşık 50 saniye süren filmin günümüzde üç versiyonu mevcut olup muhtemelen 1895 ve 1896 baharında ya da yazında Lyon'da çekilmiştir. Film, birçok sinema tarihçisi tarafından ilk gerçek sinema filmi olarak kabul edilir.

<i>Bebeğin Kahvaltısı</i>

Bebeğin Kahvaltısı, Lumière Kardeşler tarafından çekilen ve Cinématographe'ın ilk halka açık sunumunda gösterilen 1895 yapımı bir Fransız filmidir. Film, 28 Aralık 1895'te Paris'teki Salon Indien du Grand Café'de ücretli olarak seyircilere gösterilen on filmden biriydi.

Boğaziçi Kıyılarının Panoraması, Lumière Kardeşler'in Cinématographe operatörlerinden Alexandre Promio tarafından çekilen ve İstanbul'un ikinci en eski film kaydı olarak kabul edilen 1897 yapımı bir Fransız filmidir.