İçeriğe atla

Halhallı Behram Paşa

Behram Paşa, Osmanlı devlet adamıdır. Babası Kara Şahin Mustafa Paşa ve kardeşi Rıdvan Paşa, Yemen vilâyetin eski valilerindendir.

Hayatı

Behram Paşa, 1563 yılında Urfa sancakbeyi görülmekle birlikte ne zaman bu göreve geldiği bilinmemektedir. 1564 yılına kadar bu görevde bulunmuştur.[1] 1564-67 yılları arasında Diyarbekir beylerbeyi olarak görev yapmıştır.[2] 1567/68 yılında görevinden azledilmişse de 1569 yılında Koca Sinan Paşa'nın serdarlığında düzenlenen Yemen harekâtına katılmış ve birçok kalenin alınmasında rol oynamıştır. 1569/1570 yılında Yemen Eyaleti'ne beylerbeyi olmuş ve beş yıl kadar süreyle görevini sürdürmüştür (Mehmed Süreyya'nın Sicill-i Osmani'ye göre 1569-1573 yılları arasında[3]). Sicill-i Osmani'de 1574 yılı gibi ölmüş gösterilmişse de bulunan belgelerden bunun doğru olmadığı bilinmektedir.[4] Nihâlî'nin "Fetih-Nâme-i Yemen" isimli mesnevisinde Behram Paşa'nın Yemen Seferindeki kahramanlık ve başarıları sıklıkla anlatılmıştır.[5] Yemen Beylerbeyi görevinden alındıktan sonra yeni beylerbeyi 1576 yılı başlarında gelene kadar Yemen Eyaletinin korunmasını sağlamıştır. Daha sonrada Mısır'a giderek burada bulunmuştur.[6]

Bundan sonraki bilgiler incelendiğinde farklı farklı Behram Paşalar'ın birbiriyle karışmış olma durumu bulunmaktadır. Behram Paşa'nın 1578 yılında Erzurum Beylerbeyi olarak İran seferlerine katıldığı, aynı yılın sonuna doğru Halep Beylerbeyliği, Mayıs 1579'da Diyarbekir Beylerbeyi olduğu belirtilmekle birlikte[6] 1578-1579 yıllarında kısa süre Diyarbekir beylerbeyliği yapan kişinin Sağır Behram Paşa adında başka bir yönetici olduğu bilgisi de bulunmaktadır.[7]

Mirası

Behram Paşa'nın yaptırdığı ve bazıları günümüze ulaşabilmiş eserler bulunmaktadır. Bunlar;

  • Şanlıurfa merkez Haşimiye Meydanı'nda 1563 yılında tamamlanan ve Gümrük Hanı olarak da bilinen han,[8]
  • Şanlıurfa'da Behram Paşa tarafından yaptırıldığı düşünülen Dabakhane Camisi,[9]
  • Sivas'ta 1573-1576 yılları arasında inşa edilen Behram Paşa Hanı,[10]
  • Diyarbakır merkezde 1564-1572 yılları arasında inşa edilen Behram Paşa Camii,[4] (Mimar Sinan eseri olduğu düşünülmektedir.[11])
  • Diyarbakır merkezde 1564-1567 yıllarında yapılan ve "Paşa Hamamı" olarak bilinen hamam,[12]
  • Halep'te 1583 yılında tamamlanan Behramiyye Camii'nin de içerisinde bulunduğu külliyedir.[6]

Kaynakça

  1. ^ Karakaş, Ayhan; Karakaş, Esma (2015). "Hanların Turizme Kazandırılması: Mardin, Diyarbakır Ve Şanlıurfa İl Merkezlerindeki Hanlar Üzerine Bir Çalışma". Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13. DergiPark. ss. 306-321. 21 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2023. 
  2. ^ Yılmazçelik, İbrahim (2000). "Osmanlı Hakimiyeti Süresince Diyarbakır Eyaleti Valileri (1516-1838)". Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 10 (22). studylibtr.com. s. 243. 20 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2023. 
  3. ^ Süreyya, Mehmed. "Sicill-i Osmani". 10 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2023. 
  4. ^ a b Kurt, Halil (2013). "Yemen". Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. Cilt 43. Türkiye Diyanet Vakfı. ss. 414-416. 7 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2023. 
  5. ^ Avçin, Mehmet (2017). "Nihâlî'nin Fetih-Nâme-i Yemen İsimli Mesnevisi" (PDF). Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 10 (50). www.sosyalarastirmalar.com/. ss. 16-24. 7 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 22 Nisan 2023. 
  6. ^ a b c Kaçan Erdoğan, Meryem (2010). "XVI. Yüzyılda Halep'te Bir Osmanlı Vakfı: Behram Paşa Külliyesi". Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi, 22. tkidergisi.com. ss. 1-29. 20 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2023. 
  7. ^ Şener, Züleyha (2019). "Sivas Behram Paşa Hanı Monografi Değerlendirmeleri". TC. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü. www.academia.edu. ss. 1-43. 22 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2023. 
  8. ^ "Asırlardır canlılığını koruyan kervansaray: Gümrük Hanı". AA. 22 Ekim 2018. 6 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2023. 
  9. ^ Karakaş, Mahmut (1999). "Şanlıurfa ve İlçelerinde Kitabeler" (PDF). T.C. Şanlıurfa Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yayınları Şehir Kitaplığı Dizisi: 22. Şanlıurfa Belediyesi. ss. 1-463. 2 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 21 Nisan 2023. 
  10. ^ "Sivas'taki 442 yıllık han butik otel oluyor". AA. 4 Ocak 2018. 6 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2023. 
  11. ^ Kurt, Halil (2013). "18. Yüzyılın İlk Yarısında Amid Kazası" (PDF). T.C. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı Yeniçağ Bilim Dalı-Doktora Tezi. acikbilim.yok.gov.tr. s. 141. 21 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 21 Nisan 2023. 
  12. ^ "Diyarbakır'daki 454 yıllık Behrampaşa Hamamı'nın restorasyonunda terör saldırılarının izleri de siliniyor". AA. 14 Temmuz 2021. 22 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ayas Mehmed Paşa</span> 30. Osmanlı sadrazamı

Ayas Mehmet Paşa veya Ayas Paşa, I. Süleyman saltanatı döneminde 14 Mart 1536-13 Temmuz 1539 arasında sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır. Farklı yıllarda Anadolu, Rumeli ve Şam Beylerbeyi'dir. Ferhad Paşa ile birlikte Canberdi Gazâlî İsyanı'nı bastırdı.

<span class="mw-page-title-main">Şemsi Ahmed Paşa</span> Osmanlı soylu ve beylerbey

Şemsi Ahmed Paşa ; ; Şam, Anadolu ve Rumeli beylerbeyi görevlerinde bulunmuş Osmanlı devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Koca Sinan Paşa</span> 39. Osmanlı sadrazamı

Koca Sinan Paşa, Osmanlı padişahları III. Murad ve III. Mehmed'in saltanat dönemlerinde 5 defa olmak üzere toplam 8 yıl 5 ay sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Özdemiroğlu Osman Paşa</span> 41. Osmanlı sadrazamı

Özdemiroğlu Osman Paşa, III. Murad saltanatı döneminde, 1584-1585 yılları arasında sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamı. Kızıl Deniz çevresinde beylerbeyi olmuştur. Kafkasya'da elde ettiği başarılar ile Kafkas Fatihi unvanını almıştır.

Tayyar Mehmed Paşa, IV. Murad saltanatında 26 Ağustos 1638 - 24 Aralık 1638 tarihleri arasında 3 ay 28 gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.

Şehla Ahmet Paşa I. Mahmud saltanatında, 23 Haziran 1740 - 21 Nisan 1742 tarihleri arasında bir yıl dokuz ay yirmi sekiz gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Reşid Mehmed Paşa</span> 178. Osmanlı sadrazamı

Reşid Mehmed Paşa II. Mahmud saltanatında 28 Ocak 1829 - 18 Şubat 1833 tarihleri arasında dört yıl yirmi bir gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Bıyıklı Mehmed Paşa</span> Şark serdarı ve Diyarbakır beylerbeyi

Bıyıklı Mehmed Paşa, sancakbeyi, beylerbeyi ve vezir görevlerinde bulunmuş Osmanlı devlet adamıdır. Fırat-Dicle Seferi ile geniş bir coğrafyada Safevi hakimiyetini bitirerek Fatih Paşa unvanı aldı ve Diyarbakır'ın da ilk Osmanlı valisi olmuştur.

Kurdoğlu Hızır Reis, Osmanlı denizcidir. Osmanlı amirali Kurdoğlu Muslihiddin Reis'in oğludur.

Kuyucu Murad Paşa, I. Ahmed döneminde 11 Aralık 1606 - 5 Ağustos 1611 arasında sadrazam olmuş bir Osmanlı devlet adamıdır. 1585 Tebriz Seferi esnasında Safevilere esir düşmüştür. 1607-1608 yılları arasında 100 yıllık celali isyanlarını sona erdirmiştir. Bu süre içinde öldürdüğü toplam celali isyancı sayısının 60.000 civarında olduğu tahmin edilmektedir.

Nişli Mehmet Paşa. 1763-1764 döneminde kaptan-ı derya ve birçok askeri görev ve eyalet valiliği yapmış olan Osmanlı devlet adamı.

<span class="mw-page-title-main">Güzelce Kasım Paşa</span> Osmanlı devlet adamı

Güzelce Kasım Paşa, Osmanlı devlet adamı.

İskender Paşa ya da Çerkes İskender Paşa ; Van, Erzurum, Diyarbakır ve Mısır beylerleyliği görevlerinde bulunmuş Osmanlı devlet adamı.

Hüseyin Paşa ya da Bodur Hüseyin Paşa ; Bosna, Diyarbakır, Mısır, Bağdat ve Şam beylerleyliği ile vezirlik görevlerinde bulunmuş Osmanlı devlet adamı.

<span class="mw-page-title-main">Paşa Hamamı (Diyarbakır)</span> Diyarbakırda yer alan bir hamam

Paşa Hamamı ya da bilinen diğer adıyla Behram Paşa Hamamı, Diyarbakır'ın Sur ilçesinde yer alan tarihî bir hamamdır.

Frenk Cafer Paşa, 1605 ve 1606-1608 dönemlerinde kaptan-ı deryalık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.

Kaplan Mustafa Paşa, Osmanlı devlet adamı ve asker

Sokulluzade Hasan Paşa,, sancakbeyi, beylerbeyi ve vezirlik görevlerinde bulunmuş Osmanlı devlet adamıdır. Sadrazam Sokollu Mehmed Paşa’nın en büyük oğludur.

Kara Şahin Mustafa Paşa, Osmanlı devlet adamıdır.

Küçük Osman Paşa, Türk devlet adamı ve kaptan-ı derya.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.