İçeriğe atla

Haleakala Ulusal Parkı

Haleakala Ulusal Parkı
Haleakala National Park
Haleakala Ulusal Parkı, Kıpahalu sahili
Alan türü Ulusal Park
SınıflandırmaİÜÇN II
Devlet ABD
DevletABD
Federasyon Hawaii
İlPukalani
İlçeMaui
Koordinatları K20° 43' 00" B 156° 10' 56"
Karasal alanı 13.462
Kuruluş tarihi 1 Temmuz 1916: Hawaii Volkanları Ulusal Parkı
1 Temmuz 1961: Haleakala Ulusal Parkı,
Ziyaretçi sayısı 956 989 (2011)
Kontrol kuruluşu Ulusal Park Hizmeti
İnternet sitesi http://www.nps.gov/hale

Haleakala Ulusal Parkı, ABD'nin Hawai Eyaleti'nde Maui Adası'nda bulunan ulusal park. Parkın yüzölçümü 134,62 kilometre karedir; bunun 77.92 km²si "Vahşi Yaşam Bölgesi" olarak daha sıkı özel koruma altındadır. Bu ulusal park arazisinin 100km2 alanı çöldür. İsmini ulusal park içinde Maui Adası doğusunda bulunan Haleakala Dağı'dan alır. "Haleakala" sözcüğü Hawaii dilinde "Güneş'in Evi" anlamına gelir ve yerel Maui adası efsanesine göre yarı tanrı olan Maui günü dah uzun yapmak için güneşi bu dağ içinde tutuklamıştır. Haleakala Dağı bir uyuyan yanardağdır ve en son püskürmesini 1480 ila 1600 arasından yapmıştır. Bu ulusal park iki ayrık kısımdan oluşmaktadır: Haleakala Dağı zirvesi alanı ve Kipahulku sahili alanı.

Haleakala Dağı zirvesi alanı

Haleakala Ulusal Parkı haritası

Haleakala Dağı zirvesini en iyi bilinen kısmı Hakeakala krateridir. Bu krater gayet büyük bir alanı kapsamaktadır: boyu 11.25 km, eni 3.2 km ve derinliği 790 m kadardır. Kraterin içinde birçok volkanik asıllı, örneğin büyük kül konileri gibi, ilgi çekici özellikler bulunmaktadır. Dağ zirvesinden krater bölgesine giden iki ana patika ("Hakemau'u Patikası" ve "Sliding Sands (Kayan Kumlar) Patikası") bulunmaktadır. Krater içinde özel rezervasyon yapıldıktan sonra yürüyüşçü ve trekçilerlerin gece kalabilecekleri üç dağcı kulübesi bulunmaktadır.

Ziyaretçilerin çoğu her sabah gayet erkenden yanardağ zirvesine gelerek gayet güzel manzaralı harikulade güneş doğumunu seyretmektedirler. Daha çok sayıda yürüyüşçü ziyaretçi ise geç öğleden sonra ve akşamüstü yürüyerek yine de benzer görkemli güneş batımı manzarasını seyre gelmektedirler.

Parkın bu kısmının ilgi çeken bir tarafı burada bulunan bitkilerdir. Bu kısımda bulunan "Hosmer'in Korusu" içinde Hawaii'ye dışarı alanlar ve ülkelerden getirilmiş nadir ağaçlar ve bitkiler bulunmaktadır. Bunlar arasında Himalayalar eteklerinden getirilmiş "Deodar Sediri (Cedrus deodara)"; Japonya'dan getirilmiş "Sugi Cryptomeria japonica); Avustralya'dan getirilmiş Okaliptüs ve Kuzey Amerika ana karasından getirilmiş (çam, ladin, servigiller, göknar gibi yaprak dökmez ağaçlar) bulunmaktadır. Hawaii'ye yerli olan ağaç ve bitkiler bu koru ve bölgede çok bulunmamaktadır; çünkü büyük boylu yabancı ağaç türleri güneş ışınlarını bunlara kısıtlamaktadır.

Ulusal parkın bu kısmında uzun manzaralı motorlu vasıta yolları mevcuttur ve bu yol kenarında manzaralı park yerleri açılmıştır. Bu yollar boyunca yol kenarında ve yoldan görülen volkanik özellikler ziyaretçilerin ilgilerini çekmektedir. Bu manzaraları ve özellikleri daha ayrıntılı seyredebilmek için ziyaretçilerin durbinler ve hatta teleskoplar kullanmaları ve park etrafındaki turizm dükkanlarından bunları kiralayabilmeleri imkânları bulunmaktadır.

Bu parkta bulunan Haleakala kraterine has bir kaz türü olan ve "nene" olarak da anılan Hawaii kazı (Branta sandviçensis) 20. yüzyılın başlarında bu kraterden kaybolmuş ve nesli Hawaii'de de tükenmeye yüz tutmuştu. Bu tür özel olarak ilgi görerek sayıları artırılmış ve kendi kendini yenileyebilecek sayıda Hawaii Kazı nesilleri yetiştisrilmiştir. 1946'da Amerika Erkek İzcileri desteği ile izcilerin sırt çantalarında kratere genç kaz çiftlerini taşımaları suretiyle Hawaii Kazı tekrar Krater alanlarına yeniden yerleştirilmişlerdir.[1]

Kipahulku sahili

Bu ulusal parkın ikinci kısmı Kipahulu sahilidir. Bu park ziyaretçiler dağ zirvesine motorlu vasıta ile gittikten sonra oradan direkt bir yolla parkın Kipahulu kısmına bir motorlu vasıta yolu ile gidemezler. Zirveden inip çok virajlı ve adanın rüzgâr alan sahilini takip eden bir dar sahil yolu olan "Hana Karayolu"nu almak zorundadırlar.

Ulusal parkın bu Kipahulku Sahili kısmı denize yakın "Aşağı Kipahulu Vadisi"inden oluşmaktadır. Dağ zirvesi kısmından "Yukarı Kipahulu Vadisi" ile ayrılmıştır. "Yukarı Kipahulu Vadisi", içindeki kirlenmeye karşı çok hassas olan tropik yağmur ormanı içinde bulunan yerli bitki ve hayvan türlerini korumak nedeni ile ulusal park idaresi tarafından ziyaretçilere kapalı tutulmaktadır.

Kipahulku sahil kısmında bulunan akarsu olan "Palikea Deresi" üzerindeki "ʻOheʻo" adı verilen bir kesim üstünde iki düzine sayıda gölet veya havuz bulunmaktadır, Bu göletler içinde çok nadir bulunan tatlısu balık türleri yaşamaktadır. Ziyaretçilere bu göletlerde yüzme izini vardır. Bu vadiyi yürüyerek takip eden ziyaretçilerin çoğu daha ilerilere yürüyerek "Waimoku Şelalesi"nin düştüğü mevkiiye gidip bu şelale altında ve göletinde yüzmeyi tercih etmektedirler.

Gözlem evleri

Haleakalā Dağı zirvesi tüm ABD'de emsali bulunmayacak kadar gökyüzüne açık görüş sağlayan geceye sahip olduğu kabul edilmektedir. Bunun için birçok ziyaretçi akşam bastıktan sonra amatör astronomi hobilerine uyarak dürbün ve teleskopları ile aletli gece gözlemleri yapmaktadırlar.

Dağ kraterinin kenar tepelerinde profesyonel gözlem evleri de bulunmaktadır. "Amerikan Hava Gücü" "Haleakal Gözlemevi" bu kraterde bulunan ziyaretçi merkezinin çok yakında kuruludur. 40 yıldır "Hawaii Üniversitesi Astronomi Enstitüsü" bu bölgede bulunan astronomik gözlem evini idare etmektedir.

Resimler

Haleakala Krateri Panoraması
  • Haleakala Ulusal Parkı, Maui'de Haleakala Dağı zirvesine yakın trekçiler
    Haleakala Ulusal Parkı, Maui'de Haleakala Dağı zirvesine yakın trekçiler
  • Haleakala Ulusal Parkı, Maui Kipahulu'da yüzenler
    Haleakala Ulusal Parkı, Maui Kipahulu'da yüzenler
  • Haleakala'da yüksek dağ üstündeki rasathane
    Haleakala'da yüksek dağ üstündeki rasathane

Ayrıca bakınız

  • ABD'deki ulusal parklar listesi

Kaynakça

  1. ^ Hurley, Timothy (13 Temmuz 2002). "Maui's Boy Scouts mark 40-year link to nene". Honolulu Advertiser (İngilizce). Erişim tarihi: 14 Mart 2012. []

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Haleakala Ulusal Parkı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
Vikigezgin'de Haleakala National Park ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadır.

(İngilizce)


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Acadia Ulusal Parkı</span>

Acadia Ulusal Parkı ABD'nin Maine Eyaleti'nde bulunan ulusal park. Parkın yüzölçümü 192 kilometre karedir. Parkın alanı içinde dağlar, sahiller ve göller bulunmaktadır. "Desert Dağı" adasının büyük bir kısmını ve Maine eyaletinin Atlas Okyanus'unda bulunan sahil adalarını koruma altına almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Olympic Ulusal Parkı</span> ABD de bir milli park

Olympic Ulusal Parkı Amerika Birleşik Devletleri Washington eyaletinde, Seattle şehri yakınlarında bulunan, Olympic Yarımadası'nın 3.734 km² yüzölçümünü kapsayan, ABD Ulusal Park Hizmeti tarafından idare edilen bir millî park'tır.

<span class="mw-page-title-main">Zion Ulusal Parkı</span> Utah, ABDdeki bir milli park

Zion Ulusal Parkı Amerika Birleşik Devletleri güneybatısında bulunan Utah eyaletinde, Springfield, Utah şehri yakınlarında bulunan, 593,26 km2 yüzölçümünü kapsayan, ABD Ulusal Park Hizmeti tarafından idare edilen bir millî park'tır.

<span class="mw-page-title-main">Kings Canyon Ulusal Parkı</span>

Kings Canyon Ulusal Parkı Amerika Birleşik Devletleri Kaliforniya eyaletinde Fresno şehrinin doğusundaki güney Sierra Nevada dağlarında bulunan, 1869,25 km² yüzölçümünü kapsayan, 4 Mart 1940'ta kurulmuş olan, ABD Ulusal Park Hizmeti tarafından idare edilen bir millî park'tır. Bu ulusal park Sekoya Ulusal Parkı'nın kuzeyinde olup iki ulusal park birbiriyle ortak sınırları vardır. Bu nedenle ABD Ulusal Park Hizmeti bu iki ulusal park için tek birleşik idare uygulamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Denali Ulusal Parkı ve Koruma Bölgesi</span>

Denali Ulusal Parkı ve Koruma Bölgesi Amerika Birleşik Devletleri Alaska eyaleti iç bölgesinde, Denali Borough, Matanuska-Susitna Borough'da bulunan, Kuzey Amerika kıtasının en yüksek zirvesi olan 6 194m irtifalı McKinley Dağı'nı ihtiva eden ABD Ulusal Park Hizmetleri tarafından idare edilen bir ulusal park ve ve Koruma Bölgesi'dir.

<span class="mw-page-title-main">Gates of the Arctic Ulusal Parkı</span>

Gates of the Arctic Ulusal Parkı ve Koruma Bölgesi Amerika Birleşik Devletleri Alaska eyaletinin kuzey kesiminde ve tümüyle Kuzey Kutup Dairesi içinde bulunan ve ABD ulusal parklarından en kuzeyde olanı; Brooks Sıradağları'nı kapsayan; 34.287 km²lik yüzölçümü ile ikinci büyük ABD ulusal parkı olan ve ABD Ulusal Park Hizmeti tarafından idare edilen bir millî parktır.

<span class="mw-page-title-main">Shenandoah Ulusal Parkı</span>

Shenandoah Ulusal Parkı Amerika Birleşik Devletleri Virginia eyaletinde, Blue Ridge Dağları'nın sırtlarında dar ve uzun olarak kurulmuş Front Royal küçük şehri yakınlarında bulunan, 806 km² yüzölçümünü kapsayan, ABD Ulusal Park Hizmeti tarafından idare edilen bir millî park'tır.

<span class="mw-page-title-main">North Cascades Ulusal Parkı</span>

North Cascades Ulusal Parkı Amerika Birleşik Devletleri Washington eyaletinde, ABD-Kanada sınırına yakın, en yakın şehir Seattle olan, 2 042,78 km² yüzölçümünü kapsayan, ABD Ulusal Park Hizmeti tarafından idare edilen bir millî park'tır.

<span class="mw-page-title-main">Lassen Volkanik Ulusal Parkı</span>

Lessen Volkanik Ulusal Parkı, Amerika Birleşik Devletleri'nin Kaliforniya eyaletinin kuzey-doğusunda, Redding ile Susanville küçük şehirleri yakınlarında bulunan ve 429 km² yüzölçümü kapsayan, ABD Ulusal Park Hizmeti tarafından idare edilen bir millî parktır.

<span class="mw-page-title-main">Rocky Dağı Ulusal Parkı</span> Amerikan Doğa Parkı

Rocky Dağı Ulusal Parkı Amerika Birleşik Devletleri Colorado eyaletinde merkezi kuzeyinde, Estes Park ve Grand Lake küçük şehirleri yakınlarında bulunan 1 078 km² yüzölçümünü kapsayan, ABD Ulusal Park Hizmeti tarafından idare edilen bir millî park'tır.

<span class="mw-page-title-main">Bear Gölü (Colorado)</span>

Bear Gölü ABD'de Kolorado eyaletinde bulunan Rocky Dağı Ulusal Parkı içinde manzaralı bir göl ve birkaç yürüyüş patikasının başlangıç mevkii.

<span class="mw-page-title-main">Haleakala Dağı</span>

Haleakala Dağı; ABD'de Büyük Okyanus içindeki adalardan oluşan Hawaii eyaletindeki Maui Adası'nda bulunan ve bu adanın arazisinin %75'ini kapsayan, uyuyan eski masif "kalkan (shield) tipinde" bir volkan dağı.

<span class="mw-page-title-main">Maui</span> Pasifik Okyanusundaki Hawaii adalarından biri

Maui Adası, Hawaii Takımadaları içinde bulunan ikinci büyük ada olup yüzölçümü 1.883 km² ve toplam sahil şeridi 240 km'dir. ABD'nin Hawaii eyaletinin bir kısmıdır ve etrafındaki üç diğer ada ile birlikte bu eyalete bağlı Maui Kontluğu (county)'yi oluşturur ve bu kontluğun merkez kentidir.

<span class="mw-page-title-main">Hawaii (ada)</span> Büyük Okyanusta bulunan Hawaii Takımadalarının en büyük adası

'Hawaii veya Hawaii Büyük Adası (İngilizce: The Big Island, Hawai‘i; Hawaii dili: mokupuni o Hawai‘i Büyük Okyanus kuzeyinde bulunan volkanik Hawaii Takımadaları'nın en büyüğü ve en güneydoğuda bulunanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Sierra Nevada (Amerika Birleşik Devletleri)</span>

Sierra Nevada Sıradağları ) batı ABD'de "Kaliforniya Merkez Vadisi " ile "Havza ve Sıradağlar Jeolojik Bölgesi " arasında bulunan bir sıradağlar sistemidir. Bu sıradağlar "Sierra" veya "Sierralar" ve "Yüksek Sierralar" olarak da adlandırılmaktadır. Sierralar'ın en önemli ve büyük kısmı Kaliforniya eyaletinde bulunmaktadır; ama birçok coğrafyacı bu sıradağlara eklenmiş olarak Nevada eyaletine uzanan Carson Sıradağları'nı da Sierralar'ın bir kısmı olarak kabul etmektedirler.

<span class="mw-page-title-main">Cascade Sıradağları</span>

Cascade Sıradağları veya kısaca "Cascades" batı Kuzey Amerika kıtasında önemli sıradağlardır. Kanada'da güney Britanya Kolumbiyası eyaletinden güney doğru ABD'de Washington, Oregon ve kuzey Kaliforniya eyaletlerine kadar uzanırlar. Bu sıralar ham önemli volkanik olmayan zirveleri hem de "Yüksek Cascadelar" adı verilen bir sıra volkan zirvelerini ihtiva ederler. Batı Kanada'da Britanya Kolumbiyası eyaletinde bulunan kısmını Kanadalılar "Kanada Cascadeları" veya basitçe yerel dağlar olarak "Cascades Dağları" olarak adlandırırlar. ABD'nin kuzey-batı bölgesinde bulunan kısmının Washington eyaleti içinde bulunan kısmı genel olarak yerel ismi ile "Cascadeler"'dir; fakat genel olarak "Kuzey Cascadeler " olarak da anılırlar. Tüm Cascade Sıradağları üstünde bulunan en yüksek zirve rakımı ABD Washington Eyaletinde bulunan 4,392 m olan Rainier Dağı'dir.

<span class="mw-page-title-main">Blue Ridge Dağları</span>

Blue Ridge Dağları, ABD'nin doğusunda bulunan bir sıradağlardır.

<span class="mw-page-title-main">Skyline manzaralı karayolu</span>

Skyline Karayolu ABD Ulusal Park Hizmeti'nin işlettiği Shenandoah Ulusal Parkı'nin tüm uzunluk ekseni takiben Blue Ridge Dağları sırtlarını takip eden 169 km uzunlukta bir manzaralı tek-şeritli kara yoludur.

<span class="mw-page-title-main">Flagstaff, Arizona</span>

Flagstaff; ABD'nin güneybatısındaki Arizona eyaletinin kuzeyinde Coconino İlçesinde bulunan ve bu ilçenin merkezi olan bir şehir.

<span class="mw-page-title-main">Gros Morne Millî Parkı</span>

Gros Morne Ulusal Parkı, Newfoundland ve Labrador'un batı sahillerinde yer alan bir dünya mirasıdır. Kapladığı 1,805 km² alan ile birlikte, Atlantik Kanada'da yer alan en büyük ikinci ulusal parktır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.