Van, Türkiye'nin Van ilinin merkezi olan şehirdir. Anadolu'nun en büyük kapalı havzası olan Van Gölü kıyısında toprakları verimli, akarsuları bol, iklim koşulları oldukça elverişli bir yerleşim merkezidir. Dünya'nın hâlâ yaşanılan en eski kentlerinden biridir.
Urartular, başkenti Tuşpa (Van) olan tarihi krallık. Urartu Devleti en güçlü döneminde, günümüzdeki Doğu Anadolu Bölgesi, Kuzeybatı İran, Irak'ın küçük bir bölümü ile kuzeyde Aras Vadisi'ne egemendi.
Altıntepe, Erzincan iliniin Üzümlü ilçesi sınırlarında Urartu, Bizans ve Osmanlı medeniyetlerine ev sahipliği yapmış eski bir yerleşim yeridir. Urartu döneminde kurulan yerleşim yerinde hâlen arkeolojik kazılar sürdürülmektedir.
Kaleköy, Tunceli ilinin Mazgirt ilçesine bağlı bir köydür.
Manna devleti, , Minni veya Manas — MÖ IX yüzyıldan MÖ VI yüzyıla kadar tarihi Azerbaycan topraklarında, günümüz Güney Azerbaycan'ın kuzeybatısında Urmiye Gölü'nün kıyısında kurulmuş eski bir devlettir. Manna, yazılı kaynaklarda bahsedilen ilk merkezi devlet olarak kabul edilir. Başkenti İzirtu şehridir. Manna devleti, eski geleneklere sahip bir bölgede, eski tarihin çok geniş bir döneminde ekonomik ve kültürel açıdan önde gelen bir bölgede ortaya çıkmıştı. Manna, MÖ III-II binyıllarda bu bölgede var olmuş Kuti, Lullubi, Turukki kabilelerinin ve diğer kabilelerin doğrudan mirasçısıydı. Manna devleti MÖ. 615-613 yılları arasında Medya Devleti'ne katılmıştır.
Van Kalesi, Urartu Krallığı tarafından kütle halindeki taştan yaptırılan ve Urartu başşehri Tuşba'yı kuş bakışı gören bir istihkam yapıdır. Van Gölü kıyısında olup, Van şehrine 5 km uzaklıkta bulunan bu kale sarp bir kayalık üzerine inşa edilmiştir. Yapı 1800 m uzunluğunda, 120 m genişliğinde ve 80 m yüksekliğindedir. Kale MÖ 9. yüzyılda Lutipri'nin oğlu Sarduri tarafından MÖ 840-MÖ 825 tarihleri arasında kurulmuştur. Çok sayıdaki bu tür istihkamlara şimdiki Ermenistan, Türkiye ve İran'da rastlanır. Genellikle bu tür yapılar yeryüzüne çıkmış kayalarda ve yamaçların içinde yapılır. Bu tür kaleler genellikle yabancı ordulara karşı koymak için değil, bölge kontrolü için kullanılır. Van şehri eteklerindeki bu yapının harabeleri onun duvarlarının Orta Çağda yapıldığını destekler. Ayrıca bu kalenin, o zamanlarda yaşayan dev insanlar tarafından yapıldığına dair söylentiler vardır. Çünkü Van Kalesi'nin o zamanın şartlarıyla yapılmasının olanaksız olduğu düşünülmektedir.
Geç Hititler veya Geç Hitit Devletleri, Anadolu'nun Demir Çağı'ndaki Luvice, Aramice ve Fenikece konuşan siyasi varlıklarıdır. MÖ 1200'lerde batıdan gelen Ege Göçleri'nin saldırılarından kurtulabilen Hititler güney ve güney - doğu Toroslar'ın dağlık bölgelerine çekilerek yaşamışlar ve her biri bağımsız beylikler kurmuşlardır. Geç Hitit Devletleri MÖ 11. yüzyıldan itibaren hem siyasal hem de kültürel anlamda Arami etkisi altına girdiler ve zamanla Aramileştiler. Geç Hitit Devletleri Urartu ve Asurlular'a bağımlı olarak yaşadılar. MÖ 7. yüzyılda ise Asurlular bu devletlerin siyasal varlığına son verdi. Bu tarihten sonra bu devletlerin her biri Asur eyaleti oldu. Karkamış, Pattin(Unqi), Sam'al, Gurgum, Kummuhu, Milid, Keveh, Hilakku ve Tabal devletleri; Geç Hitit Devletleridir.
I. Argişti, MÖ 785-763 arasında hüküm sürmüş bir Urartu kralıdır. Günümüzdeki Ermenistan'ın başkenti olan Erivan kentinin temelini oluşturan Erebuni Kalesi'ni inşa etmiştir.
Urartuca, günümüzde Türkiye'nin Doğu Anadolu Bölgesi'nde, Ermeni Yaylası adıyla da bilinen coğrafî bölgede, Van Gölü çevresinde yerleşmiş ve başkenti günümüz Van şehrinin yakınlarında kurulmuş Urartu Krallığı'nda yaşayanlar tarafından konuşulan dil. Ne coğrafi kökeni ne de çoğunluk dili olarak konuşulduğu bölge kesin olarak belirlenememekle birlikte muhtemelen Van Gölü çevresi ve Yukarı Zap Suyu Vadisi'nin yakınlarında baskın olarak konuşulmuştur.
Tuşpa, MÖ 9. yüzyıldan yıkılışına kadar Urartular'ın başkentliğini yapan şehir. Şehrin antik kalıntıları; Van ilinde, Van Gölü'nün doğu kıyısında, Van'ın batısında bulunmaktadır. Dünya'nın hâlâ yaşanılan en eski kentlerinden biridir.
Menua, Doğu Anadolu'daki Urartuların bilinen beşinci kralıdır. Yaklaşık olarak MÖ 810-786 yılları arasında hüküm sürmüştür. Yaptığı fetihlerden çok inşa ettirdiği yapılar ve kentlerle ülkenin gelişmesini sağlamış, ülkenin refah seviyesini yükseltmiştir.
Hayk veya Haig, ayrıca Hayk Nahapet olarak da bilinir, Ermeni mitolojisinde Ermeni milletinin kurucusu ve atası olarak kabul edilen kişidir. Hikâyesi Horenli Musa tarafından yazılan Ermenistan Tarihi kitabında anlatılır.
Urartu Dini; Van / Mehr Kapısı (Mağara Tapınağı) anıtındaki yazıta göre, Urartuların inandığı, kutsadığı ve adlarına belirli dönemlerde kurban kestiği 79 tanrı, tanrıça ve tanrısal özellik bulunmaktadır. Bunlardan ilk üç sırayı Haldi, Teişeba ve Şivini paylaşır. Haldi - Urartuların baştanrısı idi. İsim olarak kökeni MÖ 13. yüzyıl Asur yazıtlarına kadar inmektedir. En büyük tapınağı Musaşirin'de idi. Teişeba Hurri kökenlidir ve Hititlerde Teşup ile aynı tanrı olmalıdır. Şivini de olup Hurri kökenlidir. Hititler'deki Şimegi'nin karşılığıdır. Urartular büyük merkezlerde tanrıları için kule tipi tapınaklar ve açık alanlardaki kayalara kapı görünümlü kutsal nişler yapmışlardı.
Horasan, Erzurum iline bağlı ilçedir. Horasan ilçesi kuzey ve doğuda Kars, güneydoğuda Ağrı illeri, güneyde Karayazı, batıda Köprüköy ve Pasinler, kuzeybatıda Narman ilçeleriyle çevrilidir.
Haldia Karadeniz ve kuzeydoğu Anadolu'nun dağlık iç kesimlerinde yer alan tarihi bir bölge. İsim, antik çağlarda bölgede oturan Chaldoi olarak adlandırılan halktan türemiştir. Haldia, Bizans döneminde kullanılmış, 840 yılından itibaren Haldia Theması olarak bilinir. Bölge, 1461 yılında Osmanlı İmparatorluğu tarafından ele geçirilene kadar, Orta Çağın son döneminde, Trabzon İmparatorluğu'nun çekirdeğini oluşturmuştur.
Erimtan Arkeoloji ve Sanat Müzesi, Ankara'nın Altındağ ilçesinde bulunan özel bir arkeoloji müzesidir.
Hurri-Urartu dilleri; sadece Hurrice ve Urartuca olmak üzere, bilinen iki dilden oluşan, Antik Yakın Doğu'nun soyu tükenmiş bir dil ailesidir.
Ayanis Kalesi, Van iline 35 kilometre mesafedeki Ayanis Köyü’nün kuzeybatısında bir tepe üzerine kurulmuştur. Van Gölü doğusunda yer alan kale, 150 metre genişliğinde 400 metre uzunluğunda Doğu-batı doğrultusunda uzanan tepelikte imar edilmiştir. 250 metre Van Gölü'nden yüksekliktedir.
Aratta, Şimdiki Güney Azerbaycanda mevcut olmuş azerbaycanlıların kurduğu ilk Türk devleti. Aratta Devleti Güney Azerbaycandan Ağrı Dağına kadar olan tüm topraklarda mevcut olmuştur. Aratta Devleti'nin Mezopotamyadaki Sümer şehir devletleriyle ekonomik, politik ve kültürel bağları vardı.
Toprakkale, Türkiye'nin Van ilinde bulunan bir Urartu kalesidir. I. Rusa döneminde inşa edilmiştir.
