İçeriğe atla

Hakikat İncili

Nag-Hammadi, Kodeks I, 17.

Hakikat İncili (Evangelium Veritatis) Kıptîce yazılmış, Nag Hammadi kütüphanesi kapsamında bulunan gnostik bir metindir. 2. yüzyılda yazıldığı tahmin edilen metin, Nag Hammadi metinlerinin ilki olan ve Jung Kodeks olarak da bilinen kodeksin bir parçasıdır. Hakikat İncili'nin bir kısmı Kodeks XII'te de yer almaktadır. Kilise babası İreneyus metinlerinde bir Hakikat İncili'nden bahsetse de, onun bahsettiği incilin Nag Hammadi'de bulunan incil olup olmadığı belli değildir.[1] Hakikat İncili, metinin başında yer alan iki kelimedir, metin yapısı itibarı ile bir incil olmaktan ziyade, didaktik ve uyarıcı bir vaaz niteliği taşımaktadır.

İçerik

  • Giriş: "Göksel Baba"dan var olan kelam'ın kökeni, yeri ve anlamı (16,31-17,3)
  • Tanrısal dünyanın kökeni arayışında hataların ortaya çıkışı ve dolayısıyla materyal dünyanın var edilişi (17,4-18,3)
  • Bilgi'nin (Gnosis) ortaya çıkışı (18,4)
  • Kurtarıcının rolü ve bilginin duyuruluşu
  • Duyuruluşun sonuçları
  • Baba'ya geri dönüş

Yayınlar

  • James M. Robinson (Hrsg.): Nag Hammadi Studies 15 Kasım 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (NHS). Brill, Leiden 1948ff. ISSN 0169-7749 S. 37–49. (Kıptice ve İngilizce çeviri)
  • Klaus Berger, Christiane Nord: Das Neue Testament und frühchristliche Schriften. Frankfurt 1999, S. 1050–1067. (Giriş ve Almanca çeviri)
  • Hans-Josef Klauck: Apokryphe Evangelien, Verlag Katholisches Bibelwerk, Stuttgart 2002, ISBN 3-460-33022-8, S. 177–188.
  • Uwe-Karsten Plisch: Was nicht in der Bibel steht. Apokryphe Schriften des frühen Christentums. Deutsche Bibelgesellschaft, Stuttgart 2006, ISBN 3-438-06036-1.

İnternet

Kaynakça

  1. ^ Klaus Berger, Christiane Nord: Das Neue Testament und frühchristliche Schriften. Frankfurt 1999, S. 1050.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Yuhanna İncili</span> Yeni Ahitin dördüncü bölümü

Yuhanna İncili, Kutsal Kitap dizisine ait olan bir kitaptır. Yunanca Kutsal Yazıların ya da Yeni Ahdin dört kanonik incillerden sonuncusudur. Bu incilin Yuhanna adlı bir adam tarafından yazıldığı genellikle kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Codex Basilensis A. N. III. 12</span> el yazması

Codex Basilensis Ee, 07 ya da ε 55 olarak işaretlenmiştir, dört incil'in Yunanca uncial el yazmasıdır, paleografik olarak 8. yüzyıl olarak tarihlenir. Kodeksin isminden de anlaşılacağı üzere Basel Üniversitesi Kütüphanesi'nde muhafaza edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Meryem İncili</span> Hristiyanlar tarafından kutsal yazı olarak kabul edilmemiş incil

Meryem İncili, 1896'da keşfedilmiş olup muhtemelen milattan sonra 160 yıllarında Gnostisizm etkisi altında yazılmış apokrif bir metindir.

Eugnostos mektubu Nag Hammadi metinleri arasında bulunan gnostik bir metindir. Eugnostos'un kim olduğu bilinmemekle beraber, onun muhtemelen gnostik çevrelerde önemli bir din görevlisi olduğu düşünülmektedir. Eugnostos isminin köküne inildiğinde bunun onun orijinal ismi olmaktan ziyade bir unvanı olduğu şüphesi uyanmaktadır. Metnin, Gnostisizm'in erken bir seviyesini yansıttığı düşünülmektedir ve bu haliyle Hristiyanlıkla henüz karışmamıştır. Nag Hammadi'de keşfedilen bir diğer metin olan Sophia Jesus Christi, bu metnin Hristiyanlaşmış farklı bir versiyonunu sunmaktadır.

Kurtarıcının Diyaloğu, Nag Hammadi'de bulunan gnostik metinler arasında keşfedilen Kıptîce yazılmış apokrif bir metindir. Kodeksler arasında 120-147 sayfaları arasında bulunan bu metin, kurtarıcı olarak tanımlanan İsa'nın öğrencileri Yahuda İşkariyot, Meryem ve Matta ile karşılıklı soru cevap şeklinde geliştirdiği bir konuşmayı içerir.

Filip İncili, Nag Hammadi'de bulunan kodekslerden ikincisinin 56. ve 86. sayfaları arasında bulunan muhtemelen valentinian gnostisizmi etkisi altında yazılmış içinde farklı özdeyişlerin toplandığı bir metindir. Literatürde incil adı altında tanınan bu metnin daha ziyade bir vaaz olduğu düşünülmektedir. Ölümden sonraki hayat gibi önemli konular hakkında didaktik bilgiler veren metin, ilk olarak yazıldığı dil olan Yunancadan Kıptîceye çevrilmiştir. Yunanca temel metnin 2. yüzyılın sonları yahut 3. yüzyılın başlarında yazıldığı tahmin edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Yuhanna'nın Gizli Kitabı</span> Hristiyanlar tarafından kutsal yazı olarak kabul edilmemiş incil

Yuhanna'nın Gizli Kitabı ya da Yuhanna Apokrifi, Nag Hammadi kütüphanesinde 3 farklı versiyonu ele geçen, içerisinde yaratılış mitinin yanı sıra kötülüğün kaynağı ve kötü alemden semavi aleme nasıl yükselinebileceği sorununa cevap arayan gnostik bir metindir. Nag Hammadi'de keşfedilmesinden önce 19. yüzyılda ele geçen, milattan sonra 5. yüzyılda yazıldığı tahmin edilen ve Berlin'e getirilen ve bu nedenle Berlin Kodeksi olarak da bilinen kodekste de aynı metnin kısa bir versiyonu bulunmaktadır. Ancak MS 180'li yıllarda İreneyus'un heretiklere karşı yazdığı metinlerde bu metne atıfta bulunması nedeniyle, daha erken bir tarihte kaleme alındığı, ancak zamanla geliştirildiği düşünülmektedir.

Mısırlılar İncili ya da Yüce Görünmez Ruhun Kutsal Kitabı, Nag Hammadi kütüphanesinde bulunan kıptîce yazılmış apokrif bir incildir. Nag Hammadi metinleri arasında iki farklı versiyonu bulunan incil, orijinali yunanca olan bir başka metinden çevrilmiştir. Metin içerik itibarıyla Şitçi gnostisizm akımına aittir. Adem'in oğullarından birisi olan Şit, ışık güçlerinden birisidir. Mısırlılar İncili, Kilise babaları Klement ve Origenes'in metinlerinde bahsi geçen Yunanca yazılmış Mısırlılar incilinden farklıdır.

Nag Hammadi Kütüphanesi 1945'te Yukarı Mısır'da Nag Hammadi kasabası yakınlarında keşfedilen erken Hristiyan ve Gnostik metinlerin bir koleksiyonudur.

<span class="mw-page-title-main">Bodmer Papirüsleri</span> el yazması

Bodmer Papirüsleri, 1952'de Mısır'da keşfedilen Kıptîce ve Yunanca dillerinde 58 papirüse bilim camiasında verilen isimdir. Bu isim papirüsleri satın alan Martin Bodmer'den gelmektedir. Papirüsler Eski ve Yeni Ahit'in dışında, Erken Hristiyanlık metinleri, Homeros ve Menandros'a ait ve başka metinleri barındırmaktadır. En eski metin papirüs MS 200'e tarihlenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Muratori Kanonu</span> Yeni Ahit kitaplarının listelendiği antik bir metin

Muratori Kanonu Yeni Ahit'e ait olan kitapların en eski bir Hristiyan listesidir. Bu kodeksin başlangıç ve son sayfaları kaybolduğu için Muratori Fragmanı adı altında da tanınır. Muhtemelen 8. yüzyılda Latince yazılmış olan bu rehber, adını keşfeden arşivci Lodovico Antonio Muratori'den almıştır. Fragman bugün Milano'daki Ambrosiana Kütüphanesinde saklanır.

<span class="mw-page-title-main">Tekla</span> MS. 1. yüzyılda yaşamış hristiyan azize ve havari Pavlusun öğrencisi

Azize Tekla, İkoniumlu Tekla ya da yaygın bilinen adıyla Aya Tekla apokrif Pavlus metinlerine göre, havari Pavlus'un MS 1. yüzyılda Ikonium'da yaşamış öğrencisi. Katolik Kilisesince azize, Doğu Ortodoks Kilisesince ise şehit olarak anılmaktadır. Doğu Kiliseleri'nde Azize'nin anısı 24 Eylül'de kutlanırken Batı'da O 23 Eylül'de anılıyor. İkonografik olarak genellikle aslan, yabani hayvanlar ve yakılmak üzere atıldığı ateşler arasında betimlenir.

<span class="mw-page-title-main">Papirüs Rylands 457</span> el yazması

Papirüs 52, Yunanca Kutsal Yazıların en eski el yazmasıdır. Bu papirüs Yuhanna Fragmanı ya da Papirüs Rylands 457 adları altında da tanınır.

<span class="mw-page-title-main">Papirüs 1</span> Yunanca Yeni Ahitin bir bölümünün erken kopyası

Papirüs 1 Yunanca Kutsal Yazıların Grekçede yazılan eski bir kopyasıdır. Bu el yazması Matta İncili'nin birkaç ayetini içermektedir.

Yeni Ahit'in el yazmalarını kalitelerine ve metin türüne göre sınıflandırmak amacıyla Kurt ve Barbara Aland Der Text des Neuen Testaments eserlerinde beş kategori önerdiler. Bilimde papirüslerin bu sınıflandırılması kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Papirüs 75</span>

Papirüs 75 Yunanca Kutsal Yazıların Grekçede yazılan eski bir kopyasıdır. Papirüs Bodmer XIV-XV adı altında da tanınır. Luka ve Yuhanna incillerin metninin yarısını içermektedir. Roma'daki Vatikan Kütüphanesinde bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Oxyrhynchus Papirüsleri</span>

Oxyrhynchus Papirüsleri, arkeologlar tarafından 19. yüzyılın sonunda Mısır'daki tarihi Oxyrhynchus bölgesi yakınlarındaki eski bir çöplükte bulunan papirüs üzerine yazılmış el yazmalarıdır. Bu geniş papirüs koleksiyonu, antik Yunanca ve Latince binlerce belge, mektup ve edebi eser içermektedir. Ayrıca bazı parşömen el yazmaları ve kağıt üzerinde daha yeni Arapça el yazmaları da vardır.

<span class="mw-page-title-main">Yeni Ahit'in Metin Tarihi</span>

Yeni Ahit'in Metin Tarihi, Yunanca ve diğer dillerde günümüze ulaşan çok sayıda el yazmasının aktarılmasıdır. Yeni Ahit'in el yazısı aktarılması, diğer tüm eski edebi eserlerden daha iyi ve daha kapsamlıdır. En eski metin tanıkları, yazarların orijinal metinlerinin çıkış zamanına çok yakındır.

<span class="mw-page-title-main">Papirüs 28</span>

Papirüs 28 Yunanca Kutsal Yazıların Grekçede yazılan eski bir kopyasıdır. P. Oxyrhynchus 1596 ismi altında da tanınır. Böylece Oxyrhynchus Papirüsler Koleksiyonu'na aittir. Bu el yazması Yuhanna İncili'nin 6. bölümünün birçok ayeti içermektedir. Papirüs Berkeley'deki Pacific School of Religion'da saklandı ve 2015'te özel bir koleksiyoncuya satıldı.

Aristeas'ın mektubu, bir Yahudi tarafından Yunanca kaleme alınmış Hellenistik döneme ait pseudepigraf bir metindir. Metin, Tevrat'ın İbraniceden Yunancaya çevirisini savunmaktadır.