İçeriğe atla

Haki seçim

Haki seçim, Westminster hükümet sistemlerinde savaş zamanı veya savaş sonrası milli duyguların ağır bastığı ortamda gerçekleştirilen herhangi bir ulusal seçimdir.[1] Terim ilk olarak 1900 Birleşik Krallık genel seçimlerini tanımlamak için kullanılmış olup seçimi Lord Salisbury'nin Muhafazakâr Partisi, Liberal Parti'ye karşı kesin bir zaferle kazandı. Seçimlere bu adın verilmesinin nedeni, seçimin II. Boer Savaşı devam ederken yapılması ve haki renginin İngiliz Ordusunun yeni askeri üniformasının rengi olmasıdır.[1]

Bu terim daha sonra, I. Dünya Savaşı'nın sonunda yapılan ve David Lloyd George'un savaş zamanı koalisyon hükûmetinin büyük zaferiyle sonuçlanan 1918 Birleşik Krallık genel seçimleri ve Avrupa'da II. Dünya Savaşı'nın sona ermesinin ardından, Pasifik Savaşı'nın son günlerinde yapılan ve İşçi Partisi lideri Clement Attlee'nin açık farkla kazandığı 1945 Birleşik Krallık genel seçimleri gibi daha sonraki iki seçimi tanımlamak için de kullanılmıştır. Bir başka örnek de Margaret Thatcher önderliğindeki Muhafazakâr hükûmetin, ekonomik koşullar nedeniyle çok fazla popüler olmamasına rağmen seçimi kazandığı 1983 Birleşik Krallık genel seçimleridir. Falkland Savaşı'ndan bir yıl sonra yapılan bu seçim, kendi içinde bölünen muhalefetin de sayesinde Muhafazakârların bir sonraki dönemde de görevde kalmasını sağlamıştır.

Terim, Avustralya'da da geçerliliğini korumaktadır. 2015 yılında muhalefetteki Avustralya İşçi Partisi, koalisyondaki hükûmeti 2014 yılında IŞİD terör örgütünün şiddet içeren İslami aşırıcılığının yükselişine karşılık olarak terör ve askerî eylemleri vurgulayarak haki bir seçim üretmeye çalışmakla suçlamıştı.[2][3]

Haki seçim terimi Britanyalı gazeteci Patrick Cockburn tarafından Türkiye'deki Haziran 2015 ve Kasım 2015 genel seçimlerinin arasındaki dönemi tanımlanmak için kullanılmıştır.[4] Cockburn, Recep Tayyip Erdoğan'ın da aynı şekilde "HDP'yi şeytanlaştırarak seçimi kazanmayı ümit ettiğini" ve bunun 1900'deki Birleşik Krallık seçimleriyle benzerlik gösterdiğini vurgulamıştır.[4]

Kaynakça

  1. ^ a b Mason, Ian Garrick (31 Ekim 2004). "Kerry needn't settle for honorable defeat". San Francisco Chronicle. 17 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2014. 
  2. ^ Fitzgibbon, Joel (28 Haziran 2015). "Australian Agenda - 28 June 2015". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2015. 
  3. ^ "PM focused on khaki election: Fitzgibbon". SBS News (İngilizce). 31 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2022. 
  4. ^ a b "Independent: Kürtlerle çatışma IŞİD'in menfaatine olabilir". bbc.com. 29 Temmuz 2015. 8 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2024. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ramsay MacDonald</span> Birleşik Krallığın Başbakanı (1929-1935)

James Ramsay MacDonald Büyük Britanyalı siyasetçi, Birleşik Krallık'ın İşçi Partili ilk başbakanı.

İşçi Partisi, 20. yüzyılın ilk yıllarından beri Birleşik Krallık'ta sol kanadın en büyük siyasi partisidir.

Muhafazakâr Parti, resmî adı Muhafazakâr ve Birlikçi Parti, Tory'ler olarak da bilinirler,

<span class="mw-page-title-main">İsveç Sosyal Demokrat Partisi</span> İsveçte merkez sol siyasî parti

İsveç Sosyal Demokrat Partisi, resmî adıyla İsveç Sosyal Demokrat İşçi Partisi veya yaygın olarak kullanılan adıyla Sosyal Demokratlar, İsveç'te 1889'da kurulmuş, sosyal demokrat bir siyasi partidir. İsveç'in en eski ve güncel üye sayısı olarak en büyük siyasî partisidir.

<span class="mw-page-title-main">İngiltere'nin bölgeleri</span> İngiltere yerel yönetim birimleri

İngiltere'nin bölgeleri veya daha resmî bir terimle İngiltere'de Devlet Daireleri Bölgeleri , Birleşik Krallık için sadece İngiltere ülkesinde uzun dönemli koordinasyonlu stratejik yörel ekonomik planlamaya imkân sağlamak ve eğer varsa kolaylaştırmak amacı ile kurulmuştu.

Thatcherizm, 1979-1990 arasında Birleşik Krallık başbakanlığını yapan Muhafazakar Parti lideri Margaret Thatcher'ın adını taşıyan ve yalnızca siyasi platformu ve belirli politikalarıyla değil, aynı zamanda kişisel karakteri ve görevdeyken yönetim tarzıyla da ilgili olan bir İngiliz muhafazakar ideoloji biçimidir.

<span class="mw-page-title-main">Ed Miliband</span> İngiliz siyasetçi (d. 1969)

Edward Miliband bir Birleşik Krallık politikacısıdır. 2005'ten itibaren Avam Kamarası'nda "Doncaster North" seçim bölgesinden milletvekilliği yapmaktadır. 2007-2010 döneminde Birleşik Krallık Başbakanı olan Gordon Brown'ın hükûmetinde bakanlık yapmıştır. 25 Eylül 2010'da İşçi Partisi Başkanı seçilmiştir ve Avam Kamarası'nda ana muhalefet partisi lideri olarak görev yapmıştır. 2015 Birleşik Krallık genel seçimlerinde partisinin aldığı kötü sonuçların ardından parti başkanlığı görevinden ayrılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">1970 Birleşik Krallık genel seçimleri</span>

1970 Birleşik Krallık genel seçimleri, Birleşik Krallık'ta 18 Haziran 1970 tarihinde yapılan genel seçimlerdir. Bu seçimlerde, Edward Heath liderliğindeki Muhafazakâr Parti sürpriz bir zafer kazanarak Harold Wilson liderliğindeki İşçi Partisi'ni yendi. Muhafazakârlar oyların %46.4'ini aldı. 330 sandalye ile bir önceki seçimlerden 77 sandalye daha fazla kazandı. İşçi Partisi ise %43.1 oy oranı ile 288 sandalyede kaldı.

<span class="mw-page-title-main">2010 Birleşik Krallık genel seçimleri</span>

2010 Birleşik Krallık genel seçimleri, Avam Kamarası üyelerinin seçilmesi için 45,597,461 kayıtlı seçmenin katılımıyla 6 Mayıs 2010 tarihinde yapılmış genel seçimler. En yüksek oyu %36,1 oy oranıyla Başkanı David Cameron olan Muhafazakâr Parti aldı. Böylece İşçi Partisi'nin 13 yıllık tek parti iktidarı sona erdi.

<span class="mw-page-title-main">2015 Birleşik Krallık genel seçimleri</span>

2015 Birleşik Krallık genel seçimleri, Avam Kamarası üyelerinin seçilmesi için 7 Mayıs 2015 tarihinde gerçekleşmiş genel seçimlerdir. En yüksek oyu 36.9% oy oranıyla Başkanı David Cameron olan Muhafazakâr Parti aldı. Başkanı Ed Miliband olan İşçi Partisi ise 30.4% oy oranıyla 2. sırada kaldı. Seçimlerde Muhafazakâr Parti parlamentoda sandalye sayısını arttırırken İşçi partisi önceki seçime göre daha fazla oy alsa da 26 sandalye kaybetti. Seçim neticesinde Muhafazakâr Parti tek başına hükûmet kurabilmeyi başarmıştır. Seçim Muhafazakarların koalisyon ortağı Liberal Demokratlar için oldukça kötü sonuçlanmış, neredeyse bütün vekillerini kaybetmişlerdir. Bu seçim aynı zamanda İskoçya'da İşçi Partisi yerine SNP'nin açık ara üstünlüğünün başladığı seçimdir.

<span class="mw-page-title-main">2005 Birleşik Krallık genel seçimleri</span>

2005 Birleşik Krallık genel seçimleri, 5 Mayıs 2005 tarihinde Birleşik Krallık Avam Kamarası'na 646 üye seçmek için yapılan genel seçimlerdir. Başkanı Tony Blair olan İşçi Partisi 35.2% oy oranıyla bu seçimde de 1. parti olarak çıktı ve 3. seçim zaferini kazandı. Bu seçim İşçi Partisi'nin kazandığı en son zaferdir. Michael Howard'ın liderliğindeki Muhafazakâr Parti 32.4% oy oranıyla 2. sırada kaldı.

Büyük koalisyon çok partili parlamenter sistemde siyasi yelpazede birbirini karşısında bulunan iki en büyük siyasi partinin bir araya gelerek kurdukları koalisyon hükûmetidir. Terim, genellikle siyasal olarak farklı iki başat partinin olduğu ve parlamento temsiliyetini güvence altına almak için küçük partilerin seçim barajını aşabildikleri ülkeler için kullanılır. İki büyük parti seçimde tek başlarına hükûmet kurabilecek çoğunluğu almayı denerler ancak bunda başarılı olamazlarsa siyasal olarak yakın küçük parti(ler) ile koalisyon kurmayı denerler. İki büyük parti ana ideolojik konularda farklılık gösterdikleri ve kendilerini rakip, hatta bazen düşman olarak görmeleri nedeniyle ortak bir hükûmet kurulması için mutabakata varmaları küçük partilere göre daha zordur.

Çoğunluk hükûmeti bir parlamenter sistemde meclisteki veya yasama organındaki koltukların mutlak çoğunluğunu elinde bulunduran partinin kurduğu hükûmettir. Bu durum, yasamada en çok koltuğa sahip olan partinin kurduğu azınlık hükûmetinin zıddıdır.

<span class="mw-page-title-main">1955 Birleşik Krallık genel seçimleri</span>

1955 Birleşik Krallık genel seçimleri, Birleşik Krallık'ta 26 Mayıs 1955 tarihinde yapılan genel seçimlerdir. Muhafazakâr Parti Başkanlığı ve başbakanlık görevini üstlenen Sir Anthony Eden seçimlerde İşçi Partisi'ne karşı 60 sandalye fark atarak çoğunluğu kazandı. Seçim sonrasında İşçi Partisi'nde Clement Attlee'nin yirmi yıllık başkanlığı sona erdi.

<span class="mw-page-title-main">1992 Birleşik Krallık genel seçimleri</span>

1992 Birleşik Krallık genel seçimleri, 9 Nisan 1992 tarihinde Birleşik Krallık Avam Kamarası'na 651 üye seçmek için yapılan genel seçimlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Geçici Churchill Hükûmeti</span> Birleşik Krallık hükûmeti

Geçici Churchill Hükûmeti, İkinci Dünya Savaşı'nın ikinci aşamalarında, 23 Mayıs'tan 26 Temmuz 1945'e kadar kısa vadeli bir Birleşik Krallık (BK) hükûmetiydi. Başbakan, Muhafazakar Parti lideri Winston Churchill'di. Bu hükûmet, 10 Mayıs 1940'ta ilk kez başbakan olarak atanmasından sonra oluşturduğu ulusal koalisyonun yerini aldı. Koalisyon Muhafazakar, İşçi ve Liberal partilerin önde gelen üyelerinden oluşuyordu ve Nazi Almanyası'nın yenilgisinden kısa bir süre sonra sona erdi, çünkü koalisyon tarafları Japonya'nın yenilgisine kadar devam edip etmeme konusunda anlaşamadılar.

<span class="mw-page-title-main">Churchill Savaş Hükûmeti</span> Birleşik Krallık hükûmeti

Churchill savaş Hükûmeti, 10 Mayıs 1940'tan 23 Mayıs 1945'e kadar İkinci Dünya Savaşı'nın çoğunda Birleşik Krallık'ın koalisyon hükûmetiydi. Neville Chamberlain'in istifasının ardından Kral VI. George tarafından Başbakan olarak atanan Winston Churchill tarafından yönetildi.

<span class="mw-page-title-main">Heath Hükûmeti</span>

Muhafazakar Parti'den Edward Heath, Heath Hükûmetini kurdu ve 18 Haziran genel seçimlerinin ardından 19 Haziran 1970'de Kraliçe II. Elizabeth tarafından Birleşik Krallık Başbakanı olarak görevlendirildi.

Birleşik Krallık siyasetinde Ulusal Hükûmet, büyük siyasi partilerin bir kısmının veya tamamının koalisyonudur. Tarihsel anlamda, öncelikle 1931'den 1940'a kadar görevde olan Ramsay MacDonald, Stanley Baldwin ve Neville Chamberlain hükûmetlerini ifade eder.

<span class="mw-page-title-main">2024 Birleşik Krallık genel seçimleri</span> 59. Avam Kamarası üyelerinin belirleneceği seçim

2024 Birleşik Krallık genel seçimleri, 4 Temmuz 2024 günü gerçekleştirilen seçimlerdir. Birleşik Krallık'taki parlamentonun Avam Kamarası üyelerini belirlemek amacıyla düzenlenen seçimin sonuçları, ülkenin gelecekteki siyasi yapısını ve hükûmet politikasını belirleyecektir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.