İçeriğe atla

Hakem bin Ebu'l As

El-Hakem bin Ebü'l-Âs bin Ümeyye[1] (Arapça: الحكم بن أبي العاص; "al-Ḥakam bin Abī al-‘Ās"), Emevî hanedanının Mervaniler kolunun kurucusu ve dördüncü Emevî Hâlifesi I. Mervan'nın (hk. 684–685) babası ve Osman bin Affan'nın (hk. 644–656) amcasıdır.

İslam peygamberi Muhammed'in muhalifi olarak biliniyordu ve sonuç olarak Muhammed'in 630'da Mekke'yi ele geçirmesiyle Taif'e sürgüne gönderildi. Daha sonra Osman tarafından affedildi.

Ailesi

Hakem, Kureyş kabilesinin Abduşems boyundan Ebi'l-As bin Ümeyye ve Mahzum boyundan Rukiyye bint Haris'in oğluydu. Babasının dedesi Emevi ailesinin atasıydı.[2]

Hakem, üvey kardeşi Affan bin Ebü'l-As'tan boşandıktan sonra Amina bint Alkeme bin Safvan el-Kinaniyye ile evlendi. Bu evlilikten 684-685'te Emevi halifesi olan ve sonraki tüm Emevi halifelerinin atası olan oğlu Mervan doğdu.

Al-Hakam'ın dört farklı eşten ve birkaç cariye kadından en az yirmi muhtemelen otuzdan fazla çocuğu vardı. Amina bint Alkama, Mervan'ın yanı sıra, el-Hakam'ın en büyük oğlu Osman el-Azrak ile el-Haris, Abdurrahman, Salih ve kızları Ümmü'l Benin ve Zeyneb'in de annesiydi. İkinci eşi, Gatafan kabilesinin Mürre boyundan Mulayka bint Avfa'dır ve ondan oğulları Yahya, Aban, Osman el-Asgar, Habib, Amr ve kızları Ümmü Yahya, Zeyneb, Ümmü Şeybe, Ümmü Osman ve Ümmü Seleme doğmuştur. Üçüncü eşi, Sakif kabilesinden Ümmü Numan bint el-Haris ibn Ebî Amr'dır ve ondan oğulları Numan, Evs, Süheyl ve Amr ile kızları Ümmü Eban, Ümeme, Ümmü Amr ve Ümmü'l Hakem doğmuştur. Kureyş kabilesinin Abduşemş boyundan olan dördüncü eşi el-Ba'isa bint Haşim ibn Utba bin Rabi'a da oğlu Yusuf'un annesiydi.[3]

Yaşamı

Hakem'in İslam peygamberi Muhammed'e şiddetle karşı çıktığı biliniyor ve bu nedenle Mekke'nin fethinden sonra Muhammed tarafından Taif'e sürgüne gönderildi. 9. yüzyıl tarihçisi Taberi'nin tarihine göre, Muhammed daha sonra Hakem'ı affetti ve memleketine dönmesine izin verildi. Bununla birlikte yine 9. yüzyıl tarihçisi Yakubi'nin tarihinde, el-Hakam'ın, geri dönme talebi önceki iki halife Ebu Bekir (h. 632–634) ve Ömer (h. 634–644) tarafından reddedildikten sonra yeğeni Halife Osman (h.644-656) tarafından Mekke'ye dönmesine izin verildiği şeklindedir. Osman akrabalarına özel bir ayrıcalık gösterdi ve Emevi akrabaları Ebu Süfyan, Velid bin Ukbe ve Beni Haşim üyesi Abbas bin Abdülmuttalib ile birlikte el-Hakem'i sembolik olarak onurlandırdı. El-Hakem 655/56'da öldü.

Soyağacı

Ayrıca bakınız: Emevî Hâlifesi, I. Mervan ve Emevîler

El-Hakem, Emevîler'in adını aldığı Ûmeyye ibn-i ʿAbd Şems'in torunu idi. Babası Ebi'l As bin Ümeyye idi. Kardeşi, Osman bin Affan'nın babası olan Affân ibn-i Ebî el-ʿAs idi. Oğlu dördüncü Emevî Hâlifesi I. Mervan idi.

Üçüncü Hâlife-i Râşîdîn Ûthman ibn-i Affân'nın amcası ve Dördüncü Emevî Hâlifesi Mervan'ın babası

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ûmeyye ibn ʿAbd Şems
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
ʿAbd el-Muttalib
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Harb
 
 
 
Ebi'l As bin Ümeyye
 
 
 
ʿÂmine
 
ʿAbd Allâh
 
Ebu Talib
 
Hamza
 
Abbas
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ebu Sufyan bin Harb
 
Hakem bin Ebî’l-ʿAs
 
 
Affân bin Ebî’l-ʿAs
 
Muhammed
 
Hatice bint Hüveylid
 
Ali el-Mûrtezâ
 
Havlet bint Câ'fer
 
ʿAbd Allâh bin `Abbâs
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Muâviye
 
I. Mervan
 
 
Osman
 
Rukiye
 
Fatıma Zehra
 
 
 
 
 
 
Muhammed bin el-Hânifîyye
 
ʿAli bin ʿAbd Allâh
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Emevî Hâlifeliği
 
 
 
Ûthman bin Ebî’l-ʿAs
 
 
 
 
 
 
 
Hasan el-Mûctebâ
 
Hüseyin (Kerbelâ)
 
El-Muhtâr ibn el-Sâkafî
(Ebû‘Emre`Keysân’îyye)
 
Muhammed "el-İmâm"
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ayrıca bakınız: Kureyş nesli ve İslâm Peygamberi Muhammed'in nesli

Kız kardeşi

El-Hakem'in kız kardeşi olan Safiye bint Ebî el-ʿAs, Ebû Sûfyân'nın karısı ve Osman bin Affan'ın halası idi. Ayrıca İslâm Peygamberi Ebû’l-Kâsım Muhammed ibn ʿAbd Allâh ibn ʿAbd’ûl-Muttâlib'in daha sonra karısı olan Ümmü Hâbibe'nin de annesi olup Sahabelerden Ûthman ibn-i Ebî el-ʿAs adında bir erkek kardeşi daha vardı.

Kaynakça

  1. ^ "HAKEM b. EBÜ'l-ÂS". Diyanet İslam Ansiklopedisi. 21 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2020. 
  2. ^ Marsham 2022, ss. 21–23.
  3. ^ Marsham 2022, ss. 24–25.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ömer</span> İslam Devletinin ikinci halifesi, sahabe

Ömer bin Hattab, İslâm peygamberi Muhammed'in sahâbesi ve İslâm Devleti'nin Ebû Bekir'den sonraki ikinci halifesidir. Ehl-i Sünnet, Ömer bin Hattab'ı zaman zaman "Ömer'ul-Farûk" diye anarlar. Şiiler ise Ömer'in hâlifeliğini tanımazlar. 23 Ağustos 634 tarihinde Râşidîn Halifeliği'nin ikinci hâlifesi oldu ve bu görevi, öldürüldüğü yıl olan 644'e kadar sürdürdü.

7. yüzyıl, 601'den 700'e kadar sürmüş olan yüzyıldır.

<span class="mw-page-title-main">Emevîler</span> İslam tarihinin ikinci hâlifeliği (661–750)

Emevîler ya da Emevîler Hilâfeti, Dört Halife Dönemi'nden (632-661) sonra kurulan Müslüman Arap devleti. Ali bin Ebu Talib'in 661'de öldürülmesinden sonra başa geçen Emevîler, 750'de Abbâsîler tarafından yıkılıncaya kadar hüküm sürdüler. Başkenti Şam olan devlet, en geniş sınırlarına Halife Hişâm bin Abdülmelik döneminde sahip oldu. Devletin sınırları Kuzey Afrika, Endülüs, Güney Galya, Mâverâünnehir ve Sind'in fethedilmesiyle doğuda Afganistan'a batıda ise Güney Fransa'ya kadar ulaşmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Abdülmuttalib bin Haşim</span> İslam peygamberi Muhammedin dedesi

Şeybe bin Haşim veya daha çok bilinen adıyla Abdülmuttalib, İslam peygamberi Muhammed'in dedesidir. Altı yaşındayken annesi ölen Muhammed'e sekiz yaşına kadar bakmış ve ölmeden önce emaneti, oğlu Ebu Talib'e devretmiştir. Künyesi Ebü'l-Haris Abdülmuttalib bin Haşim bin Abdülmenaf bin Kuseyy şeklindedir. Abdülmuttalib'in diğer isimlerinden biri de Âmir'dir.

<span class="mw-page-title-main">I. Muâviye</span> İslam Devletinin Aliden sonraki halifesi ve Emevi Hanedanının kurucusu

Muaviye bin Ebu Süfyan, İslam Devleti'nin Hasan'dan sonraki halifesi ve Emevi Hanedanı'nın kurucusudur.

Emevî halifeleri listesi, Emevî Hanedanı'nın halifelik unvanına sahip olan hükümdarlarının yer aldığı liste. Emevî ismi Dört Halife döneminden (632-661) sonra İslam Devleti'ne egemen olan Emevî Hanedanı'nın kurucusu Muaviye'nin büyük-büyük-babası Ümeyye bin Abdişems'ten ve Mekkeli Kureyş kabilesine bağlı Ümeyye ailesinden gelmektedir. Muaviye, Ömer döneminin sürdüğü 641'de Şam valisi olarak atanmış ve Suriye'yi denetimi altına almıştı. 661'de kurduğu halifelik devletinin başkenti de Şam'dı. Emevîler, Muhammed'in ölümünden sonra kurulan dört Arap halifelik devletinin ikincisidir. Kurulmasından sonra oldukça büyüyen Emevî Devleti bir imparatorluk haline gelmiş ve arazi yüzölçümü bakımından birbirine bağlı arazilerden oluşan imparatorlukların en büyük dördüncüsü olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">I. Mervân</span> Emevilerin dördüncü halifesi (623-685)

I. Mervan, Emevîlerin dördüncü halifesi. Emeviler halifeliğine 684'te II. Muaviye'nin halifelikten feragat etmesinden sonra geçmiştir. I. Mervan'ın halife olmasıyla Emeviler hanedanın iktidar gücü Ebu Süfyan kolundan "Hakam bin Vail" koluna geçmiştir; Ebu Süfyan ve Hakam bin Vail, Emevîlerin ismini aldığı Ümeyye'nın torunlarıdır. Hakam da Osman bin Affan'ın birinci derece kuzenidir. Dokuz ay süren halifeliği, önce diğer Emevilere karşı iç savaşla geçmiş ve bunda başarı sağlamıştır. Sonra Hicaz'da isyan etmiş ve kendi halifeliğini ilan etmiş olan Abdullah bin Zübeyr'i halife kabul etmiş olan güney Suriye ve Mısır'ı eline geçirmiştir. Fakat Mervan 685'te öldüğünde Abdullah bin Zübeyr hâlâ Irak ve Hicaz'da halife olarak kabul edilmekteydi.

<span class="mw-page-title-main">Ebû Cehil</span> Mekkeli pagan

Amr bin Hişam, diğer adıyla Ebu'l-Hakem veya İslam peygamberi Muhammed'in ona koyduğu ve bilinen adıyla Ebû Cehil, Mekke'nin eski liderlerinden biridir. Muhammed'e muhalefeti ve Müslümanlara karşıt olan davranışları dolayısıyla tanınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ümmü Habibe</span>

Ümmü Habibe veya Ümmü Habîbe Remle bint Ebî Süfyân İslâm Peygamberi Muhammed'in eşi. "Müminlerin annesi" diye de adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Ümmü Seleme</span>

Ümmü Seleme İslâm peygamberi Muhammed'in eşlerinden biri.

Affân bin Ebi'l As bin Ümeyye, Osman bin Affan'ın babası.

Ebü'l As bin Ümeyye, Emevî hanedanı'na adını veren Ümeyye bin Abdüşems'in oğludur.

Ümeyye bin Abdüşems, Mekke'deki Kureyş kabilesinin büyük iki kolundan birisi olan Ümeyyeoğulları'nın büyük atasıdır. Soyundan gelenlerin halifeliği sırasındaki İslam devleti olan 'Emevî' onun adından gelmektedir.

Osman bin Ebi'l As, İslam peygamberi Muhammed'in sahabesi.

Safiye bint Ebî el-ʿAs, Emevîler Hanedanlığı'nın isim babası olan Ûmeyye ibn-i ʿAbd Şems'in torunu, Ebî el-ʿAs ibn-i Ûmeyye'nin kızı ve Osman bin Affan'ın halasıdır.

Muhammed devrinde Müslümanlar ile temas kuran gayrimüslimler bu maddede listelenmiştir.

Bu liste İslam peygamberi Muhammed'in sahabelerini alfabetik olarak göstermektedir. Sahabe, Muhammed'i hayatında en az bir defa görmüş kişilerdir. Sayılarının 124.000 civarında olduğu sanılmaktadır. İlk sahabe eşi Hatice, son ölen sahabe Ebu Tufeyl Âmir bin Vâsile el-Leysî'dir.

Teymoğulları veya Beni Teym Kureyş kabilesinin alt kollarından olan bir aşirettir.

Ömer bin Ubeydullah bin Ma'mer et-Teymi, Haricilerle savaşlarında Zübeyriler ve Emevi halifeliklerinin komutanıydı ve 7. yüzyılın sonlarında Kureyş'in Teym boyunun reisiydi.

Bu sayfada, 680'lerde Emevi Halifeliği'nde yaşanan olaylar yer alıyor.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.